【 ဆောင်းပါး 】 “ကမ္ဘာကြီးကိုခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ ကိုဗစ်ဂယက်”

【 ဆောင်းပါး 】 “ကမ္ဘာကြီးကိုခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ ကိုဗစ်ဂယက်”

အခုတလော ကမ္ဘာပေါ်မှာရိုက်ခတ်နေတဲ့ဂယက်က အတော်ကြီးမားကျယ်ပြန့်တယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ဒီဂယက်ကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်က လူအတော်များများကို မျက်လုံးပြူးမျက်ဆန်ပြူးဖြစ်ကုန်တယ်။ဘယ်သွားသွား နှာခေါင်းစည်းအကာအကွယ်မပါရင် မသွားရဲသလောက်။ဆိုရရင် ဒီဂယက်ကြောင့် ပေါ်ထွက်လာတဲ့အကြောက်တရားက လူတိုင်းအပေါ် သက်ရောက်နေတာဖြစ်တယ်။ဒီဂယက်ကို မကြောက်တဲ့လူဆိုတာလည်းမရှိဘူး။ဆိုရရင် သူဌေးလည်းကြောက်တယ်။ဆင်းရဲသားလည်းကြောက်တယ်။လူကောင်းတွေကြောက်သလို လူဆိုးတွေလည်းကြောက်တယ်။
လက်နက်ရှိတဲ့သူတွေကြောက်သလို လက်နက်မရှိတဲ့သူတွေလည်းကြောက်တယ်။ကျန်းမာတဲ့သူတွေကြောက်သလို ကျန်းမာရေးချို့တဲ့တဲ့သူတွေလည်းကြောက်တယ်။

ဒါဆိုရင် အဲဒီလောက်လူတွေကြောက်နေရတဲ့ဂယက်က ဘာလဲဆိုတာရိပ်စားမိလောက်မှာဖြစ်တယ်။ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုတဲ့ အသံကို ၂၀၁၉ နှစ်ကုန်ကာနီးလောက်မှာ စပြီးကြားလာခဲ့ရတယ်။နောက်တော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကိုဗစ် - ၁၉ ဆိုပြီး သိလာတယ်။ဒီဗိုင်းရပ်စ်က လူကနေ လူကို ကူးစက်မြန်တယ်။ဖြစ်ဖြစ်ချင်း ဝူဟန်မြို့က လူပေါင်း ၃၀၀၀ လောက်ကို တရစပ်ကူးစက်သွားတာဖြစ်တယ်။ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူတွေ ကယ်တင်ဖို့ကြိုးပမ်းနေရင်းနဲ့ ရာနဲ့ချီပြီး အသေအပျောက်တွေရှိလာခဲ့တယ်။ကဲ..ဒီတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုတာ အလွန်ကြောက်စရာကောင်းပါလားဆိုတဲ့ ဂယက်လှိုင်းတစ်ခုက ကမ္ဘာအနှံ့ပျံ့နှံ့လာခဲ့တာ ဘယ်ဆန်းတော့မလဲ။

ဆိုရရင် ဗိုင်းရပ်စ်ဂယက်လှိုင်းဟာ တရုတ်နိုင်ငံကို ဗဟိုပြုပြီး အာရှကနေ ဥရောပ၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်း၊ အမေရိကအထိ ရိုက်ခတ်မှုကြီးမားကျယ်ပြန့်လာခဲ့တယ်။နောက်ဆုံးတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဂယက်ကြောင့် အလုပ်ပျက်အကိုင်ပျက်နဲ့ မစားရဲမသောက်ရဲ မသွားရဲမလာရဲတဲ့ အခြေအနေအထိ အကြောက်တရားတွေ ကြီးစိုးလာတယ်။လူတွေ ဘယ်လောက်အထိထိတ်လန့်လာလဲဆိုရင် နိစ္စဓူဝလုပ်ဆောင်နေကျ လုပ်ငန်းတာဝန်အချို့ ရပ်ဆိုင်းလာခဲ့ကြတယ်။ကျင်းပနေကျ အထိမ်းအမှတ်ပွဲတွေ၊ အခမ်းအနားတွေကို အကန့်အသတ်နဲ့ ရွှေ့ဆိုင်းလာတဲ့အထိ။အရင်က မဖြစ်မနေကျင်းပနေကျ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲတွေနဲ့ ပွဲလမ်းသဘင်တွေကိုတောင် အကန့်အသတ်ပြုလာခဲ့ရတဲ့အထိ။

