【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 ပြင်းထန်လာတဲ့ ပဋိပက္ခတွေ

ယခုတစ်ပတ်အတွင်းဖြစ်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေထဲမှာ စိတ်လှုပ်ရှားစရာ သတင်းတွေပါသလို ဆက်စောင့်ကြည့်ရဦးမယ့် စိတ်ဝင်စားစရာ သတင်းတွေလဲ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ဒီထဲမှာ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် နုတ်ထွက်တဲ့ သတင်းတွေ၊ ဆူဒန်မှာ အကြမ်းဖက်ဖြိုခွင်းတဲ့ သတင်းတွေ၊ ကာဇက်စ္စတန် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ ဆန္ဒပြသူ ရာနဲ့ချီပြီး ထိန်းသိမ်းခံရတာတွေ၊ အယ်လ်ဘေးနီးယားမှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေလို့ ဒေသန္တရရွေးကောက်ပွဲတွေကို ဖျက်သိမ်းလိုက်တာတွေ၊ အမေရိကန်နဲ့ ရုရှား စစ်သင်္ဘောတွေ တရုတ်ပင်လယ်ပြင်ထဲ တိုက်မိမလိုဖြစ်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေ၊ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအပေါ် သက်ရောက်မှုအဖြစ် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်းကို လျှော့ချလာရတာတွေ စတဲ့ သတင်းတွေက စောင့်ကြည့်စရာပါ။

ဒီသတင်းတွေက ယခုတစ်ပတ်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံ လေလံပွဲတစ်ခုမှာ ဒူးရင်းသီးတစ်လုံးကို ထိုင်းဘတ် ၁ ဒသမ ၅ သန်း (ကန်ဒေါ်လာ ၄၈,၀၀၀) ဖြင့် ချမ်းသာသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ဝယ်ယူခဲ့တဲ့ သတင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်အစိုးရ သိမ်းယူထားတဲ့ အာဏာရှင် မားကို့စ်၏ ဒေါ်လာသန်းပေါင်းများစွာ တန်ဖိုးရှိတဲ့ ကျောက်မျက်ရတနာတွေကို လေလံတင်မယ့် သတင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ ကျောင်းတစ်ကျောင်းမှာ ပလတ်စတစ် စွန့်ပစ်ပစ္စည်း ယူဆောင်လာတဲ့ ကျောင်းသားတွေကို အခမဲ့တက်ရောက်ခွင့်ပြုထားတဲ့ သတင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်က နေအိမ်တစ်အိမ်ထဲမှာ ညအချိန်မတော် ဧရာမမိကျောင်းကြီးတစ်ကောင် ဝင်လာတဲ့ သတင်း၊ ရုရှားရဲ့ အာတိတ်ဒေသဖြတ် ပထမဆုံး ခရီးသည်တင်ရထား စတင်ပြေးဆွဲတဲ့ သတင်း၊ ဗင်နီဇွဲလား ရွှေ့ပြောင်းဒုက္ခသည် အများဆုံးလက်ခံထားတဲ့ တောင်အမေရိက သုံးနိုင်ငံကို အကူအညီများပို့ပေးရန် အန်ဂျလီနာဂျိုလီ က နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းကို တိုက်တွန်းခဲ့တဲ့ သတင်းတွေထဲမှာ ထူးထူးခြားခြား သတိထားစရာ သတင်းတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်ပင်လယ်မှာဖြစ်တဲ့ အမေရိကန် - ရုရှား ပဋိပက္ခ

ယခုတစ်ပတ် သတင်းတွေထဲ အများစုသတိထားမိတာက အရှေ့တရုတ်ပင်လယ် အရှေ့ပိုင်းမှာ ရုရှားဖျက်သင်္ဘောနဲ့ အမေရိကန်စစ်သင်္ဘော တိုက်မိမလိုဖြစ်ခဲ့တဲ့ သတင်းပါဘဲ။အာရှနဲ့ ဥရောပသာမက ကမ္ဘာတစ်ခွင်လုံးမှာ စစ်ရေးအရ လွှမ်းမိုးထားတဲ့ အမေရိကန်ကို ရုရှားက သမ္မတ ပူတင် လက်ထက်မှာ ပြန်ပြီးတုံ့ပြန်မှုတွေ၊ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုတွေ လုပ်လာတာကို မကြာခဏတွေ့လာရပါတယ်။

အခုလည်း အရှေ့တရုတ်ပင်လယ် အရှေ့ပိုင်းတွင် ဇွန်လ ၈ ရက် နံနက်က ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်က နှစ်ဘက်လုံးအတွက် အတော်လေးကို ရှောင်ရတိမ်းရခက်တဲ့ တင်းမာမှုကို ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ဒီဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရုှရှားဘက်က သူတို့ဖျက်သင်္ဘော Admiral Vinofradov အနီး မီတာ ၅၀ အကွာအဝေးအတွင်း အမေရိကန် စစ်သင်္ဘော USS Chancellorsville ဝင်လာတာဖြစ်ပြီး အမေရိကန်စစ်သင်္ဘောက ရုတ်တရက် လမ်းကြောင်းပြောင်းပြီး ရုှရှားဖျက်သင်္ဘော Admiral Vinofradov ရဲ့ လမ်းကြောင်းထဲ ဖြတ်ဝင်လာတာလို့ စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်ဘက်ကတော့ ယင်းဖော်ပြမှုများကို ပယ်ချပြီး ရုရှားသင်္ဘောရဲ့ အပြုအမူဟာ ဘေးမကင်းကြောင်းနဲ့ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် မပီသလို့ ယာယီကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး တာဝန်ယူထားတဲ့ ပက်ထရစ်ရှာနာဟန် က ရုရှားနိုင်ငံသို့ တရားဝင် ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက် တိုင်တန်းမည်လို့ ဆိုပါတယ်။ဒီလိုဖြစ်ရပ် မတိုင်ခင်ကတည်းက ရုရှားနဲ့ အမေရိကန်ကြား တင်းမာမှုက ရှိနေတာပါ။ဒါက နျူကလီးယား လက်နက်ထိန်းချုပ်ရေး စာချုပ်သက်တမ်းတိုးဖို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြစ်နေတာပါ။ပူတင် ကတော့ ဇွန် ၆ ရက်က ဒီစာချုပ် New START ကို သက်တမ်းတိုးဖို့ အမေရိကန်ဘက်က စိတ်မဝင်စားရင် နုတ်ထွက်ဖို့ ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

နျူကလီးယား ထိပ်ဖူးအရေအတွက်ကို ထိန်းချုပ်တဲ့ ဒီစာချုပ်ဟာ နှစ်နှစ်သက်တမ်းရှိတာဖြစ်ပြီး ၂၀၁၀ ခုနှစ်က စတင်လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တာပါ။ရုရှားဘက်က မကြာခဏသက်တမ်းတိုးဖို့ ကမ်းလှမ်းပေမယ့် အမေရိကန်ဘက်က အင်တင်တင်လုပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။အမေရိကန်နဲ့ တင်းမာမှုမြင့်တက်နေတဲ့ ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲမှာဘဲ ရုရှားနိုင်ငံကို တရုတ်သမ္မတ လာရောက်ခဲ့ပါတယ်။ဒီခရီးစဉ်ထဲမှာ သဘောတူစာချုပ်တွေ၊ ရင်းနှီးမြပ်နှံမှုတွေ  ဒေါ်လာဘီလျံနဲ့ချီပြီး လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။

