【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 ဆန္ဒပြပွဲလား ဂျိုကာတော်လှန်ရေးလား

【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 ဆန္ဒပြပွဲလား ဂျိုကာတော်လှန်ရေးလား

ယခုရက်ပိုင်း နိုင်ငံတကာသတင်းတွေထဲ စောင့်ကြည့်စရာသတင်းတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ထိုင်းဘုရင် သတင်းတွေ၊ ဂျပန်ဘုရင် ထီးနန်းဆက်ခံတဲ့ သတင်းတွေ၊ ရာသီဥတုသတင်းတွေ၊ ဆီးရီးယား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သတင်းတွေ၊ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်ကြား သတင်းတွေက နိုင်ငံတကာသတင်းစာမျက်နှာတွေကို နေရာယူခဲ့ပါတယ်။  

ထီးနန်းဆက်ခံပွဲနဲ့ တစ်ပတ်အတွင်း ရွေးကောက်ပွဲတွေ

ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း သတင်းတွေထဲမှာ ထိုင်းဘုရင် မဟာဝီဇရာ လောင်ကွန်း က  ၎င်း၏ ကြင်ယာတော်အား ဘုရင်နှင့် ထီးနန်းအပေါ် သစ္စာစောင့်သိမှုမရှိခြင်းနှင့် မထီမဲ့မြင်ပြုလုပ်ခြင်းတို့အတွက် ရာထူးဂုဏ်ဘွဲ့များကို ရုပ်သိမ်းပယ်ဖျက်လိုက်တဲ့ သတင်းက အတော်လေးကို စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းခဲ့ပါတယ်။မကြာခင်ကမှ ထိုင်းဘုရင်အရိုက်အရာကို ဆက်ခံခဲ့တဲ့ ထိုင်းဘုရင်သစ်ရဲ့ သတင်းတွေက ထီးနန်းမဆက်ဆံခင်ကတည်းက မီဒီယာသတင်းတွေမှာ ထိပ်တန်းသတင်းဖြစ်နေတာပါ။

ထိုင်းဘုရင် မဟာဝီဇရာ လောင်ကွန်း က ပြီးခဲ့တဲ့လအနည်းငယ်တုန်းကမှ အသစ်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အသက် ၃၄ နှစ်ရှိတဲ့ ဆီနီနတ် ဝေါင်ဗာဂျီရာပက်ဒီ ကို တော်ဝင်အဆောင်အယောင်အားလုံးနဲ့ စစ်တပ်ရာထူးအဆင့်တွေ ရုပ်သိမ်းလိုက်ပါတယ်။ဒီလိုရုတ်သိမ်းတဲ့အတွက် ထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ သစ္စာမဲ့လို့ ဖယ်ရှားလိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ဘုရင့် တရားဝင်မိဖုရားကြီးနဲ့ အဆင့်အတန်းချင်းတူအောင် တန်းညှိဖို့ ကြိုးစားခဲ့တာကို ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။သုံးလသာကြာတဲ့ အချိန်ကာလအတွင်းမှာ ပြန်ရုတ်သိမ်းခဲ့ရတဲ့ ဒီလိုဖြစ်ရတဲ့အဖြစ်က အာရှနိုင်ငံက အများပြည်သူအတွက် စိတ်ဝင်စားစရာပါ။ဒါ့အပြင် နောက်နှစ်ရက်အကြာမှာ နန်းတွင်းက အဆင့်မြင့်အရာရှိခြောက်ဦးအား ရာထူးမှဖယ်ရှားခဲ့ပါတယ်။ဒီအတွက်လည်း ၎င်းတို့၏ ရာထူးအာဏာများကို အသုံးချပြီး အကျိုးစီးပွားရှာနေကြတယ်ဆိုပြီး ဖယ်ရှားခဲ့တာပါ။ထိုင်းဘုရင်အနေနဲ့ နန်းတွင်းနဲ့ တိုင်းပြည်အတွင်းမှာ သူ့ရဲ့ တန်ခိုးဩဇာကို ပြန်တည်ဆောက်နေတာလား၊ ဒါမှမဟုတ် ဘာအကြောင်းကြောင့်လဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားစရာပါ။

ရုပ်ရှင်ဆန်ဆန်၊ ဒရာမာဆန်ဆန် ရှိနေဆဲ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံအဖြစ်က စစ်တပ်ကလွှမ်းမိုးတဲ့ အဆိုပါနိုင်ငံမှာ ဘာကြောင့် စစ်တပ်ကအားကောင်းနေရတာလဲဆိုတာကို ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း မြင်တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

စည်းမျည်းခံဘုရင်စနစ်မှာ ရှင်ဘုရင်ဆိုတာ ဂုဏ်တစ်ခု၊ အဆောင်အယောင်တစ်ခုထက် မပိုပါဘူး။ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲမှာဘဲ နောက်ထပ် စည်းမျည်းခံဘုရင်စနစ် ကျင့်သုံးတဲ့ ဂျပန်မှာ ထီးနန်းဆက်ခံပွဲ လုပ်ပါတယ်။ယခင်ဘုရင်ဟောင်း အကီဟီတို ထီးနန်းစွန့်ပြီးခဲ့ပြီးနောက် ပြီးခဲ့တဲ့ မေလမှာပဲ ဂျပန်ဘုရင်သစ်အဖြစ် တရားဝင် ထီးနန်းရယူထားခဲ့တဲ့ သက်တော် ၅၉ နှစ်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ နာရူဟီတို က ထီးနန်းတက်ပွဲ အခမ်းအနားကို လုပ်ခဲ့တာပါ။ဒီပွဲကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းနိုင်ငံတွေက အကြီးအမှူးတွေ၊ ခေါင်းဆောင်တွေ တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။

အာရှက နောက်ထပ်သတင်းတစ်ခုကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဆယ်ကျော်သက် မိန်းကလေးငယ်တစ်ဦးကို အရှင်လတ်လတ် မီးရှို့ခဲ့တဲ့သူတွေကို သေဒဏ်ပေးခဲ့တာပါ။အဆိုပါမိန်းကလေးကို လိင်ပိုင်းစော်ကားတဲ့ ကျောင်းအုပ်ကြီး အပါအဝင် ၁၆ ဦးပါ။ဒါ သင့်တင်မျှတတဲ့ အပြစ်ပေးမှုပါ။နောက်ထပ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ့် သတင်းတစ်ပုဒ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အာဏာရပါတီ Awami League ပါတီက အမျိုးသမီးလွှတ်တော်အမတ်ကို သူနဲ့ ရုပ်တူသူတွေကို စားမေးပွဲအစားထိုးဖြေခိုင်းခဲ့လို့ ကျောင်းထုတ်ခဲ့တာပါ။

အာရှသတင်းထဲမှာ နောက်ထပ်ထူးခြားတဲ့ သတင်းကတော့ မကြာခင်က ကျင်းပခဲ့တဲ့ အင်ဒိုနီးရှား ရွေးကောက် ပွဲမှာ အနိင်ရခဲ့တဲ့ လက်ရှိသမ္မတ ဂျိုကို ဝီဒိုဒို က အစိုးရအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာမှာ ရွေးကောက်ပွဲ အဓိကပြိုင်ဘက် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း ပရာဘိုဝို ဆူဘီယန်နို ကို ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ခန့်ခဲ့တဲ့သတင်းက အာရှမှာ ထူးခြားတဲ့ နိုင်ငံရေးသတင်းပါဘဲ။နောက်ထပ်သတင်းထူးတစ်ခုကတော့ မြောက်ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင် ကင်ဂျုံအမ် က မြောက်ကိုရီးယားမှာ တောင်ကိုရီးယားက လာဆောက်ပေးထားတဲ့ တောင်ပေါ်ခရီးသွား အပန်းဖြေစခန်းကို ဖြိုချခိုင်းတဲ့ သတင်းပါဘဲ။ဒါ တောင်ကိုရီးယားနဲ့ ဆက်ဆံရေးအဆင်မပြေတဲ့အတွက် ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွေက ဆောက်ခဲ့တဲ့ အဆောက်အဦးကို ဖြိုချခိုင်းခဲ့တာပါ။ကနေဒါနိုင်ငံမှာတော့ ယခုရက်ပိုင်းထဲ ဖက်ဒရယ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ရာမှာ လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ် ဂျက်စတင် ထရူးဒိုး ဦးဆောင်တဲ့ လစ်ဘရယ်ပါတီကပဲ အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။

