【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】တရုတ်၏ကိုဗစ်သတိရှိမှုက ကိုဗစ်ကာကွယ်နိုင်ခြင်း၏သော့ချက်လား

တရုတ်နိုင်ငံတွင် ကိုဗစ်တစ်ကျော့ပြန် ပြန်လည်ဖြစ်ပွားခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေး ပညာရှင် များ နှင့် ဆိုရှယ်မီဒီယာဖော်ပြချက်များအကြား ကွဲလွဲသည့်ကောက်ယူမှုရှိနေခဲ့သည်။ ကူးစက်မှုအရေအတွက် ဖော်ပြမှု တွင် များပြားသည့်ဖော်ပြချက်များကို အနောက်နိုင်ငံမီဒီယာများတွင် ဖော်ပြမှုများရှိပြီး အဆိုပါနိုင်ငံများသို့ ဝင် ရောက်လာမည့် တရုတ်မှလာမည့်သူများကို ကိုဗစ်စစ်ဆေးရန် သတ်မှတ်ချက်များချမှတ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။ မကြာသေးသည့်ကာလက ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ဒုတိယဆင့်ကူးစက်ရောဂါအဆင့်ဖြင့်သာ ကိုင်တွယ်မည်ဟု တရုတ်ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်များက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။  

ယခင်က ကိုဗစ် ၁၉ ကူးစက်ရောဂါကို တရုတ်က ပထမအဆင့် ကူးစက်ရောဂါအနေဖြင့် ကိုင်တွယ်ခဲ့ကာ ယခု နိုဗယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် နမိုးနီးယားအဖြစ် ဆားစ်၊ အေအိုင်ဒီအက်စစ်နှင့် တီဘီရောဂါတို့နှင့် တစ်တန်းတည်းထားကာ ရှေ့တန်းကျန်းမာရေးနှင့် ကွာရင်တင်းဥပဒေနှင့် လုပ်ဆောင်ထားသည့် ကွာရင်တင်းဝင်ရန်လိုသော ကူးစက်ရောဂါ စာရင်းမှ ပယ်ဖျက်မည်ဟု အမျိုးသားကျန်းမာရေးကော်မရှင်က တနင်္လာနေ့တွင် ကြေညာခဲ့သည်။

 ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့မှစတင်မည့် ယင်းသတ်မှတ်ချက်ကြောင့်‌ ကူးစက်ရောဂါ တုံ့ပြန်ရေး မူဝါဒများတွင် အဓိကကျသည့် အပြောင်းအလဲတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။  ထိုသတ်မှတ်ချက်ကြောင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်မှ စတင်ချမှတ်ထားသည့် နယ်စပ်ပိတ်ပင်မှုများကို အကြီးအကျယ် လျှော့ချပေးခဲ့သလို ပြည်ပမှ ဝင်ရောက်လာသူများကို ကွာရင်တင်းဝင်ရန်စည်းကမ်းချက်များလည်းမရှိတော့သဖြင့် ထိုမူဝါဒအပြောင်းအလဲက တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း ကိုင်တွယ်လာနိုင်သည့် သဘောသက်ရောက်နေခဲ့သည်။

ရောဂါပြင်းထန်မှုလျှော့ကျလာပြီး သာမန် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ကူးစက်မှုသာရှိတော့သောကြောင့် ကူးစက်မှုအရေအတွက် ယာယီမြင့်တက်သည့် သဘောမှာ စိုးရိမ်စိတ်မြင့်တက်ခြင်းနှင့်လည်း သက်ဆိုင်သဖြင့် ကျန်းမာရေးပညာရှင်များက ထိုအခြေအနေကို ယာယီဖြစ်စဉ်အဖြစ်သာ ရှုမြင်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန် နှင့် အခြားနိုင်ငံများ၏ တရုတ်မှလာသည့်ခရီးသွားများအပေါ် ကိုဗစ်စစ်ဆေးမှုဆောင်ရွက်မှုအပေါ် နိုင်ငံရေး သဘောအဖြစ်သာရှုမြင်ကြသည်။