ဒီခရီးစဉ်အတွင်း စိန့်ပီတာစဘတ်မှာ ကျင်းပတဲ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးညီလာခံကိုပါ တရုတ်သမ္မတ တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ တရုတ်နဲ့ ရုှရှားကြား ပိုနီးစပ်တဲ့ ဆက်ဆံရေးဖြစ်ထွန်းလာဖွယ် ရှိနေသလို အမေရိကန် မပါတဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းသစ်ကိုလည်း မကြာမီတွေ့မြင်ဖွယ် ရှိနေပါတယ်။ဒါတင်မကသေးပါဘူး။တရုတ်စစ်ရေးအင်အားကို အမေရိကန် စောင့်ကြည့်နေစဉ်မှာဘဲ တရုတ်နိုင်ငံဘက်က ယခုရက်သသတ္တပတ်ထဲမှာ ပင်လယ်ဝါထဲရှိ ဝမ်းပြားသင်္ဘောကြီး စြင်္ကန်ပေါ်ကနေ Long March11 ဒုံးကျည်ကို လွှတ်တင်ပြခဲ့ပါတယ်။အမေရိကန်အနေနဲ့ တရုတ်ကို စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးတွေမှာ ဝိုင်းပိတ်ဆို့နေရာကနေ ယခု သူကိုယ်တိုင် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေ ဝိုင်းပိတ်ဆို့နေတာကို ခံနေရသလားဆိုတာ သတိထားစောင့်ကြည့်ရတဲ့အခါ ဖြစ်နေပါပြီ။

အမေရိကန်အနေနဲ့ ရုှရှားနဲ့ တရုတ်ဘက်ကိုဘဲ ပစ်မှတ်ထားနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။အီရန်-မြောက်ကိုရီးယား ဘက်ကိုလည်း အာရုံစိုက်ထားပါတယ်။အမေရိကန်အနေနဲ့  ရုရှားနဲ့ နျူထိပ်ဖူးအရေအတွက် ထိန်းချုပ်ရေး စာချုပ်ကို သက်တမ်းတိုးဖို့ ပျက်ကွက်နေပေမယ့် မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ နျူလက်နက်တွေ ဖျက်သိမ်းဖို့ အမေရိကန်က တရစပ် ဖိအားပေးနေပါတယ်။
ဒီအတွက် မြောက်ကိုရီးယားဘက်က နျူလက်နက်တွေ တစ်ဖက်သတ် စွန့်လွှတ်ရေးကိုဘဲ အမေရိကန်က ဆက်လက်ပြောကြားနေရင် အန္တရာယ်ရှိနိုင်တယ်လို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ဒါ့အပြင် အမေရိကန်ကို မူဝါဒအသစ်တစ်ခု မဖော်ထုတ်နိုင်ရင် အချက်လေးချက်ပါ စင်ကာပူ ပူးတွဲသဘောတူညီချက်က စာရွက်အလွတ်တစ်ခု ဖြစ်သွားမယ်လို့လည်း ခြိမ်းခြောက်ခဲ့ပါတယ်။ဒီအတွက် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးဇာတ်ခုံမှာ ဘာတွေဆက်ဖြစ်လာဦးမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာပါ။

ဒီသတင်းက ယခုတစ်ပတ်ထဲဖြစ်ခဲ့တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ၂၀၁၄ စစ်အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်ချန်အိုချာ ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် နောက်ထပ်သက်တမ်းအတွက် ထိုင်းလွှတ်တော်က အတည်ပြုလိုက်တဲ့ သတင်း၊ သြစတြီးယားနိုင်ငံရဲ့ ပထမဆုံး အမျိုးသမီးဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူ ဘရစ်ဂစ်ဘီးယားလိုင်း သမ္မတအိမ်တော်ရာ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုတဲ့ သတင်း၊ (၇၅) နှစ်မြောက် နော်မန်ဒီကမ်းခြေတက် တိုက်ပွဲအခမ်းအနားကို အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့် နှင့် ပြင်သစ်သမ္မတ မက်ကရွန် အပါအဝင် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက်ခဲ့ကြတဲ့ သတင်း၊ ကျူးဘားနိုင်ငံသို့ အပျော်စီးသင်္ဘောများနှင့် အုပ်စုလိုက်ခရီးသွားတာကို ပိတ်ပင်တဲ့ ညွှန်ကြားချက်အသစ်ကို အမေရိကန်အစိုးရက ကြေညာတဲ့ သတင်း၊ ရဲတပ်ဖွဲ့က ဆစ်ဒနီမြို့ရှိ ဩစတြေးလျ ရုပ်သံကော်ပိုရေးရှင်း (ABC) ဌာနချုပ်ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့တဲ့ သတင်း၊ စတဲ့ သတင်းတွေထဲ သတိထားစရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဗြိတိန်အကွဲအပြဲ

ယခုတစ်ပတ် သတင်းတွေထဲမှာ ထိပ်ဆုံးကနေရှိနေတာ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် လစ်လပ်နေရာအတွက် ဘယ်သူက နေရာယူလာနိုင်သလဲ ဆိုတာနဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂကနေ ခွဲထွက်ဖို့ ဗြိတိန်ရဲ့ အခြေအနေက ဘယ်လိုဖြစ်လာနိုင်သလဲ ဆိုတာတွေပါ။

ဗြိတိန်နိုင်ငံရဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် ထရီဆာမေ ဟာ အာဏာရ ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီရဲ့ အကြီးအကဲအဖြစ်ကနေ ဇွန် ၇ ရက်နေ့မှာ နုတ်ထွက်ကြောင်း လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တဲ့အတွက် အလှည့်အပြောင်းများတဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂမှကနေ ဗြိတိန်ခွဲထွက်မှုမှာ ဒုတိယမြောက် ဝန်ကြီးချုပ်အပြောင်းအလဲ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

ပါတီအကြီးအကဲကသာ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးယူတဲ့ ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီမှာ ထရီဆာမေ နုတ်ထွက်တဲ့အတွက် ပါတီအကြီးအကဲ တာဝန်ယူသူဟာ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာမှာပါ။အီးယူမှ ထွက်ခွာရေးအတွက် ၂၀၁၆ လူထုဆန္ဒခံယူပွဲပြီးနောက်မှာ ဝန်ကြီးချုပ်နေရာကို  မစ္စစ်မေ ရာထူးရယူကာ ထွက်ခွာမှုအစီအစဉ်ကို သုံးနှစ်အတွင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး လွှတ်တော်အတည်ပြုချက် ရယူရန်အတွက် ကြိုးပမ်းရင်းနဲ့  နှစ်ကြိမ်တိုင် နောက်ဆုတ်ခဲ့ရအပြီးမှာ ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ရတာပါ။

ဥရောပသမဂ္ဂကနေ နုတ်ထွက်ရင် ဗြိတိန်အတွက် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အခက်အခဲတွေက များသလို လျော်ကြေးကိစ္စကလည်း တနင့်တပိုးပါဘဲ။ဒါကို ပြည်သူတွေက သဘောမတူပါဘူး။ဒါပေမယ့် အလျင်စလို ခွဲထွက်ဖို့ ဥရောပသမဂ္ဂကနေ ခွဲထွက်ဖို့ ဥရောပပါလီမန်နဲ့ သဘောတူချက်ရယူအပြီးမှာ ခွဲထွက်ရေး အစီအစဉ်တွေက ကမောက်ကမတွေ ဖြစ်ကုန်တာပါ။ဗြိတိန်အနေနဲ့ ခွဲထွက်ခြင်းအတွက် အကြောင်းပြချက်က တာဝန်တွေ စရိတ်တွေ ပိုယူရတာနဲ့ ရွေ့ပြောင်းတွေကို ခွဲတမ်းစနစ်နဲ့ ယူရတဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေအပြင် ဂျာမန်နဲ့ ပြင်သစ်တို့ ခေါင်းဆောင်လာတဲ့ အီးယူမှာ သူ့ရဲ့အခန်းကဏ္ဍ လျော့ကျလာတာလည်း ပါပါတယ်။

