【 ဆောင်းပါး 】တရုတ်ပြည်မှ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ကိန်းဂဏန်းများ

【 ဆောင်းပါး 】တရုတ်ပြည်မှ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ကိန်းဂဏန်းများ

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်ရေးတွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ ပုံမှန်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းအပြင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းမှလည်း နှစ်စဉ်အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်းပေါင်းများစွာကို နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေအဖြစ် ရှာဖွေပေးနိုင်သော အခြေအနေမျိုးဖြစ်လာကြသည်။

နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးအတွက် မူဆယ်၊ လွယ်ဂျယ်၊ ချင်းရွှေဟော်၊ ကန်ပိုက်တီ၊ ကျိုင်းတုံ စသည်ဖြင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းငါးခုရှိပြီး မူဆယ်နယ်စပ်မှာ သွင်းကုန်၊ ပို့ကုန်အများအပြားကို ကိုင်တွယ်၍ ကုန် သွယ်မှု အများဆုံးလုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရားဝင်လုပ်ကိုင်နေသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းပေါင်း ၁၈ ခုအနက်တွင်လည်း မူဆယ်နယ်စပ်မှ ကုန်သွယ်မှုမှာ နှစ်စဉ်အများဆုံးဖြစ်ခဲ့သလို မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်သွင်းကုန်အများစုသည် တရုတ်စျေးကွက်ကို မှီနေသလို နှစ်နိုင်ငံတွင်ကျယ်သည့် ကုန်သွက်ဖက်ဖြစ်ခဲ့သည်ကို စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနရှိ စာရင်းများတွင် ဖော်ပြထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများမှ ကုန်သွယ်မှုများပြုလုပ်ရာတွင် ၂၀၁၈-၁၉ ဘဏ္ဍာနှစ်က အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၀၂၈၇ ဒသမ ၅၃၇ သန်းဖိုး၊ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၀၆၃၅ ဒသမ ၄၃၅ သန်းဖိုး၊ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၀၁၆၇ ဒသမ ၆၉၃ သန်းဖိုး၊ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် မီနီဘတ်ဂျက်ကာလ (မတ်လ) အထိ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၃၆၁၅ ဒသမ ၀၄၈ သန်းဖိုး၊ ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် (နိုဝင်ဘာလ)ထိ  ၅၄၉၂ ဒသမ ၃၉၉ သန်းဖိုး အစရှိသည်ဖြင့် အသီးသီးကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။

ထိုသို့သော နယ်စပ်စခန်းများမှကုန်သွယ်မှုများအနက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ထိစပ်ကာ ကုန်သွယ်မှုပြုနေသည့် နယ်စပ်စခန်း ငါးခုအနက် ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း မူဆယ်နယ်စပ်မှ ပို့ကုန် ၃၁၅၆ ဒသမ ၄၁၉ သန်းဖိုး၊ သွင်းကုန် ၁၇၆၁ ဒသမ ၅၅၇ သန်းဖိုး၊ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ၄၉၁၇ ဒသမ ၉၇၆ သန်းဖိုး ကုန်သွယ်ခဲ့သလို လွယ်ဂျယ်မှ ပို့ကုန် ၁၂၂ ဒသမ ၈၃၇ သန်း၊ သွင်းကုန် ၂၂ ဒသမ ၀၅၆ သန်း၊ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ၁၄၄ ဒသမ ၈၉၃ သန်းဖိုးကိုလည်းကောင်း၊ ချင်းရွှေဟော်မှ ပို့ကုန် ၄၆၀ ဒသမ ၃၆၄ သန်း၊ သွင်းကုန်၈၁ ဒသမ ၂၃၂ သန်း၊ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ၅၄၁ ဒသမ ၅၉၆ သန်းဖိုးကိုလည်းကောင်း၊ ကန်ပိုက်တီမှ ပို့ကုန် ၂၆၄ ဒသမ ၁၀၈ သန်း၊ သွင်းကုန် ၃၂ ဒသမ ၃၄၀ သန်း၊ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ၂၉၆ ဒသမ ၄၄၈ သန်းဖိုး ကိုလည်းကောင်း၊ ကျိုင်းတုံမှ ပို့ကုန် ၆ ဒသမ ၉၉၄ သန်း၊ သွင်းကုန် ၁ ဒသမ ၅၃၁ သန်း၊ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ၈ ဒသမ ၅၂၅ သန်းဖိုးကိုလည်း ကောင်း အသီးသီး ကုန်သွယ်မှုပြုနိုင်ခဲ့သည်။

၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၀၆၃၅ ဒသမ ၄၃၅ သန်းဖိုး ကုန်သွယ်ခဲ့သော နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် မြန်မာ-တရုတ် ကုန်သွယ်ရေး၌ အဓိကကျသည့် နယ်စပ်စခန်းငါးခုမှ ကုန်သွယ်မှုမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၈၅၉ ဒသမ ၀၈၇ သန်းဖိုးကို ကုန်သွယ်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့အတူ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅၀၃၉ ဒသမ ၇၉၆ သန်းဖိုး ကိုလည်းကောင်း၊ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် မီနီဘတ်ဂျက်ကာလ (မတ်လ) အထိ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၈၅၈ ဒသမ ၆၁၁ သန်းဖိုး ကိုလည်းကောင်း၊ ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် (နိုဝင်ဘာလ)ထိ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၈၁၀ ဒသမ ၆၁၃ သန်းဖိုး စသည်ဖြင့် ကုန်သွယ်ခဲ့ကြသည်။

မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်အပါအဝင် နယ်စပ်စခန်းများအားလုံးမှ ကုန်သွယ်မှုတွင် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် (နိုဝင်ဘာလ)ထိ စာရင်းများအရ ပို့ကုန်များတွင် စက်မှုကုန်ချောထည်များမှာ အများဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၂၉၆၃ ဒသမ ၀၃၈ သန်းဖိုး တင်ပို့ခဲ့သလို လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းမှာ ဒုတိယအများဆုံးအဖြစ် ၇၂၁ ဒသမ ၀၃၉ သန်းဖိုး တင်ပို့ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ရေထွက်ပစ္စည်း ၂၁၉ ဒသမ ၉၂၃ သန်းဖိုး၊ အခြားပစ္စည်း ၁၀၆ ဒသမ ၉၅၃ သန်းဖိုး၊ တိရစ္ဆာန်ထွက်ပစ္စည်း ၁၅ ဒသမ ၅၁၃ သန်းဖိုး၊ သတ္တုတွင်းထွက်ပစ္စည်း ၁၃ ဒသမ ၁၈၁ သန်းဖိုး၊ သစ်တောထွက်ပစ္စည်း ၁ ဒသမ ၄၅၉ သန်းဖိုး စသည်ဖြင့် အသီးသီး တင်ပို့ခဲ့ကြသည်။ သွင်းကုန်များတွင် လုပ်ငန်းသုံးကုန်ပစ္စည်းများမှာ အများဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၅၈၀ ဒသမ ၂၆၆ သန်းဖိုး တင်သွင်းခဲ့သလို လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများမှာ ၅၅၁ ဒသမ ၉၀၉ သန်းဖိုး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကုန်ပစ္စည်းများမှာ ၃၁၉ ဒသမ ၁၁၈ သန်းဖိုး တင်သွင်းခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်နေသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး စခန်းငါးခု၏ ကုန်သွယ်မှုကို ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁ ရက်မှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်အထိ ကာလအတွင်း ပို့ကုန်သွင်းကုန်နှင့် ကုန်သွယ်မှုအခြေအ နေများမှာ ကာလတူ အခြေအနေဖြစ်သော ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁ ရက်မှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်အထိ စာရင်းများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ပို့ကုန်မှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၃၂ ဒသမ ၇၃၃ သန်းပိုမိုခဲ့ပြီး သွင်းကုန်မှာ ၁၉ ဒသမ ၀၈၇ သန်းဖိုးလျော့ကျသော်လည်း ကုန်သွယ်မှု အခြေအနေမှာ ၃၁၃ ဒသမ ၆၄၆ သန်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ ယင်းကုန်သွယ်ရေး စခန်းငါးခုတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁ ရက်မှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်အထိ ကာလအတွင်း ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၈၅၁ ဒသမ ၃၅၅ သန်းဖိုး၊ သွင်းကုန် ၃၈၀ ဒသမ ၃၅၆ သန်းဖိုး၊ ကုန်သွယ်မှု ၂၂၃၁ ဒသမ ၇၁၁ သန်းဖိုးရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁ ရက်မှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်အထိ စာရင်းတွင် ပို့ကုန်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၅၁၈ ဒသမ ၆၂၂ သန်းဖိုး၊ သွင်းကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၉၉ ဒသမ ၄၄၃ သန်းဖိုး၊ ကုန်သွယ်မှု ၁၉၁၈ ဒသမ ၀၆၅ သန်းဖိုးဖြစ်ခဲ့သည်။

