【 တစ်နှစ်အတွင်းနိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 အာရှကို ပုံဖော်ခဲ့သော ၂၀၂၁ ခုနှစ် သတင်းဖြစ်ရပ်များ

【 တစ်နှစ်အတွင်းနိုင်ငံတကာသတင်း သုံးသပ်ချက် 】 အာရှကို ပုံဖော်ခဲ့သော ၂၀၂၁ ခုနှစ် သတင်းဖြစ်ရပ်များ 

၂၀၂၁ ခုနှစ်သည် အစပျိုးခဲ့သည့်အတိုင်းပင် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါနှင့်ပင် အဆုံးသတ်ခြင်းဖြစ်သည်။
 
တစ်နှစ်တာပတ်လုံးတွင် အာရှ၌ လာမည့်နှစ်များအတွင်း ဒေသကို ပုံဖော်နိုင်သည့် ကြီးမားသော အဖြစ်အပျက်များစွာ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်။ 
 
မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီး အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် တာလီဘန်တို့က လျင်မြန်စွာ အာဏာပြန်ရခဲ့ကာ AUKUS မဟာမိတ်အဖွဲ့သည် လုံခြုံရေးနှင့် သံတမန်ရေးရာ အခင်းအကျင်းတို့ကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။တစ်ချိန်တည်းတွင် တောင်ကိုးရီးယား ကေပေါ့ပ်အဖွဲ့ BTS အပါအဝင် ဂျပန်မှ ဘေ့စ်ဘောကစားသမား ရှိုဟေး အိုတာနီတို့အပါအဝင် အာရှကြယ်ပွင့်များသည် ကမ္ဘာ့စင်မြင့်များတွင် တောက်ပနေခဲ့သည်။ 
 
နက်နဲသော အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိစေခဲ့သည့် AUKUS
 
အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်နှင့် ဩစတေးလျတို့သည် ကာလရှည် မဟာမိတ်များဖြစ်သော်လည်း စက်တင်ဘာလလယ် တွင် ကြေညာခဲ့သော လုံခြုံရေးမဟာမိတ်သဘောတူညီချက်သည် အာရှနှင့် ကမ္ဘာတစ်လွှားတွင် ပထဝီနိုင်ငံရေးရာလှုပ်ခတ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ 
 
AUKUS မဟာမိတ်၏ ဗဟိုချက်အဖြစ် ဩစတြေးလျသို့ နျူကလီးယား ရေငုပ်သင်္ဘောနည်းပညာကို မျှဝေရန် သဘောတူညီခဲ့သည်။ထိုသဘောတူညီချက်ကြောင့် ဩစတြေးလျသို့ သမားရိုးကျ ရေငုပ်သင်္ဘောရောင်းချမည့် အစီအစဉ်ပျက်ပြားခဲ့ရသော ပြင်သစ်က ဒေါသထွက်ခဲ့သည်။
 
သဘောတူစာချုပ်သည် ရှေ့သို့တွန်းအားပေးခြင်း အတွက်သာ ရည်ရွယ်သည်ဟု မဟာမိတ်အဖွဲ့က ပြောဆိုသော်လည်း အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံအများစုက နျူက လီးယားလက်နက်များ ကြီးထွားလာမည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ဥပမာအားဖြင့် မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အစ္စမေးလ် ဆာဘရီ ယာကော့ဘ် က AUKUS အနေဖြင့် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသအတွင်း နျူကလီးယားလက်နက် ယှဉ်ပြိုင်မှုကို အစပြုနိုင်သည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။
 
တရုတ်ကလည်း မဟာမိတ်သုံးနိုင်ငံကို စစ်အေးတိုက်ပွဲ စိတ်ဓာတ်များနှင့် တစ်ဖက်က ထိခိုက်ပြီးမှ တစ်ဖက်က အနိုင်ရသည့် စိတ်ဓာတ်မျိုးကို စွန့်ပစ်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ 
 
ဩစတြေးလျ၏ ရေငုပ်သင်္ဘောများ စတင်လည်ပတ်ရန် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်ဦးမည်ဖြစ်သည်။သို့သော် သဘောတူညီချက်အရ “မဟာမိတ်များသည် ဘုံပန်းတိုင်များကို ဆွတ်ခူးရန် အတူတကွအလုပ်လုပ်မည်ဟု ကတိကဝတ်ပြုခြင်း” ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းသော သတင်းစကားကို ဖော်ပြနေခြင်းဖြစ်သည်ဟု မဟာဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာရေးရာ လေ့လာခြင်းများ စင်တာမှ အကြီးတန်းအဖွဲ့ဝင် ဂျွန် ရှောက်ဇ် က ကြေညာချက်ထုတ်ပြီး မကြာခင်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။
 
ပိုမိုပေါက်ကွဲခဲ့သော BTS
 
၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် Dynamite သီချင်းဖြင့် အောင်မြင်ပြီးနောက် အဖွဲ့ဝင် ၇ ဦးပါသည့် တောင်ကိုရီးယား အမျိုးသားဂီတအဖွဲ့ BTS သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုတောက်ပစွာ လောင်ကျွမ်းခဲ့သည်။
 
