【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 တရားမျှတမှုကို ဖိချေခြင်း

【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 တရားမျှတမှုကို ဖိချေခြင်း

ယခုရက်သတ္တပတ် နိုင်ငံတကာမှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေထဲမှာ အားလုံးလိုလိုအာရုံစိုက်ကြတာက အမေရိကန်နိုင်ငံ လော့စ်အိန်ဂျလိစ်က မင်နာပိုးလစ်မှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ လူမည်းအမျိုးသားတစ်ဦးကို ရဲကဖမ်းခဲ့ရာကနေ သေဆုံးခဲ့တဲ့အတွက် နိုင်ငံတစ်ဝန်း အကြမ်းဖက်မှုတွေဖြစ်နေတဲ့ သတင်းပါဘဲ။
သူ့နောက်မှာ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖိန် က သူ့နိုင်ငံစစ်တပ်ကို လိုအပ်ရင် စစ်ဖြစ်ရနိုင်တဲ့အတွက် အသင့်ပြင်ဖို့ ပြောခဲ့တဲ့သတင်းပါဘဲ။ဒီသတင်းနောက်မှာ နောက်ခံသတင်းကြောင်းရာတွေ အတော်လေးရှိပါတယ်။ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ရောဂါကနေ ကုန်သွယ်ရေးစစ် ပြန်စတဲ့အထိပါဘဲ။
နောက်ဆုံးသတင်းဖတ်သူတွေ မပျက်စတမ်းစောင့်ဖတ်နေကြတာက ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အသစ်တွေ့ရှိတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာသတင်းတွေ၊ ကူးစက်နူန်းဘယ်မှာမြင့်တက်နေလဲဆိုတဲ့ သတင်းတွေ၊ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေ စမ်းနေတဲ့ဆေးတွေ ဘယ်အခြေအနေရောက်နေပြီလဲဆိုတဲ့ ကူးစက်ရောဂါကပ်ဘေးအတွက် မျှော်လင့်ချက်သတင်းကောင်းတွေကို စောင့်ဖတ်နေတဲ့ သတင်းတွေပါဘဲ။  

ဒီထဲက လတ်တလောစောင့်ကြည့်နေရတဲ့ အမေရိကန်က လူမည်းအမျိုးသားသေဆုံးလို့ နိုင်ငံတစ်ဝန်း ဆူပူအကြမ်းဖက်နေတဲ့သတင်းကို အရင်တင်ဆက်ပါ့မယ်။  

အသက်ရှုခွင့်ပေးပါ

မေ ၂၅ ရက်က မင်နာပိုးလစ်မြို့က စတိုးဆိုင်မှာ ဒေါ်လာအတုနဲ့ ၂၀ ဖိုး စီးကရက် လိမ်ညာဝယ်ယူသွားလို့ဆိုပြီး စွပ်စွဲခံရတဲ့ ဂျော့ဖလွိုက် အမည်ရှိ လူမည်းအမျိုးသားတစ်ဦးကို ရဲအရာရှိများက ဖမ်းဆီးစဉ် ဖလွိုက်ရဲ့ လည်ပင်းကို ရဲတစ်ဦးက ဒူးနဲ့ မိနစ်အတန်ကြာအထိ ဖိထားခဲ့ရာကနေ သေဆုံးခဲ့ရာကနေ စခဲ့တာပါ။ဖလွိုက် က သူ့လည်ပင်းကို ဒူးနဲ့ဖိထားတဲ့ ရဲကို အသက်ရှုမဝလို့ ဖယ်ပေးဖို့ပြောခဲ့သလို လမ်းသွားလာနေတဲ့သူက ဝိုင်းပြောပေးတာတောင် မဖယ်ပေးခဲ့ဘဲ ဆက်ဖိထားခဲ့လို့ လေရှုပြွန်ပေါက်ပိတ်မိပြီး သေဆုံးခဲ့တာပါ။သတင်းဖော်ပြချက်တွေအရ လည်ပင်းကို ဖိထားချိန်က ဆက်တိုက် ၈ မိနစ်နှင့် ၄၆ စက္ကန့်ကြာပြီး  ဒူးနဲ့ရက်ရက်စက်စက်ဖိထားတဲ့အတွက် အသက်ရှုကြပ်ပြီး သေဆုံးခဲ့တာပါ။

ဒါပေမယ့် ဆိုင်ရာကတော့ ဆေးရုံရောက်မှသေတယ်ဆိုပြီး ပြောခဲ့ပေမယ် လူမှုကွန်ရက်တွေနဲ့ ရုပ်သံတွေမှာပျံ့နှံ့ခဲ့တဲ့ ဒီဗီဒီယိုဖိုင်မှာတော့ အခင်းဖြစ်တဲ့နေရာမှာ သွေးထွက်ပြီး မလှုပ်မယှက်ဖြစ်နေတာကို တွေ့ခဲ့ရတာပါ။အထူးသဖြင့် လူမြင်ကွင်းမှာ သာမန်အမှုအသေးအဖွဲကို အကြောင်းပြုပြီး အေးအေးဆေးဆေး လူသတ်ပြသလိုဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဆိုပါရုပ်သံကြောင့် တစ်နိုင်ငံလုံးက  ရဲတွေအပေါ် လူတွေကဒေါသထွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ဒါပေမယ့် အစောပိုင်းမှာ သက်ဆိုင်ရာအာဏာပိုင်တွေ ကိုင်တွယ်ပုံကလျော့ရဲပြီး လူမြင်ကွင်းမှာ စိမ်ပြေနပြေ လူသတ်ပြခဲ့တဲ့ ရဲအပါအဝင် အခင်းဖြစ်ပွားစဉ်ရှိခဲ့တဲ့ ရဲ ၄ ယောက်ကို ဖြစ်ရပ်စုံစမ်းရေးကာလမှာ နားရတဲ့ခွင့်ပေးပြီး အလုပ်ရပ်နားခိုင်းလိုက်ပါတယ်။ဒါပေမယ့် လူထုရဲ့ဒေါသက ထိန်းမရမယ့်အနေအထားဖြစ်လာတဲ့အခါ အဲဒီရဲတွေကို အလုပ်ထုတ်လိုက်ကြောင်း ကြေညာပြန်ပါတယ်။

ဒီလိုရဲတပ်ဖွဲ့ကထုတ်ခဲ့ရုံသာ အရေးယူခဲ့တဲ့အတွက် လူထုကအုံကြွပြီး လူဖြူလူမည်း မခွဲဘဲ ဖလွိုက်ဘက်ကနေ ရပ်တည်ပြီး လမ်းပေါ်တက်လာခဲ့ကြတာပါ။အစောပိုင်းမှာ ဆန္ဒပြတာတွေဘဲရှိခဲ့ပေမယ် နောက်ပိုင်းမှာ ရဲတပ်ဖွဲ့ကိုဦးတည်ပြီး တိုက်ခိုက်မှုတွေ လုပ်လာခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်သူတွေက မြို့ကြီးတချို့မှာ လမ်းပေါ်တက်လာခဲ့ရာမှာ မတရားမှုကို ဆန့်ကျင်ချင်တဲ့စိတ်တွေက ကပ်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်နေတဲ့ မွန်းကျပ်မှုတွေနဲ့ပေါင်းပြီး ရဲစခန်းနဲ့ တခြားအဆောက်အအုံတွေကို မီးရှို့တာတွေ၊ ရဲကားတွေ မီးရှို့တာတွေ၊ ရိုက်နှက်ဖျက်ဆီးတာတွေအပြင် ပိတ်ထားတဲ့စတိုးဆိုင်တွေက ပစ္စည်းတွေကို ယူငင်တာတွေပါဖြစ်လာပါတယ်။

