【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 ထရမ့်လက်ချက် မိတော့မယ့် အာရှအလယ်ပိုင်း

ယခုတစ်ပတ်ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတကာသတင်းတွေထဲမှာ အများစုအာရုံစိုက်မိခဲ့တာ ဂိုလန်ကုန်းမြင့်ကိစ္စနဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ သတင်းတွေပါဘဲ။

ဒီသတင်းတွေက အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့် ရဲ့ နိုင်ငံတော် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာချက်ကို ပယ်ဖျက်ဖို့ အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်က ကြိုးစားရာမှာ မအောင်မြင်ခဲ့တဲ့ သတင်း၊ ကျူးဘားနိုင်ငံ ဟာဗားနားမြို့မှာ ဗြိတိန်အိမ်ရှေ့မင်းသား ချားလ်စ် က ဝီလီယံရှိတ်စပီးယား၏ ရုပ်တုကို သွားဖွင့်ပေးတာ၊ အဆိုတော် အယ်လ် တန်ဂျွန် က လိင်တူတွေကို သေဒဏ်ချတဲ့ ဘရူနိုင်းဘုရင်ကို ဆန်ကျင့်ဖို့ ဆော်သြတာ၊ လကမ္ဘာကို ၅ နှစ်အတွင်း အမေရိကန် အာကာသယာဉ်မှူးတွေ ပို့မယ်လို့ အမေရိကန် ဒုတိယသမ္မတ မိုက်ပန့်စ် က ပြောခဲ့တာ၊ ဗင်နီဇွဲလား အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် ဟွန်ဂိုင်ဒို က နိုင်ငံတစ်ဝန်း လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်တာကို လမ်းပေါ်ထွက်ဆန္ဒပြဖို့ ထောက်ခံသူတွေကို တိုက်တွန်းခဲ့တာ၊ ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံထဲက ရုရှားတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို ထွက်ခွာဖို့ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် က ရုရှားကို တိုက်တွန်းခဲ့တာ၊ ဆလိုဗက်ကီးယား သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ အမျိုးသမီးတစ်ဦး ပထမဆုံးရွေးကောက်ခံရတာ၊ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ထရီဆာမေ က အီးယူကနေ နုတ်ထွက်ရေးအစီအစဉ် သဘောတူညီချက်ကို လွှတ်တော်ကနေ ထောက်ခံအတည်ပြုပေးမယ်ဆိုရင် ရာထူးက နုတ်ထွက်မယ်လို့ ကမ်းလှမ်းခဲ့တာ စတဲ့ ကမ္ဘာ့သတင်းတွေထဲ ထူးထူးခြားခြား စောင့်ကြည့်နေရတဲ့ သတင်းတွေဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်း ဘယ်ကိုဦးတည်နေသလဲ

ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲက ထင်တာထက် ပိုရှုပ်ထွေးခဲ့ပါတယ်။မတ် ၂၄ ရက်က ပြုလုပ်တဲ့ ထိုင်း အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ အထက်လွှတ်တော်ရှိ အမတ်အရေအတွက် ၂၅၀ နေရာကို  ထိုင်းစစ်တပ်က ခန့်အပ်မှာဖြစ်ပြီး အောက်လွှတ်တော်အတွက် အမတ် ၅၀၀ နေရာမှာ ၃၅၀ အတွက် မဲဆန္ဒနယ်တစ်ခုချင်းစီက တိုက်ရိုက်ရွေးကောက် တင်မြှောက်မှာဖြစ်ပြီး ကျန် ၁၅၀ ကို ပါတီတစ်ခုချင်းစီက အနိုင်ရရှိသည့် စုစုပေါင်း မဲအရေအတွက်နဲ့ ရွေးကောက်မှာပါ။

ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲအတွက် ထိုင်းတပ်မတော်ကို လိုလားသော ဖလန်းပရချားရတ်ပါတီနှင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင် ကို လိုလားသော ပါတီတို့ အဓိကယှဉ်ပြိုင်ရာမှာ မဲအရေအတွက် ၉၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရေတွက်ပြီးချိန်မှာ သက်ဆင် ကို ထောက်ခံသည့် ဖြူထိုင်းပါတီက ၁၂၉ နေရာရရှိခဲ့ပြီး ထိုင်းတပ်မတော်ကို လိုလားတဲ့ ပါတီက ၁၁၆ နေရာ ရရှိခဲ့ပါတယ်။

မဲအတိအကျကို မေ ၉ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်မှာဖြစ်ပေမယ့် ဒီပုံစံအရ ပါတီနှစ်ခုစလုံးမှာ အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိဖွယ်မရှိလို့ ညွှန့်ပေါင်းအစိုးရဖွဲ့ဖို့ နှစ်ဖွဲ့စလုံးက ကြိုးစားနေကြပါတယ်။မတ် ၂၇ ရက်မှာတော့ ထိုင်းစစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့အနေနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများက ညွန့်ပေါင်းတစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး လက်ရှိ စစ်တပ်အုပ်ချုပ်မှုကို အဆုံးသတ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။သက်ဆင် လိုလားတဲ့ ဖြူထိုင်းပါတီ ခေါင်းဆောင် ဆူဒါရတ် ကီယု ရာဖန် က အောက်လွှတ်တော် အမတ်နေရာ ၅၀ဝ အနက် ၂၅၅ နေရာကို ရရှိရန် ကြိုးပမ်းမယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ဒီအရေအတွက်ရရင် ဝန်ကြီးချုပ်နေရာကို ညွှန့်ပေါင်းအဖွဲ့က ခန့်အပ်တင်သွင်းခွင့်ရမှာပါ။

ဒီလို လိပ်ခဲတည်းလည်း ဖြစ်နေတဲ့အတွက် လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယုချန် အိုချာ က ထိုင်းအစိုးရသစ် ဖွဲ့စည်းမည့် အစီအစဉ်တွင် မိမိပါဝင်မည် မဟုတ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။မေလ ၉ ရက်မှာ ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ထုတ်ပြန်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် အဲ့ဒီနေ့မှာ သက်ဆင် လိုလားတဲ့ ဖြူထိုင်းပါတီက ခေါင်းဆောင်ပြီး စစ်အာဏာရှင်အုပ်ချုပ်မှုကို အဆုံးသတ်နိုင်မလား၊ စစ်တပ်လိုလားတဲ့ ပါတီကဘဲ အနိုင်ရပြီး လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ်ကို တင်မြှောက်တဲ့အခါ ပြောထားလို့ ငြင်းမှငြင်းပါ့မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာပါ။

မြန်မာနဲ့ပုံစံတူ ထိုင်းနိုင်ငံရေးထဲ စစ်တပ်ပါဝင်မှုကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံရေး မေ ၉ ရက် နောက်ပိုင်းမှာ ပိုရှုပ်ထွေးဖွယ်ရာ ရှိ/မရှိ စောင့်ကြည့်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အာရှအလယ်ပိုင်းကို မီးလောင်တိုက်သွင်းမယ့် ထရမ့်

ပထမဆုံး အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်လာတော့ဖို့ တစ်နှစ်သာ ကျန်တော့ပါတယ်။ဒါကြောင့် ယခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့် လုပ်ရပ်တွေကို ဆန်းစစ်တိုင်း ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး လုပ်နေသလားဆိုတဲ့ ပေတံနဲ့ စံထိုးပြီးသုံးသပ်မှ ရမယ်ထင်ပါတယ်။

အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲမှာ သြဇာတိက္ကမကြီးတာက ဂျူးတွေပါ။အမေရိကန် ဂျူးတွေက အမေရိကန် နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေးကို ချုပ်ကိုင်ထားသလို အစ္စရေးနိုင်ငံ ရပ်တည်နိုင်ရေးအတွက်လည်း ပြည်ပရှိ ကြီးစွာသော အင်အားစုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ထရမ့် တက်လာကတည်းက ရီပတ်ဘလီကင်တွေ ထုံးစံအတိုင်း စီးပွားရေးသမားတွေ အကျိုးသာကြည့်ပြီး ဘာဖြစ်ဖြစ်ဆိုတဲ့ မူနဲ့သွားခဲ့တဲ့အတွက် အမေရိကန်ရဲ့ ရေရှည်မဟာမိတ်တွေနဲ့ ဆက်ဆံရေး အေးစက်သွားတာကိုကြည့်ရင် သိသာနိုင်ပါတယ်။ဒါကို တူရကီက အမေရိကန်ဖိအားပေးမှုကို အာခံပြီး ရုရှားဆီက S-400 လေကြောင်းရန်ကာ ဒုံးကျည်စနစ်ကို ဝယ်နေတာကိုကြည့်ရင် သိသာပါလိမ့်မယ်။