ကျန်းမာရေးပညာရှင်များ၏ထိုသို့ရှုမြင်ခြင်းက မည်သည့်အချက်ပေါ် အခြေခံသနည်းဆိုသည်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းလှသည်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ရောဂါ  (COVID-19) သည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ လူသားများအတွက် ကြီးမားသောစိန်ခေါ်မှုများကို ပေးအပ်ခဲ့ပြီး ၎င်းကြောင့်‌ဖြစ်သည့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအကျပ်အတည်းမှာ အစိုးရများနှင့် ကျန်းမာရေးစနစ်များအတွက် စိန်ခေါ်မှုဖြစ်သည်။တရုတ်နိုင်ငံရှိ COVID-19 ထိန်းချုပ်မှုကို ကြည့်ပါက စိန်ခေါ်မှု ၃ ခုဖြစ်သည့် ထပ်ခါတလဲလဲ ကူးစက်ရောဂါလှိုင်းများ၊ စီးပွားရေးအပေါ် အောက်ပိုင်းဖိအားများ တိုးမြင့်လာမှုနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားကာ ကိုင်တွယ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။

ယခုထိ COVID-19 ရောဂါနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပကတိအတိုင်းရှုမြင်ကြည့်ပါက COVID-19 ဖြစ်ပွားမှုသည် ထပ်ခါတလဲလဲ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာခဲ့ပြီး ထိရောက်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့သည်ကို ကမ္ဘာတွင် တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါသည် နိုင်ငံများစွာတွင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

တရုတ်အစိုးရသည် တင်းကျပ်သော တရားဝင် တာဝန်ခံမှု၊တာဝန်ယူမှုစနစ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့ပြီး စတင်ကူးစက်မှုတွေ့စဉ်နောက်ပိုင်း  ထိရောက်မှုမရှိသော ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်ရေးနှင့် ထိန်းချုပ်မှုများအတွက် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် အရေးယူမှုပေါင်း (၂၃) ခုရှိသည်။ ၎င်းတို့ထဲတွင် အစိုးရအရာရှိများ၊ ကျန်းမာရေးစနစ်အရာရှိများနှင့် လေဆိပ်ကဲ့သို့သော အဝင်ပေါက်များမှ တာဝန်ရှိသူများလည်း ပါဝင်သည်။ တရုတ်အစိုးရသည် အရာရှိများကို ဖယ်ရှားခြင်း၊ ထုတ်ပယ်ခြင်း၊ ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခြင်း၊ စစ်ဆေးခြင်းနှင့် သတိပေးခြင်း အပါအဝင် ပြစ်ဒဏ်များချမှတ်ခဲ့သည်။ တာဝန်ခံမှုအတွက် အချိန်အတိုင်းအတာသည် ကပ်ရောဂါကာကွယ်ရေးနှင့် ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုလုံးတွင် ကျယ်ဝန်းပြီး ပြည်နယ်များစွာ၊ အဆင့်များစွာနှင့် ကဏ္ဍပေါင်းစုံပါဝင်ပါသည်။ တာဝန်ခံမှုဆိုင်ရာ ပရိုတိုကောသည် အားကောင်းပြီးကြီးမားသော သက်ရောက်မှု (၂၄) ခုရှိသည်။ ထို့ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ COVID-19 ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေး မဟာဗျူဟာနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါအပေါ် နက်ရှိုင်းစွာ သက်ရောက်ခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ Covid-19 ထိန်းချုပ်ရေး မဟာဗျူဟာများကိုကြည့်ပါက အောက်ပါအချက်များကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ရေးနှင့် ထိန်းချုပ်ရေး မဟာဗျူဟာများတွင် တရုတ်အာဏာပိုင်များက ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာဖြင့် ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ရေး၊ နျူကလိစ်အက်ဆစ် စမ်းသပ်ခြင်း၊ အားလုံးကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း၊ ရေရှည်ကွာရင်တိုင်း စနစ်နှင့် တရားဝင် တာဝန်ခံမှု စနစ်တို့ပါဝင်သည်။ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာ ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ခြင်းတွင် 5G၊ cloud computing၊ ဉာဏ်ရည်တုနှင့် blockchain ကဲ့သို့သော နည်းပညာအသစ်များကို အပြည့်အဝအသုံးပြုခဲ့သည်။