အထူးသဖြင့် ဗိုင်းရပ်စ်ဂယက်လှိုင်း ရိုက်ခတ်ခတ်လာမယ့်အရေးကို အကြီးမားဆုံးစိုးရိမ်ပူပန်နေရတဲ့ နေရာကတော့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းနေရာတွေပဲဖြစ်တယ်။ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စတင်ခဲ့တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံဆိုတာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးရဲ့ အချက်အချာနိုင်ငံတွေထဲက တစ်နိုင်ငံဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့်ဖြစ်တယ်။ကမ္ဘာပေါ်မှာ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ စီးပွားရေးအရ ဆက်စပ်ပတ်သက်မှုမရှိတဲ့နိုင်ငံဆိုတာ မရှိသလောက်ပဲဖြစ်တယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြဿနာဖြစ်လာပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း တရုတ်အာဏာပိုင်တွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်အရေးကို အချိန်ယူဖြေရှင်းဖို့အတွက် သူတို့ရဲ့စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအတော်များများကို ရပ်တန့်ဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့ရတယ်။တရုတ်နိုင်ငံ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအားလုံးနီးပါးလောက်ကို ရပ်တန့်လိုက်တဲ့အချိန်မှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့အတူ ဆက်စပ်ပတ်သက်နေတဲ့ နိုင်ငံအတော်များများက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကုမ္ပဏီတွေကအစ ဗြုန်းစားကြီး လုပ်ငန်းရပ်တန့်လိုက်ရမယ့် အလားအလာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်လာခဲ့ရတယ်။

ဥပမာအားဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ မိုင်ပေါင်း ၆၀၀၀ ကျော် အကွာလောက်မှာရှိတဲ့ ချီကာဂိုမြို့က မိုက်ကယ်စမောလင်း ဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဆိုရင် အတော်ဒုက္ခများမယ့် အနေအထားကို ရောက်ခဲ့ရတယ်။မိုက်ကယ်စမောလင်းရဲ့ ကုမ္ပဏီဟာ တရုတ်နိုင်ငံကထုတ်လုပ်တဲ့ ကျောပိုးအိတ်၊ ခရီးဆောင်အိတ်နဲ့ ခရီးသွားအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတွေကို Bed Bath & Beyond နဲ့ Amazon တို့လို အွန်လိုင်းလက်လီအရောင်းကုမ္ပဏီကြီးတွေကို တဆင့်ဖြန့်ဝေ ဖြည့်တင်းပေးနေတဲ့ကုမ္ပဏီဖြစ်တယ်။အခု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားပြီးတဲ့နောက် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုတွေရပ်တန့်သွားတဲ့အတွက် မစ္စတာစမောလင်း ကုမ္ပဏီရဲ့ ကုန်လှောင်ရုံထဲမှာ ကုန်ပစ္စည်းတွေ တောင်ပုံရာပုံဖြစ်ကုန်တယ်။အခုထိတော့ မစ္စတာမောလင်းဟာ သူ့ဒုက္ခပြဿနာကို တင်းခံနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေရဆဲရှိပါတယ်။

နောက်တစ်ခုက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဂယက်ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ရပ်တန့်လိုက်တဲ့အတွက် ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဥရောပနဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု စတဲ့နိုင်ငံတွေက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိလာမယ့် အလားအလာတွေပဲဖြစ်တယ်။အထူးသဖြင့် ဗိုင်းရပ်စ်ဂယက်ကြောင့် ကုန်စည်ဖြည့်တင်းပေးနေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်လာတယ်။သင်္ဘောနဲ့ ကုန်စည်တင်ပို့နေတဲ့လုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်လာတယ်။သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်လာတယ်။ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်လာတယ်။တရုတ်နိုင်ငံမှာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ အထူးပြုလေ့လာနေတဲ့ စီးပွားရေးပညာရှင် ရော့ဒနီဂျုန်းကတော့ တရုတ်နိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာစီးပွားရေးမှာ အကြီးမားဆုံးသုံးစွဲသူဖြစ်သလို အကြီးမားဆုံးကုန်စည်ဖြည့်တင်းပေးနေတဲ့ နိုင်ငံလည်းဖြစ်တဲ့အတွက် တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ဆက်စပ်ပတ်သက်ပြီး လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်နေတဲ့သူတွေအားလုံးအပေါ် သက်ရောက်မှုကြီးမားလာနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်ခဲ့ပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဂယက်ဟာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအပေါ် ရိုက်ခတ်လာမှုနဲ့အတူ နောက်ထပ်ရိုက်ခတ်လာတဲ့ ကောလာဟလဂယက်လှိုင်းတွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။ဆိုရရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တိုက်ဆိုင်မှုမဟုတ်ဘူး၊ ကြိုတင်အစီအမံတစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ ကောလာဟလတွေလည်းထွက်လာတယ်။ဒါတင်မကသေးဘူး၊ ဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်းကို ၁၉၈၁ ခုနှစ်က ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ စာရေးဆရာဒင်းကွတ်စ်ရဲ့ The Eyes of Daskness ဝတ္ထုထဲမှာ ကြိုတင်နိမိတ်ထားတယ်ဆိုတဲ့ ကောလာဟလတွေကိုလည်း သက်သေအထောက်အထားတွေနဲ့အတူ ဖော်ပြထားတာကို ကမ္ဘာ့သတင်းတွေမှာတွေ့လာကြတယ်။အဲဒီထက်ကြီးမားတဲ့ ကောလာဟလကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပေါ်ပေါက်လာတာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ စနက်မကင်းကြောင်း၊ အမေရိကန်တို့က တရုတ်နဲ့ အီရန်ကို ချေမှုန်းဖို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ဇီဝလက်နက်အဖြစ် ဖန်တီးလိုက်တာဖြစ်ကြောင်း အီရန်စစ်တပ်အရာရှိကြီးတစ်ဦးက စွပ်စွဲလိုက်တယ်ဆိုတဲ့ ကောလာဟလကတော့ ကမ္ဘာကြီးအတွက် နောက်ထပ်ရတက်မအေးစရာ ကောလာဟလမျိုးတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။

အခုဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၉၀ ကျော်သွားပါပြီ။ကမ္ဘာအနှံ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရသူပေါင်း တစ်သိန်းကျော်သွားပါပြီ။တရုတ်နိုင်ငံပြင်ပမှာ အဆိုးရွားဆုံး ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံနေရတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာ တောင်ကိုရီးယားပြီးရင် အီရန်နဲ့ အီတလီနိုင်ငံတို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဆိုရင် ကူးစက်ခံထားရသူပေါင်း ၈၀၀၀ နီးပါးရှိနေပါပြီ။ဒါကြောင့်လည်း တောင်ကိုရီးယားသမ္မတက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို စစ်ကြေညာတယ်ဆိုတဲ့ အသံတွေကိုလည်း ကြားလာရပါတယ်။

