【 နိုင်ငံတကာ ဆောင်းပါး 】အမေရိကန်-အီရန်တင်းမာမှုအတွက် သတိပေး ခေါင်းလောင်းသံမြည်နေဆဲ

ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများက ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးသည့် ညူကလီးယား သဘောတူစာချုပ်မှ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက စတင်နုတ်ထွက်ပြီး အီရန်နိုင်ငံသည် သဘောတူညီချက် ဖေါက်ဖျက် သည် ဟူသော စွပ်စွဲချက်များကို အခြေခံကာ ပိတ်စို့အရေးယူမှုများ ပြန်လည်ချမှတ် သည်။ထိုနောက် အီရန်နိုင်ငံက ထိုသဘောတူညီချက်ကို ဖျက်သိမ်းပြီး ညူကလီးယား လှုပ်ရှားမှုများ ပြန်လည် စတင် မည် ဟု ခြိမ်းခြောက်သည်။

ထိုနောက်တွင် အိမ်ဖြူတော်က အစ္စလမ်မစ် တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့ကို အကြမ်းဖက် အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် သတ်မှတ်သောကြောင့် တီဟီရန်ကလည်း ဒေသတဝှမ်းရှိ အမေရိကန် တပ်များကို အကြမ်းဖက်သမားများအဖြစ် ကြေညာ သည်။

ထိုနောက် အမေရိကန်က စီးပွားရေးပိတ်စို့မှုကို ပိုမိုတင်းကျပ်လိုက်ပြီး လေယာဉ်တင်သဘောၤ အုပ်စုတစုနှင့် ဘီ-၅၂ ဗုံးကြဲလေယာဉ်များကို ပါရှန်းပင်လယ်ကွေ့သို့ စေလွှတ်လိုက်သည်။အမေရိကန် က အီရတ်မှ အဓိကမကျသော သံရုံးဝန်ထမ်းများကို ရုတ်သိမ်းလိုက်သောကြောင့် အမေရိကန်-အီရန် အားပြိုင်မှု လမ်းကြောင်းမှာ ပိုမိုမတည်မငြိမ် ဖြစ်လာပုံရပြီး သမ္မတထရမ့်က အီရန်နိုင်ငံကို တရားဝင် နိဂုံးချုပ်သွားစေမည်ဟု တွစ်တာတွင် တနင်္ဂနွေနေ့က ရေးသားသည်။

ကံကောင်းသည်မှာ အလျှင်အမြန် လောင်ကျွမ်းနေသော စနက်တံကိုထိုအချိန်မှစတင်ပြီးဖြတ်တောက် လိုက်ပုံ ရကာ မြင့်မားနေသော တင်းမာမှုများသည် နောက်ပိုင်းတွင် ပြေလျှော့လာသည်။ စကားလုံးဖြင့် ခြိမ်းခြောက်မှုများ အားလုံးနှင့် စစ်ဟန်စစ်မာန်များအားလုံးကို အပြန်အလှန် ပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီးနောက် ပြင်းထန်သော ထိပ်တိုက်တွေ့မှုကို မည်သူမျှ စတင်လိုခြင်းမရှိ သို့မဟုတ် ထိပ်တိုက်တွေ့မှုအတွင်း ဆွဲခေါ်မခံလို သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဝါရှင်တန်က ထိုသို့ပြောသကဲ့သို့ တီဟီရန်ကလည်း ထိုသို့ပင် ပြောသည်။