ဒါပေမယ့် ထရမ့် က စစ်စရိတ်ပိနေတဲ့ ဆီးရီးယား၊ အာဖဂန်ကနေ ဆိုင်းမဆင့်ဗုံးမဆင့် ထွက်ဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ၊ သတင်းထောက်ကိုသတ်တဲ့ ဆော်ဒီကို အကာအကွယ်ပေးပြီး ရေနံကိုယ်တာ လျှော့ထုတ်ဖို့ ကြံတာကို ပျက်အောင်ဖျက်တာ၊ ကာလကြာရှည်ရန်သူ မြောက်ကိုရီးယားကို အချိုသပ်ပြီး တရုတ်နဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ ဆင်နွှဲတာတွေကို ကြည့်ရင် ထရမ့် ရဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ တိုက်ကွက်တွေက သတိထားစရာပါ။

အခု ထရမ့် က ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် အမေရိကန် ဂျူးတွေရဲ့ မဲကို စဝယ်တဲ့အနေနဲ့ ဆီးရီးယားပိုင် ဂိုလန်ကုန်းမြင့်ကို အစ္စရေးပိုင်နက်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုလိုက်ပါတယ်။ဒါဟာ မငြိမ်းချမ်းတဲ့ ဆီးရီးယားအတွက် နောက်ထပ်စစ်မျက်နှာအသစ် ဖွင့်လိုက်တာဖြစ်သလို အာရပ်အစ္စလာမ်တွေကို ခပ်စပ်စပ် ဖျပ်ရိုက်လိုက်သလိုပါဘဲ။မတ် ၂၅ ရက်က အမေရိကန်ကို အလည်အပတ်ရောက်ရှိလာတဲ့ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ အိမ်ဖြူတော်မှာ အစည်းအဝေးပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ပူးတွဲကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ရာမှာ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် က ဂိုလန်ကုန်းမြင့် အချုပ်အခြာအာဏာကို အစ္စရေးနိုင်ငံက ပိုင်ဆိုင်တယ်ဆိုပြီး ထုတ်ပြန်လိုက်တာပါ။ဒါဟာ ကုလသမဂ္ဂ ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုလည်း ပမာမခန့်လုပ်တာပါ။ဂိုလန်ကုန်းမြင့်ကို ၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားသော တတိယအကြိမ်မြောက် အရှေ့အလယ်ပိုင်းစစ်ပွဲမှာ အစ္စရေးနိုင်ငံက သိမ်းပိုက်ပြီးကတည်းက ပြန်မပေးတာဖြစ်သလို နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကလည်း အစ္စရေးပိုင်နက်ဆိုပြီး အသိအမှတ်မပြုပါဘူး။ကုလသမဂ္ဂကလည်း  ဂိုလန်ကုန်းမြင့်ကို အစ္စရေးက ထိန်းချုပ်ထားတာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေအရ လုံးဝသက်ရောက်မှုမရှိဘူးလို့ ၁၉၈၁ ခုနှစ်က ဆုံးဖြတ်ထားပြီးသားပါ။

ဒီလိုအနေအထားကို ထရမ့် က ကြေညာလိုက်တဲ့အတွက် ဆီးရီးယား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်၊ အာရပ်အဖွဲ့ချုပ် အတွင်းရေးမှူးနှင့် ရုရှားနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနတို့က အသီးသီးကန့်ကွက်ခဲ့သလို လုံခြုံရေးကောင်စီ ခေါ်ယူပေးဖို့ ဆီးရီးယား သံတမန်တွေက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ဒီမတိုင်ခင် မတ် ၂၅ ရက် နံနက်အစောပိုင်းက ဂါဖာကနေ ပစ်လိုက်တဲ့ ဒုံးကျည်တစ်စင်း တဲလ်အဗစ်မြို့ မြောက်ပိုင်း လူနေအိမ်တစ်လုံးအနီး ကျရောက်ခဲ့လို့  အစ္စရေးခုနစ်ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပါတယ်။ဒီထဲမှာ ကလေးနှစ်ဦး ပါခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုတိုက်ခိုက်ခံလိုက်ရတဲ့အတွက် အစ္စရေးခေါင်းဆောင်တွေ ရှော့ခ်ရပြီး အမေရိကန်ရောက်နေတဲ့ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်ကိုယ်တိုင် ထရမ့် နဲ့ တွေ့ပြီးတာနဲ့ အစ္စရေးကို တက်သုတ်ရိုက်ပြန်လာကာ ဂါဇာကို လေကြောင်းကနေ တိုက်ခိုက်လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီလို ဟားမက်စ်တွေ ဂါဇာကနေ အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်တာ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ပြန်အရွေးခံရဖို့အတွက် တစ်ဖက်တစ်လမ်းက အထောက်အကူပေးသလိုပါဘဲ။ဧပြီ ၉ ရက်တွင် အစ္စရေးနိုင်ငံ၌ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည်ဖြစ်ရာ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ ဟားမားစ်အဖွဲ့နှင့် အစ္စရေးတို့အကြား အခြေအနေ တင်းမာမှုများ ပိုမိုမြင့်မားလာစေခဲ့တဲ့အတွက် အစ္စရေးပြည်သူတွေအတွက် အထိမခံလုပ်ပြခွင့်ရသလို ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် နောက်ထပ်စစ်ပွဲတစ်ခု ထပ်ဖြစ်လာမည်ကို ရှောင်ရှားလိုတယ်ဆိုတဲ့ စစ်ဝါဒီ နေတန်ယာဟု အတွက် အကွက်ကောင်းပါဘဲ။အဲဒီနောက်မှာတော့ အစ္စရေး စစ်လေယာဉ်တွေဟာ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှာရှိတဲ့ ဟားမားစ်တို့ကို အဓိကပစ်မှတ်ထားပြီး တိုက်ခိုက်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့ရဲ့ တိုက်ခိုက်ရေး လေယာဉ်တွေဟာ ဟားမားစ်တို့ရဲ့ ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးရုံးကို ပစ်မှတ်ထားပြီး တိုက်ခိုက်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ကာ ဂါဇာမြို့ အရှေ့ပိုင်း ဆာဗရာခရိုင်မှာရှိတဲ့ သုံးထပ်အဆောက်အအုံကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ကုလသမဂ္ဂကတော့ နှစ်ဖက်စလုံးကို ထိန်းချုပ်ဖို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။မတ် ၃၁ ရက်မှာတော့ ဂါဇာနယ်စပ်မှာ ဆန္ဒပြနေသူတွေနဲ့ အစ္စရေးစစ်တပ် ထိပ်တိုက်တွေ့ပြီး ပါလက်စတိုင်းလေးဦး သေဆုံးခဲ့သလို ဟားမက်စ်တွေဘက်ကလည်း ဒုံးကျည်တွေ အမြောက်အမြား တဲလ်အဗစ်ကို ပစ်လွှတ်ခဲ့တဲ့အတွက် အစ္စရေး-အာရပ် ပြဿနာဟာ ပြီးဖွယ်မမြင်ပါဘူး။

