【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】“စိန်ခေါ်မှုနှင့် ပေကျင်း ဆောင်းရာသီအိုလံပစ်”

【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】“စိန်ခေါ်မှုနှင့်  ပေကျင်း ဆောင်းရာသီအိုလံပစ်”

ကပ်ရောဂါအကြား ဆောင်းရာသီအိုလံပစ်ကို လက်ခံကျင်းပရခြင်းသည် နိုင်ငံရေးအရ ထိန်းချုပ်မှု၊ ဗိုင်းရပ်စ် ထိန်းချုပ်မှုနှင့် နိုင်ငံတကာပုံရိပ်တည်ဆောက်ရေးတို့နှင့် ပတ်သက်ပြီး တရုတ်အစိုးရအတွက် ကြီးမားသော စမ်းသပ်ချက်ဖြစ်သည်။

လာမည့် သောကြာနေ့တွင် ဖွင့်လှစ်မည့် ၂၀၂၂ ဆောင်းရာသီ အိုလံပစ်ကို တရုတ်အပေါ် အနောက်နိုင်ငံ များ၏ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုဆိုင်ရာ ဝေဖန်မှုများ မှစတင်ပြီး ဟောင်ကောင်၏ လွတ်လပ်ရေးဆိုင်ရာ ပွတ်တိုက်မှုများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် ကျင်းပရခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်က လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ငြင်းဆန်ခဲ့သော်လည်း တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက အိုလံပစ် ကို “လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်ရေး  ပြိုင်ပွဲများ” ဟု အမည်တပ်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်နှင့် ဗြိတိန်အပါအဝင် အနောက်အင်အားကြီး နိုင်ငံအချို့က  ဖွင့်ပွဲကို သံတမန်နည်းအရ သပိတ်မှောက်ခဲ့သည်။

သို့သော် ပေကျင်းသည် ၂၀၀၈ ခုနှစ် နွေရာသီအိုလံပစ်ကို လက်ခံကျင်းပခဲ့စဉ်က အငြင်းပွားဖွယ်များကို ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်နိုင်ခဲ့သည်ဟု မစ်ဆူရီ-စိန့်လူးဝစ် တက္ကသိုလ်မှ တရုတ်အားကစား ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ဖြစ်သော ဆူဆန် ဘရောင်းနဲလ်က ဆိုသည်။

ထိုအချိန်က ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မီးရှုးတိုင်လက်ဆင့်ကမ်းရာတွင် ကြီးမားသော ဆန္ဒပြမှုများ ပေါ်ပေါက် လာပြီး တိဘက်တွင် ဆန္ဒပြမှုများကို အကြမ်းဖက် ဖိနှိပ်ခြင်းကြောင့် တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေးများသည် သတင်းခေါင်းကြီးများ ဖြစ်လာပြီး ခေါင်းဆောင်များသည် ဖွင့်ပွဲကို မတက်ရောက်နိုင်ခဲ့ဘဲ ပတ်ဝန်းကျင်တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ ကလည်း ပေကျင်းကို သက်ရောက်မည့် ပြင်းထန်သော ညစ်ညမ်းမှုများကို သတိပေးခဲ့သည်။

သို့သော် ပြိုင်ပွဲစတင်သည့် အချိန်တွင် အာရုံစိုက်မှုများ အားလုံးသည် အားကစားသမားများထံသို့ ရောက်ရှိသွားသည်။ ပေကျင်းက ယခုနှစ်တွင်လည်း ထိုကဲ့သို့ဖြစ်မည်ဟု တွက်ချက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ “အခုအချိန်မှာတော့ နိုင်ငံရေးတွေနဲ့ စစ်ဆေးထုတ်ဖော်ရေးသားချက်တွေဟာ သတင်းမျက်နှာဖုံးတွေမှာ ရှိနေပေမဲ့ ပြိုင်ပွဲစတင်တာနဲ့ အားကစားသတင်းတွေပဲ ဖုံးလွှမ်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဘရောင်းနဲလ်က ဆိုသည်။

ကိုဗစ်ထိန်းချုပ်ရေး

ကိုဗစ်ကြောင့် ဆန္ဒပြမှုများ အားမပြင်းနိုင်သောကြောင့် ပေကျင်းအတွက် သက်သာရစေပြီး အများပြည်သူများ ဆန္ဒပြခြင်းကို တားမြစ်ထားသော နိုင်ငံတစ်ခုအတွက် နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားမှုတွင် အားကောင်းစေမည့် နယ်ပယ်တစ်ခုဖြစ်လာသည်။ 

