【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 တရုတ်ကို သတိပေးတဲ့ ဖိလစ်ပိုင်

ယခုတစ်ပတ် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေထဲ စိတ်ဝင်စာစရာ သတင်းတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။တောင်ကိုရီးယားမှာ တောမီးလောင်တာ မြို့ပျက်လုနီးပါးဖြစ်ခဲ့တာ၊ ဖိလစ်ပိုင်က တရုတ်ကမ်းခြေစောင့် ရေယာဉ်တွေနဲ့ ငါးဖမ်းသဘောၤတွေကို မောင်းထုတ်ခဲ့တာ၊ လစ်ဗျားမှာ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ဖို့ တစ်ကျော့ပြန်စလာလို့ ကုလက ဝင်ထိန်းဖို့ ကြိုးစားနေရတာ၊ ဘရူနိုင်းမှာ တင်းကျပ်တဲ့ အစ္စလာမ်ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းဖို့ ကြိုးစားနေလို့ နိုင်ငံတကာက ဖိအားပေးဝေဖန်မှုတွေ မြင့်တက်နေတာ၊ အီရန်က သူ့စစ်တပ်ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ကြေညာရင် အမေရိကန်စစ်တပ်ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ပြန်ကြေညာမယ်လို့ တုံပြန်ခဲ့တာ စတဲ့ သတင်းတွေက ယခုတစ်ပတ်ရဲ့ ထိပ်တန်းသတင်းတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ကမောက်ကမဖြစ်ရပ်များ

တစ်ပတ်အတွင်းဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေထဲမှာ ကမောက်ကမဖြစ်တဲ့ သတင်းတွေက  လူအများစုအတွက် ထူးထူးဆန်းဆန်းဖြစ်ရတဲ့ သတင်းတွေပါ။ဘရာဇီးနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပါရာပြည်နယ်ထဲရှိ မိုဂျူမြစ်ပေါ် တည်ဆောက်ထားတဲ့ မီတာ ၈၆၀ ရှည်လျားတဲ့ တံတားတစ်ခုကို ကူးတို့သင်္ဘောတစ်စီးက ဝင်တိုက်မိလို့ မီတာ ၂၀၀ ရှည်သော အစိတ်အပိုင်းတွေ ပြိုကျခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ မဖြစ်သင့်တဲ့ကိစ္စပါ။အမေရိကန်နိုင်ငံ အရီဇိုးနားပြည်နယ်ထဲက နာမည်ကျော် Grand Canyon ချောက်ကို ရှုမျှော်ခင်းလာကြည့်တဲ့ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်မှ အသက် (၆၇) နှစ်အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦး ဧပြီ ၃ ရက်က ပြုတ်ကျခဲ့တဲ့အတွက် ဒီချောက်ထဲ ရှစ်ရက်အတွင်း ပြုတ်ကျတာ သုံးယောက်ထိရှိလာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။တခြားထူးဆန်းတာက ဒေါ်လာ ၃၅ ဘီလျံ တန်ဖိုးရှိတဲ့ စံချိန်တင် ကွာရှင်းပြတ်စဲခဲ့တဲ့ သတင်းပါဘဲ။ အွန်လိုင်းအရောင်းအဝယ်လုပ်ငန်းဖြစ်တဲ့ အမေဇုန်ပိုင်ရှင် ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဂျက်ဖ်ဘီဇော့စ် နဲ့ ၎င်းရဲ့ဇနီး မက်ကန်ဇီ တို့ကြားမှာ ကွာရှင်းပြတ်စဲဖို့ သဘောတူခဲ့ကြတာပါ။ ဒီပမာဏက နည်းနည်းနောနော လင်ခန်းမယားခန်း ပိုင်ဆိုင်မှု ဖြတ်ကြတာပါဘဲ။
သူ့အရင်က အများဆုံးရှိတဲ့ ကွာရှင်းကြေးက အနုပညာကုန်သည် အဲလက်စ်ဝိုင်ဒန်စတိန်း နှင့် ဇနီး ဂျိုစီလန် တို့ရဲ့ ကွာရှင်းပြတ်စဲကြေး ကန်ဒေါ်လာ ၃ ဒသမ ၈ သန်းပါဘဲ။

အီရန်မှာတော့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရေကြီးမှုကို အခုထိ ထိန်းချုပ်မရဘဲ ဒေသခံတွေကို နေရာရွှေ့ပြောင်းနေရဆဲပါ။အီရန် အနောက်တောင်ပိုင်းမှာ မိုးဆက်လက်ရွာသွန်းနေလို့ ခါဟက်မြစ်ဆည်ထဲကို ရေစီးဝင်တာများလို့ ဖွင့်ချခဲ့ရာမှာ ဆူဆန်ဂါ့ဇ်ဒေသနဲ့ အနောက်တောင်ပိုင်း ခူဇက်စတန်ပြည်နယ်ထဲက လူ ၅,၀၀၀ ခန့်ကို ဘေးကင်းရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ပေးနေရတာပါ။အီရန်မှာ ဒါဟာ နှစ် ၇၀ အတွင်း အဆိုးဆုံး ရေဘေးပါဘဲ။ အာရှနဲ့ တောင်အာရှ အပါအဝင် ကမ္ဘာအနှံ့မှာ လေထုညစ်ညမ်းမှုဒဏ်ကို အကြီးအကျယ် ခံစားနေရပါတယ်။ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ မြောက်ပိုင်း ချင်းမိုင်မှာတော့ အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေတဲ့ မီးခိုးမြူဖုံးလွှမ်းမှု ပြဿနာနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရပါတယ်။

အမေရိကန် အခြေစိုက် Health EffectsInstitute နှင့် University of British Columbia က ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာတော့ ပြင်ပလေထုညစ်ညမ်းမှုနှင့် အိမ်တွင်းလေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် တောင်အာရှက ကလေးငယ်တွေ လ ၃၀ ပိုမိုအသက်တိုမယ်လ့ိုဆိုပြီး အရှေ့အာရှမှ ကလေးငယ်တွေက  ၂၃ လ၊ အာရှပစိဖိတ်နှင့် မြောက်အမေရိကမှ ကလေးငယ်တွေက လ ၂၀ အသက်တိုမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။အစီရင်ခံစာထဲမှာ လေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် လူသေဆုံးမှု အများဆုံးနိုင်ငံတွေအဖြစ် တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တ့ိုကို ဖော်ပြထားခဲ့ပါတယ်။တစ်ဆက်တည်းမှာပဲ ကမ္ဘာ့အပူချိန်က မြင့်တက်နေတာ သိသာနေပါတယ်။ကမ္ဘာ့ပင်လယ်ရေ အပူချိန်မြင့်တက်မှုနေလို့ သြစတြေးလျနိုင်ငံက နာမည်ကျော် ဂရိတ် ဘာရီ ယာ သန္တာကျောက်တန်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေ ထိခိုက်ပျက်စီးနေရာမှာ ပြန်လည်ကောင်းမွန်ဖို့ လုပ်နေပေမယ့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ်ကြောင့် ထိခိုက်မှုရှိနေပါတယ်။

ဒီတစ်ပတ်ထဲ အများစုသတိထားမိတဲ့ သတင်းက တောင်ကိုရီးယားမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ တောမီးလောင်မှုပါဘဲ။မြောက်ကိုရီးယာ နယ်စပ်နားက တောင်ထူထပ်ရာ ဂျန်ဝန်ပြည်နယ်ထဲက မီးအားပေးစက်ရုံမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ မတော်တဆ မီးလောင်မှုကနေ မီးက အနီးနားရှိ သစ်တောကို မီးစတင်လောင်ကျွမ်းခဲ့ရာကနေ အိမ်ခြေ ၄၀၀ နှင့် မြေဟက်ကာ ၅၀၀ ကို မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့တာပါ။ယင်းတောမီးကို ငြှိမ်းသတ်ရန် မီးသတ်ကား ၈၇၀ ကျော်နှင့် အရေးပေါ်ကယ်ဆယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀,၀၀၀ ခန့် အသုံးပြုခဲ့ရပြီး စစ်တပ်က စစ်သား ၁၆,၅၀၀ ဦးနဲ့ ရဟတ်ယာဉ် ၃၂ စီးကို စေလွှတ်ခဲ့ရတဲ့အထိ မီးကပြင်းထန်ခဲ့ပါတယ်။

