【 တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 အမေရိကန် နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းနှင့် ကိုဗစ်ကပ်ဘေးအလွန်

ယခုရက်ထဲ နိုင်ငံတကာအရေးတွေက တစ်စက်ကလေးမှ မျက်ခြေပျက်လို့မရနိုင်လောက်အောင် ပြောင်းလဲမှုတွေ စိတ်ဝင်စားမှုတွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေပါတယ်။အမေရိကန်ဘက်မှာ ဆိုရင် ထရမ့်ဘက်က ရွေးကောက်ပွဲအရှုံးကို လက်မခံဘဲ ရာထူးစွန့်လွှတ်ဖို့ ငြင်းဆန်နေလို့ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းဘက်ကို ရွှေ့လာနေတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံရေးအခြေအနေ၊ ဒါနဲ့ဆက်စပ်တဲ့စီးပွားရေး နိုင်ငံတကာကိုသက်ရောက်မှုတွေ၊ ကိုဗစ်ကူးစက်ရောဂါဘက်မှာဆိုရင်လည်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ပထမဆုံး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အန္တရာယ်မရှိသုံးနိုင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိနေတဲ့ Pfizer ဆေးကြောင့် နိုင်ငံတကာစီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ သွားလာရေးတွေမှာ လှုပ်ခတ်လာတဲ့သတင်းတွေ၊ စစ်ရေးမှာဆိုရင်လည်း အာမေးနီးယားနဲ့ အဇာဘိုင်ဂျန်ကြား ဖြစ်နေတဲ့စစ်ပွဲကို ရုရှားရဲ့ ကြားဝင် ကမကထပြုမှုကြောင့် ရပ်ခဲ့ပေမယ့် အာမေးနီးယားမှာ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ် ပြင်းထန်လာနေလို့ နောက်ဆက်တွဲ ပဋိပက္ခတွေ ပိုပြင်းထန်လာမယ့် အရိပ်အယောင်တွေ စတဲ့သတင်းတွေနဲ့ သတိထားစောင့်ကြည့်နေရတဲ့ အခြေအနေပါဘဲ။

 

ဒီလိုနိုင်ငံရေးတွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးနေချိန်မှာ သဘာ၀ဘေးဖြစ်တဲ့ မုန်တိုင်းတွေကလည်း ကမ္ဘာ့နေရာအချို့မှာ တိုက်ခတ်ခဲ့လို့ အစိုးရတွေက ဒေသခံတွေကို အလျင်အမြန်ရွှေ့ပြောင်းနေရတာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။အမေရိကန် ဖလော်ရီဒါကမ်းခြေကို ဟာရီကိန်းမုန်တိုင်း အီတာ ဝင်ရောက်ခဲ့လို့ ရေကြီးရေလွှမ်းမှုတွေဖြစ်ခဲ့သလို တိုင်ဖုန်းမုန်တိုင်း ဂွန်နီကြောင့် အပျက်အစီးတွေကို ရှင်းလင်းမှုမစနိုင်သေးတဲ့ ဖိလစ်ပိုင်မှာ နောက်ထပ် အင်အားပြင်းတိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်း ဗမ်ကို ဝင်ရောက်မှာမို့ လူဇုန်ကျွန်း အလယ်ပိုင်းနဲ့ တောင်ပိုင်းဒေသတွေက လူဦးရေငါးသောင်းနီးပါးကို အလျင်အမြန်ရွှေ့ပြောင်းပေးနေရာတာတွေ လုပ်နေရတဲ့အထိပါဘဲ။ယနေ့မနက်မှာ တိုင် ဖွန်းမုန်တိုင်း ဗမ်ကို ဖိလစ်ပိုင်ကိုဝင်ပြီး ဗီယက်နမ်ဘက်ကို ဆက်ဦးတည်နိုင်တဲ့အတွက် ဗီယက်နမ်ဘက်မှာလည်း ပြင်ဆင်မှုတွေလုပ်နေရတဲ့အတွက် မုန်တိုင်းဗမ်ကိုကြောင့် ဘယ်လောက်ထိ အရှေ့တောင်အာရှမှာ အပျက်အစီး အသေအပျောက်ရှိဦးမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒီလိုသတင်းတွေရှိတဲ့အထဲက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးကို လှုပ်ခတ်နိုင်တဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ အမေရိကန် နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းသတင်းကို ပထမဆုံး တင်ပြချင်ပါတယ်။

 

ထရမ့်ကြောင့်‌ လှုပ်ခတ်နေတဲ့ အမေရိကန် နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်း 

 

ယခုနှစ် အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲက အတော်လေးကို လူပြောသူပြောများစရာ အခြေအနေတစ်ခုပါဘဲ။အထူးသဖြင့် မဲရလဒ်အပေါ် လက်မခံဘဲ ငြင်းဆန်နေတဲ့ လက်ရှိအမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်ကြောင့် ကမ္ဘာ့ပါဝါကြီးနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးမတည်မငြိမ်ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အနေအထားကို တွေ့နေရပါတယ်။တကယ်လို့သာ အမေရိကန်လိုနိုင်ငံကြီးရဲ့နိုင်ငံရေးသာ မတည်ငြိမ်ရင် ဘယ်လိုနိုင်ငံက ဝင်ထိန်းလို့ရပါမလဲဆိုတာ ယခုအခါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာဖြစ်လာနေပြီ။တကယ်ဘဲ အမေရိကန် နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းက ပြင်းထန်လာနိုင်တဲ့ အနေအထား ရှိနေပြီလား။

 

နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်က ကျင်းပခဲ့တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ပုံမှန်အတိုင်းဆိုရင် ဒီဇင်ဘာ ၁၄ မှာ တရားဝင်ကြေညာဖို့ရက်သတ်မှတ်ထားပြီး ဇန်နဝါရီမှာ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရတဲ့ သမ္မတက ကျမ်းကျိမ် ရမှာပါ။ဒါပေမယ့် သမ္မတဖြစ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ Electoral College မဲရလဒ် ၂၇၀ ကျော်ကို နိုဝင်ဘာ ၇ ရက်ကတည်း သေချာပေါက်ရရှိထားခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ သမ္မတလောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒင် ကို ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ကြောင်း ထရမ့် က ယခုထိ မဝန်ခံသေးပါဘူး။ဒါကိုကြည့်ရင် ဒီလိုအငြင်းပွားမှုက ကြာရှည်နိုင်တဲ့ အနေအထားပါဘဲ။သတင်းတွေအရဆိုရင် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဘက် က ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို လက်မခံတဲ့အပြင် မဲမသမာမှုတွေလုပ်တယ်ဆိုပြီး တရားစွဲဆိုဖို့ စိုင်းပြင်းခဲ့သလို မဲရလဒ်တွေပြောင်းခဲ့တဲ့ ပင်ဆယ်ဗေးနီးယား၊ မစ်ရှီဂန်နဲ့ ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ်တွေမှာ မဲရေတွက်မှုရလဒ်တွေကို ပြန်ရေတွက်ပေးဖို့ ဥပဒေကြောင်းအရ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက လျှောက်ထားခဲ့တာတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ဒီလိုလျှောက်ထားမှုတွေရှိလို့ မီရှီဂန်နှင့် ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ်မှာဆိုရင် တရားသူကြီးတွေဘက်ကတောင် တရားစွဲဆိုမှုကို ခွင့်ပြုဖို့ ချင့်ချိန်နေပါပြီ။ 

 

အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရေးဘက်ကတော့ ၂၀၂၀ အမေရိကန် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲတွေပျောက်တယ် မဲတွေလဲခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ ခိုင်လုံတဲ့သက်သေမရှိသလို မဲပေးမှု စနစ်များမှာ မဟုတ်တမ်းတရား လုပ်ခဲ့ကြတာမျိုးတွေ မရှိဘူးလို့ နိုဝင်ဘာ ၁၁ရက်က ပြောခဲ့ပေမယ့် မဲပေးခြင်းနှင့် မဲရေတွက်ခြင်း လုပ်ငန်းများပြီးဆုံးပြီး ရက်အနည်းငယ်ကျော်လာတဲ့ အချိန်အထိ သမ္မတထရမ့်နဲ့ ရီပက်ဘလစ်ကန်ပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေက မဲမသမာမှုများရှိတယ်ဆိုပြီး ရွေးကောက်ပွဲမှာ မပြီးဆုံးသေး ကြောင်း၊ ပြည်နယ်အချို့မှ မဲရလဒ်များမှာ အတည်မဖြစ်သေးကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ဗြိတိန်လောင်းကစားဒိုင်တွေမှာလည်း လက်ရှိ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် က ပြောင်းပြန်လှန်နိုင်မယ်ဆိုပြီး ဒေါ်လာသန်းနဲ့ချီတဲ့ လောင်းကြေးတွေ ထူးထူးခြားခြား လောင်းနေကြတာ ရှိခဲ့ပါတယ်။

 