လက်ရှိ ထရမ့် မွှေးလိုက်တဲ့ ဂိုလန်ကုန်းမြင့် ပြဿနာကတော့ အစ္စရေးအတွက် အချက်အချာ ဗျူဟာကျတဲ့ နေရာကို ရလိုက်တဲ့အတွက် အစ္စရေးအတွက် ကောင်းမွန်တာမှန်ပေမယ့် ဂိုလန်ကုန်းမြင့် အရေးဟာ ယခင်က ဆီးရီးယား ပြဿနာကနေ အာရပ်အစ္စလာမ်တွေရဲ့ ပြဿနာဖြစ်လာတာ မကောင်းတဲ့ကိစ္စပါ။ဒီကြားထဲ အမေရိကန်က ဆော်ဒီမှာ နျူကလီးယား ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ ဆောက်ပေးဖို့ လုပ်နေတဲ့အတွက် အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ မကြာခင် နျူကလီးယားလက်နက် ပိုင်ဆိုင်တဲ့ နိုင်ငံအဖြစ် အစ္စရေးအပြင် နောက်ထပ်တစ်နိုင်ငံ တိုးလာမှာ မြင်ရဖို့များလာပါပြီ။ထရမ့် ရဲ့ ရီပတ်ဘလီကင် ထောက်ခံတဲ့သူတွေကို အကျိုးဖြစ်စေမယ့် စစ်စီးပွားရေး အလုပ် ဖြစ်၊ မဖြစ်ကို အာရှအလယ်ပိုင်းမှာ စစ်ပွဲတွေ ပိုလာမလားဆိုတာကို စောင့်ကြည့်ရင် သိနိုင်မယ်ထင်ပါတယ်။

အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ အစ္စရေးနဲ့ အာရပ်တွေ အပြန်အလှန် တိုက်နေခိုက်နေကြချိန်မှာ ထရမ့် နဲ့ တွေ့ရာမှာ လိုဘမပြည့်ခဲ့တဲ့ မြောက်ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင်ကတော့ ပိတ်သိမ်းရန် ကတိပြုထားသည့် တာဝေးပစ် ဒုံးကျည်ပစ်လွှတ်ရာ နေရာတွေကို ပြန်တည်ဆောက်နေတာ ပြီးစီးလုနီးပါးဖြစ်နေပါပြီ။ဒါ့အပြင် ဗီယက်နမ်မှာ ထရမ့် နဲ့ ကင်မ်ဂျူံအမ် မတွေ့ခင်လေးမှာ  စပိန်မှာရှိတဲ့ မြောက်ကိုရီးယားသံရုံးကို ကင်မ်ဂျူံအမ် ကို ဖြုတ်ချဖို့ ကြံရွယ်နေတဲ့ Cheollima Civil Defence အမည်အရ အဖွဲ့က သံရုံးတွင်း ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ကွန်ပျူတာတွေ၊ ဒေတာအချက်အလက်တွေကို ယူသွားပြီး FBI ထံ လွှဲပေးခဲ့တာတွေ မတ်လ ၂၇ ရက်တုန်းက ထုတ်ဖော်ခဲ့လို့ ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့တဲ့သူတွေကို ဖမ်းဆီးပေးဖို့ စပိန်ကို တောင်းဆိုနေပါတယ်။

တောင်ကိုရီးယားနဲ့ ဂျပန်ကတော့ ဒုံးပစ်စင် ပြန်တည်ဆောက်တာကို အတော်လေး မျက်ခုံးလှုပ်နေပါတယ်။တောင်ကိုရီးယား ထောက်လှမ်းရေး တာဝန်ရှိသူတွေ ထောက်လှမ်းချက်အရ ဆိုပေမယ့် တိကျတဲ့ ဂြိုဟ်တုပုံရိပ်တွေ ရှိတဲ့အတွက် ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေအတွက် စိုးရိမ်စရာပါ။ဒီရက်ထဲမှာဘဲ အိန္ဒိယဘက်က ပါကစ္စတန်ဘက်ကို ရည်ရွယ်ပြီး အင်အားပြတဲ့အနေနဲ့ အာကာသထဲက ဂြိုဟ်တုတစ်လုံးကို ပြည်တွင်းဖြစ် ဂြိုဟ်တုဖျက် ဒုံးကျည်တစ်စင်းနဲ့ပစ်ချပြပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးကို အိန္ဒိိယဝန်ကြီးချုပ် နာရန်ဒရာမိုဒီ က အမေရိကန်၊ ရုရှား၊ တရုတ်တို့ပြီးလျှင် ကမ္ဘာပေါ်၌ ဂြိုဟ်တုဖျက်လက်နက် ပိုင်ဆိုင်သော စတုတ္ထမြောက်နိုင်ငံ ဖြစ်တယ်ဆိုပြီး ကြိမ်းဝါးခဲ့ပါတယ်။
အာရှဒေသတွင်း အခြေအနေက တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံ စောင်နေတဲ့သဘော၊ အမှားမခံတဲ့ အခြေအနေပါ။

စားနပ်ရိက္ခာနှင့် သဘာဝဘေး

မတ်လအလယ်က တိုက်ခတ်ခဲ့တဲ့ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ အဓိက သီးနှံထုတ်လုပ်ရာ ပြည်နယ်ကိုးခုရှိ စိုက်ပျိုးမြေဧက တစ်သန်းထက်မနည်း ရေလွှမ်းခဲ့လို့ ယခုနှစ် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ သီးနှံထွက်ရှိမှုကို ထိခိုက်ဖွယ်ရှိနေပါတယ်။အီရန်မှာတော့ သမိုင်းတွင်မယ့် ရေကြီးမှုတွေဖြစ်ခဲ့လို့ လူအသေအပျောက် ရှိခဲ့ပါတယ်။မတ်၂၅ ရက်က အီရန်တောင်ပိုင်း ရှီရာဇ့်မြို့မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရေကြီးရေလျှံမှုမှာ လူ ၁၉ ဦး သေဆုံးပြီး လူ ၁၀၀ ကျော် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရကာ ကားအမြောက်အမြား ရေထဲမြောပါ ပျက်စီးခဲ့ပါတယ်။
အီရန်အစိုးရကတော့ ပြည်နယ်အားလုံးကို အရေးပေါ် သတိပေးထားတယ် ဆိုပါတယ်။

မက္ကဆီကိုမှာတော့ မီးတောင်ပေါက်ကွဲလို့ ဒေသခံတွေကို သတိပေးချက်ထုတ်ရတဲ့ အထိပါဘဲ။ မက္ကဆီ ကို နိုင်ငံ ပူအီဘလာပြည်နယ်ပိုပိုကာတီပဲလ်မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုက မတ် ၂၆ ရက်က ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ မက္ကဆီကို စီးတီးအနီးမှာရှိတဲ့ အဆိုပါမီးတောင်ကနေ ချော်ရည်နဲ့ ဓာတ်ငွေ့တွေကို စတင်ပန်းထုတ်နေခဲ့သလို  မီးလောင် ကျွမ်းနေ တဲ့ အပိုင်းအစတွေကိုလည်း မှုတ်ထုတ်နေလို့ အနီးနားက မြေကွက်လပ်တွေကို မီးလောင်မှု တွေဖြစ် နေလို့ ပြည်သူတွေကို သတိပေးထားပြီး အရေးပေါ် သတိပေးချက်အဆင့် ၃ ထိတိုးထားခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမယ့် အနီးနားရှိမြို့ဖြစ်တဲ့ ဆန်တီယာဂိုဇယ်လီဇင်တဲလာမြို့က ဒေသခံတွေကတော့ မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုကို သိပ် ကြောက် ရွံဟန်မရှိပါဘူး။ ဒါကြောင့် အာဏာပိုင်တွေသတိပေးထားလည်း ရွှေ့ပြောင်းဖို့ အစီအစဉ်မရှိတာကို တွေ့ရတဲ့အတွက် တစ်ကယ်တမ်းပေါက်ကွဲလာရင် ဘယ်လိုအဖြစ်ဆိုးတွေ မြင်ရဦးမလဲ ဆိုတာ စောင်ကြည့်ရ ဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။

သဘာဝဘေးတွေနဲ့လုံးထွေးနေတဲ့ ယခုအချိန်အခါမှာဘဲ လူလုပ်ဘေးတွေနဲ့လည်း ကမ္ဘာကြီးက လုံး ထွေးသတ်ပုတ်နေရပါတယ်။ မကြာခဏမီးလောင်မှုတွေနဲ့ ယဉ်ပါးနေတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဒါကာမြို့တော်မှာ ဓာတုသိုလှောင်ရုံပေါက်ကွဲမီးလောင်လို့ လူသေဆုံးမှုများခဲ့တာ မကြာသေးခင်မှာဘဲ နောက်ထပ်မီး လောင်မှုဖြစ် လို့ လူအသေအပျောက်များခဲ့ပါတယ်။