ကိုဗစ် သုညမူဝါဒ(Zero-Case Policy )သည် ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတစ်ခုအား ဖော်ထုတ်ပြီးနောက် ကူးစက်ရောဂါ၏ရင်းမြစ်ကို ဖြတ်တောက်ရန် အတည်ပြုလူနာနှင့် နီးကပ်စွာ အဆက်အသွယ်ရှိသောလူများ (အုပ်စုများ) ကို ဆေးပညာအရ သီးခြားခွဲထုတ်ထားပြီး အစောပိုင်းအဆင့်တွင် ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိရန်နှင့် ကုသရန်အတွက် nucleic acid စမ်းသပ်မှုများကို အသုံးပြုသည်။

ဤအစီအမံများသည် COVID-19 တိုက်ဖျက်ရေးနှင့် ရောဂါကင်းစင်သော အခြေအနေများကို ထိန်းသိမ်းရန် ရည်ရွယ်သည်။ အချို့သောနိုင်ငံများတွင် လူနာတစ်ဦးချင်းစီ၏ ခုခံအားစနစ်သည် ကုသရန်လုံလောက်မည်ဟု မျှော်လင့်ကာရောဂါရှာဖွေပြီးနောက် လူနာများကို ကုသခြင်းမပြုဘဲထားသဖြင့်  လူနာများ အလွန်နာမကျန်းဖြစ်ကာ အခြားအများအပြားကို ကူးစက်နိုင်သည်အထိ ရောဂါပိုမိုဆိုးရွားစေခဲ့သည်။ (ဥပမာ-အမေရိကန်၊အိန္ဒိယ၊ ဘရာဇီး) ။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ လုံးဝတင်းကျပ်ထိန်းချုပ်သည့်မူဝါဒကို နိုင်ငံအချို့က အလွန်အကျွံယူဆသည်။ ရောဂါထောက်လှမ်းခြင်း၊ သီးသန့်ခွဲထားခြင်း၊ စောင့်ကြည့်ခြင်း၊ နျူကလိစ်အက်ဆစ်စစ်ဆေးမှုများ၊ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စောင့်ရှောက်မှုနှင့် အိမ်တွင်းကွာရင်တိုင်းအတွက် ခွဲခြားထားသည့် မလိုအပ်ဘဲ မြင့်မားလွန်းသည်ဟု အချို့က ယုံကြည်ကြသည်။ သို့သော် တရုတ်အစိုးရ၏ ထိုမူဝါဒကြောင့် ပေကျင်း ဆောင်းရာသီ အိုလံပစ် (၁၁) ကြိမ်မြောက်ပွဲကို ကူးစက်မှုထိန်းချုပ်ကာ ကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။

Nucleic acid test သည် COVID-19 ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် အရေးကြီးသော နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ ရောဂါဖြစ်ပွားပြီးနောက်၊ ဒေသဆိုင်ရာဝန်ထမ်းများအားလုံးသည် မြို့ပြအသိုင်းအဝိုင်းနှင့် ကျေးလက်ကျေးရွာများတွင် နျူကလိစ်အက်ဆစ်စမ်းသပ်မှုအစီအမံများကို ချမှတ်ခဲ့ပြီး ရောဂါလက္ခဏာမပြသော ကူးစက်ရောဂါများ သို့မဟုတ် အပျော့စားဖျားနာခြင်းနှင့် ချောင်းဆိုးရောဂါလက္ခဏာရှိသော လူနာများကို စစ်ဆေးရန် ထိုနည်းက အလုပ်ဖြစ်ခဲ့သည်။