ပြိုင်ပွဲဝင်မည့် အားကစားသမားများနှင့် အခြားနည်းပြများ၊ ဝန်ထမ်းများနှင့် သတင်းထောက်များ အပါအဝင် အနည်းငယ်သော နိုင်ငံခြားသားများကိုသာ ပေကျင်းသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ပေးထားပြီး ရောက်ရှိသည်နှင့် ကန့်သတ်ထားသော အိုလံပစ်ကမ္ဘာတွင်သာ နေထိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။ နေရာသုံးနေရာရှိ ပြိုင်ပွဲကျင်းပရာ ခန်းမများနှင့် ဟိုတယ်များတွင်သာ နေထိုင်ရပြီး အနီးကပ်စောင့်ကြည့်မည်ဖြစ်ကာ ပေကျင်း၏ ကိုယ်ပိုင်ယာဉ်များ၊ ကိုယ်ပိုင်လမ်းကြောင်းများဖြင့် သွားလာရမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်ဝန်ထမ်းများသည်လည်း ပြီးဆုံးပါက ကွာရန်တင်း ကြာရှည်စွာဝင်ပြီးမှ အိမ်သို့ပြန်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ အိုလံပစ်ပို့ဆောင်ရေးယာဉ်များ တစ်စုံတစ်ခုဖြစ်လျှင် မကူညီရန် ပေကျင်းဒေသခံများကို အာဏာပိုင်များက သတိပေးထားခဲ့သည်။

ထိုစည်းမျဉ်းများသည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်မှုက ပြိုင်ပွဲကို ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် အပြည့်အဝ ပိတ်လှောင်ထားသော စနစ်ဖြင့် ကျင်းပလိုသော ဆန္ဒကို ဖော်ပြနေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဝါရှင်တန်ရှိ မဟာဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာလေ့လာရေး စင်တာမှ အကြီးတန်း ဒု-ဥက္ကဋ္ဌ ဗစ်တာ ချန်းက ဆိုသည်။

“ကိုဗစ်ဟာ အရာရာကို အပြည့်အဝ လော့ဒေါင်းချလိုက်ဖို့ ဆင်ခြေတစ်ခုဖြစ်လာတယ်။ အိုလံပစ်ပုံရိပ်ကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ချင်ပြီး ကိုဗစ်က ဒါကို အထောက်အကူပြုသွားတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။

နိုင်ငံတကာတွင် အမေရိကန်နှင့် ဗြိတိန်တို့ပါဝင်သော သံတမန်ရေးအရ သပိတ်မှောက်မှုများကဲ့သို့ တရားဝင် ဆန္ဒပြမှုများ ရှိနေသော်လည်း ထိုနိုင်ငံများ မပါဝင်မှုသည် ပေကျင်း တာဝန်ရှိသူများအတွက် ပြဿနာကြီး တစ်ခု မဟုတ်ဘဲ ပြိုင်ပွဲတစ်လျှောက် သတင်းများကိုလည်း ထာဝရ လွှမ်းမိုးနိုင်ခြင်း မရှိခြင်းဖြစ်သည်။

“သံတမန်ရေးအရ သပိတ်မှောက်ခြင်းတွေဟာ အနောက်နိုင်ငံများက တရုတ်ရဲ့ ထွန်းတောက်လာမဲ့ အခိုက်အတန့် ကို ခိုးယူနေတာဖြစ်တယ်လို့ ပြည်တွင်းမှာ ပြောထားပြီး ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုဗစ်ကြောင့် နိုင်ငံတကာ ခေါင်းဆောင်တွေ လာနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုထားတာဖြစ်ပါတယ်”

အားကစားသမားများ၏ ဖိအား

ပြိုင်ပွဲတွင် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်း၏ မပါဝင်ခြင်းသည် အားကစားသမားများပေါ်တွင် နိုင်ငံရေးအရ ဖိအားဖြစ်စေသည်။