ပြင်သစ် နိုင်ငံတကာနှင့် သေနင်္ဂဗျူဟာရေးရာဌာနမှ ကာရင် အင်မလီ ဘစ်တာက "သွက်သွက်ခါအောင် မရူးသေးလျှင် ကြီးမားဗြောင်ကျသည့် တိုက်ရိုက်စစ်ပွဲမဖြစ်နိုင်သေး" ဟုပြောသည်မှာ မှန်ကန်နေပေသည်။ ယခုအချိန်အထိ နှစ်ဖက်လုံးသည် လုံလောက်သော အသိတရားရှိနေပုံရသည်။ထိုသို့ဆိုခြင်းကြောင့် သတိပေးခေါင်းလောင်းသံ ရပ်သင့်ပြီဟု ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ပေ။ နှစ်ဖက် တပ် များသည် အသင့်အနေအထားဖြင့် စောင့်ကြည်နေသောကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေသော တင်းမာမှုနှင့် မယုံကြည်မှုများကို စဉ်းစားသုံးသပ်ပါက မှားယွင်းတွက်ချက်မှုနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက် မှားယွင်းခြင်းသည် မရည်ရွယ်သော အကျိုးဆက်များကို ဖြစ်စေမည့် အလားအလာ ရှိသည်။

အမေရိကန် ကွန်ဂရက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြပြီးနောက် ခေတ္တအမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ပက်ထရစ် မိုက်ကယ် ရှာနာဟန်က သတင်းထောက်များကို ပြောကြားရာတွင် "အခုအချိန်မှာ အကြီးမားဆုံး အာရုံစိုက်ရမယ့် အချက်က အီရန်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အတွက်အချက်မှားယွင်းတာကို တားဆီးဖို့ပဲ" ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် အောက်လွှတ်တော်လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များရေးရာကော်မတီ ဥက္ကဌ အဒမ် စမစ်က သတိပေးစကားတခုနှင့်အတူ ပိုမို ကောင်းမွန်သော မှတ်ချက်တခုပေးသည်။ "နှစ်ဖက်စလုံးမှာ အတွက်အချက်မှားနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိတယ်" ဟုသူပြောသည်။

အိမ်ဖြူတော်က တိုက်ခိုက်ရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိဟု ပြောပြီး တီဟီရန်ကလည်း အမြင့်မားဆုံး အဆင့် အထိ ထိန်းသိမ်းလုပ်ဆောင် သွားမည်ဟု ဆိုသော်လည်း ရှောင်လွှဲမရသည့် ပဋိပက ္ခဖြစ်နိုင်ခြေ ကို ဖယ်ထုတ်မရသေးပေ။ အချက်တချက်မှာ အမေရိကန် ဥပဒေပြုအမတ်များကို အိမ်ဖြူတော်က အာမခံပြောထားသည့် တပ်များဖြန့်ချထားခြင်းမှာ ခုခံကာကွယ်သည့် သဘောသာဖြစ်ပြီး စစ်ပွဲတခုကို စတင်ရန်မဟုတ် ဟူသော အချက်ကို အီရန်နိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း ထိုအတိုင်းအတိအကျ ရှုမြင်ရန် ရည်ရွယ်ပုံရသည်။ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ရန်မှာ အိမ်ဖြူတော်မှ ရှုပ်ထွေးသော သတင်းစကားများကို ထည့်သွင်းမစဉ်းစားမီ နားလည်ရန်လိုသော အချက်ဖြစ်သည်။

ပင်လယ်ကွေ့ဒေသမှ တင်းမာမှုများသည် မည်သည့်နိုင်ငံကိုမျှ အကျိုးမပြုဘဲ ကမ္ဘာ့လုံခြုံရေးနှင့် စီးပွားရေးကို ဆိုးကျိုးများသာ ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ထိန်ထိန်းသိမ်းသိမ်းလုပ်ဆောင်ရန်နှင့် တနိုင်ငံစီ၏ ပူပန်မှုများကို စနစ်တကျဖြေရှင်းရန် ဆွေးနွေးပွဲများ ထူထောင်ရန် နှစ်နိုင်ငံလုံးကို တိုက်တွန်းသော တရုတ်နိုင်ငံ၏ တောင်းဆိုမှုတွင် အခြားသော နိုင်ငံများအနေဖြင့်လည်း ပူးပေါင်းပါဝင်သင့်သည်။