ရေခဲတွေ အရည်ပျော်ချိန်

ယခုရက်သတ္တပတ် သတင်းတွေထဲမှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ ရာသီဥတုသတင်းတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ရာသီဥတုက ဖောက်ပြန်လာသလို ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာတဲ့အတွက် အာတိတ်ဒေသ အစွန်အဖျားမှာ ရေခဲတွေ အရည်ပျော်လာပြီး ကျွန်းသစ်တွေ ပေါ်ထွက်လာတဲ့ သတင်းပါဘဲ။
သာမန်ကြည့်ရင် လူတွေနေထိုင်နိုင်ဖို့ ကျွန်းသစ်တွေတိုးလာတာ မှန်ပေမယ့် ဒီလိုနှစ်သန်းပေါင်းချီကာ ရေခဲနေတဲ့ အခြေအနေကနေ ပျော်ကျလာရတဲ့အထိ ကမ္ဘာ့အပူချိန်က တိုးလာတာ ထိတ်လန့်စရာပါ။

ဒီလိုကျွန်းသစ်တွေ ပေါ်လာတာကို ရုရှားရေတပ်က တွေ့ခဲ့တာပါ။သြဂုတ်လနဲ့ စက်တင်ဘာလအတွင်း သွားခဲ့တဲ့ စူးစမ်းလေ့လာရေး ခရီးစဉ်အတွင်း အရင်က ရေခဲလွှာတွေအောက် တိမ်မြုပ်ပျောက်ကွယ်နေတဲ့ ကျွန်းငါးကျွန်းကို တွေ့ခဲ့ရတာလို့ ဆိုပါတယ်။ဒါဟာ အာတိတ်ဒေသကနေ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုကို တပ်လှန့်လိုက်သလိုဖြစ်ပေမယ့် တခြားဘက်မှာလည်း ကျယ်ပြန့်တဲ့ အာတိတ်ဒေသမှာ ဒီလိုနူန်းနဲ့ ရေခဲတွေပျော်ကျလာခဲ့ရင် နောက်ထပ်ကျွန်းတွေ ပေါ်ထွက်လာစရာရှိတဲ့အတွက် သံယံဇာတကြွယ်၀တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားတဲ့ ဒီဒေသမှာ နယ်မြေလုပွဲတွေ မြင်တွေ့ရဖွယ်လည်း ရှိနေပါတယ်။

ရေခဲတွေ အရည်ပျော်ရတဲ့ အကြောင်းအရင်းထဲ အကြောင်းချက်တစ်ခုအဖြစ် ပါဝင်တဲ့ တောမီးကလည်း ဘရာဇီးက အမေဇုံသစ်တော မီးလောင်မှုက မပြီးစီးသေးချိန်မှာဘဲ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကယ်လီဖိုးနီးယားမှာ တောမီးလောင်နေပါတယ်။ကယ်လီဖိုးနီးယား မြောက်ပိုင်းရှိ ဆိုနိုမာခရိုင်နယ်မြေတွင် မြေဧကပေါင်း ၁၀ဝ၀ဝ ခန့် မီးလောင်ခဲ့ပြီး မက္ကဆီကိုဘက်မှာလည်း မီးလောင်လို့ လူသေဆုံးတာတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။လက်ရှိမှာ ဒေသခံတွေကို ရွှေ့ပြောင်းပေးနေရပါတယ်။

ဘရာဇီးနိုင်ငံရှိ ဒေသကိုးခုမှာ ကမ်းခြေ ၂၀ဝ ထက် မနည်းကို ရေနံစိမ်တွေ ကမ်းတင်လာလို့ ဘရာဇီးအာဏာပိုင်တွေက အမြန်ရှင်းလင်းနေရပါတယ်။စက်တင်ဘာ အစောပိုင်းကတည်းက ဒီလိုဖြစ်နေတာကို ရှင်းလင်းနေတာပါ။ဒါကို ဘရာဇီးစစ်တပ်ကပါ တပ်ဖွဲ့ဝင် ၅၀၀၀ ကျော် စေလွှတ်ပြီး ကူညီနေရတာကနေ ဒေသခံတွေကိုပါ ပူးပေါင်းကူညီရှင်းလင်းဖို့ အစိုးရပိုင်းက တိုက်တွန်းနေရပါတယ်။ဒီလိုရေနံစိမ်းတွေ ယိုစိမ့်ပြီး ကမ်းတင်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်ကနေဖြစ်လာသလဲဆိုတာ မသိရပေမယ့် အမြန်ရှင်းလင်းနေရတဲ့ အခြေအနေပါ။ဒီသတင်းနဲ့ ဆက်စပ်တယ်ထင်ရတဲ့ နောက်သတင်းတစ်ခုက ဘရာဇီး၊ ဘိုလီဗီးယား၊ ကိုလံဘီယာနှင့် ပီရူးတို့တွင် နေထိုင်ကျက်စားတဲ့ ပုလင်းပုံစံ နှာခေါင်းရှိသော လင်းပိုင်တွေ တရားမဝင် ရွှေကျင်သူတွေသုံးတဲ့ ဓါတုပစ္စည်းတွေကြောင့် ခဲဆိပ်များသင့်နေရတဲ့ သတင်းပါဘဲ။

ပြီးခဲ့တဲ့ရက်သတ္တပတ်က ဂျပန်မှာ ဆက်တိုက်ဝင်ခဲ့တဲ့ တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်းကြောင့် ဂျပန် အရှေ့ပိုင်းနဲ့ အလယ်ပိုင်းမှာ ရေကာတာကျိုးကျတာကို ပြန်မပြင်ဆင်နိုင်သေးခင်မှာဘဲ စံချိန်တင် မိုးရွာသွန်းလို့ လူ ၆ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ဒါ့အပြင် မြေပြိုတာနဲ့ တခြားရေကြီးမယ့် အန္တရာယ်တွေကြောင့် ထပ်ပြီး ဒေသခံတွေကို ရွှေ့ပြောင်းဖို့ သတိပေးထားရပါတယ်။ငလျင်တွေ၊ မီးတောင်ပေါက်ကွဲတာတွေနဲ့ မုန်တိုင်းဘေးတွေအပြင် လူလုပ်ဘေးလို့ ခေါ်နိုင်တဲ့ သစ်တောတွေခုတ်တာ၊ သတ္တုဖော်ဖို့ သစ်အပြောင်ရှင်းတာတွေ၊ တခြားသောကိစ္စတွေအတွက် သဘာ၀ပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်စေတဲ့ အပြုအမှုတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ ပျက်ကွက်နေဆဲဖြစ်တဲ့အတွက် လက်ရှိအခြေအနေထက် ပိုမဆိုးဖို့ကိုသာ မျှော်လင့်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဆီးရီးယား အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေးကာလ အခင်းအကျင်း

အမေရိကန်တပ်တွေ ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းကနေ ဆုတ်ခွာပြီးနောက်ပိုင်း ဖြစ်လာတဲ့ တူရကီရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနွေဦး စစ်ဆင်ရေးအမည်ခံ ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်း ကျူးကျော်စစ်ဟာ အမေရိကန်၊ ရုရှားရဲ့ ကြားဝင်မှုနဲ့အတူ နာရီပေါင်း ၁၅၀ ကြာ အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့ပါတယ်။အောက်တိုဘာ ၂၃ ရက်က စခဲ့တဲ့ အဆိုပါ အပစ်ရပ်စဲရေးကာလအတွင်း အဆိုပါဒေသမှာ အားကောင်းတဲ့ ကာ့ဒ်တိုက်ခိုက်ရေးသမားတွေက ဒေသကနေ ဆုတ်ခွာပေးရမှာပါ။တူရကီက သူ့နိုင်ငံရဲ့ နယ်စပ်ဖြစ်တဲ့ ဆီးရီးယား အရှေ့မြောက်ပိုင်းဒေသ ကာ့ဒ်ဒေသက ပြည်သူ့စစ်တွေက သူ့နိုင်ငံထဲက လူမျိုးတူ ခွဲထွက် ကာ့ဒ်သူပုန်တွေကို အားပေးအားမြှောက်လုပ်တယ်၊ အဆက်အသွယ်ရှိတယ်ဆိုပြီး အဆိုပါနေရာမှာ တူရကီ ကြီးကြပ်မှုနဲ့ safe zone တစ်ခုကို ထူထောင်ဖို့ ကြိုးစားနေတာပါ။
ဒီလိုကြိုးစားနေရာမှာ တူရကီထဲရောက်နေတဲ့ ဆီးရီးယား ဒုက္ခသည်တွေကို ပြန်နေရာချထားဖို့လည်း ပါပါတယ်။