ဒီလိုခွဲထွက်တဲ့အတွက် နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီမှာ လွတ်လပ်စွာဆုံးဖြတ်နိုင်ခွင့်ရှိသလို ကုန်သွယ်မှုမှာလည်း လွတ်လပ်စွာ ဆုံးဖြတ်နိုင်ခွင့် ရှိမယ်လို့လည်း  ယူဆခဲ့ပါတယ်။ဒီအတွက် အကျိုးအမြတ်က ပိုများမယ်လို့ ယူဆပေမယ့် တစ်ဖက်မှာ ခရီးသွားအကူးအပြောင်းတွေကအစ ယုတ်အစွဆုံး ဘောလုံးလို အားကစားအပြောင်းအရွှေ့မှာတောင် ထိခိုက်မှုတွေ ရှိလာခဲ့တာ တွေ့နေရပါတယ်။အကျိုးထက် အပြစ်က ပိုများနေသလို လုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက်လည်း ရင်းနှီးမြုပ်နှံရာမှာ အထူးအခွင့်အရေးတွေ ဆုံးရှုံးနိုင်သလို အခွန်အခတွေ အလုပ်အကိုင်တွေပါ ဆုံးရှုံးမှုက ပိုများနေပါတယ်။ဒါကြောင့်လည်း လန်ဒန်မှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ဖြစ်လာရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။

လက်ရှိမှာ ပါတီအကြီးအကဲနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်နေရာအတွက် ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ စာရင်းပေးထားတဲ့ အမတ် ၁၁ ဦးအထိ ရှိပါတယ်။လာမယ့် ဇွန် ၁၃၊ ၁၈၊ ၁၉ နဲ့ ၂၀ ရက်တွေမှာ လျှို့ဝှက်မဲပေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်ပြီး ဇူလိုင်လကုန်လောက်မှာတော့ ရွေးကောက်ခံရသူကို ကြေညာမှာပါ။  အနိုင်ရသူအနေဖြင့် ဗြိတိန်ထွက်ခွာမှုကို ထပ်မံနောက်ဆုတ်မလား၊  ဗြိတိန်၏ အရင်းနှီးဆုံး ကုန်သွယ်ဖက် အီးယူနဲ့ ဆက်ဆံမှုဖြတ်တောက်မလား ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ် ထရီဆာမေ ကတော့  ဇူလိုင်လကုန်အထိ ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ကို ဆက်ယူထားမှာပါ။

ထရီဆာမေ နေရာကို ဆက်ခံနိုင်တယ်လို့ နာမည်ထွက်နေတဲ့ သုံးဦးထဲက တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ဘောရစ်ဂျွန်ဆင် ကတော့ ဗြိတိန်နိုင်ငံသားတွေ ဖြစ်နေတဲ့ လျော်ကြေးကိစ္စကိုပဲ အဓိကထား ပြောခဲ့တာရှိပါတယ်။ဘီလျံနဲ့ချီတဲ့ လျော်ကြေးအတွက် ဥရောပသမဂ္ဂအနေနဲ့ သဘောတူထားတဲ့ နုတ်ထွက်မှုထက် ပိုကောင်းတဲ့ အခြေအနေကို သဘောတူမပေးနိုင်ရင် ကျေအေးငွေကို ပေးရမှာကို သဘောမတူဘူးလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

ထရီဆာမေနောက် ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်နေရာကို ဆက်ခံတဲ့ ဘယ်သူဖြစ်ဖြစ် ဘရီဇစ်လို့ခေါ်တဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂကနေ အောက်တိုဘာ ၃၁ ရက်မှာ နောက်ဆုံးထား ခွဲထွက်မှုကို လုပ်ဆောင်ရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီကြားထဲ ဘယ်နှစ်ယောက် အပြောင်းအလဲဖြစ်မလဲ၊ ထွက်ဖို့ရောဖြစ်ပါ့မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းက ယခုတစ်ပတ်ထဲ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အစိုးရအရာရှိတွေကို ထုတ်ပယ်တာကို အယ်လ်ဆာဗေးဒိုး သမ္မတသစ်က တွစ်တာကနေတစ်ဆင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့ သတင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းတစ်ဝန်း ပြင်းထန်တဲ့အပူချိန် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေလို့ အများပြည်သူအနေဖြင့် လက်ဖက်ရည်၊ ကော်ဖီ၊ အရက်တွေ မသောက်ဖို့ အစိုးရက အကြံပြုထားရတဲ့ သတင်း၊ ယူအေအီးနိုင်ငံ ဒူဘိုင်းမှာဘတ်စ်ကားတစ်စီး တိမ်းမှောက်လို့ ၁၇ ဦး သေဆုံးကာ အမြောက်အမြား ဒဏ်ရာရရှိတဲ့ သတင်း၊ သြစတြေးလျနိုင်ငံ ဒါဝင်မြို့မှာ သေနတ်သမားတစ်ဦးရဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် လူလေးဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့ သတင်း၊ အင်ဒိုနီးရှားမှာ စစ်သွေးကြွတစ်ဦး ရဲစခန်းအပြင်ဘက်မှာ အသေခံ ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်ရန် ကြိုးပမ်းစဉ် ဒဏ်ရာရှိသွားတဲ့ သတင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အနောက်ဘန်ဂေါပြည်နယ်မှာ ပြိုင်ဘက် နိုင်ငံရေးပါတီ ထောက်ခံသူများအကြား သေနတ်ပစ်ခတ်မှုဖြစ်လို့ လူလေးဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့ သတင်း၊ လေးလကြာ ပိတ်ထားတဲ့ ကိုလံဘီယာနှင့် ဗင်နီဇွဲလားကြား နယ်စပ်ဂိတ်ကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လိုက်တဲ့ သတင်း၊ ကြွေးမပေးလို့ နှစ်နှစ်အရွယ် မြေးဖြစ်သူကို သတ်ဖြတ်မှု အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားတဲ့ သတင်း၊ ပညာရေးနှင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အမိန့်ဒီဂရီနှစ်ခုကို ထုတ်ပြန်လို့ ဆန္ဒပြသူတွေက ဟွန်ဒူးရပ်စ်နိုင်ငံ တစ်ဝန်းရှိ မြို့များတွင် လမ်းများပိတ်ဆို့ကာ ကားတာယာများကို မီးရှို့ခဲ့တဲ့ သတင်း၊ ဆူဒန်နိုင်ငံ ခါသွမ်မြို့တော်မှာ ဒီမိုရေစီတောင်းဆို ဆန္ဒပြသူတွေကို စစ်တပ်က ပစ်ခတ်ဖြိုခွင်းလို့ သေဆုံးသူ ၁၀၈ ဦးအထိ ရှိလာတဲ့ သတင်းတွေထဲ သတိထားစောင့်ကြည့်စရာ နိုင်ငံရေးသတင်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ကုန်သွယ်ရေးစစ်ဆိုးကျိုး စသက်ရောက်ပြီလား    

ယခုလထဲမှာ G-20 ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို ကျင်းပဖို့ ရှိပါတယ်။ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကျင်းပမယ့် G-20 အစည်းအဝေးက အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်ကြား ဖြစ်နေတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲအတွက် အကျိုးသက်ရောက်မှုများစွာ ရှိလာနိုင်ပါတယ်။ဘာကြောင့်လဲဆို အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့် က ဒီအစည်းအဝေးပြီးရင် တရုတ်အပေါ် ထပ်ပြီး အခွန်သစ်တွေတိုးကောက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ဖို့ရှိတယ်လို့ ပြင်သစ်ကိုရောက်စဉ် ပြောခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲဟာ ဒီထက်ပို အရှိန်အဟုန်ပြင်းလာမယ့် သဘောပါဘဲ။ဒီအစည်းအဝေးမှာ တရုတ်သမ္မတနဲ့ အမေရိကန်သမ္မတတို့ တွေ့ကြဖို့ ရှိပါတယ်။