မီးလောင်ရာမှာ အရှိန်ပြင်းသလို လေပူပြင်းတွေကြောင့် မီးပျံ့နှံ့လောင်ကျွမ်းမှုက ပြင်းထန်ခဲ့ပါတယ်။မီးလောင်မှုကြောင့် လူတစ်ဦးသေဆုံးခဲ့သလို ဂျန်ဝန်ပြည်နယ်က ဒီမီးလောင်မှုအတွင်း လူပေါင်း ၃၀ဝ၀ ကျော်ထက်မနည်း နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရပါတယ်။လူ ၄,၀၀၀ ခန့်ကို ဘေးလွတ်ရာရွှေ့ပြောင်းထားပြီး တစ်ဦးသေဆုံးကာ  ၁၁ ဦးဒဏ်ရာရရှိတယ်လို့ အာဏာပိုင်တွေဘက်က ထုတ်ပြန်ထားသလို မီးလောင်ကျွမ်းမှုက ထိန်းချုပ်ဖို့ ခက်ခဲလွန်းတဲ့အတွက် အမျိုးသားသဘာဝဘေးအန္တရာယ်အဖြစ် ရှားရှားပါးပါး ထုတ်ပြန်ကြေညာရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ဒဏ်ရာရသူနဲ့ သေဆုံးသူ အရေအတွက် ထပ်တိုးဖွယ်ရှိတဲ့ တောင်ကိုရီးယား မီးသတင်းက ယခုတစ်ပတ်မှာ အများအာရုံစိုက်စရာ သတင်းတစ်ပုဒ် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

လစ်ဗျားပြဿနာ တစ်ကျော့ပြန်

ကမ္ဘာ့ယမ်းအိုးလို့ ခေါ်ဝေါ်ကြတဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းက အာရပ်နိုင်ငံတွေမှာ ပြဿနာတွေက တစ်နေ့တစ်မျိုးဆိုသလို မရိုးနိုင်အောင်ပါဘဲ။အမေရိကန်အနေနဲ့ ဒီဒေသထဲမှာ ဝင်လိုက်ထွက်လိုက် လုပ်ရာကနေ အားနည်းတဲ့အဖွဲ့တွေ အားကောင်းလာတာလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ဆီးရီးယားနဲ့ အာဖဂန်ကနေ ထွက်ဖို့လုပ်နေတဲ့ အမေရိကန်တပ်တွေက အီရတ်မှာတော့ အထိုင်ချထားသလို အစ္စရေးဘက်ကလည်း ရပ်တည်ထားပါတယ်။ဒါ့အပြင် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသမှာ ပါဝါညီမျှစေဖို့ ခေါင်းထောင်လာတဲ့ အီရန်ကို အပြိုင်ဖြစ်စေဖို့အတွက် ဆော်ဒီကို နျူကလီးယား ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ တည်ဖို့ပါ လုပ်လာတာ တွေ့လာရပါတယ်။

ယခုလထဲ အရှေ့အလယ်ပိုင်းက တစ်ခုတည်းသော ဂျူးနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အစ္စရေးမှာ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပဖို့ရှိနေရာမှာ လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု က ပြန်အရွေးကောက်ခံရဖို့ အားထည့်လုပ်နေပါတယ်။မကြာခင်က ဂိုလန်ကုန်းမြင့်ကို အစ္စရေးပိုင်နက်ထဲထည့်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တဲ့ နေတန်ယာဟု က ယခုတစ်ဖန် အာရပ်အစ္စရေးစစ်ပွဲတုန်းက သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသက နေရာတွေမှာ ဆောက်ထားတဲ့ ဂျူးအခြေချအိမ်ရာနေရာတွေကို သူပြန်အရွေးခံရရင် အစ္စရေးနိုင်ငံထဲ သိမ်းယူသွားမယ်လို့ ပြောခဲ့ပြန်ပါတယ်။ဒါဟာ ဧပြီ ၉ ရက် အစ္စရေးရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဂျူးမဲဆန္ဒရှင်တွေကို မဲဆွယ်တာမှန်ပေမယ့် သိမ်းပိုက်ခံ အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ၊ အရှေ့ဂျေရုဆလင်နဲ့ ဂါဇာကမ်းမြှောင်ဒေသမှာ နိုင်ငံတစ်ခု ထူထောင်ဖို့ ဆန္ဒရှိနေတဲ့ ပါလက်စတိုင်းတွေကို ရန်စခဲ့တာပါဘဲ။ တစ်ရက်မပျက် ဖြတ်ကျော်ပွဲအတွက် ဆန္ဒပြနေတဲ့ ပါလက်စတိုင်းတွေအတွက် ဒီစကားကြောင့် နှစ်ဖက်ကြား အမုန်းတရားက ပိုကြီးမားလာဖို့ သေချာနေပါတယ်။

အာဖရိကနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အယ်လ်ဂျီးရီးယားမှာတော့ အသက် ၈၂ နှစ်အရွယ် သက်တော်ရှည်သမ္မတ အက်ဘ်ဒယ်လ်လာဇစ်ဇ် ဘာအူတယ်လီကာ ဟာ လူထုဆန္ဒပြပွဲတွေကြောင့် ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ရပါတယ်။နှစ် ၂၀ ကျော် အာဏာရယူထားတဲ့ အဆိုပါသမ္မတက လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ယှဉ်ရွေးမယ်လို့ ကြေညာပြီးနောက်မှာ ယခုလို ဖြစ်လာတာပါ။

အရှေ့အလယ်ပိုင်းနဲ့ အာဖရိကဒေသက ရွှေ့ပြောင်းသူတွေကတော့  ဥရောပကို ဝင်ခွင့်ရဖို့အတွက် တစ်ထောက်နားရာ မြေထဲပင်လယ်ဒေသက ဂရိနိုင်ငံရဲ့ ဘူတာကို သိမ်းပိုက်တဲ့အထိ အတော်လေး လက်ရဲဇက်ရဲနိုင်နေပါတယ်။ရွှေ့ပြောင်းဝင်ရောက်သူတွေက ဥရောပနိုင်ငံများကို ဝင်ရောက်ခွင့်ရဖို့  နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့်ရရေးအတွက် ဧပြီ ၅ ရက်မှာ အဓိကအချက်အခြာ လာရစ်ဆစ်ဘူတာရုံကို စီးနင်းသိမ်းပိုက်လိုက်ပါတယ်။လူ့အခွင့်အရေးအုပ်စုတွေက ရွှေ့ပြောင်းသူတွေကို မြောက်မက်ဆီဒိုးနီးယားနဲ့ အခြားဥရောပနိုင်ငံတွေဆီ ဖြတ်သန်းခွင့်ရအောင် ကူညီပေးမယ်လို့ လူမှုကွန်ရက်ကနေ လှုံ့ဆော်မှုတွေရှိလို့ ဒီလိုဖြစ်ခဲ့တာလို့် ဂရိအာဏာပိုင်တွေက အပြစ်တင်ခဲ့ပါတယ်။ဂရိမှာ ရွှေ့ပြောင်းဒုက္ခသည်တွေနဲ့ အဓိကရုဏ်းနှိမ်နင်းရေး ရဲတပ်ဖွဲ့ကြား ထိပ်တိုက်တွေ့မှုတွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေရာမှာ ဂရိအတွက် ယခုဖြစ်ရပ်က အဆိုးဆုံးပါ။