ထူးခြားခဲ့တာကာ ယခုရက်ထဲမှာဘဲ ရှေ့နေချုပ် ဝီလီယံဘားကတော့ ပြည်နယ်ဥပဒေအရာရှိတွေကို မဲပေးမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စွပ်စွဲပြောဆိုချက်မှန်သမျှကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ ညွှန်ကြားခဲ့မှုပါ။ဒါဟာ ရက်ပေါင်းများစွာ ထရမ့်နဲ့ ရီပက်ဘလစ်ကန်တွေ နှပ်ကြောင်းပေး ပုံဖော်နေခဲ့တဲ့ မဲမသမာမှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရှိတယ်ဆိုပြီး ဖိအားပေးစွပ်စွဲနေမှုကနေ ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။ဒါဟာ ရွေးကောက်ပွဲဂုဏ်သိက္ခာ ထိခိုက်တယ်ဆိုပြီး ရွေးကောက်ပွဲမသမာမှုတွေကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲရတဲ့ ထိပ်တန်းရှေ့နေတစ်ဦးက ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။ကြည့်မယ်ဆိုရင် ထရမ့်အစိုးရရဲ့ သမ္မတအာဏာလွှဲပြောင်းရေးဟာ အေးအေးချမ်းချမ်းဖြစ်မယ့်ပုံ မရှိတော့ပါဘူး။ထရမ့်ဘက်မှာ ထိပ်တန်း ရီပက်ဘလစ်ကင်တွေတောင် အစောပိုင်းက ကြားနေပေမယ့် အခုချိန် မှာ ထောက်ခံစပြုလာသလို ထရမ့် ထောက်ခံတဲ့ ပြည်သူအချို့ရဲ့ ကျိုကြားကျိုကြား ဆန္ဒပြမှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်ကဆိုရင် အတ္တလန္တာမြို့မှာ ထရမ့် ထောက်ခံသူ ရာအနည်းငယ်ခန့် ဆန္ဒပြကြလို့ လက်နက်ကိုင်အုပ်စုတစ်စုက တန်ပြန်ဆန္ဒပြတာတွေအထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာ ပြည်သူတွေအထဲမှာ ပဋိပက္ခတွေ စလာနေတဲ့ အနေအထားပါဘဲ။ 

 

ထရမ့်ကတော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ သူသာ အနိုင်ရသူအဖြစ် မျက်စိမှိတ်ယုံကြည်ထားဆဲပါ။ဒါကြောင့်လည်း ဘိုင်ဒင် က ရွေးကောက်ပွဲမှာ သူ နိုင်ပြီလို့ နိုဝင်ဘာ ၇ ရက်က ကြေညာချိန်မှာ ထရမ့် က ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ် စတာလင်ရှိ ဂေါက်ကလပ်မှာ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ဂေါက်ကစားမပျက်ခဲ့ပါဘူး။ဒါ့အပြင် ဂေါက်ကလပ်မှာ မင်္ဂလာ လာဆောင်တဲ့ သတို့သမီးတစ်ဦးနဲ့တောင် အတူဓာတ်ပုံတွဲရိုက်လိုက်ပါသေးတယ်။ထရမ့်ရဲ့ လက်တွဲဖော်ဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ပွန်ပီယိုကလည်း ဘိုင်ဒင် ဦးဆောင်တဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်တွေရဲ့ အနိုင်ကို လက်မခံပါဘူး။ 

 

သတင်းထောက်တွေက ထရမ့်အစိုးရကနေ ဘိုင်ဒင်အစိုးရကို အာဏာလွှဲပြောင်းရင် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုရှိမလား မေးတဲ့အခါမှာ “ထရမ့်အစိုးရကနေ ဒုတိယမြောက် ထရမ့်အစိုးရကို ချောမွေ့စွာ အာဏာလွှဲပြောင်းပါလိမ့်မယ်” ဆိုပြီး ဘိုင်ဒင် အနိုင်ရမှုကို ပါးနပ်စွာရှောင်တိမ်းပြီး ထရမ့် အနိုင်ရတဲ့သဘော ပြောခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ရီပက်ဘလစ်ကင်ဘက် ထိပ်တန်းတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ သမ္မတဟောင်း ဂျော့ဘုရှ်ကတော့ ထရမ့်နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် ဘိုင်ဒင် ကို ရွေးမြှောက်ခံရတဲ့ အတွက် ဝမ်းမြောက်ကြောင်း ဂုဏ်ပြုခဲ့သလို သတင်းတွေအရဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရှုံးနိမ့်တာကို ထရမ့် လက်ခံဖို့ ၎င်းရဲ့ဇနီး မယ်လန်နီယာနဲ့ သားမက်ဖြစ်သူ ကက်ရှ်နာတို့က ဖြောင့်ဖျနေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေလဲ ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။

 

ဒီလို မသေချာမရေရာမှုတွေနဲ့ စွပ်စွဲပြီး ရလဒ်ကိုအသိအမှတ်ပြုဖို့ ရွှေ့ဆိုင်းတာမျိုးက ၁၉၉၀ တုန်းကလဲ ဖြစ်ခဲ့တာရှိပါတယ်။ဒီတုန်းကလဲ ရီပက်ဘလစ်ကင်တွေဘက်က ငြင်းဆန်ခဲ့တာပါဘဲ။ဒါပေမယ့် ယခုတစ်ခါကတော့ သတိထားဖွယ်ပါ။ထရမ့် တက်လာကတည်းက ထရမ့် အနိုင်ရဖို့ ရုရှားဘက်က နည်းပညာအကူအညီ ပေးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေပေါ်ခဲ့သလို နောက်ပိုင်းမှာ ဒီစွပ်စွဲချက်က မပျောက်သွားခဲ့ပါဘူး။လက်ရှိမှာ ထရမ့် စခဲ့တဲ့ တရုတ်နဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်၊ နည်းပညာစစ်နဲ့ တောင်တရုတ်ပင်လယ်ကိစ္စတွေက ရှိနေတဲ့အတွက် ထရမ့် ကို လက်ခံတဲ့နိုင်ငံတွေလဲ ရှိနေပါတယ်။ရုရှားဆိုရင် ဥပဒေကြောင်းအရ စိမ်ခေါ်မှုတွေမပြီးမချင်း၊ တရားဝင်ကြေညာမှုမရှိမချင်း ရွေးကောက်ခံသမ္မတသစ် ဂျိုးဘိုင်ဒန် ကို အသိအမှတ်ပြုမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောခဲ့သလို နောက်ပိုင်းမှာ အမေရိကန်နဲ့ ပြိုင်ဘက်ဖြစ်လာတဲ့ တရုတ်ဘက်ကလည်း ယခုထိ ဘာတစ်ခုမှ ထုတ်ဖော်ပြောတာ မရှိသေးပါဘူး။ 

 

ဂျိုးဘိုင်ဒင်ကတော့ အနိုင်ရပြီးနောက် ပထမဆုံး လူထုစည်းဝေးပွဲဖြစ်တဲ့ နိုဝင်ဘာ ၇ ရက်က ဒယ်လာဝဲပြည်နယ် ဝယ်လ်မင်တန်မြို့မှာ ပြုလုပ်တဲ့ လူထုစည်းဝေးပွဲမှာ အမေရိကန်ပြည်သူတွေကို စည်းလုံးညီညွတ်စေဖို့နဲ့ သဘောကွဲလွဲမှုတွေကို ကုစားဖို့ ကြိုးစားသွားမယ်ဆိုပြီး ပြောခဲ့သလို အရှုံးကိုလက်ခံရန် ငြင်းဆန်နေတဲ့ လက်ရှိ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် ကို ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို လက်မခံခြင်းဟာ ရှက်ဖွယ်ဖြစ်တယ်လို့ ထိုးနှက်ခဲ့ပါတယ်။ဘိုင်ဒင် ရွေးကောက်ခံရကြောင်း တရားဝင်အကြောင်းကြားစာ အုပ်ချုပ်ရေးဌာနဘက်က မလာသေးပေမယ့် အမေရိကန်ရဲ့မဟာမိတ်တွေဖြစ်တဲ့ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်နဲ့ အီးယူနိုင်ငံတွေကတော့ ထရမ့်အလွန် အမေရိကန်ကို မျှော်နေကြပါပြီ။အီရန်ဆိုရင်လဲ ထရမ့်အလွန် အစိုးရအနေနဲ့ သူတို့နိုင်ငံကို ပိတ်ဆို့တာတွေက အလုပ်မဖြစ်တာကို သတိထားဖို့ ပြောခဲ့သလို ဘိုင်ဒင်လက်ထက်မှာ အီရန်နဲ့ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ပြန်ထူထောင်နိုင်ရေး ယုံကြည်ရတဲ့လမ်းကြောင်း စတင်ဖို့ စီစဉ်ထားပြီး ၂၀၁၅ နျူကလီး သဘောတူညီချက်မှာ ပြန်ပါဝင်နိုင်မယ့် အလားအလာကို ပြခဲ့ပါတယ်။

 