တရုတ်အစိုးရသည် နိုင်ငံရပ်ခြား ခရီးသွားသူများနှင့် အလယ်အလတ်နှင့် အန္တရာယ်များသော ဒေသများသို့ ခရီးရှည်သွားသူများအတွက် ၁၄ ရက်ကြာ ကွာရင်တိုင်းစနစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။ မတူညီသောဒေသများတွင် မတူညီသောလိုအပ်ချက်များရှိသော်လည်း၁၄ ရက်ကြာဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးသီးသန့်ထားရှိမှုသည် စံနှုန်းဖြစ်သည်။ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာစောင့်ကြည့်မှုအတွက် ကွာရင်တိုင်းကို ဒေသတစ်ခုလုံး(သို့မဟုတ်) အိမ်တွင် သီးခြားခွဲထားခြင်းလည်းပါဝင်သည်။ ထိုစနစ်ကြောင့် အစောပိုင်းဗိုင်းရပ်စ်၏ စရိုက်လက္ခဏာကို မသိခင် ဒေသတစ်ခုမှ တစ်ခုသို့ ကူးစက်နိုင်မှုစက်ဝန်းကို  ဖြတ်ချနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်အစိုးရသည် ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ရေးနှင့် ထိန်းချုပ်မှုကို တင်းကျပ်စွာ ထိန်းချုပ်ထားပြီး ကာကွယ်ဆေး သုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အရှိန်အဟုန်ကို အရှိန်မြှင့်ကာ ကာကွယ်ဆေးထိုးမည့် စေတနာ့ ဝန်ထမ်းအားလုံးအတွက် အခမဲ့ကာကွယ်ဆေးများ ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။ စေတနာအလျောက် အခမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း ပထမအကျော့သည် အသက် ၁၈ နှစ်အထက် အရည်အချင်းပြည့်မီသူများကို ပစ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ နောက်အကျော့သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် အသက် ၁၂-၁၇ နှစ်ရှိသူများကို ပစ်မှတ်ထားပြီး အသက် ၃-၁၁ နှစ်အထိ ကလေးများအတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းကို နိုဝင်ဘာလတွင် ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်အထိ အသက် ၃ နှစ်မှ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးများကို ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီး လူပေါင်း ၄၉.၄၄ သန်းသည် တိုးမြှင့်ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းကို လက်ခံရရှိခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၅ရက်နေ့တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် လူပေါင်း ၃၇.၉၇၃ သန်းအား တိုးမြှင့်ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းပြီးမြောက်ခဲ့သည်။

ပထမဦးစွာ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းလုပ်ငန်းသည် အဓိကနေရာများဖြစ်သည့် ဆိပ်ကမ်းမြို့များ၊ နယ်စပ်ဒေသများ၊ ကြီးမားသောမြို့ကြီးများနှင့် အလတ်စားမြို့များကဲ့သို့ ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်ခြေမြင့်မားသော မြို့များနှင့် ယခင်ဖြစ်ပွားမှုအစုအဝေးရှိသည့် ဒေသများကဲ့သို့ အဓိကနေရာများကို အာရုံစိုက်ခဲ့သည်။ ဒုတိယအဆင့်အနေဖြင့်  အအေးမိကွင်းဆက်ဆရာဝန်များ၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသူများ၊ အစိုးရအေဂျင်စီဝန်ထမ်းများ၊ လုပ်ငန်းများနှင့်အဖွဲ့အစည်းများမှဝန်ထမ်းများ၊ ကောလိပ်ကျောင်းသားများနှင့် ဆရာ၊ အကြီးစားစူပါမားကက်များ၏ ဝန်ဆောင်မှုဝန်ထမ်းများနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းများအပါအဝင် အဓိကသွားလာနေသူများကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုစနစ်သည် တာဝန်ရှိသူများနှင့် နိုင်ငံသားများ အပါအဝင် ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်ခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများကို ဖောက်ဖျက်ကျူးလွန်သူများအား တာဝန်ယူစေခြင်းဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကပ်ရောဂါကာကွယ်ရေးနှင့် ထိန်းချုပ်ရေး ပရိုတိုကောသည် တင်းကျပ်သော တရားဝင် တာဝန်ခံမှုစနစ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ကပ်ရောဂါအတွင်း ၎င်းတို့၏ တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ရန် ပျက်ကွက်သော အရာရှိများမှာ တာဝန်ခံရမည်ဖြစ်ပြီး ထုတ်ပယ်ခြင်း၊ ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခြင်း၊ ဆိုင်းငံ့ခြင်း၊ သတိပေးခြင်း၊ သို့မဟုတ် ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းအတွက် အမှုတွဲတင်ခြင်း အပါအဝင် သက်ဆိုင်ရာ ပြစ်ဒဏ်များကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ကာကွယ်ထိန်းချုပ်မှုမှာ  ထိရောက်မှုရှိခဲ့သည်။