အာရှအရှေ့နဲ့ အရှေ့တောင်အာရှမှာတော့ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ တရုတ်ကြား ပြဿနာက ကြီးထွားလာဖို့ရှိနေပါတယ်။အထူးသဖြင့် ရေနံနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ပေါကြွယ်ဝတဲ့ စပရက်တလီကျွန်းစုထဲမှာပါတဲ့ တရုတ်နဲ့ ဖိလစ်ပိုင်ကြား အငြင်းပွားနေတဲ့ ပဂ်အဆာကျွန်းနား ကပ်လာတဲ့ တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်နှင့် ငါးဖမ်းသင်္ဘော ရာပေါင်းများစွာကို ပြန်ဆုတ်ခွာဖို့ ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဒူတာတေး က သတိပေးခဲ့တာပါ။တစ်ကယ်လို့ မဆုတ်ခွာဘဲ ကျွန်းကိုထိမယ်ဆိုရင် စစ်ရေးအရ အရေးယူဆောင်ရွက်နိုင်ခြေ ရှိတယ်လို့လည်း ပြောခဲ့တဲ့အတွက် ဒေသတွင်းမှာ ဖိလစ်ပိုင်ရဲ့ မာမာထန်ထန်ရပ်တည်မှုက အံ့သြစရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ယခင်ကတော့ တရုတ်နဲ့ ရင်းနှီးဖော်ရွေဟန်ပြနေခဲ့တဲ့ ဖိလစ်ပိုင်အနေနဲ့ တရုတ်ထံမှ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဝင်လာရန် ရည်ရွယ်ပြီး တရုတ်အပေါ် ဝေဖန်မှုအများစုကို ထိန်းချုပ်ခဲ့ကာ တရုတ်နှင့် စစ်ဖြစ်ပါက မည်သည့်အရာမျှ အောင်မြင်မည်မဟုတ်ဘဲ ဖိလစ်ပိုင်အနေဖြင့် ကြီးကြီးမားမား ဆုံးရှုံးရမည်လို့ ပြောခဲ့ပေမယ့် ပဂ်အဆာကျွန်းမှာ  တရုတ်သင်္ဘောများ ရှိနေခြင်းက ဖိလစ်ပိုင် အချုပ်အခြာအာဏာကို တရားမဝင်ချိုးဖောက်မှုဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြေညာချက်ထုတ်အပြီးမှာ ဒူတာတေး က ဖိလစ်ပိုင် စစ်သားများကို အသေခံစစ်ဆင်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်ခိုင်းမယ်လို့ ပြောခဲ့တဲ့အတွက် တရုတ်ဘက်က ဘာတွေတုံ့ပြန်လာမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရွေးကောက်ပွဲတွေ ယခုနှစ်ထဲ အာရှမှာ အတော်လေးကျင်းပဖို့ှရှိနေသလို ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲလည်း မကြာခင်က ကျင်းပပြီးစီးခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမယ့် ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲ ၆ ဒသမ ၂ သန်းရရှိကာ တတိယနေရာရတဲ့အထိ အခြေအနေကောင်းခဲ့တဲ့ လူငယ်တွေ ဦးဆောင်တဲ့ ပါတီသစ်ဖြစ်တဲ့ Future Forward ခေါင်းဆောင် တာနာသွန်းဂျောင်ဂရွန်ဂရောင်ကစ် ကို အာဏာပိုင်တွေက ဆူပူမှုဖြစ်ပွားအောင် လှုံ့ဆော်တယ်ဆိုတဲ့ စွဲချက်တွေတင်ပြီး ခေါ်စစ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ အာဏာရစစ်တပ်နှင့် အတိုက်အခံ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့တို့ကြား အစိုးရတစ်ရပ်ဖွဲ့စည်းရေး အားပြိုင်နေတဲ့အချိန်မှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲက ဘာတွေမဟုတ်တာတွေ လုပ်ကြဦးမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်စရာပါ။

ဧပြီ ၁၁ ရက်မှာ ကျင်းပမယ့် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာတော့ လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ အတွက် အမျိုးသမီးပြိုင်ဘက် ၃ ဦးနဲ့ အဓိကယှဉ်ပြိုင်ရဖွယ် ရှိနေပါတယ်။အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အယူသီး အစ္စလာမ်နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဘရူနိုင်းမှာ လိင်တူဆက်ဆံသူတွေနဲ့ အိမ်ထောင်ရေး ဖောက်ပြန်သူတွေကို လူ့အသက်သေတဲ့အထိ ခဲနဲ့ပစ်ပေါက် အပြစ်ပေးမယ့် တင်းကျပ်တဲ့ အစ္စလာမစ် ဥပဒေတွေကို စတင်နေလို့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက ပြစ်တင်မှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါပြီ။အေဒီ ၁၁၀ဝ-၁၄၀ဝ ခန့်က ကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ ပြစ်ဒဏ်မျိုးတွေ ပြန်ကျင့်သုံးမယ့် ဘရူနိုင်းနိုင်ငံအပေါ် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းထံက ဝေဖန်ပြစ်တင် ရှုတ်ချမှုတွေလည်း ထွက်ပေါ်နေခဲ့တဲ့အတွက် ဘရူနိုင်းအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာဖိအားကို အလျှော့ပေးမလား၊ ဆက်ပြီးရှေ့တိုးမလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။    

လစ်ဗျား စစ်အာဏာရှင် ကဒါဖီ အသတ်ခံရပြီးနောက် ပြိုင်ဘက်စစ်အုပ်စုတွေကြား မွမွကြေနေတဲ့ လစ်ဗျားမှာ ကုလသမဂ္ဂ အသိအမှတ်ပြု ဝန်ကြီးချုပ် ဖာရက်ဇ် ဆာရာ့ချ် ဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရအဖွဲ့က ထရီပိုလီမြို့မှာ အခြေစိုက်ထားသလို နိုင်ငံအရှေ့ခြမ်းနဲ့တောင်ပိုင်းမှာတော့ လစ်ဗျား အမျိုးသားတပ်မတော် အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ခါလီဖာ ဟက်ဖ်တာ က ထိန်းချုပ်ထားခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုထိန်းချုပ်ထားကြရာမှာ ကာလအခိုက်အတန့် ငြိမ်သက်နေရာကနေ ကုလအသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ လစ်ဗျား ဝန်ကြီးချုပ် ဖာရက်ဇ် အယ်လ် ဆာရာ့ဂျ် နဲ့ အပြိုင်ဖြစ်တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ခါလီဖာ ဟက်ဖ်တာ က ရန်လိုမှုတွေကို ချုပ်ထိန်းဖို့ နိုင်ငံတကာက တောင်းပန်နေပေမယ့် ကုလရုံးတွေအခြေစိုက်ရာ ထရီပိုလီကို သိမ်းမယ်ဆိုပြီး ချီတက်လာလို့ လစ်ဗျားနိုင်ငံရေးက ပြန်ရှုပ်ထွေးလာခဲ့ပါတယ်။ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ခါလီဖာ ဟက်ဖ်တာ သစ္စာခံ သူပုန်တပ်ဖွဲ့တွေက ထရီပိုလီမြို့တော် အစွန်အဖျားရှိ ထရီပိုလီ နိုင်ငံတကာလေဆိပ်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သလို ဆက်လက်ချီတက်ခဲ့ပါတယ်။ကုလအသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ လစ်ဗျား ဝန်ကြီးချုပ်ကတော့ ထရီပိုလီကို အဆုံးစွန် ခုခံကာကွယ်သွားမယ်လို့ ဆိုသလို စစ်ဖြစ်လာရင်တော့ ဘယ်သူမှ အနိုင်ရမှာမဟုတ်ဘူးလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဧပြီ ၇ ရက်မှာ ခါလီဖာ ဟက်ဖ်တာ ရဲ့ တပ်ဖွဲ့တွေက ထရီပိုလီမြို့ တောင်ဘက်အခြမ်းကို လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မြို့တော်အလယ်ပိုင်းကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ကုလအသိအမှတ်ပြုအစိုးရ ပြုတ်ကျဖွယ်ရှိနေလို့ အမေရိကန် ဒုသမ္မတ မိုက်ခ်ပွန်ပီယို က စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှုတွေ ချက်ခြင်းရပ်ဆိုင်းဖို့ တောင်းဆိုသလို အမေရိကန်-အာဖရိက တပ်ရင်းအား ပံ့ပိုးပေးနေသည့် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များကို လုံခြုံရေးအကြောင်းပြချက်များနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းထားခဲ့ပါတယ်။အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ ဆီးရီးယား၊ ယီမင်၊ ပါလက်စတိုင်းနဲ့ အစ္စရေးကြား ဖြစ်နေမှုတွေ မငြိမ်းသေးခင် နောက်တစ်ကျော့ လစ်ဗျားပြဿနာ ဖြစ်လာတဲ့အတွက် စစ်ပွဲအရှိန်က ဘယ်လောက်ထိ ကျယ်ပြန့်လာမလဲ၊စ စ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ ဘယ်လောက်ထိ တိုးလာဦးမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်စစ်တပ်ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အဖြစ် တုံ့ပြန်သတ်မှတ်မည့် အီရန်

အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက တနင်္လာနေ့မှာ အီရန် ထိပ်တန်းတော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့ကို နိုင်ငံခြားအကြမ်းဖက်အဖွဲ့အဖြစ် ကြေညာဖို့ရှိတယ်လို့ အမေရိကန်ဘက်က အသံထွက်လာတဲ့နောက်မှာ အီရန်ကလည်း ဒီလိုသတ်မှတ်ရင် အမေရိကန်စစ်တပ်ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အဖြစ် သတ်မှတ်မယ်လို့ ပြန်တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။အမေရိကန်ဘက်က ဒီလိုကြေညာမယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေက မကြာခဏဆိုသလို ကောလာဟလအဖြစ် ထွက်ပေါ်နေတာကြာပါပြီ။

ဒီလိုသာ ကြေညာမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံတစ်ခုရဲ့ စစ်တပ်ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ပထမဆုံးအကြိမ် တရားဝင်သတ်မှတ်မှု ဖြစ်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။အီရန်လွှတ်တော်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကော်မတီ အကြီးအကဲကတော့ ဒီလိုသာ အမေရိကန်ဘက်က လုပ်ဆောင်လာရင် အမေရိကန်စစ်တပ်ကို အိုင်အက်စ်အဖွဲ့နှင့်ယှဉ်ပြီး အကြမ်းဖက်အဖွဲ့စာရင်း ထည့်သွင်းမယ်လို့ တွစ်တာမှာ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ နည်းနည်းတော့ ဆန်းကြယ်ပေမယ့် ခပ်ဆန်းဆန်းတွေ လုပ်တတ်တဲ့ ထရမ့် လက်ထက်မှာ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ပြောလို့မရတဲ့အတွက် စောင်ကြည့်ရဦးမှာပါ။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် က ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းကမှာ မက္ကဆီကိုနဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ နယ်စပ်ကို ပိတ်ပစ်မယ်ဆိုပြီး ခြိမ်းခြောက်ခဲ့လို့ မက္ကဆီကိုအတွက် အတော်လေးအကြပ်ရိုက်ကာ ဂယက်ရိုက်ခဲ့ပါတယ်။ဒီပြောဆိုခဲ့မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ မက္ကဆီကိုသမ္မတက နယ်စပ်ကို ပိတ်ပစ်လိုက်ရင် ဘယ်သူ့အတွက်မှ ကောင်းကျိုးရှိလိမ့်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုပြီး ပြန်သတိပေးခဲ့ပါတယ်။
ကုန်သွယ်ရေးအတွက် အမေရိကန်ကို မှီခိုနေရတဲ့ မက္ကဆီကိုအတွက် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးက အရေးပါပါတယ်။ဧပြီ ၂ ရက်တုန်းကတော့ အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့် က ၎င်းအနေနဲ့ မက္ကဆီကို နယ်စပ်ကို ပိတ်ပစ်ဖို့ ရာနှုန်းပြည့် အသင့်ဖြစ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ပြောခဲ့သလို ဒီလို နယ်စပ်ပိတ်လိုက်မယ်ဆိုရင် အမေရိကန် စီးပွားရေးအပေါ်မှာ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိလာမှာဖြစ်ပေမယ့် ၎င်းအတွက်ကတော့ ကုန်သွယ်ရေးထက် လုံခြုံရေးက ပိုအရေးကြီးတယ်လို့ ခံယူထားတယ်ဆိုပြီး ပြောခဲ့တာပါ။တရုတ်နဲ့ ကုန်သွယ်ရေးဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ အလားအလာကောင်းတွေ ပြနေတဲ့အချိန်မှာ ထရမ့် အနေနဲ့ နောက်ထပ်ကုန်သွယ်ရေးအသာရဖို့ မက္ကဆီကိုအပေါ် ကြိုးစားလာတဲ့အတွက် ထရမ့် ရဲ့ လုပ်ကွက် ဘယ်လောက်ထိ အောင်မြင်မလဲ ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

တခြားစစ်ဘက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာသတင်းတစ်ခုကတော့ ရုရှားနိုင်ငံ စိန့်ပီတာစဘတ်ချ်မြို့က စစ်တက္ကသိုလ်မှာ ဧပြီ ၂ ရက်က အမျိုးအမည်မသိ ဖောက်ခွဲရေးကိရိယာ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပြီး လှေကားပြိုကျမှုဖြစ်လို့ ဒဏ်ရာရသူ လေးဦးရှိခဲ့ကာ လူ ၂၀ နီးပါး ပိတ်မိခဲ့ပါတယ်။ယခုဖြစ်စဉ်အပေါ် ရုရှားစစ်တပ် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မတီက ရာဇဝတ်မှုအဖြစ် အမှုဖွင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတယ် ဆိုပါတယ်။ပြီးခဲ့တဲ့လက အီသီယိုးပီးယားမှာ ပျက်ကျခဲ့တဲ့ လူပေါင်း ၁၅၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ Boeing 737 လေယာဉ်ပျက်ကျမှု ဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကနဦးတွေ့ရှိချက်တွေကို အီသီယိုးပီးယား အာဏာပိုင်တွေက ဧပြီ ၄ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာမှာ လေယာဉ်ပေါ်ပါ အမှုထမ်းတွေအနေနဲ့ သတ်မှတ် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ခဲ့ပေမယ့်လည်း လေယာဉ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိဘူးလို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ဒါကြောင့် ယင်းလေယာဉ်မော်ဒယ် အမျိုးအစားရဲ့ ပျံသန်းမှု ထိန်းချုပ်ရေးစနစ်ကို ပြန်လည်သုံးသပ် စစ်ဆေးသင့်နေပြီလို့ ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။လက်ရှိမှာ Boeing ကုမ္ပဏီထုတ် 737 Max လေယာဉ်တွေ ပျံသန်းမှုတွေကို နိုင်ငံအတော်များများမှာ ရပ်ဆိုင်းထားတယ်ဆိုတာ တင်ပြရင်း ယခုတစ်ပတ် နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက်ကို ဒီမှာဘဲ ရပ်နားလိုက်ချင်ပါတယ်။

မင်းထက်
ဧပြီ - ၈

( Zawgyi )