ဘိုင်ဒင် အနိုင်ရခဲ့တဲ့အတွက် တရုတ်နဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲမှာ ညှိနှိုင်းလို့ရနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အရိပ်ယောင်တွေထွက်လာလို့ စီးပွားရေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေ အသက်ရှူ‌ချောင်တဲ့ လက္ခဏာအဖြစ် ကမ္ဘာ့စတော့ဈေးကွက်မှာ စတော့စျေးတွေ ပြန်တက်လာခဲ့ပါတယ်။တစ်ဘက်မှာ လက်ရှိ အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးကို ထရမ့် က လက်ကျန်သက်တမ်းအတွင်း ထုတ်ပယ်နေချိန်မှာ ဘိုင်ဒင်ရဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အတွက် နာမည်ကြီး နိုင်ငံရေးသမားတွေဖြစ်တဲ့ စူဇန်ရိုက်၊ ဘလင်ကန်နဲ့ ယာယီရှေ့နေ့ချုပ်အဖြစ်ကနေ ထရမ့် ဖယ်ရှားခဲ့တဲ့ ဆယ်လီရိတ်တို့ ပါဝင်လာမယ်ဆိုပြီး သတင်းတွေထွက်နေခဲ့ပါတယ်။

 

ထရမ့် က သမ္မတရာထူးနေရာကို ဘိုင်ဒန်သို့ လွှဲမလွှဲကို လာမည့် ဇန်နဝါရီမှ သိရမည်ဖြစ်ပြီး ထိုမတိုင်မီ အမေရိကန် နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်း ဖြစ်၊ မဖြစ်ကား မြင်သာနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ဇန်နဝါရီမတိုင်မီ ထရမ့်၏ လက်ကျန် သမ္မတသက်တမ်းအချိန်ကာလအတွင်းအတွင်း ထရမ့် ဘယ်လောက်ထိမွှေသွားမည်လဲဆိုတာ အမေရိကန်ရှိ အနိုင်ရ ဒီမိုကရက်တစ်များနှင့် တရုတ်၊ အီရန်၊ ရုရှားခေါင်းဆောင်တို့ ရင်တမမစောင့်ကြည့်နေရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။

 

ကမ္ဘာ့မျှော်လင့်ချက်

 

၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလက စခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ကပ်ရောဂါဟာ တစ်နှစ်နီးပါးကြာတဲ့ ယခုအချိန်အထိ လူပေါင်း ၁၂ သန်းကျော်ကိုသေဆုံးစေခဲ့ပြီး ကူးစက်ခံရသူ ၅၃ သန်းထိ ရှိလာခဲ့ချိန်မှာ ကူးစက်ရောဂါကို ထိထိရောက်ရောက်ကုသနိုင်တဲ့ဆေး ကာကွယ်နိုင်တဲ့ဆေးက ယခုထိပေါ်မထွက်လာသေးပါဘူး။ဒါပေမယ့် သုံးစွဲလို့ရနိုင်တဲ့ အဆင့် ၃ လို့ခေါ်တဲ့ လူနဲ့ စမ်းသပ်နေတဲ့အဆင့်ကိုရောက်နေတဲ့ ဆေးကတော့ ၃-၄ မျိုးမကတော့ ရှိနေပါပြီ။

 

ယခုရက်သတ္တပတ်ထဲမှာ ကိုဗစ် ၁၉ လို့ ခေါ်ဝေါ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်နိုင်တဲ့ ဆေးအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာနိုင်တဲ့ ဆေးသတင်းကောင်းတစ်ခု ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ဒါက အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer နဲ့ ဂျာမန် ဇီဝနည်းပညာကုမ္ပဏီ BioNTech တို့ပူးပေါင်းထုတ်လုပ်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ် ဆေးပါဘဲ။ဒီဆေးကို ဇူလိုင်လနှောင်းပိုင်းကတည်းက လူပေါင်း ၄၃၅၃၈ ဦးနဲ့ ကာကွယ်ဆေး အဆင့် ၃ စမ်းသပ်မှု လုပ်ဆောင်နေတာမှာ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိတယ်ဆိုပြီး ကုမ္ပဏီဘက်က နိုဝင်ဘာ ၉ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့အတွက် ယခင်အတိုင်း ပြန်လည်နေထိုင်ခွင့်ရတော့မယ်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေနဲ့ လှုပ်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။

 

ဒီဆေးဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုမြင့်တက်လာမှုကြောင့် လူသန်းပေါင်းများစွာ လော့ခ်ဒေါင်းစည်းမျဉ်းတွေနဲ့ ပြန်နေရစဉ်မှာပဲ သတင်းကောင်းထွက်ခဲ့တဲ့အတွက် ကဏ္ဍပေါင်းစုံမှာ အတက်ဘက်ကိုပြခဲ့ပြီး ဥရောပစတော့ဈေးကွက်နဲ့ ရေနံဈေးတွေလည်း မြင့်တက်သွားခဲ့ပါတယ်။ကုမ္ပဏီဘက်က BNT162b2 လို့အမည်ပေးထားတဲ့ အဆိုပါ ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ဆေးပမာဏ သန်း ၅၀ အထိ ဖြန့်ချီသွားဖို့ မျှော်လင့်ထားပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ထိုးဆေးအလုံးပေါင်း ၁.၃ ဘီလီယံအထိ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်သွားမယ်ဆိုပြီး ပြောခဲ့ကာ အီးယူက ဆေးအလုံးရေ သန်း ၃၀၀ ကို မှာယူဖို့ စီစဉ်ထားတယ်ဆိုပြီး ချက်ခြင်း သတင်းတွေထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ 

 

လက်ရှိမှာ ဒီဆေးကို အရေးပေါ်သုံးစွဲမှုအတွက် ခွင့်ပြုချက်ရနေပြီး နိုဝင်ဘာ တတိယအပတ်မှာ စတင်သုံးစွဲတော့မှာပါ။

 

ဒီလို ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ပေါ်ထွက်တော့မယ် ဆိုတဲ့ သတင်းက ကျဆင်းနေတဲ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို လှုပ်နိူးခဲ့သလို ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် နောက်အကျဆုံး ၆ လအတွင်း ကမ္ဘာဟာ ပုံမှန်အတိုင်း ပြည်လည်ပတ်ဖို့ သေချာနေတဲ့အတွက် ကဏ္ဍစုံမှာ ပြင်ဆင်မှုတွေ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။လက်ရှိမှာ ဥရောပနဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအတော်များများမှာ ကိုဗစ်တစ်ကျော့ပြန်ကြောင့် မြို့တွေကို လော့ခ်ဒေါင်းချ၊ ပြန်လည်ပိတ်ဆို့မှုတွေနဲ့ လုံးထွေးပတ်ချာ လည်နေပါတယ်။ကုသဆေးပေါ်နေပြီ သုံးနေပြီဆိုတဲ့ ရုရှားမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာနေလို့ မြို့တော်မော်စကိုမှာ ကော်ဖီဆိုင်၊ စားသောက်ဆိုင်၊ ဘားနဲ့ နိုက်ကလပ်တွေဟာ ည (၁၁) နာရီမှာ ပိတ်ကြဖို့၊ နှစ်လကြာစည်းကမ်းတင်းကြပ်မှုကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။အမေရိကန်ဆိုရင် ပိုးကူးစက်ခံရသူတွေ့ရှိမှုဟာ တစ်ရက်ကို တစ်သန်းကျော်တွေ့ရှိနေတာ ၁၀ ရက်ကျော်နေပါပြီ။

 

ပထမလှိုင်းတုန်းက အထိနာခဲ့တဲ့ အီတလီဆိုရင် အခုအခါ ကူးစက်ခံရသူ တစ်သန်းကျော်နေပြီး သေဆုံးသူ လေးသောင်းကျော်နေပါပြီ။ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ကူးစက်ခံရတဲ့အရေအတွက်က ၃.၉ သန်းကျော်ရှိပြီး ထက်ဝက်ကျော်ဟာ ဥရောပ ၅၂ နိုင်ငံက ဖြစ်နေပါတယ်။မကြာခင်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ ဥရောပ ဆောင်းရာသီလာတော့မှာဖြစ်ပြီး လူတွေက အိမ်ထဲကနေ အပြင်ကို စုပြုံထွက်ကြမယ် ပွဲတော်တွေလည်း ဆက်တိုက်ရှိနေတဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေလဲ ကျန်းမာရေးစနစ်ပြိုလဲမှာကို စိုးရိမ်နေရတဲ့ အနေအထားပါဘဲ။ဒီအချိန်မှာ ကူရာကယ်ရာအဖြစ် ကာကွယ်ဆေးသတင်း ထွက်လာတဲ့အတွက် အားလုံးက ဒီဆေးကို အရမ်းမျှော်လင့်နေကြတာပါ။လက်ရှိမှာ Pfizer က ထွက်မယ့် ကာကွယ်ဆေးကို နိုင်ငံတိုင်းက အလုအယက်မှာနေကြတဲ့ အနေအထားဖြစ်နေပါတယ်။ဒီလိုအနေအထားမှာ ဆင်းရဲတဲ့ နိုင်ငံတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေးရဖို့က ပြဿနာဖြစ်လာတဲ့အတွက် ဆေးအချိန်မီရဖို့ ဥရောပနှင့် Gates အဖွဲ့တို့က ကူညီဖို့လုပ်နေကြတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။