မတ်လ ၂၈ ရက်ကဖြစ်ခဲ့တဲ့ ၂၂ ထပ် မိုးမျှော်တိုက်မီးလောင်မှုမှာ ရုံးဝန်ထမ်းတွေ ရာနဲ့ချီပြီး ပိတ်မိနေခဲ့ သလို သေဆုံးသူတွေထဲ ကြောက်လန့်ကာ အထပ်မြင့်ကနေ ခုန်ချလို့ သေဆုံးသူက ၂၅ ဦးထိရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီမီး လောင်မှုက ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ မီးလောင်မှုမှာ အထပ်မြင့်ကနေ ခုန်ချတာက မြင့်ရတာ ကြောက် စရာပါဘဲ။၂၂ ထပ်မီးလောင်မှုကြောင့် သောကရောက်နေတဲ့ ဒါကာအတွက် အပူပေါ်အပူဆင့်ဆိုသလို နောက် ထပ်သောကဖြစ်စရာက  ဒါကာမြို့တော်ရှိ ဂန်ရှမ်ဈေးမီးလောင်မှုဖြစ်ခဲ့တာပါ။ဆိုင်ခန်း ၃၀၀ ကျော်မီးလောင်ခဲ့တဲ့ ဈေးမီးလောင်မှုက ဒါကာမြို့အနေနဲ့ မီးလောင်လွယ်တဲ့ လောင်စာတွေ စုပုံနေပြီလား၊လူတွေ လိုတာထက်ပိုပြီး ပေါ့ဆနေတာလား၊ ဒါမှမဟုတ် ဒါကာမြို့ ကပ်ဆိုက်နေတာလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာပါ။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ့်မှာ မီးလောင်မှုတွေနဲ့ နပမ်းသတ်နေရသလို တရုတ်မှာတော့ ပေါက်ကွဲမှုတွေနဲ့ လုံထွေးနေ တုန်းပါ။ မတ်လ ၃၁ ရက်က တရုတ်နိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်းက အီလက်ထရောနစ် တပ်ဆင်ပစ္စည်းထုတ် စက်ရုံတစ်ရုံမှာ ပေါက်ကွဲမှုတစ်ခုဖြစ်လို့ လူ ခုနစ်ဦး သေဆုံးပြီး ငါးဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရခဲ့ပါတယ်။ယခု ဖြစ်စဉ်မတိုင်ခင် ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်ကလည်း ယင်း ဒေသမှာပဲ ဓာတုစက်ရုံတစ်ရုံ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်လို့ လူ ၇၈ ဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်ကြီးတစ်ခုဖြစ်ပေါ်ထားခဲ့လို့ ဒါဟာ ဒီဒေသရဲ့ လုပ်ငန်းခွင် စစ်ဆေးရေးနဲ့ လုံခြုံရေးမှာ တရုတ်သမ္မတသတိပေးခဲ့သလို တော်တော်လေး ဆိုးဆိုးရွားရွားဖြစ်နေတဲ့ သဘောပါဘဲ။

ဒီလိုပြဿနာတွေနဲ့ အရှုပ်အထွေးတွေကြားမှာ ကမောက်ကမကိစ္စတွေကလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါသေးတယ်။ ဒီတစ်ပတ်ထဲမှာ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဒူဆယ်လ်ဒေါ့ဖ်မြို့ကို သွားတဲ့ ဗြိတိသျှလေ ကြောင်းလိုင်း (BA)က လေယာဉ် တစ်စီး စကော့ တလန်မြို့တော် အီဒင်ဘာ့ဂ်ကို မှားပြီးဆင်းသက်မိတဲ့ ကိစ္စ၊အင်ဒိုနီးရှား အပန်းဖြေဥယျာဉ် တစ်ခုရှိ ရေသူမ ရုပ်တုများ၏ ရင်သားနေရာတွေကို ဖုံးအုပ်ထားတဲ့ ကိစ္စတွေ ဖြစ်ခဲ့သလို ကိုမိုဒိုနဂါး ငါးကောင်နဲ့ အခြားတိရစ္ဆာန် ဒါဇင်များစွာကို ဖေ့ဘုတ်ပေါ်ကနေ အရောင်းအဝယ် လုပ်နေတဲ့သူတွေကို အင်ဒိုနီး ရှားမှာ ဖမ်းမိခဲ့တဲ့ သတင်းတွေလို၊ထိုင်းတောကြီးမျက်မည်းထဲ ရွံအိုင်တစ်ခုထဲ ရက်အတန်ကြာ ပိတ်မိနေတဲ့ ဆင်ပေါက် လေး ခြောက်ကောင်ကို တောခေါင်းအဖွဲ့က ကယ်တင်ခဲ့ရတဲ့ သတင်းတွေလို စိတ်ဝင်စားစရာသတင်းတွေလည်း ယခုတစ်ပတ်ထဲမှာ ဖြစ်ခဲ့ပါသေးတယ်။

ဒီလိုသတင်းတွေထဲ ငတ်နေပြတ်နေတဲ့ သူတွေရှိမယ်လို့ မထင်မှတ်ထားတဲ့ နိုင်ငံနှစ်ခုက လည်းရှိပါ သေးတယ်။ဒါက ပါကစ္စတန်နဲ့ အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံတွေပါ။ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ လူဦးရေ သန်း ၂၀ဝ ကျော် ရှိတဲ့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံမှာ ငါးဦးလျင် တစ်ဦးနှုန်းလောက်က အာဟာရချို့တဲ့နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ အစားအစာ မူဝါဒ သုတေသနဌာန IFPRI ကထုတ်ပြန်ချက်အရ ဆိုရင် ကလေးငယ်အများစုအပါအဝင်လူပေါင်း သန်းနဲ့ချီပြီး ပါကစ္စတန်မှာ အာဟာရချို့တဲ့မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်နေတယ်ဆိုပါတယ်။အာ၈ျင်တီးနားကျတော့ တမျိုးပါ။ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနဲ့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကြောင့် အာဂျင်တီးနား ပြည်သူ ၃၂ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ ဆင်းရဲနွမ်း ပါးမှုအောက်ကိုရောက်နေတယ်ဆိုပါတယ်။ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုဟာ နေထိုင်မှုစရိတ်ကြောင့်ဆိုပေမယ့် အုပ်ချုပ်တဲ့ သူတွေ စီမံခန့်ခွဲမှုညံ့ဖျင်းတာကြောင့်လည်းဆိုနိုင်ပါတယ်။အာဂျင်တီးနား၊ပါကစ္စတန်က လည်း ဒီသဘောပါဘဲ။ ရှေ့ လျှောက်ဒီစာရင်းထဲ အရှေ့တောင်အာရှက ဘယ်နိုင်ငံတွေ၊တောင်အာရှက ဘယ်နိုင်ငံတွေ ပါဝင်လာဦး မလဲဆို တာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်ဆိုတာ တင်ပြရင်း ယခုတစ်ပတ်နိုင်ငံတကာသတင်းသုံးသပ်ချက်ကို ဒီမှာဘဲ ရပ်တန့်လိုက်ချင်ပါတယ်။

မင်းထက်
ဧပြီ - ၄

( Zawgyi )

ယခုတစ္ပတ္ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေတြထဲမွာ အမ်ားစုအာ႐ုံစိုက္မိခဲ့တာ ဂိုလန္ကုန္းျမင့္ကိစၥနဲ႔ ရႈပ္ေထြးတဲ့ ထိုင္းေ႐ြးေကာက္ပြဲ သတင္းေတြပါဘဲ။