ယခု ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ကုန်သွယ်မှုတွင် ကန်ပိုက်တီကုန်သွယ်ရေးစခန်း၏ ဇန်နဝါရီလ ကုန်သွယ်မှုလျာထားချက်အပေါ် ဇန်နဝါရီ ၂၁ ရက်အထိ ပို့ကုန်မှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇ ဒသမ ၂၀၉ သန်း၊ သွင်းကုန်မှ ၁ ဒသမ ၂၄၂ သန်း၊ စုစုပေါင်း ၈ ဒသမ ၄၅၁ သန်း ရရှိခဲ့သလို ဇန်နဝါရီလ ကုန်သွယ်မှုလျာထားချက် ဒေါ်လာသန်း ၂၀ အပေါ် ၄၂ ရာခိုင်နှုန်း ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ပို့ကုန်၊ သွင်း ကုန်ဆိုင်ရာ ကိန်းဂဏန်းများ၌ ဖော်ပြထားလျက်ရှိသည်။ ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်မှစကာ ပို့ကုန်ကားများက တစ်ဖက်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့မှုမရှိသော်လည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်ပြီးသည့် သွင်းကုန်လက်ကျန်ကားများမှ သွင်းကုန်များ တင်သွင်းလျက်ရှိသည်။ ထိုကန်ပိုက်တီကုန်သွယ်ရေးစခန်းတွင် တစ်သျှူးငှက်ပျောများကို အများဆုံးတင်ပို့လေ့ရှိသလို ယခုကာလမှာ ငှက်ပျောထွက်သည့် ကာလဖြစ်နေသည့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံဘက်တွင် နှစ်သစ်ကူးကာလ ကျော်လွန်ပါက တစ်သျှူးငှက်ပျောတင်ပို့မှုအခြေအနေ ပိုမိုတိုးတက်လာနိုင်ကြောင်း ကုန်သည်ကြီးများက ခန့်မှန်းထားကြသည်။

ထို့အတူ ချင်းရွှေဟော်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းတွင်လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ဇန်နဝါရီ ၁၄ ရက်နေ့မှ ၂၀ ရက်အထိ တစ်ပတ်တာကာလအတွင်း၌ပင် ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉ ဒသမ ၆၂၄ သန်းဖိုး၊ သွင်းကုန် ၆ ဒသမ ၄၅၁ သန်းဖိုး၊ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ဒေါ်လာ ၁၆ ဒသမ ၀၇၅ သန်းဖိုးကုန်သွယ်ခဲ့ကြသလို ပို့ကုန်ယာဉ် ၁၉၇၈ စီးဖြင့် တင်ပို့၍ သွင်းကုန်ယာဉ် ၇၀၅ စီး ဖြင့် အသုံးပြုတင်သွင်းခဲ့ကြသည်။ ထိုကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ဆန်ကွဲ၊ ပြောင်း၊ ပဲလွန်းဖြူ၊ ပဲတီစိမ်း၊  ပဲယင်း၊ မြေပဲဆံ၊  နှမ်းနက်၊ နှမ်းဖြူ၊ ချင်း(အစို)၊ ဝါ၊ ကြံ စသည်တို့ကို အဓိကတင်ပို့ခဲ့ပြီး သွင်းကုန်ပိုင်းတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကုန်ပစ္စည်းအုပ်စုမှ ပိုမိုတင်သွင်းနိုင်သလို အခြားသော လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများတွင် တင်သွင်းမှုလျော့နည်းခဲ့သလို ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ၁ ဒသမ ၂၈၄ သန်းဖိုး ယခင်ဇန်နဝါရီအစောပိုင်းအပတ်များထက် ပိုမိုခဲ့သည်။