ဒီတွေ့ဆုံမှုမှာ အဆင်မပြေခဲ့ရင် ဘီလျံ ၃၂၅ ဘီလျံဖိုး အမေရိကန်က ထပ်ပြီး အခွန်တိုးကောက်မှာပါ။လောလောဆယ်မှာ တရုတ်အခြေစိုက် နည်းပညာကုမ္ပဏီဖြစ်တဲ့ ဟွာဝေးရဲ့ ထုတ်ကုန် စမတ်ဖုန်းတွေအပေါ် လှုမှုကွန်ရက်ဖြစ်တဲ့ facebook က နည်းပညာထောက်ပံ့မှုတွေ မပြုလုပ်မယ့်အပြင် နောက်ထွက်မယ့် ဟွာဝေးဖုန်းတွေမှာလည်း facebook ပါဝင်လာဖွယ် မရှိဘူးလို့ ကုမ္ပဏီဘက်က ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမယ့် ဘယ်အချိန်ကာလ ဆိုတာတော့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ မပါခဲ့ပါဘူး။တရုတ်ဘက်ကလည်း ရှားပါးမြေသတ္တု ၁၇ မျိုးအပေါ်မှာ အခွန် ၂၅ ရာခိုင်နူန်း တန်ပြန်ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါ့အပြင် တရုတ်ပြည်တွင်းက အမေရိကန် နည်းပညာကုမ္ပဏီတွေကိုလည်း တရုတ်နိုင်ငံကို နည်းပညာရောင်းချနေမှုတွေ ရပ်လိုက်ရင် အကျိုးဆက်တွေ ကြုံရနိုင်တယ်လို့ တရုတ်အစိုးရဘက်က ခေါ်ပြီးသတိပေးခဲ့တာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်ဗဟိုဘဏ် အကြီးအကဲကတော့ အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် တရုတ်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒများစွာ ကျန်နေသေးတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ တရုတ်အနေနဲ့ အမေရိကန်နဲ့ဖြစ်တဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကို နိုင်နင်းစွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်တယ်လို့ သွယ်ဝိုက်ပြီး အသိပေးလိုက်တဲ့ သဘောပါဘဲ။ဒီကြားထဲမှာဘဲ တရုတ်က သူ့နိုင်ငံက ပြည်သူတွေကို အမေရိကန်နိုင်ငံကိုသွားတဲ့ ခရီးစဉ်တွေကို ဗီဇာနဲ့ အမေရိကန်မှာဖြစ်နေတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို အကြောင်းပြကာ အမေရိကန်နိုင်ငံကို ခရီးသွားတာ ပြန်သုံးသပ်ဖို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒီရက်သတ္တပတ်ထဲမှာဘဲ တရုတ်သမ္မတရဲ့ ရုရှားခရီးစဉ်ထဲမှာ ရုရှားသမ္မတက အမေရိကန်နဲ့ဖြစ်တဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲမှာ တရုတ်နဲ့ တစ်သားတည်း ရပ်တည်ကြောင်းကို ပြသခဲ့ပါတယ်။ဒီခရီးစဉ်မှာ ပူတင် က အမေရိကန် ဖော်ဆောင်နေတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲတွေကို အပြစ်တင်ခဲ့ပါတယ်။ပြင်းထန်လာတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲတွေကြောင့် တစ်ကယ်စစ်ပွဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်နဲ့ အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံစလုံးက ကုန်သွယ်ရေးအငြင်းပွားမှုကနေ တစ်နိုင်ငံချင်း၏ ကုန်စည်များအပေါ် ဒေါ်လာဘီလျံနဲ့ချီတဲ့ အခွန်တွေ အပြန်အလှန်ပြဋ္ဌာန်းခဲ့လို့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကိုပါ အထိနာစေခဲ့သည်။

အမေရိကန်အနေနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးလိုငွေပြမှုကို လျှော့ချဖို့ ထရမ့် စတက်လာကတည်းက လုပ်ဆောင်လာခဲ့ရာမှာ တရုတ် အပါအဝင် ဥရောပသမဂ္ဂနဲ့ အိမ်နီးချင်း မက္ကဆီကိုပါမကျန် ကုန်သွယ်ရေးပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။မက္ကဆီကိုနဲ့ ဖြစ်နေတဲ့ နယ်စပ်ကနေ ခိုးဝင်တွေကို တားဆီးဖို့ ပျက်ကွက်တဲ့အတွက် နယ်စပ်ဂိတ်တွေကို ပိတ်လိုက်ဖို့ ကြိုးစားသလို အခွန်ကောက်ဖို့လည်း လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ထရမ့် က လက်တင်အမေရိကမှ အမေရိကန်နိုင်ငံထဲ တရားမဝင် ခိုးဝင်ကြတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းဝင်ရောက်သူတွေကို တားဆီးပေးဖို့ ပျက်ကွက်ရင် ဇွန် ၁၀ ရက် စတင်ပြီး မက္ကဆီကိုက ပို့ကုန်တွေအပေါ် စည်းကြပ်ခွန် ငါးရာခိုင်နှုန်း စတင်တိုးမြှင့်ကောက်ခံပြီး လစဉ်လတိုင်း ထပ်တိုးကောက်ခံကာ အောက်တိုဘာလမှာ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြှင့်ကောက်ခံသွားမယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ဇွန် ၈ ရက်မှာတော့ မက္ကဆီကိုဘက်က ရွှေ့ပြောင်းဝင်ရောက်သူတွေကို တားဆီးပေးရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သဘောတူညီချက်တစ်ရပ် လက်မှတ်ထိုးလိုက်လို့ မက္ကဆီကို သွင်းကုန်တွေအပေါ် စည်းကြပ်ခွန်ချမှတ်မှုကို အမေရိကန်ဘက်က အချိန်အကန့်အသတ်မရှိ ရွှေ့ဆိုင်းပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒီလို အမေရိကန် ဖော်ဆောင်တဲ့ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းတွေကြောင့်  ကမ္ဘာတဝန်း ကုန်သွယ်မှုတွေ ကမောက်ကမဖြစ်လာလို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ၂၀၁၉ အတွက် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ခန့်မှန်းချက်ကို လျှော့ချခဲ့ရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ ဆက်ပြီးပြင်းထန်လာမယ့် သဘောဖြစ်သလို လာမယ့် အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ထရမ့်ဘဲ ထပ်မံရွေးကောက်ခံရဖို့ ရှိနေတဲ့အတွက် လာမယ့်နှစ်တွေမှာ အမေရိ ကန်နဲ့ တရုတ်ကြား ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲက တစ်ဘက်ဘက်က အလျှော့မပေးမခြင်း ပြင်းထန်နေဦးမှာပါ။ဒါကြောင့်လည်း  ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို မျက်ခြေမပြတ် စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုနေဦးမှာပါ။

ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အတက်အကျနဲ့အတူ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်း ဘာတွေဖြစ်လာဦးမလဲဆိုတာ ဆက်စောင့်ကြည့်ရင်း ယခုတစ်ပတ် နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက်ကို ဒီမှာဘဲ ရပ်လိုက်ချင်ပါတယ်။

မင်းထက်
ဇွန် - ၁၀

( Zawgyi )