ဖလွိုက် ကို သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ ရဲဝန်ထမ်း ဒီရက်ချူးဗင်ကိုရဲ့ နောက်ကြောင်းကိုလိုက်တဲ့အခါ ဒီရဲဝန်ထမ်းနဲ့ သေဆုံးသူ ဖလွိုက်တို့ဟာ ကလပ်တစ်ခုမှာ လုံခြုံရေးဝန်ထမ်းအတူလုပ်ခဲ့ကြသလို သူ့ရဲ့ ရဲဝန်ထမ်းဘဝမှတ်တမ်းတွေမှာ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုရှိလို့ တိုင်ကြားခံရတာ ၁၈ ကြိမ်အထိ ရှိခဲ့တယ်ဆိုပါတယ်။ဒါ့အပြင် လူမည်းမုန်းတီးစိတ်ဓါတ်ခံရှိသူတစ်ယောက် ဖြစ်နေတာကို အရင် သူ့မှတ်တမ်းတချို့မှာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

နောက်ပိုင်းမှာ မင်နာပိုးလစ်မြို့တော်ဝန်ကိုယ်တိုင် မျက်ရည်ကျပြ၊ တောင်းပြန်ပြပေမယ့်  ပြည်သူကိုမထိန်းနိုင်တော့ပါဘူး။ကျူးလွန်တဲ့ရဲကို ထုတ်ရုံသာထုတ်ခဲ့တာဟာ ယူနီဖောင်းဝတ်ထားရင် လူသတ်မှုကျူးလွန်လို့ရတယ်ဆိုတာကို  ပြည်သူကိုစော်ကားပြီး ပြသလိုက်သလိုပါဘဲ။ဒီအတွက် ပြည်သူတွေမခံမရပ်နိုင်အောင်ပေါက်ကွဲပြီး လမ်းပေါ်ထွက်ခဲ့ကြတာပါ။အစောပိုင်းမှာ ဒေါသထွက်နေတဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေက မင်နာပိုးလစ်ရဲဌာနရဲ့ နယ်မြေ (၃) အဆောက်အဦးထဲကို အတင်းတိုးဝင်ပြီး အဲဒီရဲစခန်းကို မီးရှို့ခဲ့ကြပါတယ်။ထောင်ပေါင်းများစွာသော ပြည်သူများ လမ်းမများပေါ်သို့ထွက်ပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့က လူမျိုးရေးခွဲခြားဆက်ဆံမှုနှင့် အင်အားအလွန်အကျွံသုံးစွဲမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟုစွပ်စွဲကာ ဆန္ဒပြမှုများပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး အကြိမ် ၃၀ ထက်မနည်းသော မီးရှို့တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် လူနေအိမ် ၁၆ လုံး၊ ရုံးခန်းများနှင့် အခြားအဆောက်အအုံများ ပျက်စီးခဲ့လို့ မင်နီဆိုတာပြည်နယ်အတွင်း အရေးပေါ်အခြေအနေကို မေ ၂၈ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

နောက်ပိုင်းမှာ မင်နီဆိုတာပြည်နယ်တင်မကတော့ပါဘူး။တခြား အမေရိကန်မြို့ကြီးတွေမှာ ဆန္ဒပြရမ်းကားမှုတွေ ကူးစက်လာခဲ့ပါတယ်။ဆန္ဒပြရမ်းကားဖျက်ဆီးမှုတွေ ၃ ရက်ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားခဲ့အပြီးမှာ ဟန်နီပင်ကောင်တီတရားရုံးက ရဲဝန်ထမ်းဟောင်း ဒီရက်ချူးဗင် ကို တတိယဒီဂရီလူသတ်မှုနဲ့ စွဲချက်တင်ဖမ်းဆီးခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမယ့် အများပြည်သူက ဒီလောက်အရေးယူရုံနဲ့မကျေနပ်သလို ဖလွိုက်မိသားစုကလည်း ဒီထက်ပိုပြင်းထန်သော လူသတ်မှုစွဲချက်ဖြင့် အရေးယူပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ဒီကြားထဲ အမေရိကန်သမ္မတရဲ့ ဒီဆန္ဒပြမှုတွေအပေါ် တွစ်တာကနေတစ်ဆင့် ကြမ်းတမ်းတဲ့အသုံးအနှုန်းတွေက မီးလောင်ရာလေပင့်ဆိုသလို မငြိမ်းတဲ့မီးကို ဆီလောင်းနေသလို ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ထရမ့် က သောကြာနေ့မှာ တွစ်တာမှာ “လုတာစရင် ပစ်တာစမယ်” ဆိုတဲ့စကားကို ရေးလိုက်ပါတယ်။စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်း အုံနဲ့ကျင်းနဲ့တုံ့ပြန်ဆဲဆိုမှုတွေ ဖြစ်လာသလို ထိုရေးသားချက်က လူမျိုးရေးအခြေခံနေတယ်ဆိုပြီး တွစ်တာက ဖျက်ချလိုက်ပါတယ်။ထရမ့် သုံးလိုက်တဲ့ အသုံးအနှုန်းက ၁၉၆၇ ခုနှစ်က မိုင်ယာမီရဲတပ်ဖွဲ့ အကြီးအကဲက လူမည်းများကိုဖိနှိပ်ရန် ပြောခဲ့သောစကားများဖြစ်နေခဲ့တဲ့အတွက် ဒေါသထွက်နေတဲ့လူအုပ်က အိမ်ဖြူတော်တံခါးဝသို့ရောက်လာပြီး လှို့ဝှက်ရဲများကို အုတ်ခဲများ၊ ပုလင်းများနှင့် အခြားအရာများဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ကြပါတယ်။အကြောတင်းတဲ့ ထရမ့် က ထိုဖြစ်ရပ်များကို အိမ်ဖြူတော်မှကြည့်နေပြီး လှို့ဝှက်ရဲများကိုချီးကျူးကာ ဆန္ဒပြသူများကို စနစ်တကျဖွဲ့စည်းထားပေမယ့် အိမ်ဖြူတော်ခြံစည်းရိုးကို မကျော်နိုင်ကြောင်း၊ ကျော်နိုင်လျှင်လည်း အဆိုးရွားဆုံးခွေးများနှင့် လက်နက်များကို ရင်ဆိုင်ရမည်ဆိုပြီး တွစ်တာမှာ ဆက်ရေးခဲ့ပါတယ်။

မေ ၃၀ ရက်မှာ လူဖြူရဲကသတ်လို့ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ လူမည်းအမျိုးသား ဂျော့ဖလွိုက်အတွက် ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြနေကြသူတွေဟာ ဖီလာဒဲဖီးယားမြို့တော်ခန်းမနဲ့ကပ်လျက် Starbucks ကော်ဖီဆိုင်ကို မီးတင်ရှို့ခဲ့ကြပါတယ်။တောင်ကာရိုလိုင်းနားက ကိုလံဘီယာမြို့မှာလည်း ဆန္ဒပြသူတွေဟာ ပြည်နယ်အစိုးရအိမ်တော်ကနေ ရဲတပ်ဖွဲ့ဌာနချုပ်ဆီ ချီတက်ခဲ့ကာ ရဲကားတွေကိုမီးရှို့တာ၊ ကျောက်ခဲတွေနဲ့ပစ်ပေါက်တာတွေ လုပ်ခဲ့ပြီး အကြမ်းဖက်ခဲ့ကြပါတယ်။ဖီလာဒဲဖီးယားမှာ မီးရှို့မှုတွေအပြင် စတိုးဆိုင်တွေကို ဝင်ရောက်လုယက်တာတွေလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။မင်နီဆိုတာအပြင် အမေရိကန်တဝန်းက ဂျော်ဂျီယာ၊ ကင်တပ်ကီ၊ အိုဟိုင်းအို၊ ဝီကွန်စင်၊ ကိုလိုရာဒို၊ အူတာ၊ ဝါရှင်တန်၊ ကာလီဖိုးနီးယား၊ တင်နက်ဆီ၊ မစ်ဆူရီနဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာလည်း ဆန္ဒပြပွဲတွေကနေ အကြမ်းဖက်မှုတွေဖြစ်လာတဲ့အတွက် နှိမ်နင်းဖို့ အရန်တပ်ဖွဲ့တွေကို ဆင့်ခေါ်ထားရကာ လက်ရှိမှာ နိုင်ငံတဝန်း ဆန္ဒပြပွဲတွေအတွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် လူ ၁,၄၀၀ ထက်မနည်း ဖမ်းဆီးခံထားရပါတယ်။