အမှန်ကတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ဆိုတာ ဓားဓားချင်း၊ သေနတ်သေနတ်ချင်း ယှဉ်ပြိုင်တိုက်ခိုက်ပြီး အနိုင်ယူလို့ရတဲ့ ရန်သူမျိုးမဟုတ်ဘူး။ဗိုင်းရပ်စ်ကိုအောင်နိုင်ဖို့ဆိုရင် ကြိုတင်ကာကွယ်တားဆီးမှုတွေ ပြုဖို့လိုတယ်။ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်နေမှုတွေ ရပ်တန့်သွားအောင် စီမံဆောင်ရွက်ဖို့လိုတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရတဲ့သူတွေ အသက်ဘေးအန္တရာယ်က လွတ်ကင်းအောင် စနစ်တကျပြုစုစောင့်ရှောက်ဖို့လိုပါတယ်။တောင်ကိုရီးယားသမ္မတပြောတဲ့ စစ်ဆင်ရေးကလည်း အဲဒီသဘောမျိုးပဲဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးကို လက်ရှိခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဂယက်လှိုင်း ကြီးမားပြင်းထန်လာမယ့်အရေးဟာ လျှော့တွက်လို့မရတာတော့အမှန်ပါ။လက်ရှိအနေအထားအရ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံနေရတဲ့ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆိုးကျိုးဒဏ်ကို အခုထက်တိုးပွားမလာအောင် အစွမ်းကုန်တားဆီးကာကွယ်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေကြရသလို ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရခြင်းမရှိသေးတဲ့ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့လည်း မပြေးသော်ကန်ရာရှိဆိုသလို ဖြစ်လာမှာထက် မဖြစ်ခင် ဘယ်လိုကာကွယ်တားဆီးကြမယ်ဆိုတဲ့ အစီအမံတွေနဲ့အတူ အကောင်းဆုံးစီမံဆောင်ရွက်ထားနိုင်ဖို့ လိုအပ်မှာဖြစ်ပါတယ်။

သေချာတာကတော့ နှာခေါင်းစည်းတပ်ထားရုံလောက်နဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဂယက်လှိုင်းဒဏ်က လွတ်ကင်းနိုင်မှာ မဟုတ်တာကတော့ သေချာပါတယ် … ။

မြင့်နောင်မိုး
ဧပြီ - ၄
( Zawgyi )
အခုတေလာ ကမာၻေပၚမွာ႐ိုက္ခတ္ေနတဲ့ဂယက္က အေတာ္ႀကီးမားက်ယ္ျပန႔္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ဒီဂယက္ေၾကာင့္ ကမာၻေပၚက လူအေတာ္မ်ားမ်ားကို မ်က္လုံးျပဴးမ်က္ဆန္ျပဴးျဖစ္ကုန္တယ္။ဘယ္သြားသြား ႏွာေခါင္းစည္းအကာအကြယ္မပါရင္ မသြားရဲသေလာက္။ဆိုရရင္ ဒီဂယက္ေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာတဲ့အေၾကာက္တရားက လူတိုင္းအေပၚ သက္ေရာက္ေနတာျဖစ္တယ္။ဒီဂယက္ကို မေၾကာက္တဲ့လူဆိုတာလည္းမရွိဘူး။ဆိုရရင္ သူေဌးလည္းေၾကာက္တယ္။ဆင္းရဲသားလည္းေၾကာက္တယ္။လူေကာင္းေတြေၾကာက္သလို လူဆိုးေတြလည္းေၾကာက္တယ္။
လက္နက္ရွိတဲ့သူေတြေၾကာက္သလို လက္နက္မရွိတဲ့သူေတြလည္းေၾကာက္တယ္။က်န္းမာတဲ့သူေတြေၾကာက္သလို က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့သူေတြလည္းေၾကာက္တယ္။