ဒီသတင္းေတြက အေမရိကန္သမၼတ ထရမ့္ ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာခ်က္ကို ပယ္ဖ်က္ဖို႔ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ႀကိဳးစားရာမွာ မေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ သတင္း၊ က်ဴးဘားႏိုင္ငံ ဟာဗားနားၿမိဳ႕မွာ ၿဗိတိန္အိမ္ေရွ႕မင္းသား ခ်ားလ္စ္ က ဝီလီယံရွိတ္စပီးယား၏ ႐ုပ္တုကို သြားဖြင့္ေပးတာ၊ အဆိုေတာ္ အယ္လ္ တန္ဂြၽန္ က လိင္တူေတြကို ေသဒဏ္ခ်တဲ့ ဘ႐ူႏိုင္းဘုရင္ကို ဆန္က်င့္ဖို႔ ေဆာ္ၾသတာ၊ လကမာၻကို ၅ ႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္ အာကာသယာဥ္မႉးေတြ ပို႔မယ္လို႔ အေမရိကန္ ဒုတိယသမၼတ မိုက္ပန႔္စ္ က ေျပာခဲ့တာ၊ ဗင္နီဇြဲလား အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ဟြန္ဂိုင္ဒို က ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း လွ်ပ္စစ္မီး ျပတ္ေတာက္တာကို လမ္းေပၚထြက္ဆႏၵျပဖို႔ ေထာက္ခံသူေတြကို တိုက္တြန္းခဲ့တာ၊ ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံထဲက ႐ုရွားတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြကို ထြက္ခြာဖို႔ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ က ႐ုရွားကို တိုက္တြန္းခဲ့တာ၊ ဆလိုဗက္ကီးယား သမၼတေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး ပထမဆုံးေ႐ြးေကာက္ခံရတာ၊ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ထရီဆာေမ က အီးယူကေန ႏုတ္ထြက္ေရးအစီအစဥ္ သေဘာတူညီခ်က္ကို လႊတ္ေတာ္ကေန ေထာက္ခံအတည္ျပဳေပးမယ္ဆိုရင္ ရာထူးက ႏုတ္ထြက္မယ္လို႔ ကမ္းလွမ္းခဲ့တာ စတဲ့ ကမာၻ႔သတင္းေတြထဲ ထူးထူးျခားျခား ေစာင့္ၾကည့္ေနရတဲ့ သတင္းေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ထိုင္းႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္း ဘယ္ကိုဦးတည္ေနသလဲ

ထိုင္းေ႐ြးေကာက္ပြဲက ထင္တာထက္ ပိုရႈပ္ေထြးခဲ့ပါတယ္။မတ္ ၂၄ ရက္က ျပဳလုပ္တဲ့ ထိုင္း အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ အထက္လႊတ္ေတာ္ရွိ အမတ္အေရအတြက္ ၂၅၀ ေနရာကို  ထိုင္းစစ္တပ္က ခန႔္အပ္မွာျဖစ္ၿပီး ေအာက္လႊတ္ေတာ္အတြက္ အမတ္ ၅၀၀ ေနရာမွာ ၃၅၀ အတြက္ မဲဆႏၵနယ္တစ္ခုခ်င္းစီက တိုက္႐ိုက္ေ႐ြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္မွာျဖစ္ၿပီး က်န္ ၁၅၀ ကို ပါတီတစ္ခုခ်င္းစီက အႏိုင္ရရွိသည့္ စုစုေပါင္း မဲအေရအတြက္နဲ႔ ေ႐ြးေကာက္မွာပါ။

ထိုင္းေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ ထိုင္းတပ္မေတာ္ကို လိုလားေသာ ဖလန္းပရခ်ားရတ္ပါတီႏွင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း သက္ဆင္ ကို လိုလားေသာ ပါတီတို႔ အဓိကယွဥ္ၿပိဳင္ရာမွာ မဲအေရအတြက္ ၉၃ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေရတြက္ၿပီးခ်ိန္မွာ သက္ဆင္ ကို ေထာက္ခံသည့္ ျဖဴထိုင္းပါတီက ၁၂၉ ေနရာရရွိခဲ့ၿပီး ထိုင္းတပ္မေတာ္ကို လိုလားတဲ့ ပါတီက ၁၁၆ ေနရာ ရရွိခဲ့ပါတယ္။

မဲအတိအက်ကို ေမ ၉ ရက္မွာ ထုတ္ျပန္မွာျဖစ္ေပမယ့္ ဒီပုံစံအရ ပါတီႏွစ္ခုစလုံးမွာ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရရွိဖြယ္မရွိလို႔ ၫႊန႔္ေပါင္းအစိုးရဖြဲ႕ဖို႔ ႏွစ္ဖြဲ႕စလုံးက ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။မတ္ ၂၇ ရက္မွာေတာ့ ထိုင္းစစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ဆန႔္က်င္တဲ့အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားက ၫြန႔္ေပါင္းတစ္ရပ္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး လက္ရွိ စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို အဆုံးသတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။သက္ဆင္ လိုလားတဲ့ ျဖဴထိုင္းပါတီ ေခါင္းေဆာင္ ဆူဒါရတ္ ကီယု ရာဖန္ က ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေနရာ ၅၀ဝ အနက္ ၂၅၅ ေနရာကို ရရွိရန္ ႀကိဳးပမ္းမယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ဒီအေရအတြက္ရရင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေနရာကို ၫႊန႔္ေပါင္းအဖြဲ႕က ခန႔္အပ္တင္သြင္းခြင့္ရမွာပါ။

ဒီလို လိပ္ခဲတည္းလည္း ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ လက္ရွိ ထိုင္းႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ပရာယုခ်န္ အိုခ်ာ က ထိုင္းအစိုးရသစ္ ဖြဲ႕စည္းမည့္ အစီအစဥ္တြင္ မိမိပါဝင္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ေမလ ၉ ရက္မွာ ထိုင္းေ႐ြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ထုတ္ျပန္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲ့ဒီေန႔မွာ သက္ဆင္ လိုလားတဲ့ ျဖဴထိုင္းပါတီက ေခါင္းေဆာင္ၿပီး စစ္အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို အဆုံးသတ္ႏိုင္မလား၊ စစ္တပ္လိုလားတဲ့ ပါတီကဘဲ အႏိုင္ရၿပီး လက္ရွိဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို တင္ေျမႇာက္တဲ့အခါ ေျပာထားလို႔ ျငင္းမွျငင္းပါ့မလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာပါ။

ျမန္မာနဲ႔ပုံစံတူ ထိုင္းႏိုင္ငံေရးထဲ စစ္တပ္ပါဝင္မႈေၾကာင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ႏိုင္ငံေရး ေမ ၉ ရက္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုရႈပ္ေထြးဖြယ္ရာ ရွိ/မရွိ ေစာင့္ၾကည့္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အာရွအလယ္ပိုင္းကို မီးေလာင္တိုက္သြင္းမယ့္ ထရမ့္

ပထမဆုံး အေမရိကန္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ျပန္လာေတာ့ဖို႔ တစ္ႏွစ္သာ က်န္ေတာ့ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ယခုႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္သမၼတ ထရမ့္ လုပ္ရပ္ေတြကို ဆန္းစစ္တိုင္း ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ ရည္႐ြယ္ၿပီး လုပ္ေနသလားဆိုတဲ့ ေပတံနဲ႔ စံထိုးၿပီးသုံးသပ္မွ ရမယ္ထင္ပါတယ္။

အေမရိကန္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ၾသဇာတိကၠမႀကီးတာက ဂ်ဴးေတြပါ။အေမရိကန္ ဂ်ဴးေတြက အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသလို အစၥေရးႏိုင္ငံ ရပ္တည္ႏိုင္ေရးအတြက္လည္း ျပည္ပရွိ ႀကီးစြာေသာ အင္အားစုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ထရမ့္ တက္လာကတည္းက ရီပတ္ဘလီကင္ေတြ ထုံးစံအတိုင္း စီးပြားေရးသမားေတြ အက်ိဳးသာၾကည့္ၿပီး ဘာျဖစ္ျဖစ္ဆိုတဲ့ မူနဲ႔သြားခဲ့တဲ့အတြက္ အေမရိကန္ရဲ႕ ေရရွည္မဟာမိတ္ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေအးစက္သြားတာကိုၾကည့္ရင္ သိသာႏိုင္ပါတယ္။ဒါကို တူရကီက အေမရိကန္ဖိအားေပးမႈကို အာခံၿပီး ႐ုရွားဆီက S-400 ေလေၾကာင္းရန္ကာ ဒုံးက်ည္စနစ္ကို ဝယ္ေနတာကိုၾကည့္ရင္ သိသာပါလိမ့္မယ္။