“အားကစားကို စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးကနေ ခွဲထုတ်လို့ မရဘူး။ အားကစားပြိုင်ပွဲတစ်ခု ပိုမို ကြီးမားလာတာနဲ့အမျှ ဒါဟာနိုင်ငံရေးအခမ်းအနားတစ်ခု ဖြစ်သွားတာပါပဲ” ဟု မာ့ခ် ဒရီယာက ဆိုသည်။ ဒရီယာသည် “အားကစား၏ စူပါပါဝါ - အကောင်းဆုံးဖြစ်ရန် တရုတ်က အဖြေရှာရမည့် ပဟေဠိ” ဟူသော စာအုပ်ကို ရေးသားခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

အားကစားသမားများသည် “အိုလံပစ်စိတ်ဓာတ်ကို ဆန့်ကျင်သော အပြုအမူ သို့မဟုတ် အပြောအဆို” ဖြင့် တရုတ် ဥပဒေများကို ချိုးဖောက်ပါက “အပြစ်ပေးအရေးယူခံရမည်” ဖြစ်သည်ဟု ပေကျင်း ပွဲကျင်းပရေး ကော်မတီ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သူ ယန်ဆုက ယခုလ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုပြောဆိုချက်သည် အဟန့်အတားအဖြစ်သာ ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း လေ့လာဆန်းစစ်သူများက ဆိုသည်။ နိုင်ငံရေးအရ ဆန္ဒပြမှုကြောင့် အားကစားသမားတစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးခြင်းသည် တုန်လှုပ်ဖွယ်ဖြစ်မည် ဖြစ်ပြီး ပေကျင်းက အမှတ်ရလိုသော အိုလံပစ်ပုံရိပ်ကို ထာဝရထိခိုက်သွားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အားကစားသမားများအတွက် တက်ကြွလှုပ်ရှားနေသော Global Athlete အဖွဲ့မှ ရော့ဘ်ကိုလာက အားကစားသမားများကို တရုတ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ဆန္ဒပြခြင်း သို့မဟုတ် ဝေဖန်လိုပါက ပြိုင်ပွဲပြီးဆုံးပြီး အိမ်ပြန်ရောက်သည်အထိ သည်းခံရန် အကြံပေးထားရကြောင်းဆိုသည်။

 “ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့ ပြောဖို့အတွက် အခက်ခဲဆုံးနဲ့ ဒေါသအထွက်ရဆုံး ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ အခြေခံကျတဲ့ လွတ်လပ်စွာဖော်ပြခြင်း အခွင့်အရေးအတွက်တောင် ကျွန်တော်တို့ဟာ အားကစားသမားတွေကို တွန်းအားပေးနေရတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။

အိုမီခရွန်၏ နှောင့်ယှက်မှု

တရုတ်အနေဖြင့် အတားအဆီးဖြစ်နေသည့် တုံ့ပြန်ကန့်ကွက်မှုများမှ ရုန်းထွက်နိုင်လျှင်တောင် ဗိုင်းရပ်စ်သည် အောင်မြင်သော အိုလံပစ်အတွက် ကြီးမားသော ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်လာပြီး အိုမီခရွန်မျိုးကွဲ ပျံ့နှံ့မှုသည်လည်း ပိုမိုများပြားလာလျက်ရှိသည်။

အားကစားသမားများကြား ပျံ့ပွားမှုဖြစ်ပွားခြင်း သို့မဟုတ် သိသာသော အရေအတွက်အထိ ကူးစက်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်လာပါက ပြိုင်ပွဲကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်မည် ဖြစ်သည်။

ပြိုင်ပွဲများမစမီတွင်ပင် အိုလံပစ်ကျေးရွာတွင် ပိုးကူးစက်မှုသည် ၂ ဦးမှ ၁၉ ဦးအထိ မြင့်တက်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ပေကျင်းက စနေနေ့တွင် ကြေညာခဲ့သည်။ အားကစားသမားများနှင့် အသင်းတာဝန်ရှိသူများအကြား ကူးစက်မှုသည် မီဒီယာများနှင့် အခြားသက်ဆိုင်သူများအကြား ကူးစက်မှုထက် ပိုမိုများပြားလာခဲ့သည်။ အားကစားသမားများ ပိုးကူးစက်ခံရသောကြောင့် အရည်အချင်းစစ် ပြိုင်ပွဲများတွင် အနှောင့်အယှက်များ ဖြစ်ပေါ်ပြီး ဖြစ်သည်။ အမေရိကန် သရုပ်ပြစကိတ်စီးခြင်း ချန်ပီယံရှစ်တွင် ကာကွယ်မှုများ ပြင်းထန်သည့်ကြားမှ အချို့အားကစားသမားများသည် ပြိုင်ပွဲကျင်းပနေချိန်အတွင်း ကူးစက်ခံရကြောင်း ဘရောင်းနဲလ်က ဆိုသည်။

“ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်တယ်။ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ခြားနေတယ်။ အသင်းတွေဟာလည်း နည်းပြတွေနဲ့ သီးသန့်တွေ့ဆုံတယ်။ ဘယ်ကနေ ဘယ်လို ကူးစက်မှန်းမသိဘူး။ ဒါကြောင့် ပြိုင်ပွဲမှာ တုန်လှုပ်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တယ်” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်၏ ကိုဗစ် ယခင်မျိုးကွဲများကို အောင်မြင်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းသည် ထိခိုက်လာနိုင်ကြောင်း အများ ပြည်သူကျန်းမာရေး ပညာရှင်များကဆိုသည်။ တရုတ်ပြည်တွင်းကာကွယ်ဆေးများသည် အိုမီခရွန်မျိုးကွဲများကို မကာကွယ်နိုင်ဘဲ လူဦးရေ ၁.၄ ဘီလီယံရှိသော နိုင်ငံတွင် ပြန့်ပွားမှုအနည်းငယ်သာရှိသေးသောကြောင့် သဘာဝ အရ ခံနိုင်ရည်စွမ်းအားလည်း မရှိသလောက်ဖြစ်နေသည်။

ထိခိုက်လွယ်သော လူတန်းစားရှိခြင်းနှင့် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း မညီမျှသော ကျန်းမာရေးစနစ်တို့သည် ကိုဗစ် ပြန့်ပွားရေးကို ဆိုးဝါးစေသော အခြေအနေများဖြစ်သည်။ အစောပိုင်းကာလများတွင် ဝူဟန်၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော အခြေအနေမျိုးသည် တရုတ်၏ အခြားနေရာများတွင် ဖြစ်ပွားနိုင်ဖွယ်ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး ထိုအခြေအနေကို ကြောက်ရွံ့မှုကြောင့် ပြင်းထန်သော စစ်ဆေးခြင်းနှင့် ကွာရန်တင်းစည်းမျဉ်းများကို ချမှတ်လာရခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်ကို ကျော်လွန်၍

ထိုအခြေအနေများသည် ကျန်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများက ပြိုင်ပွဲကို မည်သို့ ခံစားရမည်အပေါ် သက်ရောက်လျက် ရှိသည်။ ထုတ်လွှင့်ရေးဌာန NBC သည် ကြေညာသူများကို ရုံးတွင်သာ ထားရှိပြီး ပေကျင်းပြိုင်ပွဲကို မိုင်ပေါင်း များစွာ အဝေးမှ ဖော်ပြတင်ဆက်မည်ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သောနှစ်တွင် ဂျပန်၌ ကျင်းပခဲ့သော နွေရာသီ အိုလံပစ် ပြိုင်ပွဲများတွင် မီဒီယာများအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များကြောင့် နေအိမ်မှ ကြည့်ရှုလိုသော လူပေါင်းသန်းချီအတွက် အခွင့်အရေးများကို ဆုံးရှုံးစေခဲ့သည်။

“ကိုယ်ပိုင်အမြင်အရ ပြောရရင်တော့ တိုကျိုအိုလံပစ်ဟာ တစ်စုံတစ်ခုကို လုံးဝ ဆုံးရှုံးသွားပါတယ်။ သူတို့ ဟာ ငွေကြေးလုံလောက်စွာ မရင်းနှီးထားတာ သိသာတာကြောင့် သတင်းဖော်ပြချက်တွေဟာ တခမ်းတနားနဲ့  စိတ်ကျေနပ်ဖွယ် မရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဘရောင်းနဲလ်က ဆိုသည်။