ထိုသို့သော လုပ်ငန်းစဉ်များကြောင့် ကပ်ရောဂါ သုံးနှစ်ကြာသည့်အချိန်တွင် လူဦးရေ တစ်ဘီလီယံ ကျော်ရှိသည့် တရုတ်တွင် ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၅၂၃၅နှင့် ကူးစက်ခံရသူ ၃၆၅၃၁၂ဦး ရှိခဲ့သည်။တရုတ်နိုင်ငံတွင် လက်ရှိပျံ့နှံ့နေသော Omicron အမျိုးအစားခွဲများသည် ယခင်မျိုးကွဲများထက် ပိုမိုပျော့ ပျောင်းသည်။၎င်းတို့သည် ပိုမိုကူးစက်နိုင်သော်လည်း ပြင်းထန်သော ဖျားနာမှုများကို နည်းပါးစေပြီး လူများ၏ကျန်းမာရေးကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေမှုနည်းကြောင်း ကျန်းမာရေးအရာရှိများနှင့် ကျွမ်းကျင်သူများက ဆိုသည်။ နောက်ဆုံးပေါ် Omicron အမျိုးအစားခွဲများ ကူးစက်ခံရသူ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းသည် ခုနစ်ရက်မှ ၁၀ ရက် အတွင်း အပြည့်အဝ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာနိုင်ကြောင်း သိရသည်။ ထိုကူးစက်ခံရသူများ၏ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်မှာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ (သို့မဟုတ်) အပျော့စား ဖျားနာခြင်းသည်ကိုသာတွေ့ရသည်။

ယခုအခါ တရုတ်နိုင်ငံရှိ လူများ၏ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို ကာကွယ်ဆေး အပြည့်ထိုးထားပြီး  အချကအလက်များအရ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူ အသက် ၆၀ နှစ်အထက် လူများ၏ ၈၆.၄၂ရာခိုင်နှုန်းသည် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပိုမိုခံနိုင်ရည်ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ထို့ကြောင့် ယခုကမ္ဘာ့နိုင်ငံများနည်းတူ ကိုဗစ်နှင့် အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်သည့် နည်းလမ်းကိုရွေးခဲ့သည့် တရုတ်၏မူဝါဒအပြောင်းအလဲသည် တရုတ်ပြည်သူများ၏ လိုအင်ဆန္ဒနှင့်အညီပြောင်းလဲရန်အတွက် ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီးမှ ပြောင်းလဲခဲ့သည်ဖြစ်ရာ အချို့သောနိုင်ငံများထင်ကြေးပေးထားသလို ကူးစက်မှုထိန်းမနိုင်သိမ်းမရ ဖြစ်လာဖို့က ခက်ခဲလှပေသည်။         

လင်းသစ်အောင်