 

ယခု အားလုံးမျှော်လင့်ချက်ထားနေတဲ့ Pfizer ထုတ် ဆေးဟာ ရလဒ်တွေလဲကောင်း၊ ဘေးလဲကင်း၊ ထုတ်လုပ်ဖို့လဲ အဆင်ချောရင် ၂၀၂၀ မှာ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ကာကွယ်ဆေးအလုံးရေ သန်း ၅၀ ကနေ ၁ ဒသမ ၃ ဘီလျံထိ ထုတ်လုပ်နိုင်မယ်လို့ ကုမ္ပဏီဘက်က ကြေညာထားသလို ဗြိတိန်မှာဆိုရင် ဒီဇင်ဘာလလယ်မှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်စသုံးနိုင်ဖို့ သေချာသလောက်ရှိနေတဲ့အတွက် တခြားဆေးတွေလဲ စျေးကွက်ထဲ နောက်မကျဖို့ ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့်ထွက်ပေါ်ဖို့ ရှိနေပါတယ်။လက်ရှိ ဘရာဇီးမှာ စမ်းသပ်နေတဲ့ တရုတ်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Sinovac Biotech က ထုတ်လုပ်တဲ့ CoronaVac ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးမှာ ပါဝင်တဲ့ စမ်းသပ်ခံတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့လို့ ခေတ္တဆိုင်းငံ့ခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ ယင်းသေဆုံးမှုကို အာဏာပိုင်တွေက ကိုယ့် ကိုယ်ကို သေကြောင်းကြံစည်မှုအဖြစ် ယူဆပြီး စစ်ဆေးခဲ့တဲ့အတွက် ပြန်လည်စမ်းသပ်ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။လက်ရှိမှာ ကာကွယ်ဆေးတွေထဲ အများပြည်သူလက်ကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရောက်လာဖို့ အလားအလာကောင်းနေတဲ့ ဆေးအဖြစ် Pfizer က ဦးဆောင်နေပြီး အောက်စဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်နဲ့ ဗြိတိန်ဆေးကုမ္ပဏီ Astra Zeneca တို့ ပူးတွဲထုတ်တဲ့ဆေးနဲ့ တရုတ်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Sinovac Biotech က ထုတ်လုပ်တဲ့ CoronaVac က နောက်ကနေ လိုက်ပါနေတဲ့ အတွက် ဘယ်ဆေးက အရင်အသုံးတည့်ပြီး စျေးကွက်ကို အုပ်စီးမလဲဆိုတာလည်း စိတ်ဝင်စားစရာ ဖြစ်နေပါတယ်။  

 

ဘယ်ကဘဲထွက်ထွက် အာမခံချက်နဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ရှိ/မရှိ က အဓိကဖြစ်နေသလို မြန်မြန် အသုံးချနိုင်လေ သေဆုံးမှုကို လျှော့ချနိုင်မှာမို့လို့ ကာကွယ်ဆေး လက်တစ်ကမ်းမရောက်ခင် နေထိုင်မှုက mask တပ်တာ၊ လက်ဆေးတာတွေက မရှိမဖြစ်လိုအပ်နေဦးမှာဘဲဖြစ်ပါတယ်။ဒီအတွက် ဆေးမရခင် လူ့အသက်တွေ ဘယ်လောက်ဆုံးရှုံးရဦးမလဲဆိုတာ စိတ်မသက်မသာနဲ့ မြင်တွေ့နေရဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒီလိုစောင့်ကြည့်နေရတဲ့ သတင်းတွေအပြင် တခြားစိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ နိုင်ငံတကာသတင်း အချို့လည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။မကြာမီက ဟောင်ကောင်မှာ ဥပဒေပြုအမတ်လေးဦးကို အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ကာရီလမ်း က ရာထူးကထုတ်ပယ်ခဲ့လို့ ဒီမိုကရေစီလိုလားတဲ့ ဟောင်ကောင် ဥပဒေပြုအမတ်အားလုံးက နုတ်ထွက်လို့ ဟောင်ကောင်နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်း ပြန်စလာတော့မလားဆိုတဲ့ အရိပ်အယောင်တွေ မြင်တွေ့နေရပါ တယ်။တခြားအာရှနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဂျပန်မှာတော့ ထီးနန်းဆိုင်ရာဆက်ခံမှုအဖြစ် အိမ်ရှေ့မင်းသား အကီရှင် နို ကို ပထမဦးဆုံး ထီးနန်းအရိုက်အရာ ဆက်ခံမယ့်သူအဖြစ်ကြေညာခဲ့တဲ့အတွက် ဂျပန်နိုင်ငံရေးက ဆက် တည်ငြိမ်မယ်အနေအထား ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ထီးနန်းဆက်ခံမှုရှိတဲ့ ထိုင်းမှာတော့ လက်ရှိ ထိုင်းဘုရင်ရဲ့ အနေအထိုင်မတတ်မှုတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးမှာ သီးခြားမနေတာတွေကြောင့် ထိုင်းတက္ကသိုလ်ကျောင်းသားတွေ ဦးဆောင်ပြီး ထိုင်းဘုရင်စနစ်ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ ဆန္ဒပြနေရာမှာ ယခုရက်အတွင်း တော်ဝင်နန်းတော်ဆီ ချီတက်ဖို့ ကြိုးစားကြလို့ တားဆီးရတာကိုလည်း တွေ့ရှိရပါတယ်။

 

အာရှလို အာဖရိကလို ဖွံဖြိုးမှုနိမ့်ကျတဲ့ နိုင်ငံအများစုရှိတဲ့ ဒေသတွေမှာ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုတွေသာဖြစ်နေတာ မဟုတ်ပါဘူး။သတ်ဖြတ်မှုတွေ၊ ဗုံးခွဲမှုတွေ စစ်မက်ဖြစ်မှုတွေက ဒင်းကြမ်းပါ။အာဖဂန်နစ္စတန်မှာဆိုရင် တောင်ပိုင်း ကန်ဒါဟာပြည်နယ်မှာ ရဲအခြေ စိုက်စခန်းတစ်ခုကို အသေခံကားဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်လို့ အသေအပျောက်များခဲ့ပါတယ်။ဒီထက်ဆိုးတဲ့ အဖြစ်တစ်ခုလဲရှိပါတယ်။ဒါက မိုဇမ်ဘစ်မှာ ယခုလထဲဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုပါ။မိုဇမ်ဘစ်နိုင်ငံ၊ မူအီဒါမြို့အနီးက ဘောလုံးကွင်းမှာ ကျေးရွာနှစ်ရွာက လူပေါင်း ၅၀ ကျော်ကို ခေါင်းဖြတ်သတ်ပြီး အလောင်းတွေကို အနီးနားမှာ ခုတ်ထစ်ပြီး ဖြန့်ကြဲထားခဲ့တာပါ။ကြားရတာနဲ့တင် အတော်လေးစက်ဆုပ်ကြမ်းတမ်းတဲ့ ဒီလိုသတင်းဆိုးတွေ မကြားဝံ့မနာသာ သတင်းတွေ ထွက်လာခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး သတင်းကောင်းကို ရှေ့လာမယ့်ရက်သတ္တပတ်တွေမှာ စောင့်ကြည့်ရင်းနဲ့ ယခုရက်သတ္တပတ် နိုင်ငံတကာသတင်းသုံးသပ်ချက်ကို ဒီမှာဘဲရပ်တန့်လိုက်ချင်ပါတယ်။

 

မင်းထက်

နိုဝင်ဘာ - ၁၃

 

( Zawgyi )

 

ယခုရက္ထဲ ႏိုင္ငံတကာအေရးေတြက တစ္စက္ကေလးမွ မ်က္ေျခပ်က္လို႔မရႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ စိတ္ဝင္စားမႈေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေနပါတယ္။အေမရိကန္ဘက္မွာ ဆိုရင္ ထရမ့္ဘက္က ေ႐ြးေကာက္ပြဲအရႈံးကို လက္မခံဘဲ ရာထူးစြန႔္လႊတ္ဖို႔ ျငင္းဆန္ေနလို႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းဘက္ကို ေ႐ႊ႕လာေနတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန၊ ဒါနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့စီးပြားေရး ႏိုင္ငံတကာကိုသက္ေရာက္မႈေတြ၊ ကိုဗစ္ကူးစက္ေရာဂါဘက္မွာဆိုရင္လည္း ကမာၻတစ္ဝန္း ပထမဆုံး က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ အႏၲရာယ္မရွိသုံးႏိုင္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးျဖစ္လာႏိုင္ေျခရွိေနတဲ့ Pfizer ေဆးေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ သြားလာေရးေတြမွာ လႈပ္ခတ္လာတဲ့သတင္းေတြ၊ စစ္ေရးမွာဆိုရင္လည္း အာေမးနီးယားနဲ႔ အဇာဘိုင္ဂ်န္ၾကား ျဖစ္ေနတဲ့စစ္ပြဲကို ႐ုရွားရဲ႕ ၾကားဝင္ ကမကထျပဳမႈေၾကာင့္ ရပ္ခဲ့ေပမယ့္ အာေမးနီးယားမွာ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္ ျပင္းထန္လာေနလို႔ ေနာက္ဆက္တြဲ ပဋိပကၡေတြ ပိုျပင္းထန္လာမယ့္ အရိပ္အေယာင္ေတြ စတဲ့သတင္းေတြနဲ႔ သတိထားေစာင့္ၾကည့္ေနရတဲ့ အေျခအေနပါဘဲ။