(  Zawgyi  )

 ကမာၻ႔အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားက ၾကားဝင္ေဆာင္႐ြက္ေပးသည့္ ညဴကလီးယား သေဘာတူစာခ်ဳပ္မွ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက စတင္ႏုတ္ထြက္ၿပီး အီရန္ႏိုင္ငံသည္ သေဘာတူညီခ်က္ ေဖါက္ဖ်က္ သည္ ဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကို အေျခခံကာ ပိတ္စို႔အေရးယူမႈမ်ား ျပန္လည္ခ်မွတ္ သည္။ထိုေနာက္ အီရန္ႏိုင္ငံက ထိုသေဘာတူညီခ်က္ကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး ညဴကလီးယား လႈပ္ရွားမႈမ်ား ျပန္လည္ စတင္ မည္ ဟု ၿခိမ္းေျခာက္သည္။

ထိုေနာက္တြင္ အိမ္ျဖဴေတာ္က အစၥလမ္မစ္ ေတာ္လွန္ေရး အေစာင့္တပ္ဖြဲ႕ကို အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ေသာေၾကာင့္ တီဟီရန္ကလည္း ေဒသတဝွမ္းရွိ အေမရိကန္ တပ္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအျဖစ္ ေၾကညာ သည္။

ထိုေနာက္ အေမရိကန္က စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈကို ပိုမိုတင္းက်ပ္လိုက္ၿပီး ေလယာဥ္တင္သေဘာၤ အုပ္စုတစုႏွင့္ ဘီ-၅၂ ဗုံးႀကဲေလယာဥ္မ်ားကို ပါရွန္းပင္လယ္ေကြ႕သို႔ ေစလႊတ္လိုက္သည္။အေမရိကန္ က အီရတ္မွ အဓိကမက်ေသာ သံ႐ုံးဝန္ထမ္းမ်ားကို ႐ုတ္သိမ္းလိုက္ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္-အီရန္ အားၿပိဳင္မႈ လမ္းေၾကာင္းမွာ ပိုမိုမတည္မၿငိမ္ ျဖစ္လာပုံရၿပီး သမၼတထရမ့္က အီရန္ႏိုင္ငံကို တရားဝင္ နိဂုံးခ်ဳပ္သြားေစမည္ဟု တြစ္တာတြင္ တနဂၤေႏြေန႔က ေရးသားသည္။

ကံေကာင္းသည္မွာ အလွ်င္အျမန္ ေလာင္ကြၽမ္းေနေသာ စနက္တံကိုထိုအခ်ိန္မွစတင္ၿပီးျဖတ္ေတာက္ လိုက္ပုံ ရကာ ျမင့္မားေနေသာ တင္းမာမႈမ်ားသည္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေျပေလွ်ာ့လာသည္။ စကားလုံးျဖင့္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား အားလုံးႏွင့္ စစ္ဟန္စစ္မာန္မ်ားအားလုံးကို အျပန္အလွန္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ ျပင္းထန္ေသာ ထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈကို မည္သူမွ် စတင္လိုျခင္းမရွိ သို႔မဟုတ္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈအတြင္း ဆြဲေခၚမခံလို ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဝါရွင္တန္က ထိုသို႔ေျပာသကဲ့သို႔ တီဟီရန္ကလည္း ထိုသို႔ပင္ ေျပာသည္။

ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ေသနဂၤဗ်ဴဟာေရးရာဌာနမွ ကာရင္ အင္မလီ ဘစ္တာက "သြက္သြက္ခါေအာင္ မ႐ူးေသးလွ်င္ ႀကီးမားေျဗာင္က်သည့္ တိုက္႐ိုက္စစ္ပြဲမျဖစ္ႏိုင္ေသး" ဟုေျပာသည္မွာ မွန္ကန္ေနေပသည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ ႏွစ္ဖက္လုံးသည္ လုံေလာက္ေသာ အသိတရားရွိေနပုံရသည္။ထိုသို႔ဆိုျခင္းေၾကာင့္ သတိေပးေခါင္းေလာင္းသံ ရပ္သင့္ၿပီဟု ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ေပ။ ႏွစ္ဖက္ တပ္ မ်ားသည္ အသင့္အေနအထားျဖင့္ ေစာင့္ၾကည္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ တင္းမာမႈႏွင့္ မယုံၾကည္မႈမ်ားကို စဥ္းစားသုံးသပ္ပါက မွားယြင္းတြက္ခ်က္မႈႏွင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ မွားယြင္းျခင္းသည္ မရည္႐ြယ္ေသာ အက်ိဳးဆက္မ်ားကို ျဖစ္ေစမည့္ အလားအလာ ရွိသည္။

အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္တြင္ ရွင္းလင္းတင္ျပၿပီးေနာက္ ေခတၱအေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး ပက္ထရစ္ မိုက္ကယ္ ရွာနာဟန္က သတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာၾကားရာတြင္ "အခုအခ်ိန္မွာ အႀကီးမားဆုံး အာ႐ုံစိုက္ရမယ့္ အခ်က္က အီရန္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အတြက္အခ်က္မွားယြင္းတာကို တားဆီးဖို႔ပဲ" ဟုေျပာၾကားခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႕မ်ားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠဌ အဒမ္ စမစ္က သတိေပးစကားတခုႏွင့္အတူ ပိုမို ေကာင္းမြန္ေသာ မွတ္ခ်က္တခုေပးသည္။ "ႏွစ္ဖက္စလုံးမွာ အတြက္အခ်က္မွားႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္ရွိတယ္" ဟုသူေျပာသည္။

အိမ္ျဖဴေတာ္က တိုက္ခိုက္ရန္ ရည္႐ြယ္ခ်က္မရွိဟု ေျပာၿပီး တီဟီရန္ကလည္း အျမင့္မားဆုံး အဆင့္ အထိ ထိန္းသိမ္းလုပ္ေဆာင္ သြားမည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ေရွာင္လႊဲမရသည့္ ပဋိပက ၡျဖစ္ႏိုင္ေျခ ကို ဖယ္ထုတ္မရေသးေပ။ အခ်က္တခ်က္မွာ အေမရိကန္ ဥပေဒျပဳအမတ္မ်ားကို အိမ္ျဖဴေတာ္က အာမခံေျပာထားသည့္ တပ္မ်ားျဖန႔္ခ်ထားျခင္းမွာ ခုခံကာကြယ္သည့္ သေဘာသာျဖစ္ၿပီး စစ္ပြဲတခုကို စတင္ရန္မဟုတ္ ဟူေသာ အခ်က္ကို အီရန္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္လည္း ထိုအတိုင္းအတိအက် ရႈျမင္ရန္ ရည္႐ြယ္ပုံရသည္။ ထိုသို႔လုပ္ေဆာင္ရန္မွာ အိမ္ျဖဴေတာ္မွ ရႈပ္ေထြးေသာ သတင္းစကားမ်ားကို ထည့္သြင္းမစဥ္းစားမီ နားလည္ရန္လိုေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။

ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသမွ တင္းမာမႈမ်ားသည္ မည္သည့္ႏိုင္ငံကိုမွ် အက်ိဳးမျပဳဘဲ ကမာၻ႔လုံၿခဳံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးကို ဆိုးက်ိဳးမ်ားသာ ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ထိန္ထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္ေဆာင္ရန္ႏွင့္ တႏိုင္ငံစီ၏ ပူပန္မႈမ်ားကို စနစ္တက်ေျဖရွင္းရန္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ထူေထာင္ရန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံလုံးကို တိုက္တြန္းေသာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ေတာင္းဆိုမႈတြင္ အျခားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္လည္း ပူးေပါင္းပါဝင္သင့္သည္။