လက်ရှိအခြေအနေက အမေရိကန်အစိုးရတောင် ထိန်းဖို့မနည်းကြိုးစားထိန်းနေရတဲ့ အနေအထားပါ။ဒီပြဿနာက အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ကိုင်တွယ်ပုံမမှန်ခဲ့တာ၊ တာဝန်အရှိဆုံးသူဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်သမ္မတကိုယ်တိုင်က  လူဖြူကြီးစိုးရေးအခြေခံနဲ့ တက်လာခဲ့တာဖြစ်လို့ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုအမြင်နဲ့ ယခုပြဿနာအပေါ် ရှုမြင်နေတာ၊ အစိုးရရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကပ်ဘေး  ကိုင်တွယ်ပုံကို မကျေနပ်မှုတွေ၊ ကန့်သတ်မှုတွေထားလို့ အမေရိကန်ပြည်သူတွေ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာထွက်ပေါက်အဖြစ် ပေါက်ကွဲထွက်လာတာတွေက  တစ်တိုင်းပြည်လုံး ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရ အခြေအနေထိ တိုးလာနေတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ဒီကြားထဲမှာ မီယာမီမှာ‌တော့ ဆန္ဒပြတဲ့လူအုပ်ကို ရဲတွေက ဒူးထောက်တောင်းပန်လို့ ခွင့်လွှတ်ပေးကြတာတွေလည်းရှိပါတယ်။

ထရမ့်အနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကြောင့် တရုတ်နဲ့လိပ်ခဲတည်းလည်းဖြစ်နေချိန်မှာ မမျှော်လင့်ဘဲဖြစ်လာတဲ့ ယခုပြဿနာကို ဘယ်အထိဖြစ်လာနိုင်မလဲလို့ ချိန်ထိုးမစဉ်းစားနိုင်ခဲ့တဲ့ ထိန်းမရဖြစ်ပြီး အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေငြာရမယ့်ကိန်းဆိုက်နေပါပြီ။နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာပြုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ အခြေအနေကောင်းဖို့အတွက်ဆိုတာ လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့အခြေအနေတွေအရ  မဖြစ်နိုင်တဲ့အနေအထားပါ။ဒီအတွက် ထရမ့်အနေနဲ့ ပြန်အရွေးကောက်ခံရဖို့ ဘာတွေလုပ်လာနိုင်လဲ၊ ထရမ့်အပေါ် မကျေနပ်တဲ့ ပြည်တွင်းပေါက်ကွဲမှုတွေကို  တရုတ်ဘက်ကို အာရုံပြောင်းဖို့ ထရမ့်လုပ်လာနိုင်မလား၊ ဖလွိုက် သေအံ့မူးမူးမှာ တောင်းဆိုခဲ့တဲ့ အသက်ရှုခွင့်ပေးပါဆိုတာ  ထရမ့်အတွက် ဖြစ်နေပြီလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

တရုတ်က ဘယ်သူ့အတွက် စစ်ပြင်နေတာလဲ

မေ ၂၈ ရက်က တရုတ်နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာ China Daily က သတင်းတစ်ပုဒ်ကို ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ဒါက  တရုတ်စစ်တပ်ကို သမ္မတရှီကျင့်ဖိန် က လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများ လုပ်ဆောင်ထားဖို့ ပြောခဲ့တာပါ။ဒီသတင်းဟာ မကြာသေးမီကာလများအတွင်း အမေရိကန်ဘက်က ကိုရိုနာကပ်ဘေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး တရုတ်အပေါ် တင်းတင်းမာမာပြောခဲ့တာတွေ၊ တောင်းဆိုခဲ့တာတွေ၊ ဩစတြေးလျှအပါအဝင် အနောက်အုပ်စုက ကိုရိုနာကပ်ဘေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး စစ်ဆေးခွင့်ပေးဖို့ ဖိအားပေးလာတာတွေကြောင့် တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်ကြား ကုန်သွယ်ရေးအပြင် စစ်ရေးတင်းမာမှုဖြစ်လာမလားဆိုတဲ့ ထင်ကြေးတွေကို သမ္မတရှီရဲ့စကားက အတည်ပြုလိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မူလဇာစ်မြစ်နှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ရပ် လုပ်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုမှုများလည်း တိုးမြင့်ဖြစ်ပေါ်နေချိန်မှာ တရုတ်သမ္မတရဲ့ စစ်ပြင်ဖို့ စစ်တပ်ကိုပြောခဲ့တဲ့စကားက တရုတ်အနေနဲ့ စိတ်ထင်သလိုရမ်းတတ်တဲ့ အမေရိကန် လက်ရှိသမ္မတ ထရမ့်ရဲ့ရန်ကို ကြိုတင်သတိထား စောင့်ကြည့်နေပြီဆိုတာကိုပါဘဲ။လက်ရှိမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မူလဇာစ်မြစ်ကို နိုင်ငံတကာစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခု လုပ်ဆောင်ဖို့ နိုင်ငံ ၆၂ နိုင်ငံက တောင်းဆိုထားသလို အမေရိကန်ကလည်း ဒီကူးစက်ရောဂါကပ်ဘေးမှာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်မှုတွေက တရုတ်ဘက်ကိုဘက်လိုက်ကာ အကြိုက်လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်ဆိုပြီး  တစ်လအတွင်း လက်ခံလာတဲ့အထိ လုပ်ဆောင်ပြဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုတောင်းဆိုမှုကို ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ဘက်က မလုပ်ပေးခဲ့တဲ့အတွက် ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲမှာဘဲ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) နဲ့ ဆက်ဆံရေးဖြတ်တောက်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီလို WHO ကနေ အမေရိကန် နုတ်ထွက်ခဲ့တဲ့အတွက် ကျရောက်နေတဲ့ ကပ်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးကို အတော်လေးထိခိုက်မယ့် အနေအထားဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါကြောင့်လည်း  ဥရောပသမဂ္ဂအပါအဝင် နိုင်ငံတွေက အမေရိကန်ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပြန်ပြင်ဖို့၊ ပြန်စဉ်းစားဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့လည်း ယခုရက်သတ္တပတ်ထမှာ  အမျိုးသားကွန်ဂရက်အစည်းအဝေးနဲ့ အတိုင်ပင်ခံအစည်းအဝေးကို ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ဒီအစည်းအဝေးက မတ်လထဲမှာ ကျင်းပရမှာဖြစ်ပေမယ့် ကိုဗစ်-၁၉ ကြောင့် ယခုမေလထဲမှာ လုပ်ခဲ့ရတာပါ။ အဆိုပါအစည်းအဝေးမှာ  တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ စီမံကိန်းရည်မှန်းချက်တွေကို မထုတ်ပြန်ခဲ့သလို လတ်တလော စီးပွားရေးနိုးထမှုတွေလုပ်ဖို့ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါတယ်။ဒါ့အပြင် ဟောင်ကောင်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဟောင်ကောင်အထူးအုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသဆိုင်ရာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးဥပဒေများ ပြဋ္ဌာန်းရေးကို ဒီအစည်းအဝေးမှာ သဘောတူဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ဒီနောက်မှာ ဟောင်ကောင် တစ်ကျော့ပြန်ဆန္ဒပြပွဲတွေ ပြန်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်အတွက်က ဒါဟာ သူ့ကိုတံတွေးဆွတ်တဲ့ အပြုအမူအဖြစ်ယူဆပြီး တရုတ်ဘက်ကို အပြစ်ပေးမယ်ဆိုပြီး အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ပြောခဲ့ပါတယ်။အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်ကြား ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ အပြင် ဟောင်ကောင်အရေး၊ ထိုင်ဝမ်အရေးတွေပါ ဆက်နွယ်နေလာခဲ့တာဟာ ကမ္ဘာအတွက် မတည်မငြိမ်ဖြစ်လာသလို တရုတ်အတွက်လည်း သူ့ပိုင်နက်ထဲ လာရောက်ချယ်လှယ်နေတာတွေကို ပြတ်ပြတ်သားသားကိုင်တွယ်ဖို့ ပြင်ဆင်လာတဲ့အတွက် စစ်ရေးနဲ့ဖြေရှင်းကြမယ့် ချောက်ကမ်းပါးကို နီးကပ်လာနေပြီလားဆိုတာ နှစ်ဘက်စလုံးကို မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