 

ဒီလိုႏိုင္ငံေရးေတြနဲ႔ ရႈပ္ေထြးေနခ်ိန္မွာ သဘာ၀ေဘးျဖစ္တဲ့ မုန္တိုင္းေတြကလည္း ကမာၻ႔ေနရာအခ်ိဳ႕မွာ တိုက္ခတ္ခဲ့လို႔ အစိုးရေတြက ေဒသခံေတြကို အလ်င္အျမန္ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနရတာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။အေမရိကန္ ဖေလာ္ရီဒါကမ္းေျခကို ဟာရီကိန္းမုန္တိုင္း အီတာ ဝင္ေရာက္ခဲ့လို႔ ေရႀကီးေရလႊမ္းမႈေတြျဖစ္ခဲ့သလို တိုင္ဖုန္းမုန္တိုင္း ဂြန္နီေၾကာင့္ အပ်က္အစီးေတြကို ရွင္းလင္းမႈမစႏိုင္ေသးတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ေနာက္ထပ္ အင္အားျပင္းတိုင္ဖြန္းမုန္တိုင္း ဗမ္ကို ဝင္ေရာက္မွာမို႔ လူဇုန္ကြၽန္း အလယ္ပိုင္းနဲ႔ ေတာင္ပိုင္းေဒသေတြက လူဦးေရငါးေသာင္းနီးပါးကို အလ်င္အျမန္ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေပးေနရာတာေတြ လုပ္ေနရတဲ့အထိပါဘဲ။ယေန႔မနက္မွာ တိုင္ ဖြန္းမုန္တိုင္း ဗမ္ကို ဖိလစ္ပိုင္ကိုဝင္ၿပီး ဗီယက္နမ္ဘက္ကို ဆက္ဦးတည္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ဗီယက္နမ္ဘက္မွာလည္း ျပင္ဆင္မႈေတြလုပ္ေနရတဲ့အတြက္ မုန္တိုင္းဗမ္ကိုေၾကာင့္ ဘယ္ေလာက္ထိ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အပ်က္အစီး အေသအေပ်ာက္ရွိဦးမလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။

 

ဒီလိုသတင္းေတြရွိတဲ့အထဲက ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေရးကို လႈပ္ခတ္ႏိုင္တဲ့ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းသတင္းကို ပထမဆုံး တင္ျပခ်င္ပါတယ္။

 

ထရမ့္ေၾကာင့္‌ လႈပ္ခတ္ေနတဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္း 

 

ယခုႏွစ္ အေမရိကန္ေ႐ြးေကာက္ပြဲက အေတာ္ေလးကို လူေျပာသူေျပာမ်ားစရာ အေျခအေနတစ္ခုပါဘဲ။အထူးသျဖင့္ မဲရလဒ္အေပၚ လက္မခံဘဲ ျငင္းဆန္ေနတဲ့ လက္ရွိအေမရိကန္သမၼတ ထရမ့္ေၾကာင့္ ကမာၻ႔ပါဝါႀကီးႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးမတည္မၿငိမ္ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အေနအထားကို ေတြ႕ေနရပါတယ္။တကယ္လို႔သာ အေမရိကန္လိုႏိုင္ငံႀကီးရဲ႕ႏိုင္ငံေရးသာ မတည္ၿငိမ္ရင္ ဘယ္လိုႏိုင္ငံက ဝင္ထိန္းလို႔ရပါမလဲဆိုတာ ယခုအခါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားစရာျဖစ္လာေနၿပီ။တကယ္ဘဲ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းက ျပင္းထန္လာႏိုင္တဲ့ အေနအထား ရွိေနၿပီလား။

 

ႏိုဝင္ဘာ ၃ ရက္က က်င္းပခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေ႐ြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ပုံမွန္အတိုင္းဆိုရင္ ဒီဇင္ဘာ ၁၄ မွာ တရားဝင္ေၾကညာဖို႔ရက္သတ္မွတ္ထားၿပီး ဇန္နဝါရီမွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရတဲ့ သမၼတက က်မ္းက်ိမ္ ရမွာပါ။ဒါေပမယ့္ သမၼတျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ Electoral College မဲရလဒ္ ၂၇၀ ေက်ာ္ကို ႏိုဝင္ဘာ ၇ ရက္ကတည္း ေသခ်ာေပါက္ရရွိထားခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ သမၼတေလာင္း ဂ်ိဳးဘိုင္ဒင္ ကို ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ရႈံးနိမ့္ခဲ့ေၾကာင္း ထရမ့္ က ယခုထိ မဝန္ခံေသးပါဘူး။ဒါကိုၾကည့္ရင္ ဒီလိုအျငင္းပြားမႈက ၾကာရွည္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားပါဘဲ။သတင္းေတြအရဆိုရင္ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ဘက္ က ေ႐ြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို လက္မခံတဲ့အျပင္ မဲမသမာမႈေတြလုပ္တယ္ဆိုၿပီး တရားစြဲဆိုဖို႔ စိုင္းျပင္းခဲ့သလို မဲရလဒ္ေတြေျပာင္းခဲ့တဲ့ ပင္ဆယ္ေဗးနီးယား၊ မစ္ရွီဂန္နဲ႔ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္ေတြမွာ မဲေရတြက္မႈရလဒ္ေတြကို ျပန္ေရတြက္ေပးဖို႔ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းက ေလွ်ာက္ထားခဲ့တာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုေလွ်ာက္ထားမႈေတြရွိလို႔ မီရွီဂန္ႏွင့္ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္မွာဆိုရင္ တရားသူႀကီးေတြဘက္ကေတာင္ တရားစြဲဆိုမႈကို ခြင့္ျပဳဖို႔ ခ်င့္ခ်ိန္ေနပါၿပီ။ 

 

အေမရိကန္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲက်င္းပေရးဘက္ကေတာ့ ၂၀၂၀ အေမရိကန္ သမၼတေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေတြေပ်ာက္တယ္ မဲေတြလဲခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ခိုင္လုံတဲ့သက္ေသမရွိသလို မဲေပးမႈ စနစ္မ်ားမွာ မဟုတ္တမ္းတရား လုပ္ခဲ့ၾကတာမ်ိဳးေတြ မရွိဘူးလို႔ ႏိုဝင္ဘာ ၁၁ရက္က ေျပာခဲ့ေပမယ့္ မဲေပးျခင္းႏွင့္ မဲေရတြက္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားၿပီးဆုံးၿပီး ရက္အနည္းငယ္ေက်ာ္လာတဲ့ အခ်ိန္အထိ သမၼတထရမ့္နဲ႔ ရီပက္ဘလစ္ကန္ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြက မဲမသမာမႈမ်ားရွိတယ္ဆိုၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ မၿပီးဆုံးေသး ေၾကာင္း၊ ျပည္နယ္အခ်ိဳ႕မွ မဲရလဒ္မ်ားမွာ အတည္မျဖစ္ေသးေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ၿဗိတိန္ေလာင္းကစားဒိုင္ေတြမွာလည္း လက္ရွိ ေ႐ြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ က ေျပာင္းျပန္လွန္ႏိုင္မယ္ဆိုၿပီး ေဒၚလာသန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ေလာင္းေၾကးေတြ ထူးထူးျခားျခား ေလာင္းေနၾကတာ ရွိခဲ့ပါတယ္။

 