ယခုတစ္ပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြထဲ စိတ္ဝင္စာစရာ သတင္းေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ေတာင္ကိုရီးယားမွာ ေတာမီးေလာင္တာ ၿမိဳ႕ပ်က္လုနီးပါးျဖစ္ခဲ့တာ၊ ဖိလစ္ပိုင္က တ႐ုတ္ကမ္းေျခေစာင့္ ေရယာဥ္ေတြနဲ႔ ငါးဖမ္းသေဘာေတၤြကို ေမာင္းထုတ္ခဲ့တာ၊ လစ္ဗ်ားမွာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ဖို႔ တစ္ေက်ာ့ျပန္စလာလို႔ ကုလက ဝင္ထိန္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနရတာ၊ ဘ႐ူႏိုင္းမွာ တင္းက်ပ္တဲ့ အစၥလာမ္ဥပေဒ ျပ႒ာန္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနလို႔ ႏိုင္ငံတကာက ဖိအားေပးေဝဖန္မႈေတြ ျမင့္တက္ေနတာ၊ အီရန္က သူ႔စစ္တပ္ကို အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ ေၾကညာရင္ အေမရိကန္စစ္တပ္ကို အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ ျပန္ေၾကညာမယ္လို႔ တုံျပန္ခဲ့တာ စတဲ့ သတင္းေတြက ယခုတစ္ပတ္ရဲ႕ ထိပ္တန္းသတင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ကေမာက္ကမျဖစ္ရပ္မ်ား

တစ္ပတ္အတြင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြထဲမွာ ကေမာက္ကမျဖစ္တဲ့ သတင္းေတြက  လူအမ်ားစုအတြက္ ထူးထူးဆန္းဆန္းျဖစ္ရတဲ့ သတင္းေတြပါ။ဘရာဇီးႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ပါရာျပည္နယ္ထဲရွိ မိုဂ်ဴျမစ္ေပၚ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ မီတာ ၈၆၀ ရွည္လ်ားတဲ့ တံတားတစ္ခုကို ကူးတို႔သေဘၤာတစ္စီးက ဝင္တိုက္မိလို႔ မီတာ ၂၀၀ ရွည္ေသာ အစိတ္အပိုင္းေတြ ၿပိဳက်ခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ မျဖစ္သင့္တဲ့ကိစၥပါ။အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အရီဇိုးနားျပည္နယ္ထဲက နာမည္ေက်ာ္ Grand Canyon ေခ်ာက္ကို ရႈေမွ်ာ္ခင္းလာၾကည့္တဲ့ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္မွ အသက္ (၆၇) ႏွစ္အ႐ြယ္ အမ်ိဳးသားတစ္ဦး ဧၿပီ ၃ ရက္က ျပဳတ္က်ခဲ့တဲ့အတြက္ ဒီေခ်ာက္ထဲ ရွစ္ရက္အတြင္း ျပဳတ္က်တာ သုံးေယာက္ထိရွိလာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။တျခားထူးဆန္းတာက ေဒၚလာ ၃၅ ဘီလ်ံ တန္ဖိုးရွိတဲ့ စံခ်ိန္တင္ ကြာရွင္းျပတ္စဲခဲ့တဲ့ သတင္းပါဘဲ။ အြန္လိုင္းအေရာင္းအဝယ္လုပ္ငန္းျဖစ္တဲ့ အေမဇုန္ပိုင္ရွင္ ကမာၻ႔အခ်မ္းသာဆုံးပုဂၢိဳလ္ ဂ်က္ဖ္ဘီေဇာ့စ္ နဲ႔ ၎ရဲ႕ဇနီး မက္ကန္ဇီ တို႔ၾကားမွာ ကြာရွင္းျပတ္စဲဖို႔ သေဘာတူခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီပမာဏက နည္းနည္းေနာေနာ လင္ခန္းမယားခန္း ပိုင္ဆိုင္မႈ ျဖတ္ၾကတာပါဘဲ။
သူ႔အရင္က အမ်ားဆုံးရွိတဲ့ ကြာရွင္းေၾကးက အႏုပညာကုန္သည္ အဲလက္စ္ဝိုင္ဒန္စတိန္း ႏွင့္ ဇနီး ဂ်ိဳစီလန္ တို႔ရဲ႕ ကြာရွင္းျပတ္စဲေၾကး ကန္ေဒၚလာ ၃ ဒသမ ၈ သန္းပါဘဲ။

အီရန္မွာေတာ့ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ေရႀကီးမႈကို အခုထိ ထိန္းခ်ဳပ္မရဘဲ ေဒသခံေတြကို ေနရာေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနရဆဲပါ။အီရန္ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းမွာ မိုးဆက္လက္႐ြာသြန္းေနလို႔ ခါဟက္ျမစ္ဆည္ထဲကို ေရစီးဝင္တာမ်ားလို႔ ဖြင့္ခ်ခဲ့ရာမွာ ဆူဆန္ဂါ့ဇ္ေဒသနဲ႔ အေနာက္ေတာင္ပိုင္း ခူဇက္စတန္ျပည္နယ္ထဲက လူ ၅,၀၀၀ ခန႔္ကို ေဘးကင္းရာသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေပးေနရတာပါ။အီရန္မွာ ဒါဟာ ႏွစ္ ၇၀ အတြင္း အဆိုးဆုံး ေရေဘးပါဘဲ။ အာရွနဲ႔ ေတာင္အာရွ အပါအဝင္ ကမာၻအႏွံ႔မွာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈဒဏ္ကို အႀကီးအက်ယ္ ခံစားေနရပါတယ္။ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ ေျမာက္ပိုင္း ခ်င္းမိုင္မွာေတာ့ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတဲ့ မီးခိုးျမဴဖုံးလႊမ္းမႈ ျပႆနာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ႀကဳံေတြ႕ေနရပါတယ္။

အေမရိကန္ အေျခစိုက္ Health EffectsInstitute ႏွင့္ University of British Columbia က ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ျပင္ပေလထုညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ အိမ္တြင္းေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ ေတာင္အာရွက ကေလးငယ္ေတြ လ ၃၀ ပိုမိုအသက္တိုမယ္လ့ိုဆိုၿပီး အေရွ႕အာရွမွ ကေလးငယ္ေတြက  ၂၃ လ၊ အာရွပစိဖိတ္ႏွင့္ ေျမာက္အေမရိကမွ ကေလးငယ္ေတြက လ ၂၀ အသက္တိုမယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ လူေသဆုံးမႈ အမ်ားဆုံးႏိုင္ငံေတြအျဖစ္ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္၊ အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တ့ိုကို ေဖာ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ ကမာၻ႔အပူခ်ိန္က ျမင့္တက္ေနတာ သိသာေနပါတယ္။ကမာၻ႔ပင္လယ္ေရ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္မႈေနလို႔ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံက နာမည္ေက်ာ္ ဂရိတ္ ဘာရီ ယာ သႏၲာေက်ာက္တန္းရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေတြ ထိခိုက္ပ်က္စီးေနရာမွာ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ဖို႔ လုပ္ေနေပမယ့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ထိခိုက္မႈရွိေနပါတယ္။

ဒီတစ္ပတ္ထဲ အမ်ားစုသတိထားမိတဲ့ သတင္းက ေတာင္ကိုရီးယားမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေတာမီးေလာင္မႈပါဘဲ။ေျမာက္ကိုရီးယာ နယ္စပ္နားက ေတာင္ထူထပ္ရာ ဂ်န္ဝန္ျပည္နယ္ထဲက မီးအားေပးစက္႐ုံမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ မေတာ္တဆ မီးေလာင္မႈကေန မီးက အနီးနားရွိ သစ္ေတာကို မီးစတင္ေလာင္ကြၽမ္းခဲ့ရာကေန အိမ္ေျခ ၄၀၀ ႏွင့္ ေျမဟက္ကာ ၅၀၀ ကို မီးေလာင္ကြၽမ္းခဲ့တာပါ။ယင္းေတာမီးကို ျငႇိမ္းသတ္ရန္ မီးသတ္ကား ၈၇၀ ေက်ာ္ႏွင့္ အေရးေပၚကယ္ဆယ္ေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၁၀,၀၀၀ ခန႔္ အသုံးျပဳခဲ့ရၿပီး စစ္တပ္က စစ္သား ၁၆,၅၀၀ ဦးနဲ႔ ရဟတ္ယာဥ္ ၃၂ စီးကို ေစလႊတ္ခဲ့ရတဲ့အထိ မီးကျပင္းထန္ခဲ့ပါတယ္။