ရုရှားနဲ့ တူရကီကြားရရှိတဲ့ သဘောတူညီချက်မှာ တူရကီနဲ့ ပူးတွဲကင်းလှည့်ဖို့ဆိုတာလည်း ပါဝင်ခဲ့သလို အရှည် ၄၄၀ ကီလိုမီတာရှိသည့် တူရကီ နယ်စပ်တစ်လျှောက်မှ ၃၀ ကီလိုမီတာအကွာ နယ်နိမိတ်လိုင်းအထိ ကာ့ဒ်ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့များ ဆုတ်ခွာသွားရမည် ဖြစ်ပါတယ်။ဒီအတွက် တူရကီက ဆင်နွှဲနေတဲ့ ထိုးစစ်ကို ရပ်တန့်ပေးရပါတယ်။တူရကီကတော့ ဒီနယ်မြေကနေ ကာ့ဒ်တပ်ဖွဲ့တွေ ငါးရက်အတွင်း မဆုတ်ခွာခဲ့ရင်တော့ ထိုးစစ်ဆင်မှုကို ပြန်လည်စတင်မယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။ဒီအပစ်ရပ်စဲရေးက ၅ ရက်ဘဲ ကြာမှာပါ။ကာ့ဒ်လူမျိုးတွေကတော့ ဒီကာ့ဒ်ဒေသထဲကနေ တပ်ဆုတ်သွားတဲ့ အမေရိကန်တပ်တွေကို ဒေါသထွက်ပြီး အာလူးတွေနဲ့ ပစ်ပေါက်ခဲ့ကြသလို တစ်ပတ်အတွင်း အီရတ်ကို စစ်ဘေးရှောင်ခဲ့ကြတာ ခုနှစ်ထောင်ရှိပါတယ်။တူရကီ ကျူးကျော်စစ်အတွင်း ကာ့ဒ်တွေ ဖမ်းထားတဲ့ အိုင်အက်စ် တစ်ရာကျော် လွတ်မြောက်ခဲ့ပါတယ်။ဘယ်ရောက်မှန်း မသိတော့ဘူးဆိုပါတယ်။အောက်တိုဘာ ၂၃ ရက်မှာ သဘောတူညီချက်အတိုင်း ဆီးရီးယားအစိုးရတပ်တွေ ခြေချခွင့်မရခဲ့တဲ့ အဆိုပါနယ်မြေကို ရုရှားစစ်ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် ဆီးရီးယား နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့တို့က ဝင်လာပြီး လုံခြုံရေးတာဝန်ယူခဲ့သလို  ဆီးရီးယား-တူရကီ နယ်စပ်မှာ ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေက အောက်တိုဘာ ၂၃ ရက်မှာဘဲ ပထမဆုံးအကြိမ် ကင်းလှည့်မှုပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

တူရကီ နယ်စပ်အနီးထိ ရုရှားတပ်တွေ ကင်းလှည့်လာတာက နေတိုးအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုပါဘဲ။နေတိုးတပ်ဖွဲ့ဝင် တူရကီနိုင်ငံ နယ်စပ်အထိ ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေ ရောက်လာတဲ့အတွက် နေတိုးအဖွဲ့ဝင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးများ ဆွေးနွေးရတဲ့အထိ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
အစည်းအဝေးမှာ ဂျာမနီ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးက နိုင်ငံတကာက ထိန်းချုပ်သော လုံခြုံရေးဇုန်တစ်ခု တည်ဆောက်ဖို့ အဆိုပြုခဲ့ပါတယ်။ဂျာမနီက နယ်စပ်ဒေသတွင် ကင်းလှည့်စောင့်ကြပ်သည့် တာဝန်ကို ရုရှားနှင့် တူရကီ နိုင်ငံတို့ကိုသာ မပေးအပ်သင့်ဘဲ နိုင်ငံတကာမှ ပါဝင်သင့်တယ်လို့  တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ဒီတင်ပြမှုကို အမေရိကန်က လက်ခံခဲ့ပြီး အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ ပါဝင်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ဒီလိုတင်ပြချက်ကို ကုလသမဂ္ဂထိ တင်ပြဖို့ ရည်ရွယ်ကြပါတယ်။

ထရမ့်အဖို့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာရှိနေတဲ့ သူ့ရဲ့တပ်ဖွဲ့တွေကို အမေရိကန် အကျိုးစီးပွားရှိရာ ရေနံရှိတဲ့ အီရတ်၊ ဆော်ဒီတို့လို မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေမှာသာ ရွှေ့ပြောင်းထားနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ဒါ့အပြင် သူ့လက်ထက်မှာ စီးပွားရေးတောင့်တင်းလာပြီး ပခုံးချင်းပြန်ယှဉ်လာတဲ့ ရုရှားနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ ခေါင်းထောင်လာတဲ့ တူရကီနဲ့ တွဲပေးပြီး ဆီးရီးယားစစ်နွံထဲ ဆွဲချပြီး ပြဿနာထဲ နစ်စေချင်တဲ့ သဘောပါဘဲ။ကာ့ဒ်ဒေသကနေ အမေရိကန်တပ်တွေ ထွက်ခဲ့ပေမယ် ကာ့ဒ်ပြည်သူ့စစ်တွေကို လက်နက်ဆက်ထောက်ပံ့ပေးမယ် ဆိုတဲ့အတွက် ဒီဒေသမှာ ရုရှားနဲ့ တူရကီတပ်တွေ ဆိုင်ပြီး ဘာတွေဖြစ်လာဦးမလဲ၊ အပစ်ရပ်စဲရေးကာလအတွင်းမှာ တူရကီတပ်တွေကို ကာ့ဒ်တွေဘက်က တိုက်ခိုက်တာတွေရှိခဲ့တဲ့အတွက် အပစ်ရပ် နာရီ ၁၅၀ အတွင်း  ဒီဒေသကနေ ကာ့ဒ်တပ်တွေ မဆုတ်ခွာဘဲ စစ်ပြင်ဆင်နေတာဖြစ်နေခဲ့ရင် ဘယ်လိုတွေဖြစ်လာမလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားစရာပါ။  

ကမ္ဘာတလွှား ဆန္ဒပြမှုနှင့် ဂျိုကာ

ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲ နောက်ထပ်စိတ်ဝင်စားစရာ သတင်းက လက်ဘနွန်က ဆန္ဒပြမှုသတင်းတွေပါ။ဂျိုကာရုပ်ရှင်ရဲ့ အောင်မြင်မှုဂယက်က နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုထဲထိ ပါဝင်လာခဲ့ပါတယ်။လက်ဘနွန်မှာ အစိုးရက Whatsapp က voice-call တွေကို အခွန်ကောက်ဖို့  ကြံစည်ခဲ့လို့ ပြည်သူတွေက ဂျိုကာလို လိမ်းခြယ်ကာ ဘေရွတ်မှာ ဆန္ဒပြခဲ့ကြတာပါ။ဒါဟာ ထူးခြားမှုပါဘဲ။

နိုင်ငံအနှံ့ဖြစ်ပွားနေသည့် အကျင့်ပျက်ခြစားနေမှုများ အဆုံးသတ်ရေး၊ အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာ ဖြေရှင်းပေးရေးနှင့် အီရတ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးစနစ်ကို အလုံးစုံပြုပြင်ရေးတို့ကို တောင်းဆိုတဲ့အနေနဲ့ အောက်တိုဘာ ၂၅ ရက်ကစပြီး အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများ ပြန်လည်စတင်ခဲ့ရာမှာ အသေအပျောက်တွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။အီရတ်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ဆန္ဒပြသမားများကို မျက်ရည်ယိုဓာတ်ငွေ့များ အသုံးပြုကာ လူစုခွဲခဲ့လို့ လူအသေအပျောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး အစီရင်ခံစာမှာတော့ ဘဂ္ဂဒက်နှင့် အခြား အီရတ်မြို့များတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများအတွင်း ဆန္ဒပြသူ ၁၅၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ကာ အောက်တိုဘာ ၂၅ ရက် ဆန္ဒပြပွဲမှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့် အီရန် ကျောထောက်နောက်ခံ ပြည်သူ့စစ်များက နှိမ်နှင်းပစ်ခတ်ဖြိုခွင်းခဲ့လို့ ဆန္ဒပြသူ အနည်းဆုံး ၄၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။