ယခုတစ္ပတ္အတြင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတင္းေတြထဲမွာ စိတ္လႈပ္ရွားစရာ သတင္းေတြပါသလို ဆက္ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမယ့္ စိတ္ဝင္စားစရာ သတင္းေတြလဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ဒီထဲမွာ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ႏုတ္ထြက္တဲ့ သတင္းေတြ၊ ဆူဒန္မွာ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းတဲ့ သတင္းေတြ၊ ကာဇက္စၥတန္ သမၼတေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ဆႏၵျပသူ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ထိန္းသိမ္းခံရတာေတြ၊ အယ္လ္ေဘးနီးယားမွာ ဆႏၵျပပြဲေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေနလို႔ ေဒသႏၲရေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္တာေတြ၊ အေမရိကန္နဲ႔ ႐ုရွား စစ္သေဘၤာေတြ တ႐ုတ္ပင္လယ္ျပင္ထဲ တိုက္မိမလိုျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတင္းေတြ၊ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲေၾကာင့္ ကမာၻ႔စီးပြားေရးအေပၚ သက္ေရာက္မႈအျဖစ္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏႈန္းကို ေလွ်ာ့ခ်လာရတာေတြ စတဲ့ သတင္းေတြက ေစာင့္ၾကည့္စရာပါ။

ဒီသတင္းေတြက ယခုတစ္ပတ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံ ေလလံပြဲတစ္ခုမွာ ဒူးရင္းသီးတစ္လုံးကို ထိုင္းဘတ္ ၁ ဒသမ ၅ သန္း (ကန္ေဒၚလာ ၄၈,၀၀၀) ျဖင့္ ခ်မ္းသာေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးက ဝယ္ယူခဲ့တဲ့ သတင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္အစိုးရ သိမ္းယူထားတဲ့ အာဏာရွင္ မားကို႔စ္၏ ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ တန္ဖိုးရွိတဲ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြကို ေလလံတင္မယ့္ သတင္း၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းရွိ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းမွာ ပလတ္စတစ္ စြန႔္ပစ္ပစၥည္း ယူေဆာင္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို အခမဲ့တက္ေရာက္ခြင့္ျပဳထားတဲ့ သတင္း၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္က ေနအိမ္တစ္အိမ္ထဲမွာ ညအခ်ိန္မေတာ္ ဧရာမမိေက်ာင္းႀကီးတစ္ေကာင္ ဝင္လာတဲ့ သတင္း၊ ႐ုရွားရဲ႕ အာတိတ္ေဒသျဖတ္ ပထမဆုံး ခရီးသည္တင္ရထား စတင္ေျပးဆြဲတဲ့ သတင္း၊ ဗင္နီဇြဲလား ေ႐ႊ႕ေျပာင္းဒုကၡသည္ အမ်ားဆုံးလက္ခံထားတဲ့ ေတာင္အေမရိက သုံးႏိုင္ငံကို အကူအညီမ်ားပို႔ေပးရန္ အန္ဂ်လီနာဂ်ိဳလီ က ႏိုင္ငံတကာအသိုက္အဝန္းကို တိုက္တြန္းခဲ့တဲ့ သတင္းေတြထဲမွာ ထူးထူးျခားျခား သတိထားစရာ သတင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ - ႐ုရွား ပဋိပကၡ

ယခုတစ္ပတ္ သတင္းေတြထဲ အမ်ားစုသတိထားမိတာက အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္ အေရွ႕ပိုင္းမွာ ႐ုရွားဖ်က္သေဘၤာနဲ႔ အေမရိကန္စစ္သေဘၤာ တိုက္မိမလိုျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတင္းပါဘဲ။အာရွနဲ႔ ဥေရာပသာမက ကမာၻတစ္ခြင္လုံးမွာ စစ္ေရးအရ လႊမ္းမိုးထားတဲ့ အေမရိကန္ကို ႐ုရွားက သမၼတ ပူတင္ လက္ထက္မွာ ျပန္ၿပီးတုံ႔ျပန္မႈေတြ၊ ထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈေတြ လုပ္လာတာကို မၾကာခဏေတြ႕လာရပါတယ္။

အခုလည္း အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္ အေရွ႕ပိုင္းတြင္ ဇြန္လ ၈ ရက္ နံနက္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္က ႏွစ္ဘက္လုံးအတြက္ အေတာ္ေလးကို ေရွာင္ရတိမ္းရခက္တဲ့ တင္းမာမႈကို ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ဒီျဖစ္စဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႐ုွရွားဘက္က သူတို႔ဖ်က္သေဘၤာ Admiral Vinofradov အနီး မီတာ ၅၀ အကြာအေဝးအတြင္း အေမရိကန္ စစ္သေဘၤာ USS Chancellorsville ဝင္လာတာျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္စစ္သေဘၤာက ႐ုတ္တရက္ လမ္းေၾကာင္းေျပာင္းၿပီး ႐ုွရွားဖ်က္သေဘၤာ Admiral Vinofradov ရဲ႕ လမ္းေၾကာင္းထဲ ျဖတ္ဝင္လာတာလို႔ စြပ္စြဲခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္ဘက္ကေတာ့ ယင္းေဖာ္ျပမႈမ်ားကို ပယ္ခ်ၿပီး ႐ုရွားသေဘၤာရဲ႕ အျပဳအမူဟာ ေဘးမကင္းေၾကာင္းနဲ႔ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ မပီသလို႔ ယာယီကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး တာဝန္ယူထားတဲ့ ပက္ထရစ္ရွာနာဟန္ က ႐ုရွားႏိုင္ငံသို႔ တရားဝင္ ဆန႔္က်င္ကန႔္ကြက္ တိုင္တန္းမည္လို႔ ဆိုပါတယ္။ဒီလိုျဖစ္ရပ္ မတိုင္ခင္ကတည္းက ႐ုရွားနဲ႔ အေမရိကန္ၾကား တင္းမာမႈက ရွိေနတာပါ။ဒါက န်ဴကလီးယား လက္နက္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး စာခ်ဳပ္သက္တမ္းတိုးဖို႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္ေနတာပါ။ပူတင္ ကေတာ့ ဇြန္ ၆ ရက္က ဒီစာခ်ဳပ္ New START ကို သက္တမ္းတိုးဖို႔ အေမရိကန္ဘက္က စိတ္မဝင္စားရင္ ႏုတ္ထြက္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

န်ဴကလီးယား ထိပ္ဖူးအေရအတြက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ဒီစာခ်ဳပ္ဟာ ႏွစ္ႏွစ္သက္တမ္းရွိတာျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က စတင္လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တာပါ။႐ုရွားဘက္က မၾကာခဏသက္တမ္းတိုးဖို႔ ကမ္းလွမ္းေပမယ့္ အေမရိကန္ဘက္က အင္တင္တင္လုပ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။အေမရိကန္နဲ႔ တင္းမာမႈျမင့္တက္ေနတဲ့ ယခုရက္သတၱပတ္ထဲမွာဘဲ ႐ုရွားႏိုင္ငံကို တ႐ုတ္သမၼတ လာေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ဒီခရီးစဥ္ထဲမွာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြ၊ ရင္းႏွီးျမပ္ႏွံမႈေတြ  ေဒၚလာဘီလ်ံနဲ႔ခ်ီၿပီး လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။

ဒီခရီးစဥ္အတြင္း စိန႔္ပီတာစဘတ္မွာ က်င္းပတဲ့ ကမာၻ႔စီးပြားေရးညီလာခံကိုပါ တ႐ုတ္သမၼတ တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ တ႐ုတ္နဲ႔ ႐ုွရွားၾကား ပိုနီးစပ္တဲ့ ဆက္ဆံေရးျဖစ္ထြန္းလာဖြယ္ ရွိေနသလို အေမရိကန္ မပါတဲ့ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းသစ္ကိုလည္း မၾကာမီေတြ႕ျမင္ဖြယ္ ရွိေနပါတယ္။ဒါတင္မကေသးပါဘူး။တ႐ုတ္စစ္ေရးအင္အားကို အေမရိကန္ ေစာင့္ၾကည့္ေနစဥ္မွာဘဲ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဘက္က ယခုရက္သသတၱပတ္ထဲမွာ ပင္လယ္ဝါထဲရွိ ဝမ္းျပားသေဘၤာႀကီး ျစကၤန္ေပၚကေန Long March11 ဒုံးက်ည္ကို လႊတ္တင္ျပခဲ့ပါတယ္။အေမရိကန္အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ကို စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးေတြမွာ ဝိုင္းပိတ္ဆို႔ေနရာကေန ယခု သူကိုယ္တိုင္ ကမာၻ႔အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြ ဝိုင္းပိတ္ဆို႔ေနတာကို ခံေနရသလားဆိုတာ သတိထားေစာင့္ၾကည့္ရတဲ့အခါ ျဖစ္ေနပါၿပီ။