မီးေလာင္ရာမွာ အရွိန္ျပင္းသလို ေလပူျပင္းေတြေၾကာင့္ မီးပ်ံ႕ႏွံ႔ေလာင္ကြၽမ္းမႈက ျပင္းထန္ခဲ့ပါတယ္။မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ လူတစ္ဦးေသဆုံးခဲ့သလို ဂ်န္ဝန္ျပည္နယ္က ဒီမီးေလာင္မႈအတြင္း လူေပါင္း ၃၀ဝ၀ ေက်ာ္ထက္မနည္း ေနရပ္စြန႔္ခြာခဲ့ရပါတယ္။လူ ၄,၀၀၀ ခန႔္ကို ေဘးလြတ္ရာေ႐ႊ႕ေျပာင္းထားၿပီး တစ္ဦးေသဆုံးကာ  ၁၁ ဦးဒဏ္ရာရရွိတယ္လို႔ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ထုတ္ျပန္ထားသလို မီးေလာင္ကြၽမ္းမႈက ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ခက္ခဲလြန္းတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသားသဘာဝေဘးအႏၲရာယ္အျဖစ္ ရွားရွားပါးပါး ထုတ္ျပန္ေၾကညာရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ဒဏ္ရာရသူနဲ႔ ေသဆုံးသူ အေရအတြက္ ထပ္တိုးဖြယ္ရွိတဲ့ ေတာင္ကိုရီးယား မီးသတင္းက ယခုတစ္ပတ္မွာ အမ်ားအာ႐ုံစိုက္စရာ သတင္းတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

လစ္ဗ်ားျပႆနာ တစ္ေက်ာ့ျပန္

ကမာၻ႔ယမ္းအိုးလို႔ ေခၚေဝၚၾကတဲ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက အာရပ္ႏိုင္ငံေတြမွာ ျပႆနာေတြက တစ္ေန႔တစ္မ်ိဳးဆိုသလို မ႐ိုးႏိုင္ေအာင္ပါဘဲ။အေမရိကန္အေနနဲ႔ ဒီေဒသထဲမွာ ဝင္လိုက္ထြက္လိုက္ လုပ္ရာကေန အားနည္းတဲ့အဖြဲ႕ေတြ အားေကာင္းလာတာလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ဆီးရီးယားနဲ႔ အာဖဂန္ကေန ထြက္ဖို႔လုပ္ေနတဲ့ အေမရိကန္တပ္ေတြက အီရတ္မွာေတာ့ အထိုင္ခ်ထားသလို အစၥေရးဘက္ကလည္း ရပ္တည္ထားပါတယ္။ဒါ့အျပင္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ ပါဝါညီမွ်ေစဖို႔ ေခါင္းေထာင္လာတဲ့ အီရန္ကို အၿပိဳင္ျဖစ္ေစဖို႔အတြက္ ေဆာ္ဒီကို န်ဴကလီးယား ဓာတ္အားေပးစက္႐ုံ တည္ဖို႔ပါ လုပ္လာတာ ေတြ႕လာရပါတယ္။

ယခုလထဲ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက တစ္ခုတည္းေသာ ဂ်ဴးႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ အစၥေရးမွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပဖို႔ရွိေနရာမွာ လက္ရွိဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဘင္ဂ်မင္ ေနတန္ယာဟု က ျပန္အေ႐ြးေကာက္ခံရဖို႔ အားထည့္လုပ္ေနပါတယ္။မၾကာခင္က ဂိုလန္ကုန္းျမင့္ကို အစၥေရးပိုင္နက္ထဲထည့္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့ ေနတန္ယာဟု က ယခုတစ္ဖန္ အာရပ္အစၥေရးစစ္ပြဲတုန္းက သိမ္းပိုက္ထားတဲ့ အေနာက္ဘက္ကမ္းေဒသက ေနရာေတြမွာ ေဆာက္ထားတဲ့ ဂ်ဴးအေျခခ်အိမ္ရာေနရာေတြကို သူျပန္အေ႐ြးခံရရင္ အစၥေရးႏိုင္ငံထဲ သိမ္းယူသြားမယ္လို႔ ေျပာခဲ့ျပန္ပါတယ္။ဒါဟာ ဧၿပီ ၉ ရက္ အစၥေရးေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဂ်ဴးမဲဆႏၵရွင္ေတြကို မဲဆြယ္တာမွန္ေပမယ့္ သိမ္းပိုက္ခံ အေနာက္ဘက္ကမ္းေဒသ၊ အေရွ႕ေဂ်႐ုဆလင္နဲ႔ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ေဒသမွာ ႏိုင္ငံတစ္ခု ထူေထာင္ဖို႔ ဆႏၵရွိေနတဲ့ ပါလက္စတိုင္းေတြကို ရန္စခဲ့တာပါဘဲ။ တစ္ရက္မပ်က္ ျဖတ္ေက်ာ္ပြဲအတြက္ ဆႏၵျပေနတဲ့ ပါလက္စတိုင္းေတြအတြက္ ဒီစကားေၾကာင့္ ႏွစ္ဖက္ၾကား အမုန္းတရားက ပိုႀကီးမားလာဖို႔ ေသခ်ာေနပါတယ္။

အာဖရိကႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယားမွာေတာ့ အသက္ ၈၂ ႏွစ္အ႐ြယ္ သက္ေတာ္ရွည္သမၼတ အက္ဘ္ဒယ္လ္လာဇစ္ဇ္ ဘာအူတယ္လီကာ ဟာ လူထုဆႏၵျပပြဲေတြေၾကာင့္ ရာထူးကေန ႏုတ္ထြက္ခဲ့ရပါတယ္။ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ အာဏာရယူထားတဲ့ အဆိုပါသမၼတက လာမယ့္ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ယွဥ္ေ႐ြးမယ္လို႔ ေၾကညာၿပီးေနာက္မွာ ယခုလို ျဖစ္လာတာပါ။

အေရွ႕အလယ္ပိုင္းနဲ႔ အာဖရိကေဒသက ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသူေတြကေတာ့  ဥေရာပကို ဝင္ခြင့္ရဖို႔အတြက္ တစ္ေထာက္နားရာ ေျမထဲပင္လယ္ေဒသက ဂရိႏိုင္ငံရဲ႕ ဘူတာကို သိမ္းပိုက္တဲ့အထိ အေတာ္ေလး လက္ရဲဇက္ရဲႏိုင္ေနပါတယ္။ေ႐ႊ႕ေျပာင္းဝင္ေရာက္သူေတြက ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားကို ဝင္ေရာက္ခြင့္ရဖို႔  နယ္စပ္ျဖတ္သန္းခြင့္ရေရးအတြက္ ဧၿပီ ၅ ရက္မွာ အဓိကအခ်က္အျခာ လာရစ္ဆစ္ဘူတာ႐ုံကို စီးနင္းသိမ္းပိုက္လိုက္ပါတယ္။လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုေတြက ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသူေတြကို ေျမာက္မက္ဆီဒိုးနီးယားနဲ႔ အျခားဥေရာပႏိုင္ငံေတြဆီ ျဖတ္သန္းခြင့္ရေအာင္ ကူညီေပးမယ္လို႔ လူမႈကြန္ရက္ကေန လႈံ႕ေဆာ္မႈေတြရွိလို႔ ဒီလိုျဖစ္ခဲ့တာလို႔္ ဂရိအာဏာပိုင္ေတြက အျပစ္တင္ခဲ့ပါတယ္။ဂရိမွာ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ အဓိက႐ုဏ္းႏွိမ္နင္းေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕ၾကား ထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေနရာမွာ ဂရိအတြက္ ယခုျဖစ္ရပ္က အဆိုးဆုံးပါ။