ထူးျခားခဲ့တာကာ ယခုရက္ထဲမွာဘဲ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ ဝီလီယံဘားကေတာ့ ျပည္နယ္ဥပေဒအရာရွိေတြကို မဲေပးမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စြပ္စြဲေျပာဆိုခ်က္မွန္သမွ်ကို စုံစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ၫႊန္ၾကားခဲ့မႈပါ။ဒါဟာ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ ထရမ့္နဲ႔ ရီပက္ဘလစ္ကန္ေတြ ႏွပ္ေၾကာင္းေပး ပုံေဖာ္ေနခဲ့တဲ့ မဲမသမာမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန္႔ရွိတယ္ဆိုၿပီး ဖိအားေပးစြပ္စြဲေနမႈကေန ျဖစ္လာခဲ့တာပါ။ဒါဟာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဂုဏ္သိကၡာ ထိခိုက္တယ္ဆိုၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲမသမာမႈေတြကို ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲရတဲ့ ထိပ္တန္းေရွ႕ေနတစ္ဦးက ရာထူးကေန ႏုတ္ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ထရမ့္အစိုးရရဲ႕ သမၼတအာဏာလႊဲေျပာင္းေရးဟာ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းျဖစ္မယ့္ပုံ မရွိေတာ့ပါဘူး။ထရမ့္ဘက္မွာ ထိပ္တန္း ရီပက္ဘလစ္ကင္ေတြေတာင္ အေစာပိုင္းက ၾကားေနေပမယ့္ အခုခ်ိန္ မွာ ေထာက္ခံစျပဳလာသလို ထရမ့္ ေထာက္ခံတဲ့ ျပည္သူအခ်ိဳ႕ရဲ႕ က်ိဳၾကားက်ိဳၾကား ဆႏၵျပမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ႏိုဝင္ဘာ ၈ ရက္ကဆိုရင္ အတၱလႏၲာၿမိဳ႕မွာ ထရမ့္ ေထာက္ခံသူ ရာအနည္းငယ္ခန႔္ ဆႏၵျပၾကလို႔ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုတစ္စုက တန္ျပန္ဆႏၵျပတာေတြအထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ ျပည္သူေတြအထဲမွာ ပဋိပကၡေတြ စလာေနတဲ့ အေနအထားပါဘဲ။ 

 

ထရမ့္ကေတာ့ ဒီေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ သူသာ အႏိုင္ရသူအျဖစ္ မ်က္စိမွိတ္ယုံၾကည္ထားဆဲပါ။ဒါေၾကာင့္လည္း ဘိုင္ဒင္ က ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ သူ ႏိုင္ၿပီလို႔ ႏိုဝင္ဘာ ၇ ရက္က ေၾကညာခ်ိန္မွာ ထရမ့္ က ဗာဂ်ီးနီးယားျပည္နယ္ စတာလင္ရွိ ေဂါက္ကလပ္မွာ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ေဂါက္ကစားမပ်က္ခဲ့ပါဘူး။ဒါ့အျပင္ ေဂါက္ကလပ္မွာ မဂၤလာ လာေဆာင္တဲ့ သတို႔သမီးတစ္ဦးနဲ႔ေတာင္ အတူဓာတ္ပုံတြဲ႐ိုက္လိုက္ပါေသးတယ္။ထရမ့္ရဲ႕ လက္တြဲေဖာ္ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး မိုက္ပြန္ပီယိုကလည္း ဘိုင္ဒင္ ဦးေဆာင္တဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ေတြရဲ႕ အႏိုင္ကို လက္မခံပါဘူး။ 

 

သတင္းေထာက္ေတြက ထရမ့္အစိုးရကေန ဘိုင္ဒင္အစိုးရကို အာဏာလႊဲေျပာင္းရင္ ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္မႈရွိမလား ေမးတဲ့အခါမွာ “ထရမ့္အစိုးရကေန ဒုတိယေျမာက္ ထရမ့္အစိုးရကို ေခ်ာေမြ႕စြာ အာဏာလႊဲေျပာင္းပါလိမ့္မယ္” ဆိုၿပီး ဘိုင္ဒင္ အႏိုင္ရမႈကို ပါးနပ္စြာေရွာင္တိမ္းၿပီး ထရမ့္ အႏိုင္ရတဲ့သေဘာ ေျပာခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ရီပက္ဘလစ္ကင္ဘက္ ထိပ္တန္းတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ဘုရွ္ကေတာ့ ထရမ့္နဲ႔ ဆန႔္က်င္ဘက္ ဘိုင္ဒင္ ကို ေ႐ြးေျမႇာက္ခံရတဲ့ အတြက္ ဝမ္းေျမာက္ေၾကာင္း ဂုဏ္ျပဳခဲ့သလို သတင္းေတြအရဆိုရင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ရႈံးနိမ့္တာကို ထရမ့္ လက္ခံဖို႔ ၎ရဲ႕ဇနီး မယ္လန္နီယာနဲ႔ သားမက္ျဖစ္သူ ကက္ရွ္နာတို႔က ေျဖာင့္ဖ်ေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြလဲ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။

 

ဒီလို မေသခ်ာမေရရာမႈေတြနဲ႔ စြပ္စြဲၿပီး ရလဒ္ကိုအသိအမွတ္ျပဳဖို႔ ေ႐ႊ႕ဆိုင္းတာမ်ိဳးက ၁၉၉၀ တုန္းကလဲ ျဖစ္ခဲ့တာရွိပါတယ္။ဒီတုန္းကလဲ ရီပက္ဘလစ္ကင္ေတြဘက္က ျငင္းဆန္ခဲ့တာပါဘဲ။ဒါေပမယ့္ ယခုတစ္ခါကေတာ့ သတိထားဖြယ္ပါ။ထရမ့္ တက္လာကတည္းက ထရမ့္ အႏိုင္ရဖို႔ ႐ုရွားဘက္က နည္းပညာအကူအညီ ေပးခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြေပၚခဲ့သလို ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီစြပ္စြဲခ်က္က မေပ်ာက္သြားခဲ့ပါဘူး။လက္ရွိမွာ ထရမ့္ စခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးစစ္၊ နည္းပညာစစ္နဲ႔ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကိစၥေတြက ရွိေနတဲ့အတြက္ ထရမ့္ ကို လက္ခံတဲ့ႏိုင္ငံေတြလဲ ရွိေနပါတယ္။႐ုရွားဆိုရင္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ စိမ္ေခၚမႈေတြမၿပီးမခ်င္း၊ တရားဝင္ေၾကညာမႈမရွိမခ်င္း ေ႐ြးေကာက္ခံသမၼတသစ္ ဂ်ိဳးဘိုင္ဒန္ ကို အသိအမွတ္ျပဳမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာခဲ့သလို ေနာက္ပိုင္းမွာ အေမရိကန္နဲ႔ ၿပိဳင္ဘက္ျဖစ္လာတဲ့ တ႐ုတ္ဘက္ကလည္း ယခုထိ ဘာတစ္ခုမွ ထုတ္ေဖာ္ေျပာတာ မရွိေသးပါဘူး။ 

 

ဂ်ိဳးဘိုင္ဒင္ကေတာ့ အႏိုင္ရၿပီးေနာက္ ပထမဆုံး လူထုစည္းေဝးပြဲျဖစ္တဲ့ ႏိုဝင္ဘာ ၇ ရက္က ဒယ္လာဝဲျပည္နယ္ ဝယ္လ္မင္တန္ၿမိဳ႕မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ လူထုစည္းေဝးပြဲမွာ အေမရိကန္ျပည္သူေတြကို စည္းလုံးညီၫြတ္ေစဖို႔နဲ႔ သေဘာကြဲလြဲမႈေတြကို ကုစားဖို႔ ႀကိဳးစားသြားမယ္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့သလို အရႈံးကိုလက္ခံရန္ ျငင္းဆန္ေနတဲ့ လက္ရွိ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ ကို ေ႐ြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို လက္မခံျခင္းဟာ ရွက္ဖြယ္ျဖစ္တယ္လို႔ ထိုးႏွက္ခဲ့ပါတယ္။ဘိုင္ဒင္ ေ႐ြးေကာက္ခံရေၾကာင္း တရားဝင္အေၾကာင္းၾကားစာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနဘက္က မလာေသးေပမယ့္ အေမရိကန္ရဲ႕မဟာမိတ္ေတြျဖစ္တဲ့ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ဂ်ပန္နဲ႔ အီးယူႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ထရမ့္အလြန္ အေမရိကန္ကို ေမွ်ာ္ေနၾကပါၿပီ။အီရန္ဆိုရင္လဲ ထရမ့္အလြန္ အစိုးရအေနနဲ႔ သူတို႔ႏိုင္ငံကို ပိတ္ဆို႔တာေတြက အလုပ္မျဖစ္တာကို သတိထားဖို႔ ေျပာခဲ့သလို ဘိုင္ဒင္လက္ထက္မွာ အီရန္နဲ႔ သံတမန္ဆက္ဆံေရး ျပန္ထူေထာင္ႏိုင္ေရး ယုံၾကည္ရတဲ့လမ္းေၾကာင္း စတင္ဖို႔ စီစဥ္ထားၿပီး ၂၀၁၅ န်ဴကလီး သေဘာတူညီခ်က္မွာ ျပန္ပါဝင္ႏိုင္မယ့္ အလားအလာကို ျပခဲ့ပါတယ္။

 