အေမရိကန္အေနနဲ႔ ႐ုွရွားနဲ႔ တ႐ုတ္ဘက္ကိုဘဲ ပစ္မွတ္ထားေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။အီရန္-ေျမာက္ကိုရီးယား ဘက္ကိုလည္း အာ႐ုံစိုက္ထားပါတယ္။အေမရိကန္အေနနဲ႔  ႐ုရွားနဲ႔ န်ဴထိပ္ဖူးအေရအတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး စာခ်ဳပ္ကို သက္တမ္းတိုးဖို႔ ပ်က္ကြက္ေနေပမယ့္ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ႕ န်ဴလက္နက္ေတြ ဖ်က္သိမ္းဖို႔ အေမရိကန္က တရစပ္ ဖိအားေပးေနပါတယ္။
ဒီအတြက္ ေျမာက္ကိုရီးယားဘက္က န်ဴလက္နက္ေတြ တစ္ဖက္သတ္ စြန႔္လႊတ္ေရးကိုဘဲ အေမရိကန္က ဆက္လက္ေျပာၾကားေနရင္ အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္တယ္လို႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ဒါ့အျပင္ အေမရိကန္ကို မူဝါဒအသစ္တစ္ခု မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရင္ အခ်က္ေလးခ်က္ပါ စင္ကာပူ ပူးတြဲသေဘာတူညီခ်က္က စာ႐ြက္အလြတ္တစ္ခု ျဖစ္သြားမယ္လို႔လည္း ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့ပါတယ္။ဒီအတြက္ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခုံမွာ ဘာေတြဆက္ျဖစ္လာဦးမလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာပါ။

ဒီသတင္းက ယခုတစ္ပတ္ထဲျဖစ္ခဲ့တဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ၂၀၁၄ စစ္အာဏာသိမ္းေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပရာယြတ္ခ်န္အိုခ်ာ ကို ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ေနာက္ထပ္သက္တမ္းအတြက္ ထိုင္းလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳလိုက္တဲ့ သတင္း၊ ၾသစႀတီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆုံး အမ်ိဳးသမီးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္သူ ဘရစ္ဂစ္ဘီးယားလိုင္း သမၼတအိမ္ေတာ္ရာ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုတဲ့ သတင္း၊ (၇၅) ႏွစ္ေျမာက္ ေနာ္မန္ဒီကမ္းေျခတက္ တိုက္ပြဲအခမ္းအနားကို အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန႔္ ႏွင့္ ျပင္သစ္သမၼတ မက္က႐ြန္ အပါအဝင္ ကမာၻ႔ေခါင္းေဆာင္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကတဲ့ သတင္း၊ က်ဴးဘားႏိုင္ငံသို႔ အေပ်ာ္စီးသေဘၤာမ်ားႏွင့္ အုပ္စုလိုက္ခရီးသြားတာကို ပိတ္ပင္တဲ့ ၫႊန္ၾကားခ်က္အသစ္ကို အေမရိကန္အစိုးရက ေၾကညာတဲ့ သတင္း၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕က ဆစ္ဒနီၿမိဳ႕ရွိ ဩစေၾတးလ် ႐ုပ္သံေကာ္ပိုေရးရွင္း (ABC) ဌာနခ်ဳပ္ကို ဝင္ေရာက္စီးနင္းခဲ့တဲ့ သတင္း၊ စတဲ့ သတင္းေတြထဲ သတိထားစရာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ၿဗိတိန္အကြဲအၿပဲ

ယခုတစ္ပတ္ သတင္းေတြထဲမွာ ထိပ္ဆုံးကေနရွိေနတာ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ လစ္လပ္ေနရာအတြက္ ဘယ္သူက ေနရာယူလာႏိုင္သလဲ ဆိုတာနဲ႔ ဥေရာပသမဂၢကေန ခြဲထြက္ဖို႔ ၿဗိတိန္ရဲ႕ အေျခအေနက ဘယ္လိုျဖစ္လာႏိုင္သလဲ ဆိုတာေတြပါ။

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ထရီဆာေမ ဟာ အာဏာရ ကြန္ဆာေဗးတစ္ပါတီရဲ႕ အႀကီးအကဲအျဖစ္ကေန ဇြန္ ၇ ရက္ေန႔မွာ ႏုတ္ထြက္ေၾကာင္း လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တဲ့အတြက္ အလွည့္အေျပာင္းမ်ားတဲ့ ဥေရာပသမဂၢမွကေန ၿဗိတိန္ခြဲထြက္မႈမွာ ဒုတိယေျမာက္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ပါတီအႀကီးအကဲကသာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရာထူးယူတဲ့ ကြန္ဆာေဗးတစ္ပါတီမွာ ထရီဆာေမ ႏုတ္ထြက္တဲ့အတြက္ ပါတီအႀကီးအကဲ တာဝန္ယူသူဟာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာမွာပါ။အီးယူမွ ထြက္ခြာေရးအတြက္ ၂၀၁၆ လူထုဆႏၵခံယူပြဲၿပီးေနာက္မွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေနရာကို  မစၥစ္ေမ ရာထူးရယူကာ ထြက္ခြာမႈအစီအစဥ္ကို သုံးႏွစ္အတြင္း ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၿပီး လႊတ္ေတာ္အတည္ျပဳခ်က္ ရယူရန္အတြက္ ႀကိဳးပမ္းရင္းနဲ႔  ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္ ေနာက္ဆုတ္ခဲ့ရအၿပီးမွာ ရာထူးကေန ႏုတ္ထြက္ခဲ့ရတာပါ။

ဥေရာပသမဂၢကေန ႏုတ္ထြက္ရင္ ၿဗိတိန္အတြက္ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲေတြက မ်ားသလို ေလ်ာ္ေၾကးကိစၥကလည္း တနင့္တပိုးပါဘဲ။ဒါကို ျပည္သူေတြက သေဘာမတူပါဘူး။ဒါေပမယ့္ အလ်င္စလို ခြဲထြက္ဖို႔ ဥေရာပသမဂၢကေန ခြဲထြက္ဖို႔ ဥေရာပပါလီမန္နဲ႔ သေဘာတူခ်က္ရယူအၿပီးမွာ ခြဲထြက္ေရး အစီအစဥ္ေတြက ကေမာက္ကမေတြ ျဖစ္ကုန္တာပါ။ၿဗိတိန္အေနနဲ႔ ခြဲထြက္ျခင္းအတြက္ အေၾကာင္းျပခ်က္က တာဝန္ေတြ စရိတ္ေတြ ပိုယူရတာနဲ႔ ေ႐ြ႕ေျပာင္းေတြကို ခြဲတမ္းစနစ္နဲ႔ ယူရတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြအျပင္ ဂ်ာမန္နဲ႔ ျပင္သစ္တို႔ ေခါင္းေဆာင္လာတဲ့ အီးယူမွာ သူ႔ရဲ႕အခန္းက႑ ေလ်ာ့က်လာတာလည္း ပါပါတယ္။