ဒါဆိုရင္ အဲဒီေလာက္လူေတြေၾကာက္ေနရတဲ့ဂယက္က ဘာလဲဆိုတာရိပ္စားမိေလာက္မွာျဖစ္တယ္။ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ဆိုတဲ့ အသံကို ၂၀၁၉ ႏွစ္ကုန္ကာနီးေလာက္မွာ စၿပီးၾကားလာခဲ့ရတယ္။ေနာက္ေတာ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကို ကိုဗစ္ - ၁၉ ဆိုၿပီး သိလာတယ္။ဒီဗိုင္းရပ္စ္က လူကေန လူကို ကူးစက္ျမန္တယ္။ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ဝူဟန္ၿမိဳ႕က လူေပါင္း ၃၀၀၀ ေလာက္ကို တရစပ္ကူးစက္သြားတာျဖစ္တယ္။ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံရသူေတြ ကယ္တင္ဖို႔ႀကိဳးပမ္းေနရင္းနဲ႔ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး အေသအေပ်ာက္ေတြရွိလာခဲ့တယ္။ကဲ..ဒီေတာ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ဆိုတာ အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းပါလားဆိုတဲ့ ဂယက္လႈိင္းတစ္ခုက ကမာၻအႏွံ႔ပ်ံ႕ႏွံ႔လာခဲ့တာ ဘယ္ဆန္းေတာ့မလဲ။

ဆိုရရင္ ဗိုင္းရပ္စ္ဂယက္လႈိင္းဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ဗဟိုျပဳၿပီး အာရွကေန ဥေရာပ၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း၊ အေမရိကအထိ ႐ိုက္ခတ္မႈႀကီးမားက်ယ္ျပန႔္လာခဲ့တယ္။ေနာက္ဆုံးေတာ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ဂယက္ေၾကာင့္ အလုပ္ပ်က္အကိုင္ပ်က္နဲ႔ မစားရဲမေသာက္ရဲ မသြားရဲမလာရဲတဲ့ အေျခအေနအထိ အေၾကာက္တရားေတြ ႀကီးစိုးလာတယ္။လူေတြ ဘယ္ေလာက္အထိထိတ္လန႔္လာလဲဆိုရင္ နိစၥဓူဝလုပ္ေဆာင္ေနက် လုပ္ငန္းတာဝန္အခ်ိဳ႕ ရပ္ဆိုင္းလာခဲ့ၾကတယ္။က်င္းပေနက် အထိမ္းအမွတ္ပြဲေတြ၊ အခမ္းအနားေတြကို အကန႔္အသတ္နဲ႔ ေ႐ႊ႕ဆိုင္းလာတဲ့အထိ။အရင္က မျဖစ္မေနက်င္းပေနက် ေပ်ာ္ပြဲ႐ႊင္ပြဲေတြနဲ႔ ပြဲလမ္းသဘင္ေတြကိုေတာင္ အကန႔္အသတ္ျပဳလာခဲ့ရတဲ့အထိ။

အထူးသျဖင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ဂယက္လႈိင္း ႐ိုက္ခတ္ခတ္လာမယ့္အေရးကို အႀကီးမားဆုံးစိုးရိမ္ပူပန္ေနရတဲ့ ေနရာကေတာ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေနရာေတြပဲျဖစ္တယ္။ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ စတင္ခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဆိုတာ ကမာၻ႔စီးပြားေရးရဲ႕ အခ်က္အခ်ာႏိုင္ငံေတြထဲက တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ကမာၻေပၚမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ စီးပြားေရးအရ ဆက္စပ္ပတ္သက္မႈမရွိတဲ့ႏိုင္ငံဆိုတာ မရွိသေလာက္ပဲျဖစ္တယ္။

ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ျပႆနာျဖစ္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း တ႐ုတ္အာဏာပိုင္ေတြဟာ ဗိုင္းရပ္စ္အေရးကို အခ်ိန္ယူေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ သူတို႔ရဲ႕စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအေတာ္မ်ားမ်ားကို ရပ္တန႔္ဖို႔ဆုံးျဖတ္ခဲ့ရတယ္။တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအားလုံးနီးပါးေလာက္ကို ရပ္တန႔္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔အတူ ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကုမၸဏီေတြကအစ ျဗဳန္းစားႀကီး လုပ္ငန္းရပ္တန႔္လိုက္ရမယ့္ အလားအလာေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္လာခဲ့ရတယ္။