ဒီရက်ထဲမှာဘဲ  ဝီဂါမွတ်စလင်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရုတ်တာဝန်ရှိသူများကို အပြစ်ဖို့စီမံချက်တစ်ခုကို ထရမ့်ဘက်က ပြင်ဆင်နေသလို တရုတ်ထိပ်တန်းဗိုလ်ချုပ်ကြီးဖြစ်တဲ့ ဗဟိုစစ်ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင် လီကျို့ချန် က ထိုင်ဝမ်၏ လွတ်လပ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကိုရပ်တန့်ရန် အခြားရွေးချယ်စရာမရှိလျှင် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် တိုက်ခိုက်ရလိမ့်မည်ဖြစ်တယ်ဆိုပြီး ပြောခဲ့တာရှိခဲ့ပါတယ်။အာဏာရ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ တတိယထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်နှင့် တရုတ်လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သည့် လီကျန်ရှူးကလည်း ထိုင်ဝမ်ခွဲထွက်သည့် မည့်သည့်အင်အား၊ မည်သည့်နည်းလမ်းကိုမှ တရုတ်နိုင်ငံက ဘယ်တော့မှခွင့်ပြုလိမ့်မည်မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို မေ ၂၉ ရက်က ပြောခဲ့တာလည်းရှိနေပါတယ်။

လက်ရှိမှာ အမေရိကန်နိုင်ငံတစ်ဝန်း လူမည်းအမျိုးသား ဖလွိုက် ကို ဖမ်းဆီးရင်း သေဆုံးခဲ့တဲ့ပြဿနာကြောင့် တစ်နိုင်ငံလုံး ညမထွက်ရအမိန့် ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့အတွက် ထရမ့်အနေနဲ့ ပြည်တွင်းပြဿနာကို ကြီးကြီးမားမားရင်ဆိုင်နေရတဲ့အတွက် ဒီပြဿနာကို တရုတ်ဘက် လမ်းလွှဲမလားဆိုတဲ့ ယူဆချက်တွေရှိနေပါတယ်။တရုတ်သမ္မတရဲ့ စစ်ပြင်ဖို့ပြောတဲ့စကားက ထိုင်ဝမ်အတွက်လား၊ ထရမ့်ရဲ့ အာရုံပြောင်းမယ့်အရေးကို ကြိုဟန့်တာလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိုသတင်းတွေအပြင် တခြားစိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ နိုင်ငံတကာသတင်းတွေထဲက စီးပွားရေးမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကြောင့် နောက်ဆက်တွဲအကျိုးသက်ရောက်တာလို့ ဆိုနိုင်တဲ့ အမေရိကန် နည်းပညာကုမ္ပဏီ Microsoft က ဂျာနယ်လစ် ဒါဇင်ပေါင်းများစွာနေရာမှာ AI နည်းပညာသုံး (ဉာဏ်ရည်တု) software ဖြင့် အစားထိုးရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်တဲ့သတင်း၊ ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၅ ဘီလျံကျော်တန် မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ နျူကလီးယားလက်နက်တွေနဲ့ ဒုံးကျည်ပရိုဂရမ်တို့အတွက် ငွေပေးချေမှုမှာပါဝင်လို့ အမေရိကန်အစိုးရက မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံသား ၂၈ ဦးနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံသား ငါးဦးကို  တရားစွဲဆိုလိုက်တဲ့သတင်း၊ မလေးရှား ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း မဟာသီယာ မိုဟာမက်နှင့် လွှတ်တော်အမတ်လေးဦးကို ပါတီကထုတ်ပယ်လိုက်တဲ့သတင်း၊ လော့ခ်ဒေါင်းချမှတ်မှုကို ချိုးဖောက်တဲ့ ထိပ်တန်းအကြံပေးနှစ်ဦးကို ကာကွယ်လို့ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်ကို ကြိုက်နှစ်သက်မှု ဗြိတိန်မှာကျဆင်းခဲ့တဲ့သတင်း၊  ခံတွင်းသန့်စင်ဆေးရည်က ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ဗိုင်းရပ်စ်ကို မကာကွယ်နိုင်တာကို တွေ့ရှိခဲ့တဲ့သတင်း၊ ရိုမေးနီးယား ဝန်ကြီးချုပ် လူဒိုဗစ်အော်ဘန်းသည် ခပ်ခွာခွာနေထိုင်ရမည့် (Social Distancing) စည်းမျဉ်းကို ချိုးဖောက်မှုကြောင့် ဒဏ်ကြေး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၀၀ ခန့် ပေးဆောင်ခဲ့ရတဲ့သတင်း၊ ဂျီ-၇ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးပွဲသို့ တက်ရောက်ဖို့  အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ဖိတ်ကြားမှုကို ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ် အိန်ဂျလာ မာကယ် က ငြင်းဆိုလိုက်တဲ့သတင်း၊ နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ဘက်ကျေးရွာများမှာ  တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အပြစ်မဲ့ပြည်သူ ၆၀ သေဆုံးခဲ့တဲ့သတင်း၊ ဒုံးကျည်ပစ်လွှတ်နိုင်စွမ်းရှိသော မော်တော်ဘုတ် ၁၁၂ စင်း အီရန် အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်၏ ရေတပ်လက်ခံရရှိတဲ့ သတင်းတွေဖြစ်ခဲ့တာကို တင်ပြရင်း ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက်ကို ဒီမှာဘဲရပ်လိုက်ချင်ပါတယ်။

မင်းထက်
ဇွန် - ၁

( Zawgyi )