ဒီလိုခြဲထြက္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီမွာ လြတ္လပ္စြာဆုံးျဖတ္ႏိုင္ခြင့္ရွိသလို ကုန္သြယ္မႈမွာလည္း လြတ္လပ္စြာ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ခြင့္ ရွိမယ္လို႔လည္း  ယူဆခဲ့ပါတယ္။ဒီအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္က ပိုမ်ားမယ္လို႔ ယူဆေပမယ့္ တစ္ဖက္မွာ ခရီးသြားအကူးအေျပာင္းေတြကအစ ယုတ္အစြဆုံး ေဘာလုံးလို အားကစားအေျပာင္းအေ႐ႊ႕မွာေတာင္ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိလာခဲ့တာ ေတြ႕ေနရပါတယ္။အက်ိဳးထက္ အျပစ္က ပိုမ်ားေနသလို လုပ္ငန္းရွင္ေတြအတြက္လည္း ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံရာမွာ အထူးအခြင့္အေရးေတြ ဆုံးရႈံးႏိုင္သလို အခြန္အခေတြ အလုပ္အကိုင္ေတြပါ ဆုံးရႈံးမႈက ပိုမ်ားေနပါတယ္။ဒါေၾကာင့္လည္း လန္ဒန္မွာ ဆႏၵျပပြဲေတြ ျဖစ္လာရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။

လက္ရွိမွာ ပါတီအႀကီးအကဲနဲ႔ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေနရာအတြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ စာရင္းေပးထားတဲ့ အမတ္ ၁၁ ဦးအထိ ရွိပါတယ္။လာမယ့္ ဇြန္ ၁၃၊ ၁၈၊ ၁၉ နဲ႔ ၂၀ ရက္ေတြမွာ လွ်ိဳ႕ဝွက္မဲေပးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ၿပီး ဇူလိုင္လကုန္ေလာက္မွာေတာ့ ေ႐ြးေကာက္ခံရသူကို ေၾကညာမွာပါ။  အႏိုင္ရသူအေနျဖင့္ ၿဗိတိန္ထြက္ခြာမႈကို ထပ္မံေနာက္ဆုတ္မလား၊  ၿဗိတိန္၏ အရင္းႏွီးဆုံး ကုန္သြယ္ဖက္ အီးယူနဲ႔ ဆက္ဆံမႈျဖတ္ေတာက္မလား ဆိုတာကို ဆုံးျဖတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။လက္ရွိဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ထရီဆာေမ ကေတာ့  ဇူလိုင္လကုန္အထိ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္တာဝန္ကို ဆက္ယူထားမွာပါ။

ထရီဆာေမ ေနရာကို ဆက္ခံႏိုင္တယ္လို႔ နာမည္ထြက္ေနတဲ့ သုံးဦးထဲက တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးေဟာင္း ေဘာရစ္ဂြၽန္ဆင္ ကေတာ့ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ေလ်ာ္ေၾကးကိစၥကိုပဲ အဓိကထား ေျပာခဲ့တာရွိပါတယ္။ဘီလ်ံနဲ႔ခ်ီတဲ့ ေလ်ာ္ေၾကးအတြက္ ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ သေဘာတူထားတဲ့ ႏုတ္ထြက္မႈထက္ ပိုေကာင္းတဲ့ အေျခအေနကို သေဘာတူမေပးႏိုင္ရင္ ေက်ေအးေငြကို ေပးရမွာကို သေဘာမတူဘူးလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ထရီဆာေမေနာက္ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေနရာကို ဆက္ခံတဲ့ ဘယ္သူျဖစ္ျဖစ္ ဘရီဇစ္လို႔ေခၚတဲ့ ဥေရာပသမဂၢကေန ေအာက္တိုဘာ ၃၁ ရက္မွာ ေနာက္ဆုံးထား ခြဲထြက္မႈကို လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီၾကားထဲ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္မလဲ၊ ထြက္ဖို႔ေရာျဖစ္ပါ့မလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီသတင္းက ယခုတစ္ပတ္ထဲ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အစိုးရအရာရွိေတြကို ထုတ္ပယ္တာကို အယ္လ္ဆာေဗးဒိုး သမၼတသစ္က တြစ္တာကေနတစ္ဆင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ သတင္း၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းတစ္ဝန္း ျပင္းထန္တဲ့အပူခ်ိန္ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနလို႔ အမ်ားျပည္သူအေနျဖင့္ လက္ဖက္ရည္၊ ေကာ္ဖီ၊ အရက္ေတြ မေသာက္ဖို႔ အစိုးရက အႀကံျပဳထားရတဲ့ သတင္း၊ ယူေအအီးႏိုင္ငံ ဒူဘိုင္းမွာဘတ္စ္ကားတစ္စီး တိမ္းေမွာက္လို႔ ၁၇ ဦး ေသဆုံးကာ အေျမာက္အျမား ဒဏ္ရာရရွိတဲ့ သတင္း၊ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ ဒါဝင္ၿမိဳ႕မွာ ေသနတ္သမားတစ္ဦးရဲ႕ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ လူေလးဦး ေသဆုံးခဲ့တဲ့ သတင္း၊ အင္ဒိုနီးရွားမွာ စစ္ေသြးႂကြတစ္ဦး ရဲစခန္းအျပင္ဘက္မွာ အေသခံ ဗုံးခြဲတိုက္ခိုက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းစဥ္ ဒဏ္ရာရွိသြားတဲ့ သတင္း၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေနာက္ဘန္ေဂါျပည္နယ္မွာ ၿပိဳင္ဘက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ေထာက္ခံသူမ်ားအၾကား ေသနတ္ပစ္ခတ္မႈျဖစ္လို႔ လူေလးဦး ေသဆုံးခဲ့တဲ့ သတင္း၊ ေလးလၾကာ ပိတ္ထားတဲ့ ကိုလံဘီယာႏွင့္ ဗင္နီဇြဲလားၾကား နယ္စပ္ဂိတ္ကို ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္လိုက္တဲ့ သတင္း၊ ေႂကြးမေပးလို႔ ႏွစ္ႏွစ္အ႐ြယ္ ေျမးျဖစ္သူကို သတ္ျဖတ္မႈ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ သတင္း၊ ပညာေရးႏွင့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အမိန႔္ဒီဂရီႏွစ္ခုကို ထုတ္ျပန္လို႔ ဆႏၵျပသူေတြက ဟြန္ဒူးရပ္စ္ႏိုင္ငံ တစ္ဝန္းရွိ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ လမ္းမ်ားပိတ္ဆို႔ကာ ကားတာယာမ်ားကို မီးရႈိ႕ခဲ့တဲ့ သတင္း၊ ဆူဒန္ႏိုင္ငံ ခါသြမ္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ဒီမိုေရစီေတာင္းဆို ဆႏၵျပသူေတြကို စစ္တပ္က ပစ္ခတ္ၿဖိဳခြင္းလို႔ ေသဆုံးသူ ၁၀၈ ဦးအထိ ရွိလာတဲ့ သတင္းေတြထဲ သတိထားေစာင့္ၾကည့္စရာ ႏိုင္ငံေရးသတင္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ကုန္သြယ္ေရးစစ္ဆိုးက်ိဳး စသက္ေရာက္ၿပီလား    

ယခုလထဲမွာ G-20 ထိပ္သီးအစည္းအေဝးကို က်င္းပဖို႔ ရွိပါတယ္။ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ က်င္းပမယ့္ G-20 အစည္းအေဝးက အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကား ျဖစ္ေနတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲအတြက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားစြာ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ဘာေၾကာင့္လဲဆို အေမရိကန္သမၼတ ထရမ့္ က ဒီအစည္းအေဝးၿပီးရင္ တ႐ုတ္အေပၚ ထပ္ၿပီး အခြန္သစ္ေတြတိုးေကာက္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ဖို႔ရွိတယ္လို႔ ျပင္သစ္ကိုေရာက္စဥ္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲဟာ ဒီထက္ပို အရွိန္အဟုန္ျပင္းလာမယ့္ သေဘာပါဘဲ။ဒီအစည္းအေဝးမွာ တ႐ုတ္သမၼတနဲ႔ အေမရိကန္သမၼတတို႔ ေတြ႕ၾကဖို႔ ရွိပါတယ္။