ဘိုင္ဒင္ အႏိုင္ရခဲ့တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲမွာ ညႇိႏႈိင္းလို႔ရႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အရိပ္ေယာင္ေတြထြက္လာလို႔ စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ အသက္ရႉ‌ေခ်ာင္တဲ့ လကၡဏာအျဖစ္ ကမာၻ႔စေတာ့ေဈးကြက္မွာ စေတာ့ေစ်းေတြ ျပန္တက္လာခဲ့ပါတယ္။တစ္ဘက္မွာ လက္ရွိ အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးကို ထရမ့္ က လက္က်န္သက္တမ္းအတြင္း ထုတ္ပယ္ေနခ်ိန္မွာ ဘိုင္ဒင္ရဲ႕ အစိုးရအဖြဲ႕အတြက္ နာမည္ႀကီး ႏိုင္ငံေရးသမားေတြျဖစ္တဲ့ စူဇန္႐ိုက္၊ ဘလင္ကန္နဲ႔ ယာယီေရွ႕ေန႔ခ်ဳပ္အျဖစ္ကေန ထရမ့္ ဖယ္ရွားခဲ့တဲ့ ဆယ္လီရိတ္တို႔ ပါဝင္လာမယ္ဆိုၿပီး သတင္းေတြထြက္ေနခဲ့ပါတယ္။

 

ထရမ့္ က သမၼတရာထူးေနရာကို ဘိုင္ဒန္သို႔ လႊဲမလႊဲကို လာမည့္ ဇန္နဝါရီမွ သိရမည္ျဖစ္ၿပီး ထိုမတိုင္မီ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္း ျဖစ္၊ မျဖစ္ကား ျမင္သာေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ဇန္နဝါရီမတိုင္မီ ထရမ့္၏ လက္က်န္ သမၼတသက္တမ္းအခ်ိန္ကာလအတြင္းအတြင္း ထရမ့္ ဘယ္ေလာက္ထိေမႊသြားမည္လဲဆိုတာ အေမရိကန္ရွိ အႏိုင္ရ ဒီမိုကရက္တစ္မ်ားႏွင့္ တ႐ုတ္၊ အီရန္၊ ႐ုရွားေခါင္းေဆာင္တို႔ ရင္တမမေစာင့္ၾကည့္ေနရေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။

 

ကမာၻ႔ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္

 

၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက စခဲ့တဲ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ကပ္ေရာဂါဟာ တစ္ႏွစ္နီးပါးၾကာတဲ့ ယခုအခ်ိန္အထိ လူေပါင္း ၁၂ သန္းေက်ာ္ကိုေသဆုံးေစခဲ့ၿပီး ကူးစက္ခံရသူ ၅၃ သန္းထိ ရွိလာခဲ့ခ်ိန္မွာ ကူးစက္ေရာဂါကို ထိထိေရာက္ေရာက္ကုသႏိုင္တဲ့ေဆး ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ေဆးက ယခုထိေပၚမထြက္လာေသးပါဘူး။ဒါေပမယ့္ သုံးစြဲလို႔ရႏိုင္တဲ့ အဆင့္ ၃ လို႔ေခၚတဲ့ လူနဲ႔ စမ္းသပ္ေနတဲ့အဆင့္ကိုေရာက္ေနတဲ့ ေဆးကေတာ့ ၃-၄ မ်ိဳးမကေတာ့ ရွိေနပါၿပီ။

 

ယခုရက္သတၱပတ္ထဲမွာ ကိုဗစ္ ၁၉ လို႔ ေခၚေဝၚထားတဲ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ ေဆးအျဖစ္ ေပၚထြက္လာႏိုင္တဲ့ ေဆးသတင္းေကာင္းတစ္ခု ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ဒါက အေမရိကန္ ေဆးဝါးကုမၸဏီ Pfizer နဲ႔ ဂ်ာမန္ ဇီဝနည္းပညာကုမၸဏီ BioNTech တို႔ပူးေပါင္းထုတ္လုပ္တဲ့ ကိုဗစ္-၁၉ ကာကြယ္ ေဆးပါဘဲ။ဒီေဆးကို ဇူလိုင္လေႏွာင္းပိုင္းကတည္းက လူေပါင္း ၄၃၅၃၈ ဦးနဲ႔ ကာကြယ္ေဆး အဆင့္ ၃ စမ္းသပ္မႈ လုပ္ေဆာင္ေနတာမွာ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ထိေရာက္မႈရွိတယ္ဆိုၿပီး ကုမၸဏီဘက္က ႏိုဝင္ဘာ ၉ ရက္မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့အတြက္ ယခင္အတိုင္း ျပန္လည္ေနထိုင္ခြင့္ရေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႔ လႈပ္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။

 

ဒီေဆးဟာ ကမာၻတစ္ဝန္း ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္မႈျမင့္တက္လာမႈေၾကာင့္ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေလာ့ခ္ေဒါင္းစည္းမ်ဥ္းေတြနဲ႔ ျပန္ေနရစဥ္မွာပဲ သတင္းေကာင္းထြက္ခဲ့တဲ့အတြက္ က႑ေပါင္းစုံမွာ အတက္ဘက္ကိုျပခဲ့ၿပီး ဥေရာပစေတာ့ေဈးကြက္နဲ႔ ေရနံေဈးေတြလည္း ျမင့္တက္သြားခဲ့ပါတယ္။ကုမၸဏီဘက္က BNT162b2 လို႔အမည္ေပးထားတဲ့ အဆိုပါ ကိုဗစ္-၁၉ ကာကြယ္ေဆးကို ၂၀၂၀ ခုႏွစ္မွာ ကမာၻတစ္ဝန္း ေဆးပမာဏ သန္း ၅၀ အထိ ျဖန႔္ခ်ီသြားဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားၿပီး ၂၀၂၁ ခုႏွစ္မွာ ထိုးေဆးအလုံးေပါင္း ၁.၃ ဘီလီယံအထိ တိုးျမႇင့္ထုတ္လုပ္သြားမယ္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့ကာ အီးယူက ေဆးအလုံးေရ သန္း ၃၀၀ ကို မွာယူဖို႔ စီစဥ္ထားတယ္ဆိုၿပီး ခ်က္ျခင္း သတင္းေတြထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ 

 

လက္ရွိမွာ ဒီေဆးကို အေရးေပၚသုံးစြဲမႈအတြက္ ခြင့္ျပဳခ်က္ရေနၿပီး ႏိုဝင္ဘာ တတိယအပတ္မွာ စတင္သုံးစြဲေတာ့မွာပါ။

 

ဒီလို ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆး ေပၚထြက္ေတာ့မယ္ ဆိုတဲ့ သတင္းက က်ဆင္းေနတဲ့ ကမာၻ႔စီးပြားေရးကို လႈပ္ႏိူးခဲ့သလို ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေနာက္အက်ဆုံး ၆ လအတြင္း ကမာၻဟာ ပုံမွန္အတိုင္း ျပည္လည္ပတ္ဖို႔ ေသခ်ာေနတဲ့အတြက္ က႑စုံမွာ ျပင္ဆင္မႈေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။လက္ရွိမွာ ဥေရာပနဲ႔ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ကိုဗစ္တစ္ေက်ာ့ျပန္ေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ေတြကို ေလာ့ခ္ေဒါင္းခ်၊ ျပန္လည္ပိတ္ဆို႔မႈေတြနဲ႔ လုံးေထြးပတ္ခ်ာ လည္ေနပါတယ္။ကုသေဆးေပၚေနၿပီ သုံးေနၿပီဆိုတဲ့ ႐ုရွားမွာ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္မႈေတြ ျမင့္တက္လာေနလို႔ ၿမိဳ႕ေတာ္ေမာ္စကိုမွာ ေကာ္ဖီဆိုင္၊ စားေသာက္ဆိုင္၊ ဘားနဲ႔ ႏိုက္ကလပ္ေတြဟာ ည (၁၁) နာရီမွာ ပိတ္ၾကဖို႔၊ ႏွစ္လၾကာစည္းကမ္းတင္းၾကပ္မႈကို စတင္ခဲ့ပါတယ္။အေမရိကန္ဆိုရင္ ပိုးကူးစက္ခံရသူေတြ႕ရွိမႈဟာ တစ္ရက္ကို တစ္သန္းေက်ာ္ေတြ႕ရွိေနတာ ၁၀ ရက္ေက်ာ္ေနပါၿပီ။

 

ပထမလႈိင္းတုန္းက အထိနာခဲ့တဲ့ အီတလီဆိုရင္ အခုအခါ ကူးစက္ခံရသူ တစ္သန္းေက်ာ္ေနၿပီး ေသဆုံးသူ ေလးေသာင္းေက်ာ္ေနပါၿပီ။ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္မွာ ကမာၻတစ္ဝန္း ကူးစက္ခံရတဲ့အေရအတြက္က ၃.၉ သန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ထက္ဝက္ေက်ာ္ဟာ ဥေရာပ ၅၂ ႏိုင္ငံက ျဖစ္ေနပါတယ္။မၾကာခင္မွာ ျပင္းထန္တဲ့ ဥေရာပ ေဆာင္းရာသီလာေတာ့မွာျဖစ္ၿပီး လူေတြက အိမ္ထဲကေန အျပင္ကို စုၿပဳံထြက္ၾကမယ္ ပြဲေတာ္ေတြလည္း ဆက္တိုက္ရွိေနတဲ့အတြက္ က်န္းမာေရးအာဏာပိုင္ေတြလဲ က်န္းမာေရးစနစ္ၿပိဳလဲမွာကို စိုးရိမ္ေနရတဲ့ အေနအထားပါဘဲ။ဒီအခ်ိန္မွာ ကူရာကယ္ရာအျဖစ္ ကာကြယ္ေဆးသတင္း ထြက္လာတဲ့အတြက္ အားလုံးက ဒီေဆးကို အရမ္းေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတာပါ။လက္ရွိမွာ Pfizer က ထြက္မယ့္ ကာကြယ္ေဆးကို ႏိုင္ငံတိုင္းက အလုအယက္မွာေနၾကတဲ့ အေနအထားျဖစ္ေနပါတယ္။ဒီလိုအေနအထားမွာ ဆင္းရဲတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအတြက္ ကာကြယ္ေဆးရဖို႔က ျပႆနာျဖစ္လာတဲ့အတြက္ ေဆးအခ်ိန္မီရဖို႔ ဥေရာပႏွင့္ Gates အဖြဲ႕တို႔က ကူညီဖို႔လုပ္ေနၾကတာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