ယခုရက္သတၱပတ္ ႏိုင္ငံတကာမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတင္းေတြထဲမွာ အားလုံးလိုလိုအာ႐ုံစိုက္ၾကတာက အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေလာ့စ္အိန္ဂ်လိစ္က မင္နာပိုးလစ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူမည္းအမ်ိဳးသားတစ္ဦးကို ရဲကဖမ္းခဲ့ရာကေန ေသဆုံးခဲ့တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္ေနတဲ့ သတင္းပါဘဲ။
သူ႔ေနာက္မွာ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င့္ဖိန္ က သူ႔ႏိုင္ငံစစ္တပ္ကို လိုအပ္ရင္ စစ္ျဖစ္ရႏိုင္တဲ့အတြက္ အသင့္ျပင္ဖို႔ ေျပာခဲ့တဲ့သတင္းပါဘဲ။ဒီသတင္းေနာက္မွာ ေနာက္ခံသတင္းေၾကာင္းရာေတြ အေတာ္ေလးရွိပါတယ္။ကိုဗစ္-၁၉ ကူးစက္ေရာဂါကေန ကုန္သြယ္ေရးစစ္ ျပန္စတဲ့အထိပါဘဲ။
ေနာက္ဆုံးသတင္းဖတ္သူေတြ မပ်က္စတမ္းေစာင့္ဖတ္ေနၾကတာက ကိုဗစ္-၁၉ ကူးစက္ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အသစ္ေတြ႕ရွိတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာသတင္းေတြ၊ ကူးစက္ႏူန္းဘယ္မွာျမင့္တက္ေနလဲဆိုတဲ့ သတင္းေတြ၊ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြ စမ္းေနတဲ့ေဆးေတြ ဘယ္အေျခအေနေရာက္ေနၿပီလဲဆိုတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါကပ္ေဘးအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္သတင္းေကာင္းေတြကို ေစာင့္ဖတ္ေနတဲ့ သတင္းေတြပါဘဲ။  

ဒီထဲက လတ္တေလာေစာင့္ၾကည့္ေနရတဲ့ အေမရိကန္က လူမည္းအမ်ိဳးသားေသဆုံးလို႔ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း ဆူပူအၾကမ္းဖက္ေနတဲ့သတင္းကို အရင္တင္ဆက္ပါ့မယ္။  

အသက္ရႈခြင့္ေပးပါ

ေမ ၂၅ ရက္က မင္နာပိုးလစ္ၿမိဳ႕က စတိုးဆိုင္မွာ ေဒၚလာအတုနဲ႔ ၂၀ ဖိုး စီးကရက္ လိမ္ညာဝယ္ယူသြားလို႔ဆိုၿပီး စြပ္စြဲခံရတဲ့ ေဂ်ာ့ဖလြိဳက္ အမည္ရွိ လူမည္းအမ်ိဳးသားတစ္ဦးကို ရဲအရာရွိမ်ားက ဖမ္းဆီးစဥ္ ဖလြိဳက္ရဲ႕ လည္ပင္းကို ရဲတစ္ဦးက ဒူးနဲ႔ မိနစ္အတန္ၾကာအထိ ဖိထားခဲ့ရာကေန ေသဆုံးခဲ့ရာကေန စခဲ့တာပါ။ဖလြိဳက္ က သူ႔လည္ပင္းကို ဒူးနဲ႔ဖိထားတဲ့ ရဲကို အသက္ရႈမဝလို႔ ဖယ္ေပးဖို႔ေျပာခဲ့သလို လမ္းသြားလာေနတဲ့သူက ဝိုင္းေျပာေပးတာေတာင္ မဖယ္ေပးခဲ့ဘဲ ဆက္ဖိထားခဲ့လို႔ ေလရႈႁပြန္ေပါက္ပိတ္မိၿပီး ေသဆုံးခဲ့တာပါ။သတင္းေဖာ္ျပခ်က္ေတြအရ လည္ပင္းကို ဖိထားခ်ိန္က ဆက္တိုက္ ၈ မိနစ္ႏွင့္ ၄၆ စကၠန႔္ၾကာၿပီး  ဒူးနဲ႔ရက္ရက္စက္စက္ဖိထားတဲ့အတြက္ အသက္ရႈၾကပ္ၿပီး ေသဆုံးခဲ့တာပါ။

ဒါေပမယ့္ ဆိုင္ရာကေတာ့ ေဆး႐ုံေရာက္မွေသတယ္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့ေပမယ္ လူမႈကြန္ရက္ေတြနဲ႔ ႐ုပ္သံေတြမွာပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့တဲ့ ဒီဗီဒီယိုဖိုင္မွာေတာ့ အခင္းျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ ေသြးထြက္ၿပီး မလႈပ္မယွက္ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ခဲ့ရတာပါ။အထူးသျဖင့္ လူျမင္ကြင္းမွာ သာမန္အမႈအေသးအဖြဲကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေအးေအးေဆးေဆး လူသတ္ျပသလိုျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဆိုပါ႐ုပ္သံေၾကာင့္ တစ္ႏိုင္ငံလုံးက  ရဲေတြအေပၚ လူေတြကေဒါသထြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ဒါေပမယ့္ အေစာပိုင္းမွာ သက္ဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြ ကိုင္တြယ္ပုံကေလ်ာ့ရဲၿပီး လူျမင္ကြင္းမွာ စိမ္ေျပနေျပ လူသတ္ျပခဲ့တဲ့ ရဲအပါအဝင္ အခင္းျဖစ္ပြားစဥ္ရွိခဲ့တဲ့ ရဲ ၄ ေယာက္ကို ျဖစ္ရပ္စုံစမ္းေရးကာလမွာ နားရတဲ့ခြင့္ေပးၿပီး အလုပ္ရပ္နားခိုင္းလိုက္ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ လူထုရဲ႕ေဒါသက ထိန္းမရမယ့္အေနအထားျဖစ္လာတဲ့အခါ အဲဒီရဲေတြကို အလုပ္ထုတ္လိုက္ေၾကာင္း ေၾကညာျပန္ပါတယ္။

ဒီလိုရဲတပ္ဖြဲ႕ကထုတ္ခဲ့႐ုံသာ အေရးယူခဲ့တဲ့အတြက္ လူထုကအုံႂကြၿပီး လူျဖဴလူမည္း မခြဲဘဲ ဖလြိဳက္ဘက္ကေန ရပ္တည္ၿပီး လမ္းေပၚတက္လာခဲ့ၾကတာပါ။အေစာပိုင္းမွာ ဆႏၵျပတာေတြဘဲရွိခဲ့ေပမယ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကိုဦးတည္ၿပီး တိုက္ခိုက္မႈေတြ လုပ္လာခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္သူေတြက ၿမိဳ႕ႀကီးတခ်ိဳ႕မွာ လမ္းေပၚတက္လာခဲ့ရာမွာ မတရားမႈကို ဆန႔္က်င္ခ်င္တဲ့စိတ္ေတြက ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္ေနတဲ့ မြန္းက်ပ္မႈေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီး ရဲစခန္းနဲ႔ တျခားအေဆာက္အအုံေတြကို မီးရႈိ႕တာေတြ၊ ရဲကားေတြ မီးရႈိ႕တာေတြ၊ ႐ိုက္ႏွက္ဖ်က္ဆီးတာေတြအျပင္ ပိတ္ထားတဲ့စတိုးဆိုင္ေတြက ပစၥည္းေတြကို ယူငင္တာေတြပါျဖစ္လာပါတယ္။

ဖလြိဳက္ ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ ရဲဝန္ထမ္း ဒီရက္ခ်ဴးဗင္ကိုရဲ႕ ေနာက္ေၾကာင္းကိုလိုက္တဲ့အခါ ဒီရဲဝန္ထမ္းနဲ႔ ေသဆုံးသူ ဖလြိဳက္တို႔ဟာ ကလပ္တစ္ခုမွာ လုံၿခဳံေရးဝန္ထမ္းအတူလုပ္ခဲ့ၾကသလို သူ႔ရဲ႕ ရဲဝန္ထမ္းဘဝမွတ္တမ္းေတြမွာ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈရွိလို႔ တိုင္ၾကားခံရတာ ၁၈ ႀကိမ္အထိ ရွိခဲ့တယ္ဆိုပါတယ္။ဒါ့အျပင္ လူမည္းမုန္းတီးစိတ္ဓါတ္ခံရွိသူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနတာကို အရင္ သူ႔မွတ္တမ္းတခ်ိဳ႕မွာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