ချီလီမှာ‌တော့  မီးရထားလက်မှတ်ခအပြင် ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ မြင့်တက်မှု၊ လူမှုဆိုင်ရာ တန်းတူညီမျှ မရှိမှုတွေကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲအတွင်း လူတစ်သန်းခန့် ပါဝင်ခဲ့ကာ ဆန္ဒပြသူ ၁၁ ဦးထိ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဆန်တီယာဂိုမှာ နှစ်ရက်အတွင်း ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ဆန္ဒပြသူတွေနဲ့ အဓိကရုဏ်းနှိမ်နင်းရေးရဲတွေနဲ့အကြား အပြန်အလှန်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။နောက်ဆုံးမှာ သမ္မတက အစိုးရအဖွဲ့တစ်ခုလုံးကို ဖြုတ်ချခဲ့ ရပါတယ်။ဘိုလီးဗီးယား ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ သမ္မတ အီဗိုမိုရေးစ် အပြတ်အသတ်အနိုင်ရခဲ့ပေမယ့် မဲလိမ်ခဲ့တဲ့အတွက် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်အား ရက်ပိုင်းအတွင်း ပြန်လည်စစ်ဆေးဖို့ ရှိနေပါတယ်။

အီသီယိုးပီးယားမှာ‌တော့ မကြာသေးခင်ကမှ ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆု ရရှိခဲ့တဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် အဘီအာမက် ကို ဆန္ဒပြလို့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် ဆန္ဒပြသူများအကြား ပဋိပက္ခများဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ၁၆ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ဆန္ဒပြပွဲတွေကတော့ ကမ္ဘာတစ်လွှား ဖြစ်နေဆဲဖြစ်သလို အစိုးရတွေကလည်း အာဏာဆက်မြဲဖို့ နှိမ်နှင်းနေကြဆဲပါ။အစိုးရအဖွဲ့တွေ တစ်ဖွဲ့ပြီးတစ်ဖွဲ့ပြုတ်သလို ပြည်သူတွေ သေကြေမှုကလည်း ကြောက်ခမန်းလိလိပါဘဲ။နောက်ထပ် ဘယ်အစိုးရတွေ ပြုတ်ကျပြီး ဘာတွေဆက်ဖြစ်လာဦးမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာပါ။

မိုက်ပင့်စ် နဲ့ ဟောင်ကောင်အရေး မှတ်ချက်

ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲမှာဘဲ လများစွာကြာသည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲများ ပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည့် အငြင်းပွားဖွယ် တရားခံလွှဲပြောင်းရေး ဥပဒေကြမ်းကို ဟောင်ကောင်အစိုးရက တရားဝင်ရုပ်သိမ်းလိုက်ပါတယ်။ဒီအရေးမှာ အမေရိကန် ဒုသမ္မတ မိုက်ပင့်စ် က ဟောင်ကောင်မှ ဆန္ဒပြသူများဘက်မှ ရပ်တည်လျှက်ရှိတယ်လို့ ပြောခဲ့သလို တရုတ်အစိုးရနှင့် Nike ၊ NBA တို့ကိုလည်း ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ပင့်စ် က ယခုကဲ့သို့ ပြောကြားပြီး နာရီပိုင်းအကြာမှာ အမေရိကန်ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် မျက်ရည်ယိုဓာတ်ငွေ့၊ ငရုတ်ကောင်းဖျန်းဆေးနှင့် ရာဘာကျည်ဆံကဲ့သို့ ပစ္စည်းများအား အမေရိကန်ကုမ္ပဏီများက ဟောင်ကောင်အာဏာပိုင်များသို့ ရောင်းချခြင်းအား တားမြစ်ပိတ်ပင်ကြောင်း အမိန့်တစ်ရပ်ကို အမေရိကန် အထက်လွှတ်တော်အမတ်များ သဘောတူချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။

မိုက်ပင့်စ်ရဲ့ ဒီလိုပြေဆိုမှုကို တရုတ်ဘက်က အောက်တိုဘာ ၂၄ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရအမျိုးသမီးက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ သူ့ပြည်တွင်းမှာဖြစ်နေတဲ့ သေနတ်ကိုင်အကြမ်းဖက်မှု စတဲ့ ပြည်တွင်းရေးတွေကိုသာ လေးလေးနက်နက်စဉ်းစားပြီး၊ ပြုပြင်သင့်တယ်ဆိုပြီး ပြန်တုန့်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ယခုရက်ထဲမှာဘဲ ဥရောပပါလီမန်က ဝီဂါမွတ်စလင်လူမျိုး စီးပွားရေးပညာရှင် Ilham Tohti ဆိုသူကို Sakharov Prize ဆု ချီးမြှင့်မယ့်ကိစ္စနဲ့ စပ်လျဉ်းပြီး တရုတ်နိုင်ငံက အခိုင်အမာကန့်ကွက်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။နိုင်ငံရေးအရ ပြည်တွင်းရေးစွက်ဖက်မှု၊ ဖိအားပေးမှုကို လုံးဝသည်းခံမှာမဟုတ်ကြောင်းနဲ့ တရုတ်-အီးယူ ကောင်းမွန်တဲ့ဆက်ဆံရေးရှိမှုအပေါ် မထိပါးစေဖို့ တရုတ်ဘက်က သတိပေးခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။

ဒီလိုဖြစ်နေတာတွေရှိနေပေမယ် အမေရိကန်နဲ့ဖြစ်နေတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်မှာ သဘောတူညီချက်ရဖို့ အရိပ်အယောင်တွေ တွေ့နေရပါတယ်။အောက်တိုဘာ ၂၅ ရက် နှောင်းပိုင်းမှာ အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေးကိုယ်စားလှယ် Robert Lighthizer ၊ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး စတီဗင်မနူချင်တို့ တရုတ်ကုန်သွယ်ရေး ညှိနှိုင်းရေးမှူးလည်းဖြစ်တဲ့ တရုတ်ဒုဝန်ကြီးချုပ် Liu He တို့ တယ်လီဖုန်းနဲ့ ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးခဲ့ရာမှာ ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်ပါ နည်းပညာအဆင့် စာသားတချို့ကို အပြီးသတ်ဆွေးနွေးဖို့ အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်-အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို ထိခိုက်တာတွေက သိသာခဲ့တဲ့အတွက် ဒါဟာသတင်းကောင်းပါဘဲ။ယခုသဘောတူညီချက်ကနေ ကုန်သွယ်ရေးပဋိပက္ခ ပြေလည်သွားမလား၊ ဒါမှမဟုတ် ယခင်လိုဘဲ အမေရိကန်က လျှော့လိုက်တင်းလိုက်နဲ့ တရုတ်စီးပွားရေးကို နဲ့နေမလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာဆိုတာ ဖော်ပြရင်း ယခုရက်သတ္တပတ် နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက်ကို ဒီမှာဘဲရပ်လိုက်ချင်ပါတယ်။

မင်းထက်
အောက်တိုဘာ - ၂၈

( Zawgyi )

ယခုရက္ပိုင္း ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြထဲ ေစာင့္ၾကည့္စရာသတင္းေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ထိုင္းဘုရင္ သတင္းေတြ၊ ဂ်ပန္ဘုရင္ ထီးနန္းဆက္ခံတဲ့ သတင္းေတြ၊ ရာသီဥတုသတင္းေတြ၊ ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သတင္းေတြ၊ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကား သတင္းေတြက ႏိုင္ငံတကာသတင္းစာမ်က္ႏွာေတြကို ေနရာယူခဲ့ပါတယ္။  

ထီးနန္းဆက္ခံပြဲနဲ႔ တစ္ပတ္အတြင္း ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြ

ယခုရက္သတၱပတ္အတြင္း သတင္းေတြထဲမွာ ထိုင္းဘုရင္ မဟာဝီဇရာ ေလာင္ကြန္း က  ၎၏ ၾကင္ယာေတာ္အား ဘုရင္ႏွင့္ ထီးနန္းအေပၚ သစၥာေစာင့္သိမႈမရွိျခင္းႏွင့္ မထီမဲ့ျမင္ျပဳလုပ္ျခင္းတို႔အတြက္ ရာထူးဂုဏ္ဘြဲ႕မ်ားကို ႐ုပ္သိမ္းပယ္ဖ်က္လိုက္တဲ့ သတင္းက အေတာ္ေလးကို စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းခဲ့ပါတယ္။မၾကာခင္ကမွ ထိုင္းဘုရင္အ႐ိုက္အရာကို ဆက္ခံခဲ့တဲ့ ထိုင္းဘုရင္သစ္ရဲ႕ သတင္းေတြက ထီးနန္းမဆက္ဆံခင္ကတည္းက မီဒီယာသတင္းေတြမွာ ထိပ္တန္းသတင္းျဖစ္ေနတာပါ။

ထိုင္းဘုရင္ မဟာဝီဇရာ ေလာင္ကြန္း က ၿပီးခဲ့တဲ့လအနည္းငယ္တုန္းကမွ အသစ္တင္ေျမႇာက္ထားတဲ့ အသက္ ၃၄ ႏွစ္ရွိတဲ့ ဆီနီနတ္ ေဝါင္ဗာဂ်ီရာပက္ဒီ ကို ေတာ္ဝင္အေဆာင္အေယာင္အားလုံးနဲ႔ စစ္တပ္ရာထူးအဆင့္ေတြ ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ပါတယ္။ဒီလို႐ုတ္သိမ္းတဲ့အတြက္ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာေတာ့ သစၥာမဲ့လို႔ ဖယ္ရွားလိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ဘုရင့္ တရားဝင္မိဖုရားႀကီးနဲ႔ အဆင့္အတန္းခ်င္းတူေအာင္ တန္းညႇိဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့တာကို ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။သုံးလသာၾကာတဲ့ အခ်ိန္ကာလအတြင္းမွာ ျပန္႐ုတ္သိမ္းခဲ့ရတဲ့ ဒီလိုျဖစ္ရတဲ့အျဖစ္က အာရွႏိုင္ငံက အမ်ားျပည္သူအတြက္ စိတ္ဝင္စားစရာပါ။ဒါ့အျပင္ ေနာက္ႏွစ္ရက္အၾကာမွာ နန္းတြင္းက အဆင့္ျမင့္အရာရွိေျခာက္ဦးအား ရာထူးမွဖယ္ရွားခဲ့ပါတယ္။ဒီအတြက္လည္း ၎တို႔၏ ရာထူးအာဏာမ်ားကို အသုံးခ်ၿပီး အက်ိဳးစီးပြားရွာေနၾကတယ္ဆိုၿပီး ဖယ္ရွားခဲ့တာပါ။ထိုင္းဘုရင္အေနနဲ႔ နန္းတြင္းနဲ႔ တိုင္းျပည္အတြင္းမွာ သူ႔ရဲ႕ တန္ခိုးဩဇာကို ျပန္တည္ေဆာက္ေနတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္လဲဆိုတာ စိတ္ဝင္စားစရာပါ။

႐ုပ္ရွင္ဆန္ဆန္၊ ဒရာမာဆန္ဆန္ ရွိေနဆဲ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံအျဖစ္က စစ္တပ္ကလႊမ္းမိုးတဲ့ အဆိုပါႏိုင္ငံမွာ ဘာေၾကာင့္ စစ္တပ္ကအားေကာင္းေနရတာလဲဆိုတာကို ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ျမင္ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

စည္းမ်ည္းခံဘုရင္စနစ္မွာ ရွင္ဘုရင္ဆိုတာ ဂုဏ္တစ္ခု၊ အေဆာင္အေယာင္တစ္ခုထက္ မပိုပါဘူး။ယခုရက္သတၱပတ္ထဲမွာဘဲ ေနာက္ထပ္ စည္းမ်ည္းခံဘုရင္စနစ္ က်င့္သုံးတဲ့ ဂ်ပန္မွာ ထီးနန္းဆက္ခံပြဲ လုပ္ပါတယ္။ယခင္ဘုရင္ေဟာင္း အကီဟီတို ထီးနန္းစြန္႔ၿပီးခဲ့ၿပီးေနာက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမလမွာပဲ ဂ်ပန္ဘုရင္သစ္အျဖစ္ တရားဝင္ ထီးနန္းရယူထားခဲ့တဲ့ သက္ေတာ္ ၅၉ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ နာ႐ူဟီတို က ထီးနန္းတက္ပြဲ အခမ္းအနားကို လုပ္ခဲ့တာပါ။ဒီပြဲကို ကမာၻတစ္ဝန္းႏိုင္ငံေတြက အႀကီးအမႉးေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြ တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။

အာရွက ေနာက္ထပ္သတင္းတစ္ခုကေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ မိန္းကေလးငယ္တစ္ဦးကို အရွင္လတ္လတ္ မီးရႈိ႕ခဲ့တဲ့သူေတြကို ေသဒဏ္ေပးခဲ့တာပါ။အဆိုပါမိန္းကေလးကို လိင္ပိုင္းေစာ္ကားတဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး အပါအဝင္ ၁၆ ဦးပါ။ဒါ သင့္တင္မွ်တတဲ့ အျပစ္ေပးမႈပါ။ေနာက္ထပ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ႕္ သတင္းတစ္ပုဒ္က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အာဏာရပါတီ Awami League ပါတီက အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္အမတ္ကို သူနဲ႔ ႐ုပ္တူသူေတြကို စားေမးပြဲအစားထိုးေျဖခိုင္းခဲ့လို႔ ေက်ာင္းထုတ္ခဲ့တာပါ။

အာရွသတင္းထဲမွာ ေနာက္ထပ္ထူးျခားတဲ့ သတင္းကေတာ့ မၾကာခင္က က်င္းပခဲ့တဲ့ အင္ဒိုနီးရွား ေ႐ြးေကာက္ ပြဲမွာ အနိင္ရခဲ့တဲ့ လက္ရွိသမၼတ ဂ်ိဳကို ဝီဒိုဒို က အစိုးရအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ရာမွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အဓိကၿပိဳင္ဘက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ပရာဘိုဝို ဆူဘီယန္ႏို ကို ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး ခန္႔ခဲ့တဲ့သတင္းက အာရွမွာ ထူးျခားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသတင္းပါဘဲ။ေနာက္ထပ္သတင္းထူးတစ္ခုကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယား ေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအမ္ က ေျမာက္ကိုရီးယားမွာ ေတာင္ကိုရီးယားက လာေဆာက္ေပးထားတဲ့ ေတာင္ေပၚခရီးသြား အပန္းေျဖစခန္းကို ၿဖိဳခ်ခိုင္းတဲ့ သတင္းပါဘဲ။ဒါ ေတာင္ကိုရီးယားနဲ႔ ဆက္ဆံေရးအဆင္မေျပတဲ့အတြက္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြက ေဆာက္ခဲ့တဲ့ အေဆာက္အဦးကို ၿဖိဳခ်ခိုင္းခဲ့တာပါ။ကေနဒါႏိုင္ငံမွာေတာ့ ယခုရက္ပိုင္းထဲ ဖက္ဒရယ္ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပခဲ့ရာမွာ လက္ရွိဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂ်က္စတင္ ထ႐ူးဒိုး ဦးေဆာင္တဲ့ လစ္ဘရယ္ပါတီကပဲ အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။

ေရခဲေတြ အရည္ေပ်ာ္ခ်ိန္

ယခုရက္သတၱပတ္ သတင္းေတြထဲမွာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ ရာသီဥတုသတင္းေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ရာသီဥတုက ေဖာက္ျပန္လာသလို ကမာၻႀကီး ပူေႏြးလာတဲ့အတြက္ အာတိတ္ေဒသ အစြန္အဖ်ားမွာ ေရခဲေတြ အရည္ေပ်ာ္လာၿပီး ကြၽန္းသစ္ေတြ ေပၚထြက္လာတဲ့ သတင္းပါဘဲ။
သာမန္ၾကည့္ရင္ လူေတြေနထိုင္ႏိုင္ဖို႔ ကြၽန္းသစ္ေတြတိုးလာတာ မွန္ေပမယ့္ ဒီလိုႏွစ္သန္းေပါင္းခ်ီကာ ေရခဲေနတဲ့ အေျခအေနကေန ေပ်ာ္က်လာရတဲ့အထိ ကမာၻ႔အပူခ်ိန္က တိုးလာတာ ထိတ္လန႔္စရာပါ။