 

ယခု အားလုံးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားေနတဲ့ Pfizer ထုတ္ ေဆးဟာ ရလဒ္ေတြလဲေကာင္း၊ ေဘးလဲကင္း၊ ထုတ္လုပ္ဖို႔လဲ အဆင္ေခ်ာရင္ ၂၀၂၀ မွာ တစ္ကမာၻလုံးကို ကာကြယ္ေဆးအလုံးေရ သန္း ၅၀ ကေန ၁ ဒသမ ၃ ဘီလ်ံထိ ထုတ္လုပ္ႏိုင္မယ္လို႔ ကုမၸဏီဘက္က ေၾကညာထားသလို ၿဗိတိန္မွာဆိုရင္ ဒီဇင္ဘာလလယ္မွာ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္စသုံးႏိုင္ဖို႔ ေသခ်ာသေလာက္ရွိေနတဲ့အတြက္ တျခားေဆးေတြလဲ ေစ်းကြက္ထဲ ေနာက္မက်ဖို႔ ေရွ႕ဆင့္ေနာက္ဆင့္ထြက္ေပၚဖို႔ ရွိေနပါတယ္။လက္ရွိ ဘရာဇီးမွာ စမ္းသပ္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ေဆးဝါးကုမၸဏီ Sinovac Biotech က ထုတ္လုပ္တဲ့ CoronaVac ကိုဗစ္-၁၉ ကာကြယ္ေဆးမွာ ပါဝင္တဲ့ စမ္းသပ္ခံတစ္ဦး ေသဆုံးခဲ့လို႔ ေခတၱဆိုင္းငံ့ခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ယင္းေသဆုံးမႈကို အာဏာပိုင္ေတြက ကိုယ့္ ကိုယ္ကို ေသေၾကာင္းႀကံစည္မႈအျဖစ္ ယူဆၿပီး စစ္ေဆးခဲ့တဲ့အတြက္ ျပန္လည္စမ္းသပ္ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။လက္ရွိမွာ ကာကြယ္ေဆးေတြထဲ အမ်ားျပည္သူလက္ကို က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ေရာက္လာဖို႔ အလားအလာေကာင္းေနတဲ့ ေဆးအျဖစ္ Pfizer က ဦးေဆာင္ေနၿပီး ေအာက္စဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္နဲ႔ ၿဗိတိန္ေဆးကုမၸဏီ Astra Zeneca တို႔ ပူးတြဲထုတ္တဲ့ေဆးနဲ႔ တ႐ုတ္ေဆးဝါးကုမၸဏီ Sinovac Biotech က ထုတ္လုပ္တဲ့ CoronaVac က ေနာက္ကေန လိုက္ပါေနတဲ့ အတြက္ ဘယ္ေဆးက အရင္အသုံးတည့္ၿပီး ေစ်းကြက္ကို အုပ္စီးမလဲဆိုတာလည္း စိတ္ဝင္စားစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။  

 

ဘယ္ကဘဲထြက္ထြက္ အာမခံခ်က္နဲ႔ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ရွိ/မရွိ က အဓိကျဖစ္ေနသလို ျမန္ျမန္ အသုံးခ်ႏိုင္ေလ ေသဆုံးမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မွာမို႔လို႔ ကာကြယ္ေဆး လက္တစ္ကမ္းမေရာက္ခင္ ေနထိုင္မႈက mask တပ္တာ၊ လက္ေဆးတာေတြက မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေနဦးမွာဘဲျဖစ္ပါတယ္။ဒီအတြက္ ေဆးမရခင္ လူ႔အသက္ေတြ ဘယ္ေလာက္ဆုံးရႈံးရဦးမလဲဆိုတာ စိတ္မသက္မသာနဲ႔ ျမင္ေတြ႕ေနရဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။

 

ဒီလိုေစာင့္ၾကည့္ေနရတဲ့ သတင္းေတြအျပင္ တျခားစိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံတကာသတင္း အခ်ိဳ႕လည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။မၾကာမီက ေဟာင္ေကာင္မွာ ဥပေဒျပဳအမတ္ေလးဦးကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ကာရီလမ္း က ရာထူးကထုတ္ပယ္ခဲ့လို႔ ဒီမိုကေရစီလိုလားတဲ့ ေဟာင္ေကာင္ ဥပေဒျပဳအမတ္အားလုံးက ႏုတ္ထြက္လို႔ ေဟာင္ေကာင္ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္း ျပန္စလာေတာ့မလားဆိုတဲ့ အရိပ္အေယာင္ေတြ ျမင္ေတြ႕ေနရပါ တယ္။တျခားအာရွႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဂ်ပန္မွာေတာ့ ထီးနန္းဆိုင္ရာဆက္ခံမႈအျဖစ္ အိမ္ေရွ႕မင္းသား အကီရွင္ ႏို ကို ပထမဦးဆုံး ထီးနန္းအ႐ိုက္အရာ ဆက္ခံမယ့္သူအျဖစ္ေၾကညာခဲ့တဲ့အတြက္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံေရးက ဆက္ တည္ၿငိမ္မယ္အေနအထား ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ထီးနန္းဆက္ခံမႈရွိတဲ့ ထိုင္းမွာေတာ့ လက္ရွိ ထိုင္းဘုရင္ရဲ႕ အေနအထိုင္မတတ္မႈေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးမွာ သီးျခားမေနတာေတြေၾကာင့္ ထိုင္းတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြ ဦးေဆာင္ၿပီး ထိုင္းဘုရင္စနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ ဆႏၵျပေနရာမွာ ယခုရက္အတြင္း ေတာ္ဝင္နန္းေတာ္ဆီ ခ်ီတက္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကလို႔ တားဆီးရတာကိုလည္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။

 

အာရွလို အာဖရိကလို ဖြံၿဖိဳးမႈနိမ့္က်တဲ့ ႏိုင္ငံအမ်ားစုရွိတဲ့ ေဒသေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မႈေတြသာျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ ဗုံးခြဲမႈေတြ စစ္မက္ျဖစ္မႈေတြက ဒင္းၾကမ္းပါ။အာဖဂန္နစၥတန္မွာဆိုရင္ ေတာင္ပိုင္း ကန္ဒါဟာျပည္နယ္မွာ ရဲအေျခ စိုက္စခန္းတစ္ခုကို အေသခံကားဗုံးခြဲတိုက္ခိုက္လို႔ အေသအေပ်ာက္မ်ားခဲ့ပါတယ္။ဒီထက္ဆိုးတဲ့ အျဖစ္တစ္ခုလဲရွိပါတယ္။ဒါက မိုဇမ္ဘစ္မွာ ယခုလထဲျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုပါ။မိုဇမ္ဘစ္ႏိုင္ငံ၊ မူအီဒါၿမိဳ႕အနီးက ေဘာလုံးကြင္းမွာ ေက်း႐ြာႏွစ္႐ြာက လူေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ကို ေခါင္းျဖတ္သတ္ၿပီး အေလာင္းေတြကို အနီးနားမွာ ခုတ္ထစ္ၿပီး ျဖန႔္ႀကဲထားခဲ့တာပါ။ၾကားရတာနဲ႔တင္ အေတာ္ေလးစက္ဆုပ္ၾကမ္းတမ္းတဲ့ ဒီလိုသတင္းဆိုးေတြ မၾကားဝံ့မနာသာ သတင္းေတြ ထြက္လာခဲ့တဲ့ ရက္သတၱပတ္မွာ ဗိုင္းရပ္စ္ကာကြယ္ေဆး သတင္းေကာင္းကို ေရွ႕လာမယ့္ရက္သတၱပတ္ေတြမွာ ေစာင့္ၾကည့္ရင္းနဲ႔ ယခုရက္သတၱပတ္ ႏိုင္ငံတကာသတင္းသုံးသပ္ခ်က္ကို ဒီမွာဘဲရပ္တန႔္လိုက္ခ်င္ပါတယ္။

 

မင္းထက္

ႏိုဝင္ဘာ - ၁၃