ေနာက္ပိုင္းမွာ မင္နာပိုးလစ္ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ကိုယ္တိုင္ မ်က္ရည္က်ျပ၊ ေတာင္းျပန္ျပေပမယ့္  ျပည္သူကိုမထိန္းႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။က်ဴးလြန္တဲ့ရဲကို ထုတ္႐ုံသာထုတ္ခဲ့တာဟာ ယူနီေဖာင္းဝတ္ထားရင္ လူသတ္မႈက်ဴးလြန္လို႔ရတယ္ဆိုတာကို  ျပည္သူကိုေစာ္ကားၿပီး ျပသလိုက္သလိုပါဘဲ။ဒီအတြက္ ျပည္သူေတြမခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္ေပါက္ကြဲၿပီး လမ္းေပၚထြက္ခဲ့ၾကတာပါ။အေစာပိုင္းမွာ ေဒါသထြက္ေနတဲ့ ဆႏၵျပသူေတြက မင္နာပိုးလစ္ရဲဌာနရဲ႕ နယ္ေျမ (၃) အေဆာက္အဦးထဲကို အတင္းတိုးဝင္ၿပီး အဲဒီရဲစခန္းကို မီးရႈိ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူမ်ား လမ္းမမ်ားေပၚသို႔ထြက္ၿပီး ရဲတပ္ဖြဲ႕က လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားဆက္ဆံမႈႏွင့္ အင္အားအလြန္အကြၽံသုံးစြဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟုစြပ္စြဲကာ ဆႏၵျပမႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ၾကၿပီး အႀကိမ္ ၃၀ ထက္မနည္းေသာ မီးရႈိ႕တိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ လူေနအိမ္ ၁၆ လုံး၊ ႐ုံးခန္းမ်ားႏွင့္ အျခားအေဆာက္အအုံမ်ား ပ်က္စီးခဲ့လို႔ မင္နီဆိုတာျပည္နယ္အတြင္း အေရးေပၚအေျခအေနကို ေမ ၂၈ ရက္မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ပိုင္းမွာ မင္နီဆိုတာျပည္နယ္တင္မကေတာ့ပါဘူး။တျခား အေမရိကန္ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ ဆႏၵျပရမ္းကားမႈေတြ ကူးစက္လာခဲ့ပါတယ္။ဆႏၵျပရမ္းကားဖ်က္ဆီးမႈေတြ ၃ ရက္ဆက္တိုက္ ျဖစ္ပြားခဲ့အၿပီးမွာ ဟန္နီပင္ေကာင္တီတရား႐ုံးက ရဲဝန္ထမ္းေဟာင္း ဒီရက္ခ်ဴးဗင္ ကို တတိယဒီဂရီလူသတ္မႈနဲ႔ စြဲခ်က္တင္ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ အမ်ားျပည္သူက ဒီေလာက္အေရးယူ႐ုံနဲ႔မေက်နပ္သလို ဖလြိဳက္မိသားစုကလည္း ဒီထက္ပိုျပင္းထန္ေသာ လူသတ္မႈစြဲခ်က္ျဖင့္ အေရးယူေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ဒီၾကားထဲ အေမရိကန္သမၼတရဲ႕ ဒီဆႏၵျပမႈေတြအေပၚ တြစ္တာကေနတစ္ဆင့္ ၾကမ္းတမ္းတဲ့အသုံးအႏႈန္းေတြက မီးေလာင္ရာေလပင့္ဆိုသလို မၿငိမ္းတဲ့မီးကို ဆီေလာင္းေနသလို ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ထရမ့္ က ေသာၾကာေန႔မွာ တြစ္တာမွာ “လုတာစရင္ ပစ္တာစမယ္” ဆိုတဲ့စကားကို ေရးလိုက္ပါတယ္။စကၠန႔္ပိုင္းအတြင္း အုံနဲ႔က်င္းနဲ႔တုံ႔ျပန္ဆဲဆိုမႈေတြ ျဖစ္လာသလို ထိုေရးသားခ်က္က လူမ်ိဳးေရးအေျခခံေနတယ္ဆိုၿပီး တြစ္တာက ဖ်က္ခ်လိုက္ပါတယ္။ထရမ့္ သုံးလိုက္တဲ့ အသုံးအႏႈန္းက ၁၉၆၇ ခုႏွစ္က မိုင္ယာမီရဲတပ္ဖြဲ႕ အႀကီးအကဲက လူမည္းမ်ားကိုဖိႏွိပ္ရန္ ေျပာခဲ့ေသာစကားမ်ားျဖစ္ေနခဲ့တဲ့အတြက္ ေဒါသထြက္ေနတဲ့လူအုပ္က အိမ္ျဖဴေတာ္တံခါးဝသို႔ေရာက္လာၿပီး လႈိ႕ဝွက္ရဲမ်ားကို အုတ္ခဲမ်ား၊ ပုလင္းမ်ားႏွင့္ အျခားအရာမ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။အေၾကာတင္းတဲ့ ထရမ့္ က ထိုျဖစ္ရပ္မ်ားကို အိမ္ျဖဴေတာ္မွၾကည့္ေနၿပီး လႈိ႕ဝွက္ရဲမ်ားကိုခ်ီးက်ဴးကာ ဆႏၵျပသူမ်ားကို စနစ္တက်ဖြဲ႕စည္းထားေပမယ့္ အိမ္ျဖဴေတာ္ၿခံစည္း႐ိုးကို မေက်ာ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ေက်ာ္ႏိုင္လွ်င္လည္း အဆိုး႐ြားဆုံးေခြးမ်ားႏွင့္ လက္နက္မ်ားကို ရင္ဆိုင္ရမည္ဆိုၿပီး တြစ္တာမွာ ဆက္ေရးခဲ့ပါတယ္။

ေမ ၃၀ ရက္မွာ လူျဖဴရဲကသတ္လို႔ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့ လူမည္းအမ်ိဳးသား ေဂ်ာ့ဖလြိဳက္အတြက္ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပေနၾကသူေတြဟာ ဖီလာဒဲဖီးယားၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမနဲ႔ကပ္လ်က္ Starbucks ေကာ္ဖီဆိုင္ကို မီးတင္ရႈိ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။ေတာင္ကာ႐ိုလိုင္းနားက ကိုလံဘီယာၿမိဳ႕မွာလည္း ဆႏၵျပသူေတြဟာ ျပည္နယ္အစိုးရအိမ္ေတာ္ကေန ရဲတပ္ဖြဲ႕ဌာနခ်ဳပ္ဆီ ခ်ီတက္ခဲ့ကာ ရဲကားေတြကိုမီးရႈိ႕တာ၊ ေက်ာက္ခဲေတြနဲ႔ပစ္ေပါက္တာေတြ လုပ္ခဲ့ၿပီး အၾကမ္းဖက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ဖီလာဒဲဖီးယားမွာ မီးရႈိ႕မႈေတြအျပင္ စတိုးဆိုင္ေတြကို ဝင္ေရာက္လုယက္တာေတြလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။မင္နီဆိုတာအျပင္ အေမရိကန္တဝန္းက ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ၊ ကင္တပ္ကီ၊ အိုဟိုင္းအို၊ ဝီကြန္စင္၊ ကိုလိုရာဒို၊ အူတာ၊ ဝါရွင္တန္၊ ကာလီဖိုးနီးယား၊ တင္နက္ဆီ၊ မစ္ဆူရီနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြမွာလည္း ဆႏၵျပပြဲေတြကေန အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္လာတဲ့အတြက္ ႏွိမ္နင္းဖို႔ အရန္တပ္ဖြဲ႕ေတြကို ဆင့္ေခၚထားရကာ လက္ရွိမွာ ႏိုင္ငံတဝန္း ဆႏၵျပပြဲေတြအတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ လူ ၁,၄၀၀ ထက္မနည္း ဖမ္းဆီးခံထားရပါတယ္။