ဒီလိုကြၽန္းသစ္ေတြ ေပၚလာတာကို ႐ုရွားေရတပ္က ေတြ႕ခဲ့တာပါ။ၾသဂုတ္လနဲ႔ စက္တင္ဘာလအတြင္း သြားခဲ့တဲ့ စူးစမ္းေလ့လာေရး ခရီးစဥ္အတြင္း အရင္က ေရခဲလႊာေတြေအာက္ တိမ္ျမဳပ္ေပ်ာက္ကြယ္ေနတဲ့ ကြၽန္းငါးကြၽန္းကို ေတြ႕ခဲ့ရတာလို႔ ဆိုပါတယ္။ဒါဟာ အာတိတ္ေဒသကေန ကမာၻ႔ရာသီဥတုကို တပ္လွန႔္လိုက္သလိုျဖစ္ေပမယ့္ တျခားဘက္မွာလည္း က်ယ္ျပန္႔တဲ့ အာတိတ္ေဒသမွာ ဒီလိုႏူန္းနဲ႔ ေရခဲေတြေပ်ာ္က်လာခဲ့ရင္ ေနာက္ထပ္ကြၽန္းေတြ ေပၚထြက္လာစရာရွိတဲ့အတြက္ သံယံဇာတႂကြယ္၀တယ္လို႔ ခန႔္မွန္းထားတဲ့ ဒီေဒသမွာ နယ္ေျမလုပြဲေတြ ျမင္ေတြ႕ရဖြယ္လည္း ရွိေနပါတယ္။

ေရခဲေတြ အရည္ေပ်ာ္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းထဲ အေၾကာင္းခ်က္တစ္ခုအျဖစ္ ပါဝင္တဲ့ ေတာမီးကလည္း ဘရာဇီးက အေမဇုံသစ္ေတာ မီးေလာင္မႈက မၿပီးစီးေသးခ်ိန္မွာဘဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ ေတာမီးေလာင္ေနပါတယ္။ကယ္လီဖိုးနီးယား ေျမာက္ပိုင္းရွိ ဆိုႏိုမာခ႐ိုင္နယ္ေျမတြင္ ေျမဧကေပါင္း ၁၀ဝ၀ဝ ခန္႔ မီးေလာင္ခဲ့ၿပီး မကၠဆီကိုဘက္မွာလည္း မီးေလာင္လို႔ လူေသဆုံးတာေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။လက္ရွိမွာ ေဒသခံေတြကို ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေပးေနရပါတယ္။

ဘရာဇီးႏိုင္ငံရွိ ေဒသကိုးခုမွာ ကမ္းေျခ ၂၀ဝ ထက္ မနည္းကို ေရနံစိမ္ေတြ ကမ္းတင္လာလို႔ ဘရာဇီးအာဏာပိုင္ေတြက အျမန္ရွင္းလင္းေနရပါတယ္။စက္တင္ဘာ အေစာပိုင္းကတည္းက ဒီလိုျဖစ္ေနတာကို ရွင္းလင္းေနတာပါ။ဒါကို ဘရာဇီးစစ္တပ္ကပါ တပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၅၀၀၀ ေက်ာ္ ေစလႊတ္ၿပီး ကူညီေနရတာကေန ေဒသခံေတြကိုပါ ပူးေပါင္းကူညီရွင္းလင္းဖို႔ အစိုးရပိုင္းက တိုက္တြန္းေနရပါတယ္။ဒီလိုေရနံစိမ္းေတြ ယိုစိမ့္ၿပီး ကမ္းတင္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္ကေနျဖစ္လာသလဲဆိုတာ မသိရေပမယ့္ အျမန္ရွင္းလင္းေနရတဲ့ အေျခအေနပါ။ဒီသတင္းနဲ႔ ဆက္စပ္တယ္ထင္ရတဲ့ ေနာက္သတင္းတစ္ခုက ဘရာဇီး၊ ဘိုလီဗီးယား၊ ကိုလံဘီယာႏွင့္ ပီ႐ူးတို႔တြင္ ေနထိုင္က်က္စားတဲ့ ပုလင္းပုံစံ ႏွာေခါင္းရွိေသာ လင္းပိုင္ေတြ တရားမဝင္ ေ႐ႊက်င္သူေတြသုံးတဲ့ ဓါတုပစၥည္းေတြေၾကာင့္ ခဲဆိပ္မ်ားသင့္ေနရတဲ့ သတင္းပါဘဲ။

ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္သတၱပတ္က ဂ်ပန္မွာ ဆက္တိုက္ဝင္ခဲ့တဲ့ တိုင္ဖြန္းမုန္တိုင္းေၾကာင့္ ဂ်ပန္ အေရွ႕ပိုင္းနဲ႔ အလယ္ပိုင္းမွာ ေရကာတာက်ိဳးက်တာကို ျပန္မျပင္ဆင္ႏိုင္ေသးခင္မွာဘဲ စံခ်ိန္တင္ မိုး႐ြာသြန္းလို႔ လူ ၆ ဦး ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ဒါ့အျပင္ ေျမၿပိဳတာနဲ႔ တျခားေရႀကီးမယ့္ အႏၲရာယ္ေတြေၾကာင့္ ထပ္ၿပီး ေဒသခံေတြကို ေ႐ႊ႕ေျပာင္းဖို႔ သတိေပးထားရပါတယ္။ငလ်င္ေတြ၊ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲတာေတြနဲ႔ မုန္တိုင္းေဘးေတြအျပင္ လူလုပ္ေဘးလို႔ ေခၚႏိုင္တဲ့ သစ္ေတာေတြခုတ္တာ၊ သတၱဳေဖာ္ဖို႔ သစ္အေျပာင္ရွင္းတာေတြ၊ တျခားေသာကိစၥေတြအတြက္ သဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ေစတဲ့ အျပဳအမႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ေနဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ လက္ရွိအေျခအေနထက္ ပိုမဆိုးဖို႔ကိုသာ ေမွ်ာ္လင့္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးရီးယား အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးကာလ အခင္းအက်င္း

အေမရိကန္တပ္ေတြ ဆီးရီးယားေျမာက္ပိုင္းကေန ဆုတ္ခြာၿပီးေနာက္ပိုင္း ျဖစ္လာတဲ့ တူရကီရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေႏြဦး စစ္ဆင္ေရးအမည္ခံ ဆီးရီးယားေျမာက္ပိုင္း က်ဴးေက်ာ္စစ္ဟာ အေမရိကန္၊ ႐ုရွားရဲ႕ ၾကားဝင္မႈနဲ႔အတူ နာရီေပါင္း ၁၅၀ ၾကာ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ေအာက္တိုဘာ ၂၃ ရက္က စခဲ့တဲ့ အဆိုပါ အပစ္ရပ္စဲေရးကာလအတြင္း အဆိုပါေဒသမွာ အားေကာင္းတဲ့ ကာ့ဒ္တိုက္ခိုက္ေရးသမားေတြက ေဒသကေန ဆုတ္ခြာေပးရမွာပါ။တူရကီက သူ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ နယ္စပ္ျဖစ္တဲ့ ဆီးရီးယား အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ကာ့ဒ္ေဒသက ျပည္သူ႔စစ္ေတြက သူ႔ႏိုင္ငံထဲက လူမ်ိဳးတူ ခြဲထြက္ ကာ့ဒ္သူပုန္ေတြကို အားေပးအားေျမႇာက္လုပ္တယ္၊ အဆက္အသြယ္ရွိတယ္ဆိုၿပီး အဆိုပါေနရာမွာ တူရကီ ႀကီးၾကပ္မႈနဲ႔ safe zone တစ္ခုကို ထူေထာင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာပါ။
ဒီလိုႀကိဳးစားေနရာမွာ တူရကီထဲေရာက္ေနတဲ့ ဆီးရီးယား ဒုကၡသည္ေတြကို ျပန္ေနရာခ်ထားဖို႔လည္း ပါပါတယ္။