ဥပမာအားျဖင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ မိုင္ေပါင္း ၆၀၀၀ ေက်ာ္ အကြာေလာက္မွာရွိတဲ့ ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕က မိုက္ကယ္စေမာလင္း ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးဆိုရင္ အေတာ္ဒုကၡမ်ားမယ့္ အေနအထားကို ေရာက္ခဲ့ရတယ္။မိုက္ကယ္စေမာလင္းရဲ႕ ကုမၸဏီဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကထုတ္လုပ္တဲ့ ေက်ာပိုးအိတ္၊ ခရီးေဆာင္အိတ္နဲ႔ ခရီးသြားအသုံးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကို Bed Bath & Beyond နဲ႔ Amazon တို႔လို အြန္လိုင္းလက္လီအေရာင္းကုမၸဏီႀကီးေတြကို တဆင့္ျဖန႔္ေဝ ျဖည့္တင္းေပးေနတဲ့ကုမၸဏီျဖစ္တယ္။အခု ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ျဖစ္ပြားၿပီးတဲ့ေနာက္ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈေတြရပ္တန႔္သြားတဲ့အတြက္ မစၥတာစေမာလင္း ကုမၸဏီရဲ႕ ကုန္ေလွာင္႐ုံထဲမွာ ကုန္ပစၥည္းေတြ ေတာင္ပုံရာပုံျဖစ္ကုန္တယ္။အခုထိေတာ့ မစၥတာေမာလင္းဟာ သူ႔ဒုကၡျပႆနာကို တင္းခံႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနရဆဲရွိပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ဂယက္ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို ရပ္တန႔္လိုက္တဲ့အတြက္ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ဥေရာပနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု စတဲ့ႏိုင္ငံေတြက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိလာမယ့္ အလားအလာေတြပဲျဖစ္တယ္။အထူးသျဖင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ဂယက္ေၾကာင့္ ကုန္စည္ျဖည့္တင္းေပးေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ထိခိုက္လာတယ္။သေဘၤာနဲ႔ ကုန္စည္တင္ပို႔ေနတဲ့လုပ္ငန္းေတြ ထိခိုက္လာတယ္။သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းေတြ ထိခိုက္လာတယ္။ကမာၻလွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ ထိခိုက္လာတယ္။တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အထူးျပဳေလ့လာေနတဲ့ စီးပြားေရးပညာရွင္ ေရာ့ဒနီဂ်ဳန္းကေတာ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာစီးပြားေရးမွာ အႀကီးမားဆုံးသုံးစြဲသူျဖစ္သလို အႀကီးမားဆုံးကုန္စည္ျဖည့္တင္းေပးေနတဲ့ ႏိုင္ငံလည္းျဖစ္တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ဆက္စပ္ပတ္သက္ၿပီး လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ေနတဲ့သူေတြအားလုံးအေပၚ သက္ေရာက္မႈႀကီးမားလာႏိုင္တယ္လို႔ သုံးသပ္ခဲ့ပါတယ္။

ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ဂယက္ဟာ ကမာၻ႔စီးပြားေရးအေပၚ ႐ိုက္ခတ္လာမႈနဲ႔အတူ ေနာက္ထပ္႐ိုက္ခတ္လာတဲ့ ေကာလာဟလဂယက္လႈိင္းေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ဆိုရရင္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ဆိုတဲ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ဟာ တိုက္ဆိုင္မႈမဟုတ္ဘူး၊ ႀကိဳတင္အစီအမံတစ္ခုျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ေကာလာဟလေတြလည္းထြက္လာတယ္။ဒါတင္မကေသးဘူး၊ ဗိုင္းရပ္စ္အေၾကာင္းကို ၁၉၈၁ ခုႏွစ္က ေရးသားထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာဒင္းကြတ္စ္ရဲ႕ The Eyes of Daskness ဝတၳဳထဲမွာ ႀကိဳတင္နိမိတ္ထားတယ္ဆိုတဲ့ ေကာလာဟလေတြကိုလည္း သက္ေသအေထာက္အထားေတြနဲ႔အတူ ေဖာ္ျပထားတာကို ကမာၻ႔သတင္းေတြမွာေတြ႕လာၾကတယ္။အဲဒီထက္ႀကီးမားတဲ့ ေကာလာဟလကေတာ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ေပၚေပါက္လာတာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ စနက္မကင္းေၾကာင္း၊ အေမရိကန္တို႔က တ႐ုတ္နဲ႔ အီရန္ကို ေခ်မႈန္းဖို႔ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကို ဇီဝလက္နက္အျဖစ္ ဖန္တီးလိုက္တာျဖစ္ေၾကာင္း အီရန္စစ္တပ္အရာရွိႀကီးတစ္ဦးက စြပ္စြဲလိုက္တယ္ဆိုတဲ့ ေကာလာဟလကေတာ့ ကမာၻႀကီးအတြက္ ေနာက္ထပ္ရတက္မေအးစရာ ေကာလာဟလမ်ိဳးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