လက္ရွိအေျခအေနက အေမရိကန္အစိုးရေတာင္ ထိန္းဖို႔မနည္းႀကိဳးစားထိန္းေနရတဲ့ အေနအထားပါ။ဒီျပႆနာက အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ကိုင္တြယ္ပုံမမွန္ခဲ့တာ၊ တာဝန္အရွိဆုံးသူျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္သမၼတကိုယ္တိုင္က  လူျဖဴႀကီးစိုးေရးအေျခခံနဲ႔ တက္လာခဲ့တာျဖစ္လို႔ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈအျမင္နဲ႔ ယခုျပႆနာအေပၚ ရႈျမင္ေနတာ၊ အစိုးရရဲ႕ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကပ္ေဘး  ကိုင္တြယ္ပုံကို မေက်နပ္မႈေတြ၊ ကန႔္သတ္မႈေတြထားလို႔ အေမရိကန္ျပည္သူေတြ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာထြက္ေပါက္အျဖစ္ ေပါက္ကြဲထြက္လာတာေတြက  တစ္တိုင္းျပည္လုံး ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ အေျခအေနထိ တိုးလာေနတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ဒီၾကားထဲမွာ မီယာမီမွာ‌ေတာ့ ဆႏၵျပတဲ့လူအုပ္ကို ရဲေတြက ဒူးေထာက္ေတာင္းပန္လို႔ ခြင့္လႊတ္ေပးၾကတာေတြလည္းရွိပါတယ္။

ထရမ့္အေနနဲ႔ ကိုဗစ္-၁၉ ေၾကာင့္ တ႐ုတ္နဲ႔လိပ္ခဲတည္းလည္းျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲျဖစ္လာတဲ့ ယခုျပႆနာကို ဘယ္အထိျဖစ္လာႏိုင္မလဲလို႔ ခ်ိန္ထိုးမစဥ္းစားႏိုင္ခဲ့တဲ့ ထိန္းမရျဖစ္ၿပီး အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကျငာရမယ့္ကိန္းဆိုက္ေနပါၿပီ။ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာျပဳလုပ္မယ့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ အေျခအေနေကာင္းဖို႔အတြက္ဆိုတာ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့အေျခအေနေတြအရ  မျဖစ္ႏိုင္တဲ့အေနအထားပါ။ဒီအတြက္ ထရမ့္အေနနဲ႔ ျပန္အေ႐ြးေကာက္ခံရဖို႔ ဘာေတြလုပ္လာႏိုင္လဲ၊ ထရမ့္အေပၚ မေက်နပ္တဲ့ ျပည္တြင္းေပါက္ကြဲမႈေတြကို  တ႐ုတ္ဘက္ကို အာ႐ုံေျပာင္းဖို႔ ထရမ့္လုပ္လာႏိုင္မလား၊ ဖလြိဳက္ ေသအံ့မူးမူးမွာ ေတာင္းဆိုခဲ့တဲ့ အသက္ရႈခြင့္ေပးပါဆိုတာ  ထရမ့္အတြက္ ျဖစ္ေနၿပီလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တ႐ုတ္က ဘယ္သူ႔အတြက္ စစ္ျပင္ေနတာလဲ

ေမ ၂၈ ရက္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီယာ China Daily က သတင္းတစ္ပုဒ္ကို ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ဒါက  တ႐ုတ္စစ္တပ္ကို သမၼတရွီက်င့္ဖိန္ က လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲေတြအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ထားဖို႔ ေျပာခဲ့တာပါ။ဒီသတင္းဟာ မၾကာေသးမီကာလမ်ားအတြင္း အေမရိကန္ဘက္က ကို႐ိုနာကပ္ေဘးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္အေပၚ တင္းတင္းမာမာေျပာခဲ့တာေတြ၊ ေတာင္းဆိုခဲ့တာေတြ၊ ဩစေၾတးလွ်အပါအဝင္ အေနာက္အုပ္စုက ကို႐ိုနာကပ္ေဘးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စစ္ေဆးခြင့္ေပးဖို႔ ဖိအားေပးလာတာေတြေၾကာင့္ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ၾကား ကုန္သြယ္ေရးအျပင္ စစ္ေရးတင္းမာမႈျဖစ္လာမလားဆိုတဲ့ ထင္ေၾကးေတြကို သမၼတရွီရဲ႕စကားက အတည္ျပဳလိုက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ရဲ႕ မူလဇာစ္ျမစ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံတကာစုံစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ရပ္ လုပ္ေဆာင္ရန္ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားလည္း တိုးျမင့္ျဖစ္ေပၚေနခ်ိန္မွာ တ႐ုတ္သမၼတရဲ႕ စစ္ျပင္ဖို႔ စစ္တပ္ကိုေျပာခဲ့တဲ့စကားက တ႐ုတ္အေနနဲ႔ စိတ္ထင္သလိုရမ္းတတ္တဲ့ အေမရိကန္ လက္ရွိသမၼတ ထရမ့္ရဲ႕ရန္ကို ႀကိဳတင္သတိထား ေစာင့္ၾကည့္ေနၿပီဆိုတာကိုပါဘဲ။လက္ရွိမွာ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ရဲ႕ မူလဇာစ္ျမစ္ကို ႏိုင္ငံတကာစုံစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ခု လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ႏိုင္ငံ ၆၂ ႏိုင္ငံက ေတာင္းဆိုထားသလို အေမရိကန္ကလည္း ဒီကူးစက္ေရာဂါကပ္ေဘးမွာ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္မႈေတြက တ႐ုတ္ဘက္ကိုဘက္လိုက္ကာ အႀကိဳက္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္ဆိုၿပီး  တစ္လအတြင္း လက္ခံလာတဲ့အထိ လုပ္ေဆာင္ျပဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုေတာင္းဆိုမႈကို ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ဘက္က မလုပ္ေပးခဲ့တဲ့အတြက္ ယခုရက္သတၱပတ္ထဲမွာဘဲ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) နဲ႔ ဆက္ဆံေရးျဖတ္ေတာက္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို WHO ကေန အေမရိကန္ ႏုတ္ထြက္ခဲ့တဲ့အတြက္ က်ေရာက္ေနတဲ့ ကပ္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးကို အေတာ္ေလးထိခိုက္မယ့္ အေနအထားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္လည္း  ဥေရာပသမဂၢအပါအဝင္ ႏိုင္ငံေတြက အေမရိကန္ရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ျပန္ျပင္ဖို႔၊ ျပန္စဥ္းစားဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔လည္း ယခုရက္သတၱပတ္ထမွာ  အမ်ိဳးသားကြန္ဂရက္အစည္းအေဝးနဲ႔ အတိုင္ပင္ခံအစည္းအေဝးကို ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ဒီအစည္းအေဝးက မတ္လထဲမွာ က်င္းပရမွာျဖစ္ေပမယ့္ ကိုဗစ္-၁၉ ေၾကာင့္ ယခုေမလထဲမွာ လုပ္ခဲ့ရတာပါ။ အဆိုပါအစည္းအေဝးမွာ  တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ စီမံကိန္းရည္မွန္းခ်က္ေတြကို မထုတ္ျပန္ခဲ့သလို လတ္တေလာ စီးပြားေရးႏိုးထမႈေတြလုပ္ဖို႔ ျပ႒ာန္းခဲ့ပါတယ္။ဒါ့အျပင္ ေဟာင္ေကာင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဟာင္ေကာင္အထူးအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသားလုံၿခဳံေရးဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္းေရးကို ဒီအစည္းအေဝးမွာ သေဘာတူဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ဒီေနာက္မွာ ေဟာင္ေကာင္ တစ္ေက်ာ့ျပန္ဆႏၵျပပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္အတြက္က ဒါဟာ သူ႔ကိုတံေတြးဆြတ္တဲ့ အျပဳအမူအျဖစ္ယူဆၿပီး တ႐ုတ္ဘက္ကို အျပစ္ေပးမယ္ဆိုၿပီး အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ေျပာခဲ့ပါတယ္။အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကား ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ကိုဗစ္-၁၉ အျပင္ ေဟာင္ေကာင္အေရး၊ ထိုင္ဝမ္အေရးေတြပါ ဆက္ႏြယ္ေနလာခဲ့တာဟာ ကမာၻအတြက္ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္လာသလို တ႐ုတ္အတြက္လည္း သူ႔ပိုင္နက္ထဲ လာေရာက္ခ်ယ္လွယ္ေနတာေတြကို ျပတ္ျပတ္သားသားကိုင္တြယ္ဖို႔ ျပင္ဆင္လာတဲ့အတြက္ စစ္ေရးနဲ႔ေျဖရွင္းၾကမယ့္ ေခ်ာက္ကမ္းပါးကို နီးကပ္လာေနၿပီလားဆိုတာ ႏွစ္ဘက္စလုံးကို ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ဒီရက္ထဲမွာဘဲ  ဝီဂါမြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္တာဝန္ရွိသူမ်ားကို အျပစ္ဖို႔စီမံခ်က္တစ္ခုကို ထရမ့္ဘက္က ျပင္ဆင္ေနသလို တ႐ုတ္ထိပ္တန္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးျဖစ္တဲ့ ဗဟိုစစ္ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္ လီက်ိဳ႕ခ်န္ က ထိုင္ဝမ္၏ လြတ္လပ္ေရးလႈပ္ရွားမႈကိုရပ္တန႔္ရန္ အျခားေ႐ြးခ်ယ္စရာမရွိလွ်င္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ တိုက္ခိုက္ရလိမ့္မည္ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့တာရွိခဲ့ပါတယ္။အာဏာရ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ တတိယထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ တ႐ုတ္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ျဖစ္သည့္ လီက်န္ရႉးကလည္း ထိုင္ဝမ္ခြဲထြက္သည့္ မည့္သည့္အင္အား၊ မည္သည့္နည္းလမ္းကိုမွ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ဘယ္ေတာ့မွခြင့္ျပဳလိမ့္မည္မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ေမ ၂၉ ရက္က ေျပာခဲ့တာလည္းရွိေနပါတယ္။