႐ုရွားနဲ႔ တူရကီၾကားရရွိတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္မွာ တူရကီနဲ႔ ပူးတြဲကင္းလွည့္ဖို႔ဆိုတာလည္း ပါဝင္ခဲ့သလို အရွည္ ၄၄၀ ကီလိုမီတာရွိသည့္ တူရကီ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္မွ ၃၀ ကီလိုမီတာအကြာ နယ္နိမိတ္လိုင္းအထိ ကာ့ဒ္ျပည္သူ႔စစ္အဖြဲ႕မ်ား ဆုတ္ခြာသြားရမည္ ျဖစ္ပါတယ္။ဒီအတြက္ တူရကီက ဆင္ႏႊဲေနတဲ့ ထိုးစစ္ကို ရပ္တန႔္ေပးရပါတယ္။တူရကီကေတာ့ ဒီနယ္ေျမကေန ကာ့ဒ္တပ္ဖြဲ႕ေတြ ငါးရက္အတြင္း မဆုတ္ခြာခဲ့ရင္ေတာ့ ထိုးစစ္ဆင္မႈကို ျပန္လည္စတင္မယ္လို႔ သတိေပးထားပါတယ္။ဒီအပစ္ရပ္စဲေရးက ၅ ရက္ဘဲ ၾကာမွာပါ။ကာ့ဒ္လူမ်ိဳးေတြကေတာ့ ဒီကာ့ဒ္ေဒသထဲကေန တပ္ဆုတ္သြားတဲ့ အေမရိကန္တပ္ေတြကို ေဒါသထြက္ၿပီး အာလူးေတြနဲ႔ ပစ္ေပါက္ခဲ့ၾကသလို တစ္ပတ္အတြင္း အီရတ္ကို စစ္ေဘးေရွာင္ခဲ့ၾကတာ ခုႏွစ္ေထာင္ရွိပါတယ္။တူရကီ က်ဴးေက်ာ္စစ္အတြင္း ကာ့ဒ္ေတြ ဖမ္းထားတဲ့ အိုင္အက္စ္ တစ္ရာေက်ာ္ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ပါတယ္။ဘယ္ေရာက္မွန္း မသိေတာ့ဘူးဆိုပါတယ္။ေအာက္တိုဘာ ၂၃ ရက္မွာ သေဘာတူညီခ်က္အတိုင္း ဆီးရီးယားအစိုးရတပ္ေတြ ေျခခ်ခြင့္မရခဲ့တဲ့ အဆိုပါနယ္ေျမကို ႐ုရွားစစ္ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင့္ ဆီးရီးယား နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႕တို႔က ဝင္လာၿပီး လုံၿခဳံေရးတာဝန္ယူခဲ့သလို  ဆီးရီးယား-တူရကီ နယ္စပ္မွာ ႐ုရွားတပ္ဖြဲ႕ေတြက ေအာက္တိုဘာ ၂၃ ရက္မွာဘဲ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ကင္းလွည့္မႈျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

တူရကီ နယ္စပ္အနီးထိ ႐ုရွားတပ္ေတြ ကင္းလွည့္လာတာက ေနတိုးအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုပါဘဲ။ေနတိုးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ တူရကီႏိုင္ငံ နယ္စပ္အထိ ႐ုရွားတပ္ဖြဲ႕ေတြ ေရာက္လာတဲ့အတြက္ ေနတိုးအဖြဲ႕ဝင္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးမ်ား ေဆြးေႏြးရတဲ့အထိ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။အစည္းအေဝးမွာ ဂ်ာမနီ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးက ႏိုင္ငံတကာက ထိန္းခ်ဳပ္ေသာ လုံၿခဳံေရးဇုန္တစ္ခု တည္ေဆာက္ဖို႔ အဆိုျပဳခဲ့ပါတယ္။ဂ်ာမနီက နယ္စပ္ေဒသတြင္ ကင္းလွည့္ေစာင့္ၾကပ္သည့္ တာဝန္ကို ႐ုရွားႏွင့္ တူရကီ ႏိုင္ငံတို႔ကိုသာ မေပးအပ္သင့္ဘဲ ႏိုင္ငံတကာမွ ပါဝင္သင့္တယ္လို႔  တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ဒီတင္ျပမႈကို အေမရိကန္က လက္ခံခဲ့ၿပီး အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕ေတြ ပါဝင္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ဒီလိုတင္ျပခ်က္ကို ကုလသမဂၢထိ တင္ျပဖို႔ ရည္႐ြယ္ၾကပါတယ္။

ထရမ့္အဖို႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာရွိေနတဲ့ သူ႔ရဲ႕တပ္ဖြဲ႕ေတြကို အေမရိကန္ အက်ိဳးစီးပြားရွိရာ ေရနံရွိတဲ့ အီရတ္၊ ေဆာ္ဒီတို႔လို မဟာမိတ္ႏိုင္ငံေတြမွာသာ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းထားေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ဒါ့အျပင္ သူ႔လက္ထက္မွာ စီးပြားေရးေတာင့္တင္းလာၿပီး ပခုံးခ်င္းျပန္ယွဥ္လာတဲ့ ႐ုရွားနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ ေခါင္းေထာင္လာတဲ့ တူရကီနဲ႔ တြဲေပးၿပီး ဆီးရီးယားစစ္ႏြံထဲ ဆြဲခ်ၿပီး ျပႆနာထဲ နစ္ေစခ်င္တဲ့ သေဘာပါဘဲ။ကာ့ဒ္ေဒသကေန အေမရိကန္တပ္ေတြ ထြက္ခဲ့ေပမယ္ ကာ့ဒ္ျပည္သူ႔စစ္ေတြကို လက္နက္ဆက္ေထာက္ပံ့ေပးမယ္ ဆိုတဲ့အတြက္ ဒီေဒသမွာ ႐ုရွားနဲ႔ တူရကီတပ္ေတြ ဆိုင္ၿပီး ဘာေတြျဖစ္လာဦးမလဲ၊ အပစ္ရပ္စဲေရးကာလအတြင္းမွာ တူရကီတပ္ေတြကို ကာ့ဒ္ေတြဘက္က တိုက္ခိုက္တာေတြရွိခဲ့တဲ့အတြက္ အပစ္ရပ္ နာရီ ၁၅၀ အတြင္း  ဒီေဒသကေန ကာ့ဒ္တပ္ေတြ မဆုတ္ခြာဘဲ စစ္ျပင္ဆင္ေနတာျဖစ္ေနခဲ့ရင္ ဘယ္လိုေတြျဖစ္လာမလဲဆိုတာ စိတ္ဝင္စားစရာပါ။  

ကမာၻတလႊား ဆႏၵျပမႈႏွင့္ ဂ်ိဳကာ

ယခုရက္သတၱပတ္ထဲ ေနာက္ထပ္စိတ္ဝင္စားစရာ သတင္းက လက္ဘႏြန္က ဆႏၵျပမႈသတင္းေတြပါ။ဂ်ိဳကာ႐ုပ္ရွင္ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈဂယက္က ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈထဲထိ ပါဝင္လာခဲ့ပါတယ္။လက္ဘႏြန္မွာ အစိုးရက Whatsapp က voice-call ေတြကို အခြန္ေကာက္ဖို႔  ႀကံစည္ခဲ့လို႔ ျပည္သူေတြက ဂ်ိဳကာလို လိမ္းျခယ္ကာ ေဘ႐ြတ္မွာ ဆႏၵျပခဲ့ၾကတာပါ။ဒါဟာ ထူးျခားမႈပါဘဲ။