အခုဆိုရင္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၉၀ ေက်ာ္သြားပါၿပီ။ကမာၻအႏွံ႔ ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံထားရသူေပါင္း တစ္သိန္းေက်ာ္သြားပါၿပီ။တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျပင္ပမွာ အဆိုး႐ြားဆုံး ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံေနရတဲ့ ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ေတာင္ကိုရီးယားၿပီးရင္ အီရန္နဲ႔ အီတလီႏိုင္ငံတို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံဆိုရင္ ကူးစက္ခံထားရသူေပါင္း ၈၀၀၀ နီးပါးရွိေနပါၿပီ။ဒါေၾကာင့္လည္း ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကို စစ္ေၾကညာတယ္ဆိုတဲ့ အသံေတြကိုလည္း ၾကားလာရပါတယ္။

အမွန္ကေတာ့ ဗိုင္းရပ္စ္ဆိုတာ ဓားဓားခ်င္း၊ ေသနတ္ေသနတ္ခ်င္း ယွဥ္ၿပိဳင္တိုက္ခိုက္ၿပီး အႏိုင္ယူလို႔ရတဲ့ ရန္သူမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ဗိုင္းရပ္စ္ကိုေအာင္ႏိုင္ဖို႔ဆိုရင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္တားဆီးမႈေတြ ျပဳဖို႔လိုတယ္။ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ေနမႈေတြ ရပ္တန႔္သြားေအာင္ စီမံေဆာင္႐ြက္ဖို႔လိုတယ္။
ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံထားရတဲ့သူေတြ အသက္ေဘးအႏၲရာယ္က လြတ္ကင္းေအာင္ စနစ္တက်ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ဖို႔လိုပါတယ္။ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတေျပာတဲ့ စစ္ဆင္ေရးကလည္း အဲဒီသေဘာမ်ိဳးပဲျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံအသီးသီးကို လက္ရွိၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ဂယက္လႈိင္း ႀကီးမားျပင္းထန္လာမယ့္အေရးဟာ ေလွ်ာ့တြက္လို႔မရတာေတာ့အမွန္ပါ။လက္ရွိအေနအထားအရ ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံေနရတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္မႈ ဆိုးက်ိဳးဒဏ္ကို အခုထက္တိုးပြားမလာေအာင္ အစြမ္းကုန္တားဆီးကာကြယ္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနၾကရသလို ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံထားရျခင္းမရွိေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔လည္း မေျပးေသာ္ကန္ရာရွိဆိုသလို ျဖစ္လာမွာထက္ မျဖစ္ခင္ ဘယ္လိုကာကြယ္တားဆီးၾကမယ္ဆိုတဲ့ အစီအမံေတြနဲ႔အတူ အေကာင္းဆုံးစီမံေဆာင္႐ြက္ထားႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ေသခ်ာတာကေတာ့ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္ထား႐ုံေလာက္နဲ႔ ဗိုင္းရပ္စ္ဂယက္လႈိင္းဒဏ္က လြတ္ကင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္တာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္ … ။

ျမင့္ေနာင္မိုး
ဧၿပီ - ၄