ယခင်နှစ်ကာလတူ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၄ ရက်မှ ၂၀ ရက်အထိကာလအတွင်း ပို့ကုန် ဒေါ်လာ ၃ ဒသမ ၁၅၈ သန်း၊ သွင်းကုန် ဒေါ်လာ ၀ ဒသမ ၈၉၂ သန်း၊ ကုန်သွယ်မှုပမာဏအဖြစ် ဒေါ်လာ ၄ ဒသမ ၀၅၀ သန်းဖိုး ကုန်သွယ်ခဲ့ရာ ယခု ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ယင်းကာလတူအပေါ် ပို့ကုန် ဒေါ်လာ ၆ ဒသမ ၄၆၆ သန်း ပိုမိုခဲ့ပြီး သွင်းကုန် ဒေါ်လာ ၅ ဒသမ ၅၅၉ သန်း ပိုမိုခဲ့ရာ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ဒေါ်လာ ၁၂ ဒသမ ၀၂၅ သန်းဖိုး ပိုမိုကုန်သွယ်နိုင်ခဲ့ကြသည်။

ထို နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများအားလုံးမှတစ်ဆင့် ကုန်သွယ်မှုတွင် ယခုဘဏ္ဍာနှစ် ခြောက်လတာကာလအတွင်းစာရင်းများအရ တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ကုန်သွယ်မှုမှာ  ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်နေသည်ကို ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ ကိန်းဂဏန်းများတွင် ဖော်ပြထားချက်အရ လေ့လာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် လက်ရှိတွင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်း ၁၈ ခုမှ တရုတ်၊ ထိုင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ အစရှိသည့် နိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်နေလျက်ရှိသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ထွက်ကုန်များကို အဓိကအားထားတင်ပို့ရာနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သလို အောက်ခြေစိုက်ပျိုးသူမှ ထုတ်လုပ်တင်ပို့သူများအထိ Supply Change တစ်လျှောက် လုပ်ကိုင်သူများအတွက် အရေးပါသောအခြေအနေမျိုး ဖြစ်ခဲ့သလို တရုတ်နိုင်ငံဘက်မှ သွင်းကုန်များသည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ စျေးကွက်များတွင် အရေးပါကာ အားထားသုံးစွဲနေရသော အခြေအနေမျိုးဖြစ်ခဲ့သည်။ လက်ရှိတွင် တရုတ်နိုင်ငံဘက်မှ ကိုဗစ်ဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်များ ဖြေလျှော့ကာ အချို့သောသတ်မှတ်ချက်ကို ပယ်ဖျက်ခြင်းများက လာမည့် အနာဂတ်ကာလအတွင်း ကုန်သွယ်ရေးတွင် အထောက်အကူပြုလာမည်မှာ အသေအချာဖြစ်နေသလို Supply Change စျေးကွက်တစ်လျှောက်ရှိ လုပ်ကိုင်သူများကြား ပျော်ရွှင်ဖွယ်ရာ စိတ်ကူးအိပ်မက်များ အကောင်အထည်ပေါ်လာပေတော့မည်။

 ဧပရယ်လ်