ဒါေပမယ့္ ထရမ့္ က စစ္စရိတ္ပိေနတဲ့ ဆီးရီးယား၊ အာဖဂန္ကေန ဆိုင္းမဆင့္ဗုံးမဆင့္ ထြက္ဖို႔ဆုံးျဖတ္ခဲ့တာ၊ သတင္းေထာက္ကိုသတ္တဲ့ ေဆာ္ဒီကို အကာအကြယ္ေပးၿပီး ေရနံကိုယ္တာ ေလွ်ာ့ထုတ္ဖို႔ ႀကံတာကို ပ်က္ေအာင္ဖ်က္တာ၊ ကာလၾကာရွည္ရန္သူ ေျမာက္ကိုရီးယားကို အခ်ိဳသပ္ၿပီး တ႐ုတ္နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲ ဆင္ႏႊဲတာေတြကို ၾကည့္ရင္ ထရမ့္ ရဲ႕ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ တိုက္ကြက္ေတြက သတိထားစရာပါ။

အခု ထရမ့္ က ၂၀၂၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ အေမရိကန္ ဂ်ဴးေတြရဲ႕ မဲကို စဝယ္တဲ့အေနနဲ႔ ဆီးရီးယားပိုင္ ဂိုလန္ကုန္းျမင့္ကို အစၥေရးပိုင္နက္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္ပါတယ္။ဒါဟာ မၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ဆီးရီးယားအတြက္ ေနာက္ထပ္စစ္မ်က္ႏွာအသစ္ ဖြင့္လိုက္တာျဖစ္သလို အာရပ္အစၥလာမ္ေတြကို ခပ္စပ္စပ္ ဖ်ပ္႐ိုက္လိုက္သလိုပါဘဲ။မတ္ ၂၅ ရက္က အေမရိကန္ကို အလည္အပတ္ေရာက္ရွိလာတဲ့ အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ အိမ္ျဖဴေတာ္မွာ အစည္းအေဝးျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ပူးတြဲေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ရာမွာ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ က ဂိုလန္ကုန္းျမင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို အစၥေရးႏိုင္ငံက ပိုင္ဆိုင္တယ္ဆိုၿပီး ထုတ္ျပန္လိုက္တာပါ။ဒါဟာ ကုလသမဂၢ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္း ပမာမခန႔္လုပ္တာပါ။ဂိုလန္ကုန္းျမင့္ကို ၁၉၆၇ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားေသာ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းစစ္ပြဲမွာ အစၥေရးႏိုင္ငံက သိမ္းပိုက္ၿပီးကတည္းက ျပန္မေပးတာျဖစ္သလို ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းကလည္း အစၥေရးပိုင္နက္ဆိုၿပီး အသိအမွတ္မျပဳပါဘူး။ကုလသမဂၢကလည္း  ဂိုလန္ကုန္းျမင့္ကို အစၥေရးက ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒအရ လုံးဝသက္ေရာက္မႈမရွိဘူးလို႔ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္က ဆုံးျဖတ္ထားၿပီးသားပါ။

ဒီလိုအေနအထားကို ထရမ့္ က ေၾကညာလိုက္တဲ့အတြက္ ဆီးရီးယား ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္၊ အာရပ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အတြင္းေရးမႉးႏွင့္ ႐ုရွားႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနတို႔က အသီးသီးကန႔္ကြက္ခဲ့သလို လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ ေခၚယူေပးဖို႔ ဆီးရီးယား သံတမန္ေတြက ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ဒီမတိုင္ခင္ မတ္ ၂၅ ရက္ နံနက္အေစာပိုင္းက ဂါဖာကေန ပစ္လိုက္တဲ့ ဒုံးက်ည္တစ္စင္း တဲလ္အဗစ္ၿမိဳ႕ ေျမာက္ပိုင္း လူေနအိမ္တစ္လုံးအနီး က်ေရာက္ခဲ့လို႔  အစၥေရးခုနစ္ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ပါတယ္။ဒီထဲမွာ ကေလးႏွစ္ဦး ပါခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုတိုက္ခိုက္ခံလိုက္ရတဲ့အတြက္ အစၥေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ေရွာ့ခ္ရၿပီး အေမရိကန္ေရာက္ေနတဲ့ အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ ထရမ့္ နဲ႔ ေတြ႕ၿပီးတာနဲ႔ အစၥေရးကို တက္သုတ္႐ိုက္ျပန္လာကာ ဂါဇာကို ေလေၾကာင္းကေန တိုက္ခိုက္လက္တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ဟားမက္စ္ေတြ ဂါဇာကေန အစၥေရးကို တိုက္ခိုက္တာ အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျပန္အေ႐ြးခံရဖို႔အတြက္ တစ္ဖက္တစ္လမ္းက အေထာက္အကူေပးသလိုပါဘဲ။ဧၿပီ ၉ ရက္တြင္ အစၥေရးႏိုင္ငံ၌ ေ႐ြးေကာက္ပြဲက်င္းပမည္ျဖစ္ရာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ ဟားမားစ္အဖြဲ႕ႏွင့္ အစၥေရးတို႔အၾကား အေျခအေန တင္းမာမႈမ်ား ပိုမိုျမင့္မားလာေစခဲ့တဲ့အတြက္ အစၥေရးျပည္သူေတြအတြက္ အထိမခံလုပ္ျပခြင့္ရသလို ဂါဇာကမ္းေျမာင္ေဒသတြင္ ေနာက္ထပ္စစ္ပြဲတစ္ခု ထပ္ျဖစ္လာမည္ကို ေရွာင္ရွားလိုတယ္ဆိုတဲ့ စစ္ဝါဒီ ေနတန္ယာဟု အတြက္ အကြက္ေကာင္းပါဘဲ။အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ အစၥေရး စစ္ေလယာဥ္ေတြဟာ ဂါဇာကမ္းေျမာင္ေဒသမွာရွိတဲ့ ဟားမားစ္တို႔ကို အဓိကပစ္မွတ္ထားၿပီး တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။အစၥေရးတပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ တိုက္ခိုက္ေရး ေလယာဥ္ေတြဟာ ဟားမားစ္တို႔ရဲ႕ ျပည္တြင္းလုံၿခဳံေရး႐ုံးကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ကာ ဂါဇာၿမိဳ႕ အေရွ႕ပိုင္း ဆာဗရာခ႐ိုင္မွာရွိတဲ့ သုံးထပ္အေဆာက္အအုံကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ကုလသမဂၢကေတာ့ ႏွစ္ဖက္စလုံးကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။မတ္ ၃၁ ရက္မွာေတာ့ ဂါဇာနယ္စပ္မွာ ဆႏၵျပေနသူေတြနဲ႔ အစၥေရးစစ္တပ္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ၿပီး ပါလက္စတိုင္းေလးဦး ေသဆုံးခဲ့သလို ဟားမက္စ္ေတြဘက္ကလည္း ဒုံးက်ည္ေတြ အေျမာက္အျမား တဲလ္အဗစ္ကို ပစ္လႊတ္ခဲ့တဲ့အတြက္ အစၥေရး-အာရပ္ ျပႆနာဟာ ၿပီးဖြယ္မျမင္ပါဘူး။