ပရိုမိုးရှင်းများလည်း နည်းပါးလာနိုင်သည်။ အိုလံပစ်များသည် ပြီးခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်များသည် အငြင်းပွားဖွယ် ကိစ္စများအကြား တစ်ခုဖြစ်လာသောကြောင့် မျက်စိကျဖွယ် ငွေပမာဏများ ပေးဆောင်လေ့ရှိသည့် စပွန်ဆာ များသည် ယခင်ပြိုင်ပွဲများလောက် အနောက်နိုင်ငံများတွင် တက်ကြွစွာ မကြော်ငြာခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် အနောက်နိုင်ငံများရှိ စပွန်ဆာများသည် တရုတ်ကို ကျေနပ်စေနေသည်ဟု စွပ်စွဲခံရသည်။ စပွန်ဆာများ သည် ပေကျင်းနှင့် ဝါရှင်တန်အကြား ကြားညှပ်နေပြီး Visa, Coca-Cola နှင့် Procter & Gamble အစရှိ သော ကုမ္ပဏီကြီးများသည် အမေရိကန်တွင် စိတ်လှုပ်ရှားမှုကို မြှင့်တင်ရန် ပြိုင်ပွဲမတိုင်မီ ကမ်ပိန်းများ မပြုလုပ် ခြင်းဖြစ်သည်။

ပြိုင်ပွဲတစ်ခု ကမ္ဘာနှစ်ခု

သို့သော် ပြည်တွင်း၌ ပေကျင်းဆောင်းရာသီအိုလံပစ်ကို ပုံဖော်နေခြင်းသည် ပြည်ပအခြေအနေနှင့် ကွာ ခြားသည်။ ပြည်တွင်းတွင် အမျိုးသားဂုဏ်ဖော်ဆောင်ရေးကို အာရုံစိုက်နေပြီး အိုလံပစ်မှတစ်ဆင့် အားကစားတွင် ပါဝင်လာရန်နှင့် ပြည်တွင်း ဆောင်းရာသီအားကစား ကဏ္ဍကို မြှင့်တင်​ရန် ကြိုးစားလျက်ရှိသည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ် အိုလံပစ် ပြီးကတည်းက တရုတ်ပြည်သူများ၏ အားကစားတွင် ပါဝင်လာမှုသည် မြင့်တက် လာခဲ့ ကြောင်း ဘာမင်ဟမ်တက္ကသိုလ်မှ အားကစားမူဝါဒနှင့် စီမံခန့်ခွဲရေးဌာနမှ ကထိကတစ်ဦးဖြစ်သည့် ရှူရှူ ချန်းက ဆိုသည်။ 

ချန်းသည် လန်ဒန်နှင့် ပေကျင်း အိုလံပစ်တို့ကို ခြေရာခံနေသူဖြစ်ပြီး လန်ဒန်နှင့် ယှဉ်လျှင် ပေကျင်းပြည်သူ များသည် အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲများ၏ သက်ရောက်မှုများအပေါ် ပိုမို အကောင်းမြင်ပြီး လူမှုယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ကွဲပြားမှုများကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။

ပေကျင်းတွင် ၂၀၀၇ ခုနှစ်ကတည်းက နေထိုင်ခဲ့သော ဒရီယာက ဆောင်းရာသီအိုလံပစ်ကို လက်ခံကျင်းပခွင့် ရရှိခဲ့သည့် ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှစတင်ပြီး တရုတ်၏ ဆောင်းရာသီအားကစားအပေါ် စိတ်အားထက်သန်မှုကို လေ့လာခဲ့သည်။

 “တရုတ်ဟာ ဒီနှစ်မှာ ဆုတံဆိပ်စာရင်းမှာ ထိပ်ဆုံးက ရပ်တည်နိုင်မှာ မဟုတ်ပေမဲ့ အရင်ကထက်ကို ပို ကောင်းအောင်လုပ်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါ့အပြင် ယခင်ကထပ် ဆောင်းရာသီအိုလံပစ်မှာ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မဲ့ အားကစားသမား ပိုများလာပါလိမ့်မယ်” ဟု ဆိုသည်။

တရုတ်ပြည်တွင်းတွင် ဗိုင်းရပ်စ်နှင့် အနောက်တိုင်း၏ ဝေဖန်မှုများကို ဆန့်ကျင်ပြီး အိုလံပစ်ကို ပေကျင်း အတွက် အောင်ပွဲတစ်ခုအဖြစ် ကြိုဆိုကြသည်။

နိုင်ငံတကာတွင်မူ ထိုပြိုင်ပွဲသည် ခြားနားစွာ အမှတ်ရနေမည်ဖြစ်သည်။

 

 Linko

 

Ref: The Guardian: Sport, politics and Covid collide at the Beijing Winter Olympics