ဒီေတြ႕ဆုံမႈမွာ အဆင္မေျပခဲ့ရင္ ဘီလ်ံ ၃၂၅ ဘီလ်ံဖိုး အေမရိကန္က ထပ္ၿပီး အခြန္တိုးေကာက္မွာပါ။ေလာေလာဆယ္မွာ တ႐ုတ္အေျခစိုက္ နည္းပညာကုမၸဏီျဖစ္တဲ့ ဟြာေဝးရဲ႕ ထုတ္ကုန္ စမတ္ဖုန္းေတြအေပၚ လႈမႈကြန္ရက္ျဖစ္တဲ့ facebook က နည္းပညာေထာက္ပံ့မႈေတြ မျပဳလုပ္မယ့္အျပင္ ေနာက္ထြက္မယ့္ ဟြာေဝးဖုန္းေတြမွာလည္း facebook ပါဝင္လာဖြယ္ မရွိဘူးလို႔ ကုမၸဏီဘက္က ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္ကာလ ဆိုတာေတာ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ မပါခဲ့ပါဘူး။တ႐ုတ္ဘက္ကလည္း ရွားပါးေျမသတၱဳ ၁၇ မ်ိဳးအေပၚမွာ အခြန္ ၂၅ ရာခိုင္ႏူန္း တန္ျပန္ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ဒါ့အျပင္ တ႐ုတ္ျပည္တြင္းက အေမရိကန္ နည္းပညာကုမၸဏီေတြကိုလည္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို နည္းပညာေရာင္းခ်ေနမႈေတြ ရပ္လိုက္ရင္ အက်ိဳးဆက္ေတြ ႀကဳံရႏိုင္တယ္လို႔ တ႐ုတ္အစိုးရဘက္က ေခၚၿပီးသတိေပးခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

တ႐ုတ္ဗဟိုဘဏ္ အႀကီးအကဲကေတာ့ အေမရိကန္ႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရန္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ မူဝါဒမ်ားစြာ က်န္ေနေသးတယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ အေမရိကန္နဲ႔ျဖစ္တဲ့ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲကို ႏိုင္နင္းစြာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္တယ္လို႔ သြယ္ဝိုက္ၿပီး အသိေပးလိုက္တဲ့ သေဘာပါဘဲ။ဒီၾကားထဲမွာဘဲ တ႐ုတ္က သူ႔ႏိုင္ငံက ျပည္သူေတြကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံကိုသြားတဲ့ ခရီးစဥ္ေတြကို ဗီဇာနဲ႔ အေမရိကန္မွာျဖစ္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို အေၾကာင္းျပကာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို ခရီးသြားတာ ျပန္သုံးသပ္ဖို႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒီရက္သတၱပတ္ထဲမွာဘဲ တ႐ုတ္သမၼတရဲ႕ ႐ုရွားခရီးစဥ္ထဲမွာ ႐ုရွားသမၼတက အေမရိကန္နဲ႔ျဖစ္တဲ့ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲမွာ တ႐ုတ္နဲ႔ တစ္သားတည္း ရပ္တည္ေၾကာင္းကို ျပသခဲ့ပါတယ္။ဒီခရီးစဥ္မွာ ပူတင္ က အေမရိကန္ ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲေတြကို အျပစ္တင္ခဲ့ပါတယ္။ျပင္းထန္လာတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ တစ္ကယ္စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလုံးက ကုန္သြယ္ေရးအျငင္းပြားမႈကေန တစ္ႏိုင္ငံခ်င္း၏ ကုန္စည္မ်ားအေပၚ ေဒၚလာဘီလ်ံနဲ႔ခ်ီတဲ့ အခြန္ေတြ အျပန္အလွန္ျပ႒ာန္းခဲ့လို႔ ကမာၻ႔စီးပြားေရးကိုပါ အထိနာေစခဲ့သည္။

အေမရိကန္အေနနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးလိုေငြျပမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ထရမ့္ စတက္လာကတည္းက လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ရာမွာ တ႐ုတ္ အပါအဝင္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္း မကၠဆီကိုပါမက်န္ ကုန္သြယ္ေရးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။မကၠဆီကိုနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ နယ္စပ္ကေန ခိုးဝင္ေတြကို တားဆီးဖို႔ ပ်က္ကြက္တဲ့အတြက္ နယ္စပ္ဂိတ္ေတြကို ပိတ္လိုက္ဖို႔ ႀကိဳးစားသလို အခြန္ေကာက္ဖို႔လည္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ထရမ့္ က လက္တင္အေမရိကမွ အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲ တရားမဝင္ ခိုးဝင္ၾကတဲ့ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းဝင္ေရာက္သူေတြကို တားဆီးေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္ရင္ ဇြန္ ၁၀ ရက္ စတင္ၿပီး မကၠဆီကိုက ပို႔ကုန္ေတြအေပၚ စည္းၾကပ္ခြန္ ငါးရာခိုင္ႏႈန္း စတင္တိုးျမႇင့္ေကာက္ခံၿပီး လစဥ္လတိုင္း ထပ္တိုးေကာက္ခံကာ ေအာက္တိုဘာလမွာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ တိုးျမႇင့္ေကာက္ခံသြားမယ္လို႔ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ဇြန္ ၈ ရက္မွာေတာ့ မကၠဆီကိုဘက္က ေ႐ႊ႕ေျပာင္းဝင္ေရာက္သူေတြကို တားဆီးေပးေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္ လက္မွတ္ထိုးလိုက္လို႔ မကၠဆီကို သြင္းကုန္ေတြအေပၚ စည္းၾကပ္ခြန္ခ်မွတ္မႈကို အေမရိကန္ဘက္က အခ်ိန္အကန႔္အသတ္မရွိ ေ႐ႊ႕ဆိုင္းေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို အေမရိကန္ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ အက်ပ္အတည္းေတြေၾကာင့္  ကမာၻတဝန္း ကုန္သြယ္မႈေတြ ကေမာက္ကမျဖစ္လာလို႔ ကမာၻ႔ဘဏ္က ၂၀၁၉ အတြက္ ကမာၻ႔စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ခန႔္မွန္းခ်က္ကို ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့ရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ ဆက္ၿပီးျပင္းထန္လာမယ့္ သေဘာျဖစ္သလို လာမယ့္ အေမရိကန္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ထရမ့္ဘဲ ထပ္မံေ႐ြးေကာက္ခံရဖို႔ ရွိေနတဲ့အတြက္ လာမယ့္ႏွစ္ေတြမွာ အေမရိ ကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကား ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲက တစ္ဘက္ဘက္က အေလွ်ာ့မေပးမျခင္း ျပင္းထန္ေနဦးမွာပါ။ဒါေၾကာင့္လည္း  ကမာၻ႔စီးပြားေရးကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လိုေနဦးမွာပါ။

ကမာၻ႔စီးပြားေရး အတက္အက်နဲ႔အတူ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္း ဘာေတြျဖစ္လာဦးမလဲဆိုတာ ဆက္ေစာင့္ၾကည့္ရင္း ယခုတစ္ပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္း သုံးသပ္ခ်က္ကို ဒီမွာဘဲ ရပ္လိုက္ခ်င္ပါတယ္။

မင္းထက္
ဇြန္ - ၁၀