လက္ရွိ ထရမ့္ ေမႊးလိုက္တဲ့ ဂိုလန္ကုန္းျမင့္ ျပႆနာကေတာ့ အစၥေရးအတြက္ အခ်က္အခ်ာ ဗ်ဴဟာက်တဲ့ ေနရာကို ရလိုက္တဲ့အတြက္ အစၥေရးအတြက္ ေကာင္းမြန္တာမွန္ေပမယ့္ ဂိုလန္ကုန္းျမင့္ အေရးဟာ ယခင္က ဆီးရီးယား ျပႆနာကေန အာရပ္အစၥလာမ္ေတြရဲ႕ ျပႆနာျဖစ္လာတာ မေကာင္းတဲ့ကိစၥပါ။ဒီၾကားထဲ အေမရိကန္က ေဆာ္ဒီမွာ န်ဴကလီးယား ဓာတ္အားေပးစက္႐ုံ ေဆာက္ေပးဖို႔ လုပ္ေနတဲ့အတြက္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ မၾကာခင္ န်ဴကလီးယားလက္နက္ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံအျဖစ္ အစၥေရးအျပင္ ေနာက္ထပ္တစ္ႏိုင္ငံ တိုးလာမွာ ျမင္ရဖို႔မ်ားလာပါၿပီ။ထရမ့္ ရဲ႕ ရီပတ္ဘလီကင္ ေထာက္ခံတဲ့သူေတြကို အက်ိဳးျဖစ္ေစမယ့္ စစ္စီးပြားေရး အလုပ္ ျဖစ္၊ မျဖစ္ကို အာရွအလယ္ပိုင္းမွာ စစ္ပြဲေတြ ပိုလာမလားဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ရင္ သိႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္။

အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ အစၥေရးနဲ႔ အာရပ္ေတြ အျပန္အလွန္ တိုက္ေနခိုက္ေနၾကခ်ိန္မွာ ထရမ့္ နဲ႔ ေတြ႕ရာမွာ လိုဘမျပည့္ခဲ့တဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယား ေခါင္းေဆာင္ကေတာ့ ပိတ္သိမ္းရန္ ကတိျပဳထားသည့္ တာေဝးပစ္ ဒုံးက်ည္ပစ္လႊတ္ရာ ေနရာေတြကို ျပန္တည္ေဆာက္ေနတာ ၿပီးစီးလုနီးပါးျဖစ္ေနပါၿပီ။ဒါ့အျပင္ ဗီယက္နမ္မွာ ထရမ့္ နဲ႔ ကင္မ္ဂ်ဴံအမ္ မေတြ႕ခင္ေလးမွာ  စပိန္မွာရွိတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားသံ႐ုံးကို ကင္မ္ဂ်ဴံအမ္ ကို ျဖဳတ္ခ်ဖို႔ ႀကံ႐ြယ္ေနတဲ့ Cheollima Civil Defence အမည္အရ အဖြဲ႕က သံ႐ုံးတြင္း ဝင္ေရာက္စီးနင္းၿပီး ကြန္ပ်ဴတာေတြ၊ ေဒတာအခ်က္အလက္ေတြကို ယူသြားၿပီး FBI ထံ လႊဲေပးခဲ့တာေတြ မတ္လ ၂၇ ရက္တုန္းက ထုတ္ေဖာ္ခဲ့လို႔ ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့တဲ့သူေတြကို ဖမ္းဆီးေပးဖို႔ စပိန္ကို ေတာင္းဆိုေနပါတယ္။

ေတာင္ကိုရီးယားနဲ႔ ဂ်ပန္ကေတာ့ ဒုံးပစ္စင္ ျပန္တည္ေဆာက္တာကို အေတာ္ေလး မ်က္ခုံးလႈပ္ေနပါတယ္။ေတာင္ကိုရီးယား ေထာက္လွမ္းေရး တာဝန္ရွိသူေတြ ေထာက္လွမ္းခ်က္အရ ဆိုေပမယ့္ တိက်တဲ့ ၿဂိဳဟ္တုပုံရိပ္ေတြ ရွိတဲ့အတြက္ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြအတြက္ စိုးရိမ္စရာပါ။ဒီရက္ထဲမွာဘဲ အိႏၵိယဘက္က ပါကစၥတန္ဘက္ကို ရည္႐ြယ္ၿပီး အင္အားျပတဲ့အေနနဲ႔ အာကာသထဲက ၿဂိဳဟ္တုတစ္လုံးကို ျပည္တြင္းျဖစ္ ၿဂိဳဟ္တုဖ်က္ ဒုံးက်ည္တစ္စင္းနဲ႔ပစ္ခ်ျပၿပီး တစ္ႏိုင္ငံလုံးကို အိႏၵိိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ နာရန္ဒရာမိုဒီ က အေမရိကန္၊ ႐ုရွား၊ တ႐ုတ္တို႔ၿပီးလွ်င္ ကမာၻေပၚ၌ ၿဂိဳဟ္တုဖ်က္လက္နက္ ပိုင္ဆိုင္ေသာ စတုတၳေျမာက္ႏိုင္ငံ ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး ႀကိမ္းဝါးခဲ့ပါတယ္။
အာရွေဒသတြင္း အေျခအေနက တစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံ ေစာင္ေနတဲ့သေဘာ၊ အမွားမခံတဲ့ အေျခအေနပါ။

စားနပ္ရိကၡာႏွင့္ သဘာဝေဘး

မတ္လအလယ္က တိုက္ခတ္ခဲ့တဲ့ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္းေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အဓိက သီးႏွံထုတ္လုပ္ရာ ျပည္နယ္ကိုးခုရွိ စိုက္ပ်ိဳးေျမဧက တစ္သန္းထက္မနည္း ေရလႊမ္းခဲ့လို႔ ယခုႏွစ္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ သီးႏွံထြက္ရွိမႈကို ထိခိုက္ဖြယ္ရွိေနပါတယ္။အီရန္မွာေတာ့ သမိုင္းတြင္မယ့္ ေရႀကီးမႈေတြျဖစ္ခဲ့လို႔ လူအေသအေပ်ာက္ ရွိခဲ့ပါတယ္။မတ္၂၅ ရက္က အီရန္ေတာင္ပိုင္း ရွီရာဇ့္ၿမိဳ႕မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမွာ လူ ၁၉ ဦး ေသဆုံးၿပီး လူ ၁၀၀ ေက်ာ္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရကာ ကားအေျမာက္အျမား ေရထဲေျမာပါ ပ်က္စီးခဲ့ပါတယ္။
အီရန္အစိုးရကေတာ့ ျပည္နယ္အားလုံးကို အေရးေပၚ သတိေပးထားတယ္ ဆိုပါတယ္။

မကၠဆီကိုမွာေတာ့ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲလို႔ ေဒသခံေတြကို သတိေပးခ်က္ထုတ္ရတဲ့ အထိပါဘဲ။ မကၠဆီ ကို ႏိုင္ငံ ပူအီဘလာျပည္နယ္ပိုပိုကာတီပဲလ္မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈက မတ္ ၂၆ ရက္က ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ မကၠဆီကို စီးတီးအနီးမွာရွိတဲ့ အဆိုပါမီးေတာင္ကေန ေခ်ာ္ရည္နဲ႔ ဓာတ္ေငြ႕ေတြကို စတင္ပန္းထုတ္ေနခဲ့သလို  မီးေလာင္ ကြၽမ္းေန တဲ့ အပိုင္းအစေတြကိုလည္း မႈတ္ထုတ္ေနလို႔ အနီးနားက ေျမကြက္လပ္ေတြကို မီးေလာင္မႈ ေတြျဖစ္ ေနလို႔ ျပည္သူေတြကို သတိေပးထားၿပီး အေရးေပၚ သတိေပးခ်က္အဆင့္ ၃ ထိတိုးထားခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ အနီးနားရွိၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ ဆန္တီယာဂိုဇယ္လီဇင္တဲလာၿမိဳ႕က ေဒသခံေတြကေတာ့ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈကို သိပ္ ေၾကာက္ ႐ြံဟန္မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အာဏာပိုင္ေတြသတိေပးထားလည္း ေ႐ႊ႕ေျပာင္းဖို႔ အစီအစဥ္မရွိတာကို ေတြ႕ရတဲ့အတြက္ တစ္ကယ္တမ္းေပါက္ကြဲလာရင္ ဘယ္လိုအျဖစ္ဆိုးေတြ ျမင္ရဦးမလဲ ဆိုတာ ေစာင္ၾကည့္ရ ဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။