လက္ရွိမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း လူမည္းအမ်ိဳးသား ဖလြိဳက္ ကို ဖမ္းဆီးရင္း ေသဆုံးခဲ့တဲ့ျပႆနာေၾကာင့္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး ညမထြက္ရအမိန႔္ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့အတြက္ ထရမ့္အေနနဲ႔ ျပည္တြင္းျပႆနာကို ႀကီးႀကီးမားမားရင္ဆိုင္ေနရတဲ့အတြက္ ဒီျပႆနာကို တ႐ုတ္ဘက္ လမ္းလႊဲမလားဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္ေတြရွိေနပါတယ္။တ႐ုတ္သမၼတရဲ႕ စစ္ျပင္ဖို႔ေျပာတဲ့စကားက ထိုင္ဝမ္အတြက္လား၊ ထရမ့္ရဲ႕ အာ႐ုံေျပာင္းမယ့္အေရးကို ႀကိဳဟန႔္တာလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုသတင္းေတြအျပင္ တျခားစိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြထဲက စီးပြားေရးမွာ ကိုဗစ္-၁၉ ေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲအက်ိဳးသက္ေရာက္တာလို႔ ဆိုႏိုင္တဲ့ အေမရိကန္ နည္းပညာကုမၸဏီ Microsoft က ဂ်ာနယ္လစ္ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာေနရာမွာ AI နည္းပညာသုံး (ဉာဏ္ရည္တု) software ျဖင့္ အစားထိုးရန္ ဆုံးျဖတ္လိုက္တဲ့သတင္း၊ ေဒၚလာ ၂ ဒသမ ၅ ဘီလ်ံေက်ာ္တန္ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ႕ န်ဴကလီးယားလက္နက္ေတြနဲ႔ ဒုံးက်ည္ပ႐ိုဂရမ္တို႔အတြက္ ေငြေပးေခ်မႈမွာပါဝင္လို႔ အေမရိကန္အစိုးရက ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံသား ၂၈ ဦးနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသား ငါးဦးကို  တရားစြဲဆိုလိုက္တဲ့သတင္း၊ မေလးရွား ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း မဟာသီယာ မိုဟာမက္ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေလးဦးကို ပါတီကထုတ္ပယ္လိုက္တဲ့သတင္း၊ ေလာ့ခ္ေဒါင္းခ်မွတ္မႈကို ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ ထိပ္တန္းအႀကံေပးႏွစ္ဦးကို ကာကြယ္လို႔ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္မႈ ၿဗိတိန္မွာက်ဆင္းခဲ့တဲ့သတင္း၊  ခံတြင္းသန႔္စင္ေဆးရည္က ကိုဗစ္-၁၉ ကူးစက္ဗိုင္းရပ္စ္ကို မကာကြယ္ႏိုင္တာကို ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့သတင္း၊ ႐ိုေမးနီးယား ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ လူဒိုဗစ္ေအာ္ဘန္းသည္ ခပ္ခြာခြာေနထိုင္ရမည့္ (Social Distancing) စည္းမ်ဥ္းကို ခ်ိဳးေဖာက္မႈေၾကာင့္ ဒဏ္ေၾကး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆၀၀ ခန႔္ ေပးေဆာင္ခဲ့ရတဲ့သတင္း၊ ဂ်ီ-၇ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးပြဲသို႔ တက္ေရာက္ဖို႔  အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္၏ ဖိတ္ၾကားမႈကို ဂ်ာမနီဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အိန္ဂ်လာ မာကယ္ က ျငင္းဆိုလိုက္တဲ့သတင္း၊ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားႏိုင္ငံ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ေက်း႐ြာမ်ားမွာ  တိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အျပစ္မဲ့ျပည္သူ ၆၀ ေသဆုံးခဲ့တဲ့သတင္း၊ ဒုံးက်ည္ပစ္လႊတ္ႏိုင္စြမ္းရွိေသာ ေမာ္ေတာ္ဘုတ္ ၁၁၂ စင္း အီရန္ အစၥလာမၼစ္ေတာ္လွန္ေရးအေစာင့္တပ္၏ ေရတပ္လက္ခံရရွိတဲ့ သတင္းေတြျဖစ္ခဲ့တာကို တင္ျပရင္း ယခုရက္သတၱပတ္အတြင္း ႏိုင္ငံတကာသတင္း သုံးသပ္ခ်က္ကို ဒီမွာဘဲရပ္လိုက္ခ်င္ပါတယ္။

မင္းထက္
ဇြန္ - ၁