အာရွအေရွ႕နဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကား ျပႆနာက ႀကီးထြားလာဖို႔ရွိေနပါတယ္။အထူးသျဖင့္ ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ ေပါႂကြယ္ဝတဲ့ စပရက္တလီကြၽန္းစုထဲမွာပါတဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္ၾကား အျငင္းပြားေနတဲ့ ပဂ္အဆာကြၽန္းနား ကပ္လာတဲ့ တ႐ုတ္ကမ္းေျခေစာင့္တပ္ႏွင့္ ငါးဖမ္းသေဘၤာ ရာေပါင္းမ်ားစြာကို ျပန္ဆုတ္ခြာဖို႔ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတ ဒူတာေတး က သတိေပးခဲ့တာပါ။တစ္ကယ္လို႔ မဆုတ္ခြာဘဲ ကြၽန္းကိုထိမယ္ဆိုရင္ စစ္ေရးအရ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေျခ ရွိတယ္လို႔လည္း ေျပာခဲ့တဲ့အတြက္ ေဒသတြင္းမွာ ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ မာမာထန္ထန္ရပ္တည္မႈက အံ့ၾသစရာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ယခင္ကေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ရင္းႏွီးေဖာ္ေ႐ြဟန္ျပေနခဲ့တဲ့ ဖိလစ္ပိုင္အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ထံမွ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဝင္လာရန္ ရည္႐ြယ္ၿပီး တ႐ုတ္အေပၚ ေဝဖန္မႈအမ်ားစုကို ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ကာ တ႐ုတ္ႏွင့္ စစ္ျဖစ္ပါက မည္သည့္အရာမွ် ေအာင္ျမင္မည္မဟုတ္ဘဲ ဖိလစ္ပိုင္အေနျဖင့္ ႀကီးႀကီးမားမား ဆုံးရႈံးရမည္လို႔ ေျပာခဲ့ေပမယ့္ ပဂ္အဆာကြၽန္းမွာ  တ႐ုတ္သေဘၤာမ်ား ရွိေနျခင္းက ဖိလစ္ပိုင္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို တရားမဝင္ခ်ိဳးေဖာက္မႈျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ေၾကညာခ်က္ထုတ္အၿပီးမွာ ဒူတာေတး က ဖိလစ္ပိုင္ စစ္သားမ်ားကို အေသခံစစ္ဆင္ေရးအတြက္ ျပင္ဆင္ခိုင္းမယ္လို႔ ေျပာခဲ့တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္ဘက္က ဘာေတြတုံ႔ျပန္လာမလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြ ယခုႏွစ္ထဲ အာရွမွာ အေတာ္ေလးက်င္းပဖို႔ွရွိေနသလို ထိုင္းေ႐ြးေကာက္ပြဲလည္း မၾကာခင္က က်င္းပၿပီးစီးခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ထိုင္းေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ မဲ ၆ ဒသမ ၂ သန္းရရွိကာ တတိယေနရာရတဲ့အထိ အေျခအေနေကာင္းခဲ့တဲ့ လူငယ္ေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ ပါတီသစ္ျဖစ္တဲ့ Future Forward ေခါင္းေဆာင္ တာနာသြန္းေဂ်ာင္ဂ႐ြန္ဂေရာင္ကစ္ ကို အာဏာပိုင္ေတြက ဆူပူမႈျဖစ္ပြားေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္တယ္ဆိုတဲ့ စြဲခ်က္ေတြတင္ၿပီး ေခၚစစ္ခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ အာဏာရစစ္တပ္ႏွင့္ အတိုက္အခံ ၫြန႔္ေပါင္းအဖြဲ႕တို႔ၾကား အစိုးရတစ္ရပ္ဖြဲ႕စည္းေရး အားၿပိဳင္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ထိုင္းေ႐ြးေကာက္ပြဲက ဘာေတြမဟုတ္တာေတြ လုပ္ၾကဦးမလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္စရာပါ။

ဧၿပီ ၁၁ ရက္မွာ က်င္းပမယ့္ ကမာၻ႔အႀကီးဆုံး ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာေတာ့ လက္ရွိဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မိုဒီ အတြက္ အမ်ိဳးသမီးၿပိဳင္ဘက္ ၃ ဦးနဲ႔ အဓိကယွဥ္ၿပိဳင္ရဖြယ္ ရွိေနပါတယ္။အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အယူသီး အစၥလာမ္ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဘ႐ူႏိုင္းမွာ လိင္တူဆက္ဆံသူေတြနဲ႔ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္သူေတြကို လူ႔အသက္ေသတဲ့အထိ ခဲနဲ႔ပစ္ေပါက္ အျပစ္ေပးမယ့္ တင္းက်ပ္တဲ့ အစၥလာမစ္ ဥပေဒေတြကို စတင္ေနလို႔ ကမာၻတစ္ဝန္းက ျပစ္တင္မႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရပါၿပီ။ေအဒီ ၁၁၀ဝ-၁၄၀ဝ ခန႔္က က်င့္သုံးခဲ့တဲ့ ျပစ္ဒဏ္မ်ိဳးေတြ ျပန္က်င့္သုံးမယ့္ ဘ႐ူႏိုင္းႏိုင္ငံအေပၚ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းထံက ေဝဖန္ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်မႈေတြလည္း ထြက္ေပၚေနခဲ့တဲ့အတြက္ ဘ႐ူႏိုင္းအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာဖိအားကို အေလွ်ာ့ေပးမလား၊ ဆက္ၿပီးေရွ႕တိုးမလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။    

လစ္ဗ်ား စစ္အာဏာရွင္ ကဒါဖီ အသတ္ခံရၿပီးေနာက္ ၿပိဳင္ဘက္စစ္အုပ္စုေတြၾကား မြမြေၾကေနတဲ့ လစ္ဗ်ားမွာ ကုလသမဂၢ အသိအမွတ္ျပဳ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဖာရက္ဇ္ ဆာရာ့ခ်္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႕က ထရီပိုလီၿမိဳ႕မွာ အေျခစိုက္ထားသလို ႏိုင္ငံအေရွ႕ျခမ္းနဲ႔ေတာင္ပိုင္းမွာေတာ့ လစ္ဗ်ား အမ်ိဳးသားတပ္မေတာ္ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခါလီဖာ ဟက္ဖ္တာ က ထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုထိန္းခ်ဳပ္ထားၾကရာမွာ ကာလအခိုက္အတန႔္ ၿငိမ္သက္ေနရာကေန ကုလအသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ လစ္ဗ်ား ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဖာရက္ဇ္ အယ္လ္ ဆာရာ့ဂ်္ နဲ႔ အၿပိဳင္ျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခါလီဖာ ဟက္ဖ္တာ က ရန္လိုမႈေတြကို ခ်ဳပ္ထိန္းဖို႔ ႏိုင္ငံတကာက ေတာင္းပန္ေနေပမယ့္ ကုလ႐ုံးေတြအေျခစိုက္ရာ ထရီပိုလီကို သိမ္းမယ္ဆိုၿပီး ခ်ီတက္လာလို႔ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံေရးက ျပန္ရႈပ္ေထြးလာခဲ့ပါတယ္။ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခါလီဖာ ဟက္ဖ္တာ သစၥာခံ သူပုန္တပ္ဖြဲ႕ေတြက ထရီပိုလီၿမိဳ႕ေတာ္ အစြန္အဖ်ားရွိ ထရီပိုလီ ႏိုင္ငံတကာေလဆိပ္ကို သိမ္းပိုက္ခဲ့သလို ဆက္လက္ခ်ီတက္ခဲ့ပါတယ္။ကုလအသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ လစ္ဗ်ား ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကေတာ့ ထရီပိုလီကို အဆုံးစြန္ ခုခံကာကြယ္သြားမယ္လို႔ ဆိုသလို စစ္ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ဘယ္သူမွ အႏိုင္ရမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဧၿပီ ၇ ရက္မွာ ခါလီဖာ ဟက္ဖ္တာ ရဲ႕ တပ္ဖြဲ႕ေတြက ထရီပိုလီၿမိဳ႕ ေတာင္ဘက္အျခမ္းကို ေလေၾကာင္းမွ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္အလယ္ပိုင္းကို ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ကုလအသိအမွတ္ျပဳအစိုးရ ျပဳတ္က်ဖြယ္ရွိေနလို႔ အေမရိကန္ ဒုသမၼတ မိုက္ခ္ပြန္ပီယို က စစ္ေရးတိုက္ခိုက္မႈေတြ ခ်က္ျခင္းရပ္ဆိုင္းဖို႔ ေတာင္းဆိုသလို အေမရိကန္-အာဖရိက တပ္ရင္းအား ပံ့ပိုးေပးေနသည့္ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို လုံၿခဳံေရးအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားနဲ႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းထားခဲ့ပါတယ္။အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ ဆီးရီးယား၊ ယီမင္၊ ပါလက္စတိုင္းနဲ႔ အစၥေရးၾကား ျဖစ္ေနမႈေတြ မၿငိမ္းေသးခင္ ေနာက္တစ္ေက်ာ့ လစ္ဗ်ားျပႆနာ ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ စစ္ပြဲအရွိန္က ဘယ္ေလာက္ထိ က်ယ္ျပန႔္လာမလဲ၊စ စ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြ ဘယ္ေလာက္ထိ တိုးလာဦးမလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္စစ္တပ္ကို အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အျဖစ္ တုံ႔ျပန္သတ္မွတ္မည့္ အီရန္

အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက တနလၤာေန႔မွာ အီရန္ ထိပ္တန္းေတာ္လွန္ေရး အေစာင့္တပ္ဖြဲ႕ကို ႏိုင္ငံျခားအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အျဖစ္ ေၾကညာဖို႔ရွိတယ္လို႔ အေမရိကန္ဘက္က အသံထြက္လာတဲ့ေနာက္မွာ အီရန္ကလည္း ဒီလိုသတ္မွတ္ရင္ အေမရိကန္စစ္တပ္ကို အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အျဖစ္ သတ္မွတ္မယ္လို႔ ျပန္တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။အေမရိကန္ဘက္က ဒီလိုေၾကညာမယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြက မၾကာခဏဆိုသလို ေကာလာဟလအျဖစ္ ထြက္ေပၚေနတာၾကာပါၿပီ။

ဒီလိုသာ ေၾကညာမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ စစ္တပ္ကို အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ တရားဝင္သတ္မွတ္မႈ ျဖစ္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။အီရန္လႊတ္ေတာ္၏ အမ်ိဳးသားလုံၿခဳံေရးေကာ္မတီ အႀကီးအကဲကေတာ့ ဒီလိုသာ အေမရိကန္ဘက္က လုပ္ေဆာင္လာရင္ အေမရိကန္စစ္တပ္ကို အိုင္အက္စ္အဖြဲ႕ႏွင့္ယွဥ္ၿပီး အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕စာရင္း ထည့္သြင္းမယ္လို႔ တြစ္တာမွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ နည္းနည္းေတာ့ ဆန္းၾကယ္ေပမယ့္ ခပ္ဆန္းဆန္းေတြ လုပ္တတ္တဲ့ ထရမ့္ လက္ထက္မွာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ေျပာလို႔မရတဲ့အတြက္ ေစာင္ၾကည့္ရဦးမွာပါ။

အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ က ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းကမွာ မကၠဆီကိုနဲ႔ ထိစပ္ေနတဲ့ နယ္စပ္ကို ပိတ္ပစ္မယ္ဆိုၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့လို႔ မကၠဆီကိုအတြက္ အေတာ္ေလးအၾကပ္႐ိုက္ကာ ဂယက္႐ိုက္ခဲ့ပါတယ္။ဒီေျပာဆိုခဲ့မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မကၠဆီကိုသမၼတက နယ္စပ္ကို ပိတ္ပစ္လိုက္ရင္ ဘယ္သူ႔အတြက္မွ ေကာင္းက်ိဳးရွိလိမ့္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုၿပီး ျပန္သတိေပးခဲ့ပါတယ္။
ကုန္သြယ္ေရးအတြက္ အေမရိကန္ကို မွီခိုေနရတဲ့ မကၠဆီကိုအတြက္ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးက အေရးပါပါတယ္။ဧၿပီ ၂ ရက္တုန္းကေတာ့ အေမရိကန္သမၼတ ထရမ့္ က ၎အေနနဲ႔ မကၠဆီကို နယ္စပ္ကို ပိတ္ပစ္ဖို႔ ရာႏႈန္းျပည့္ အသင့္ျဖစ္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့သလို ဒီလို နယ္စပ္ပိတ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးအေပၚမွာ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိလာမွာျဖစ္ေပမယ့္ ၎အတြက္ကေတာ့ ကုန္သြယ္ေရးထက္ လုံၿခဳံေရးက ပိုအေရးႀကီးတယ္လို႔ ခံယူထားတယ္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့တာပါ။တ႐ုတ္နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ အလားအလာေကာင္းေတြ ျပေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ထရမ့္ အေနနဲ႔ ေနာက္ထပ္ကုန္သြယ္ေရးအသာရဖို႔ မကၠဆီကိုအေပၚ ႀကိဳးစားလာတဲ့အတြက္ ထရမ့္ ရဲ႕ လုပ္ကြက္ ဘယ္ေလာက္ထိ ေအာင္ျမင္မလဲ ၾကည့္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

တျခားစစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာသတင္းတစ္ခုကေတာ့ ႐ုရွားႏိုင္ငံ စိန႔္ပီတာစဘတ္ခ်္ၿမိဳ႕က စစ္တကၠသိုလ္မွာ ဧၿပီ ၂ ရက္က အမ်ိဳးအမည္မသိ ေဖာက္ခြဲေရးကိရိယာ ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ၿပီး ေလွကားၿပိဳက်မႈျဖစ္လို႔ ဒဏ္ရာရသူ ေလးဦးရွိခဲ့ကာ လူ ၂၀ နီးပါး ပိတ္မိခဲ့ပါတယ္။ယခုျဖစ္စဥ္အေပၚ ႐ုရွားစစ္တပ္ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မတီက ရာဇဝတ္မႈအျဖစ္ အမႈဖြင့္ စုံစမ္းစစ္ေဆးေနတယ္ ဆိုပါတယ္။ၿပီးခဲ့တဲ့လက အီသီယိုးပီးယားမွာ ပ်က္က်ခဲ့တဲ့ လူေပါင္း ၁၅၇ ဦး ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့ Boeing 737 ေလယာဥ္ပ်က္က်မႈ ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကနဦးေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို အီသီယိုးပီးယား အာဏာပိုင္ေတြက ဧၿပီ ၄ ရက္မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာမွာ ေလယာဥ္ေပၚပါ အမႈထမ္းေတြအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေပမယ့္လည္း ေလယာဥ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ယင္းေလယာဥ္ေမာ္ဒယ္ အမ်ိဳးအစားရဲ႕ ပ်ံသန္းမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ျပန္လည္သုံးသပ္ စစ္ေဆးသင့္ေနၿပီလို႔ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။လက္ရွိမွာ Boeing ကုမၸဏီထုတ္ 737 Max ေလယာဥ္ေတြ ပ်ံသန္းမႈေတြကို ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ရပ္ဆိုင္းထားတယ္ဆိုတာ တင္ျပရင္း ယခုတစ္ပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္း သုံးသပ္ခ်က္ကို ဒီမွာဘဲ ရပ္နားလိုက္ခ်င္ပါတယ္။

မင္းထက္
ဧၿပီ - ၈