သဘာဝေဘးေတြနဲ႔လုံးေထြးေနတဲ့ ယခုအခ်ိန္အခါမွာဘဲ လူလုပ္ေဘးေတြနဲ႔လည္း ကမာၻႀကီးက လုံး ေထြးသတ္ပုတ္ေနရပါတယ္။ မၾကာခဏမီးေလာင္မႈေတြနဲ႔ ယဥ္ပါးေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ဒါကာၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ဓာတုသိုေလွာင္႐ုံေပါက္ကြဲမီးေလာင္လို႔ လူေသဆုံးမႈမ်ားခဲ့တာ မၾကာေသးခင္မွာဘဲ ေနာက္ထပ္မီး ေလာင္မႈျဖစ္ လို႔ လူအေသအေပ်ာက္မ်ားခဲ့ပါတယ္။

မတ္လ ၂၈ ရက္ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ ၂၂ ထပ္ မိုးေမွ်ာ္တိုက္မီးေလာင္မႈမွာ ႐ုံးဝန္ထမ္းေတြ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ပိတ္မိေနခဲ့ သလို ေသဆုံးသူေတြထဲ ေၾကာက္လန႔္ကာ အထပ္ျမင့္ကေန ခုန္ခ်လို႔ ေသဆုံးသူက ၂၅ ဦးထိရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီမီး ေလာင္မႈက ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ မီးေလာင္မႈမွာ အထပ္ျမင့္ကေန ခုန္ခ်တာက ျမင့္ရတာ ေၾကာက္ စရာပါဘဲ။၂၂ ထပ္မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ ေသာကေရာက္ေနတဲ့ ဒါကာအတြက္ အပူေပၚအပူဆင့္ဆိုသလို ေနာက္ ထပ္ေသာကျဖစ္စရာက  ဒါကာၿမိဳ႕ေတာ္ရွိ ဂန္ရွမ္ေဈးမီးေလာင္မႈျဖစ္ခဲ့တာပါ။ဆိုင္ခန္း ၃၀၀ ေက်ာ္မီးေလာင္ခဲ့တဲ့ ေဈးမီးေလာင္မႈက ဒါကာၿမိဳ႕အေနနဲ႔ မီးေလာင္လြယ္တဲ့ ေလာင္စာေတြ စုပုံေနၿပီလား၊လူေတြ လိုတာထက္ပိုၿပီး ေပါ့ဆေနတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒါကာၿမိဳ႕ ကပ္ဆိုက္ေနတာလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာပါ။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ႕္မွာ မီးေလာင္မႈေတြနဲ႔ နပမ္းသတ္ေနရသလို တ႐ုတ္မွာေတာ့ ေပါက္ကြဲမႈေတြနဲ႔ လုံေထြးေန တုန္းပါ။ မတ္လ ၃၁ ရက္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အေရွ႕ပိုင္းက အီလက္ထေရာနစ္ တပ္ဆင္ပစၥည္းထုတ္ စက္႐ုံတစ္႐ုံမွာ ေပါက္ကြဲမႈတစ္ခုျဖစ္လို႔ လူ ခုနစ္ဦး ေသဆုံးၿပီး ငါးဦး ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရခဲ့ပါတယ္။ယခု ျဖစ္စဥ္မတိုင္ခင္ ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္ကလည္း ယင္း ေဒသမွာပဲ ဓာတုစက္႐ုံတစ္႐ုံ ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္လို႔ လူ ၇၈ ဦး ေသဆုံးခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္ေပၚထားခဲ့လို႔ ဒါဟာ ဒီေဒသရဲ႕ လုပ္ငန္းခြင္ စစ္ေဆးေရးနဲ႔ လုံၿခဳံေရးမွာ တ႐ုတ္သမၼတသတိေပးခဲ့သလို ေတာ္ေတာ္ေလး ဆိုးဆိုး႐ြား႐ြားျဖစ္ေနတဲ့ သေဘာပါဘဲ။

ဒီလိုျပႆနာေတြနဲ႔ အရႈပ္အေထြးေတြၾကားမွာ ကေမာက္ကမကိစၥေတြကလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒီတစ္ပတ္ထဲမွာ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ ဒူဆယ္လ္ေဒါ့ဖ္ၿမိဳ႕ကို သြားတဲ့ ၿဗိတိသွ်ေလ ေၾကာင္းလိုင္း (BA)က ေလယာဥ္ တစ္စီး စေကာ့ တလန္ၿမိဳ႕ေတာ္ အီဒင္ဘာ့ဂ္ကို မွားၿပီးဆင္းသက္မိတဲ့ ကိစၥ၊အင္ဒိုနီးရွား အပန္းေျဖဥယ်ာဥ္ တစ္ခုရွိ ေရသူမ ႐ုပ္တုမ်ား၏ ရင္သားေနရာေတြကို ဖုံးအုပ္ထားတဲ့ ကိစၥေတြ ျဖစ္ခဲ့သလို ကိုမိုဒိုနဂါး ငါးေကာင္နဲ႔ အျခားတိရစာၦန္ ဒါဇင္မ်ားစြာကို ေဖ့ဘုတ္ေပၚကေန အေရာင္းအဝယ္ လုပ္ေနတဲ့သူေတြကို အင္ဒိုနီး ရွားမွာ ဖမ္းမိခဲ့တဲ့ သတင္းေတြလို၊ထိုင္းေတာႀကီးမ်က္မည္းထဲ ႐ြံအိုင္တစ္ခုထဲ ရက္အတန္ၾကာ ပိတ္မိေနတဲ့ ဆင္ေပါက္ ေလး ေျခာက္ေကာင္ကို ေတာေခါင္းအဖြဲ႕က ကယ္တင္ခဲ့ရတဲ့ သတင္းေတြလို စိတ္ဝင္စားစရာသတင္းေတြလည္း ယခုတစ္ပတ္ထဲမွာ ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။

ဒီလိုသတင္းေတြထဲ ငတ္ေနျပတ္ေနတဲ့ သူေတြရွိမယ္လို႔ မထင္မွတ္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံႏွစ္ခုက လည္းရွိပါ ေသးတယ္။ဒါက ပါကစၥတန္နဲ႔ အာဂ်င္တီးနားႏိုင္ငံေတြပါ။ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြအရ လူဦးေရ သန္း ၂၀ဝ ေက်ာ္ ရွိတဲ့ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ ငါးဦးလ်င္ တစ္ဦးႏႈန္းေလာက္က အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အစားအစာ မူဝါဒ သုေတသနဌာန IFPRI ကထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ဆိုရင္ ကေလးငယ္အမ်ားစုအပါအဝင္လူေပါင္း သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ပါကစၥတန္မွာ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနတယ္ဆိုပါတယ္။အာ၈်င္တီးနားက်ေတာ့ တမ်ိဳးပါ။ စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈနဲ႔ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈေၾကာင့္ အာဂ်င္တီးနား ျပည္သူ ၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ ဆင္းရဲႏြမ္း ပါးမႈေအာက္ကိုေရာက္ေနတယ္ဆိုပါတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဟာ ေနထိုင္မႈစရိတ္ေၾကာင့္ဆိုေပမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ သူေတြ စီမံခန႔္ခြဲမႈညံ့ဖ်င္းတာေၾကာင့္လည္းဆိုႏိုင္ပါတယ္။အာဂ်င္တီးနား၊ပါကစၥတန္က လည္း ဒီသေဘာပါဘဲ။ ေရွ႕ ေလွ်ာက္ဒီစာရင္းထဲ အေရွ႕ေတာင္အာရွက ဘယ္ႏိုင္ငံေတြ၊ေတာင္အာရွက ဘယ္ႏိုင္ငံေတြ ပါဝင္လာဦး မလဲဆို တာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္ဆိုတာ တင္ျပရင္း ယခုတစ္ပတ္ႏိုင္ငံတကာသတင္းသုံးသပ္ခ်က္ကို ဒီမွာဘဲ ရပ္တန႔္လိုက္ခ်င္ပါတယ္။

မင္းထက္
ဧၿပီ - ၄