ႏိုင္ငံအႏွံ႔ျဖစ္ပြားေနသည့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားေနမႈမ်ား အဆုံးသတ္ေရး၊ အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာ ေျဖရွင္းေပးေရးႏွင့္ အီရတ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို အလုံးစုံျပဳျပင္ေရးတို႔ကို ေတာင္းဆိုတဲ့အေနနဲ႔ ေအာက္တိုဘာ ၂၅ ရက္ကစၿပီး အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲမ်ား ျပန္လည္စတင္ခဲ့ရာမွာ အေသအေပ်ာက္ေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။အီရတ္လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြက ဆႏၵျပသမားမ်ားကို မ်က္ရည္ယိုဓာတ္ေငြ႕မ်ား အသုံးျပဳကာ လူစုခြဲခဲ့လို႔ လူအေသအေပ်ာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ဘဂၢဒက္ႏွင့္ အျခား အီရတ္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အစိုးရဆန႔္က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲမ်ားအတြင္း ဆႏၵျပသူ ၁၅၇ ဦး ေသဆုံးခဲ့ကာ ေအာက္တိုဘာ ၂၅ ရက္ ဆႏၵျပပြဲမွာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ အီရန္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပည္သူ႔စစ္မ်ားက ႏွိမ္ႏွင္းပစ္ခတ္ၿဖိဳခြင္းခဲ့လို႔ ဆႏၵျပသူ အနည္းဆုံး ၄၀ ခန႔္ ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။

ခ်ီလီမွာ‌ေတာ့  မီးရထားလက္မွတ္ခအျပင္ ကုန္ေဈးႏႈန္းေတြ ျမင့္တက္မႈ၊ လူမႈဆိုင္ရာ တန္းတူညီမွ် မရွိမႈေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ဆႏၵျပပြဲအတြင္း လူတစ္သန္းခန္႔ ပါဝင္ခဲ့ကာ ဆႏၵျပသူ ၁၁ ဦးထိ ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ ဆန္တီယာဂိုမွာ ႏွစ္ရက္အတြင္း ၁၁ ဦး ေသဆုံးခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပသူေတြနဲ႔ အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရးရဲေတြနဲ႔အၾကား အျပန္အလွန္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ေနာက္ဆုံးမွာ သမၼတက အစိုးရအဖြဲ႕တစ္ခုလုံးကို ျဖဳတ္ခ်ခဲ့ ရပါတယ္။ဘိုလီးဗီးယား ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ သမၼတ အီဗိုမိုေရးစ္ အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရခဲ့ေပမယ့္ မဲလိမ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲရလဒ္အား ရက္ပိုင္းအတြင္း ျပန္လည္စစ္ေဆးဖို႔ ရွိေနပါတယ္။

အီသီယိုးပီးယားမွာ‌ေတာ့ မၾကာေသးခင္ကမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္ဆု ရရွိခဲ့တဲ့ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အဘီအာမက္ ကို ဆႏၵျပလို႔ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားႏွင့္ ဆႏၵျပသူမ်ားအၾကား ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ပစ္ခတ္မႈျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး ၁၆ ဦး ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ဆႏၵျပပြဲေတြကေတာ့ ကမာၻတစ္လႊား ျဖစ္ေနဆဲျဖစ္သလို အစိုးရေတြကလည္း အာဏာဆက္ၿမဲဖို႔ ႏွိမ္ႏွင္းေနၾကဆဲပါ။အစိုးရအဖြဲ႕ေတြ တစ္ဖြဲ႕ၿပီးတစ္ဖြဲ႕ျပဳတ္သလို ျပည္သူေတြ ေသေၾကမႈကလည္း ေၾကာက္ခမန္းလိလိပါဘဲ။ေနာက္ထပ္ ဘယ္အစိုးရေတြ ျပဳတ္က်ၿပီး ဘာေတြဆက္ျဖစ္လာဦးမလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာပါ။

မိုက္ပင့္စ္ နဲ႔ ေဟာင္ေကာင္အေရး မွတ္ခ်က္

ယခုရက္သတၱပတ္ထဲမွာဘဲ လမ်ားစြာၾကာသည့္ လူထုဆႏၵျပပြဲမ်ား ေပၚေပါက္ေစခဲ့သည့္ အျငင္းပြားဖြယ္ တရားခံလႊဲေျပာင္းေရး ဥပေဒၾကမ္းကို ေဟာင္ေကာင္အစိုးရက တရားဝင္႐ုပ္သိမ္းလိုက္ပါတယ္။ဒီအေရးမွာ အေမရိကန္ ဒုသမၼတ မိုက္ပင့္စ္ က ေဟာင္ေကာင္မွ ဆႏၵျပသူမ်ားဘက္မွ ရပ္တည္လွ်က္ရွိတယ္လို႔ ေျပာခဲ့သလို တ႐ုတ္အစိုးရႏွင့္ Nike ၊ NBA တို႔ကိုလည္း ျပစ္တင္ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။ပင့္စ္ က ယခုကဲ့သို႔ ေျပာၾကားၿပီး နာရီပိုင္းအၾကာမွာ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ မ်က္ရည္ယိုဓာတ္ေငြ႕၊ င႐ုတ္ေကာင္းဖ်န္းေဆးႏွင့္ ရာဘာက်ည္ဆံကဲ့သို႔ ပစၥည္းမ်ားအား အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားက ေဟာင္ေကာင္အာဏာပိုင္မ်ားသို႔ ေရာင္းခ်ျခင္းအား တားျမစ္ပိတ္ပင္ေၾကာင္း အမိန႔္တစ္ရပ္ကို အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား သေဘာတူခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။

မိုက္ပင့္စ္ရဲ႕ ဒီလိုေျပဆိုမႈကို တ႐ုတ္ဘက္က ေအာက္တိုဘာ ၂၄ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရအမ်ိဳးသမီးက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ သူ႔ျပည္တြင္းမွာျဖစ္ေနတဲ့ ေသနတ္ကိုင္အၾကမ္းဖက္မႈ စတဲ့ ျပည္တြင္းေရးေတြကိုသာ ေလးေလးနက္နက္စဥ္းစားၿပီး၊ ျပဳျပင္သင့္တယ္ဆိုၿပီး ျပန္တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ယခုရက္ထဲမွာဘဲ ဥေရာပပါလီမန္က ဝီဂါမြတ္စလင္လူမ်ိဳး စီးပြားေရးပညာရွင္ Ilham Tohti ဆိုသူကို Sakharov Prize ဆု ခ်ီးျမႇင့္မယ့္ကိစၥနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အခိုင္အမာကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ႏိုင္ငံေရးအရ ျပည္တြင္းေရးစြက္ဖက္မႈ၊ ဖိအားေပးမႈကို လုံးဝသည္းခံမွာမဟုတ္ေၾကာင္းနဲ႔ တ႐ုတ္-အီးယူ ေကာင္းမြန္တဲ့ဆက္ဆံေရးရွိမႈအေပၚ မထိပါးေစဖို႔ တ႐ုတ္ဘက္က သတိေပးခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

ဒီလိုျဖစ္ေနတာေတြရွိေနေပမယ္ အေမရိကန္နဲ႔ျဖစ္ေနတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးစစ္မွာ သေဘာတူညီခ်က္ရဖို႔ အရိပ္အေယာင္ေတြ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ေအာက္တိုဘာ ၂၅ ရက္ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရးကိုယ္စားလွယ္ Robert Lighthizer ၊ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး စတီဗင္မႏူခ်င္တို႔ တ႐ုတ္ကုန္သြယ္ေရး ညႇိႏႈိင္းေရးမႉးလည္းျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္ဒုဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ Liu He တို႔ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆြးေႏြးခဲ့ရာမွာ ကုန္သြယ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္ပါ နည္းပညာအဆင့္ စာသားတခ်ိဳ႕ကို အၿပီးသတ္ေဆြးေႏြးဖို႔ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။

တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲေၾကာင့္ ကမာၻ႔စီးပြားေရးကို ထိခိုက္တာေတြက သိသာခဲ့တဲ့အတြက္ ဒါဟာသတင္းေကာင္းပါဘဲ။ယခုသေဘာတူညီခ်က္ကေန ကုန္သြယ္ေရးပဋိပကၡ ေျပလည္သြားမလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ယခင္လိုဘဲ အေမရိကန္က ေလွ်ာ့လိုက္တင္းလိုက္နဲ႔ တ႐ုတ္စီးပြားေရးကို နဲ႔ေနမလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာဆိုတာ ေဖာ္ျပရင္း ယခုရက္သတၱပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္း သုံးသပ္ခ်က္ကို ဒီမွာဘဲရပ္လိုက္ခ်င္ပါတယ္။

မင္းထက္
ေအာက္တိုဘာ - ၂၈