သီချင်းသစ်များဖြစ်သော Butter နှင့် Permission to Dance တို့သည် နွေရာသီတွင် Billboard Hot 100 ဂီတဇယား၏ ထိပ်ဆုံးနေရာများတွင် ရပ်တည်ခဲ့ပြီးနောက် အဖွဲ့အနေဖြင့် အမေရိကန်ဂီတဆုပေးပွဲတွင် တစ်နှစ်တာအနုပညာရှင်ဆု ရရှိခဲ့သည်။ 
 
BTS ၏ လွှမ်းမိုးနိုင်မှုသည် ဂီတနယ်ပယ်ပြင်ပသို့ပါ ရောက်ရှိခဲ့သည်။
 
တောင်ကိုရီးယား သမ္မတ မွန်းဂျယ်အင်း က BTS အဖွဲ့ကို အနာဂတ်မျိုးဆက်များနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အထူးသံတမန်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ပြီး စက်တင်ဘာလတွင် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံသို့ ခေါ်ဆောင်ခဲ့သည်။ထိုညီလာခံတွင် အဖွဲ့ဝင်များက မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ပြီး “အနာဂတ်ကို မှောင်မိုက်နေတယ်လို့ပဲ မယူဆကြဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ကမ္ဘာကြီးအတွက် စိုးရိမ်နေပြီး အဖြေ ရှာနေကြသူတွေရှိနေပါတယ်” ဟု အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဂျောင်ကွတ် က ဆိုသည်။
 
အကြီးအကျယ်အောင်မြင်သော Netflix ဇာတ်လမ်းတွဲ Squid Game နှင့်အတူ BTS သည် တောင်ကိုရီးယား၏ အားပျော့သော အာဏာအောင်မြင်မှု၏ အမှတ်အသားတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။သို့သော် နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် အဖွဲ့ဝင်အချို့သည် ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ခံခဲ့ရသည်။ 
 
စွမ်းအင်အကျပ်အတည်း
 
ကျောက်မီးသွေးကို များစွာ မူတည်နေရသော အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်တို့တွင် စွမ်းအင်ပြတ်လပ်မှုများကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရ သည်။ 
 
စွမ်းအင်အကျပ်အတည်းနောက်ကွယ်ရှိ အကြောင်းပြချက်များသည် ရှုပ်ထွေးသည်။သို့သော် ကျောက်မီးသွေး အဓိကတင်ပို့သော အင်ဒိုနီးရှားကဲ့သို့ နိုင်ငံများတွင် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းသောကြောင့် ထုတ်လုပ်ခြင်းတွင် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ကပ်ရောဂါမှ စီးပွားရေးများ ပြန်လည်နလန်ထူချိန်တွင် စွမ်းအင်လိုလားချက်များ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။
 
တရုတ်တွင် အစိုးရ၏ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ပိုမိုအထောက်အကူပြုသော စွမ်းအင်သို့ ကူးပြောင်းခြင်းနှင့် ဩစတြေးလျမှ ကျောက်မီးသွေးတင်သွင်းခြင်းကို ကန့်သတ်ခြင်းနှင့် သံတမန်ရေးရာအရ တင်းမာမှုတို့ သည် စွမ်းအင်အကျပ်အတည်း၏ အကြောင်းပြချက်များတွင် ပါဝင်သည်။  
 
စွမ်းအင်ကဏ္ဍတစ်လျှောက်တွင် လှိုင်းများရိုက်ခတ်ခဲ့သည်။ကျောက်မီးသွေး၏ ဈေးနှုန်းသည် အောက်တိုဘာလတွင် တစ်တန်လျှင် ၂၆၉ ဒေါ်လာအထိ စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့သည်။သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှင့် ရေနံ ဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်ခဲ့သည်။သဘာဝဓာတ်ငွေ့တန်ဖိုးသည် နှစ်အစတွင် ၂.၅၈ ဒေါ်လာရှိခဲ့ရာမှ အောက်တိုဘာလတွင် ဗြိတိသျှ အပူယူနစ် တစ်သန်းလျှင် ၆.၃၁ ဒေါ်လာအထိ ခုန်တက်ခဲ့သည်။တက္ကဆက်အနောက်ပိုင်းမှ ရေနံစိမ်းများသည် ဇန်နဝါရီလအစောပိုင်းတွင် တစ်စည်လျှင် ၄၇ ဒေါ်လာသာ ရှိခဲ့ရာမှ ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းတွင် ၇၁ ဒေါ်လာအထိ ရောက်ရှိခဲ့သည်။
 
အချို့သော ဖိအားများကို ဖယ်ရှားနိုင်ခဲ့သော်လည်း ကမ္ဘာ့မြောက်ခြမ်းရှိ တရုတ်ကဲ့သို့သော နိုင်ငံများတွင် စွမ်းအင်လိုအပ်ချက် အမြင့်ဆုံးအခြေအနေသည် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ရောက်ရှိလာဖွယ်ဖြစ်သည်။
 
ဈေးနှုန်းများသည် ဆက်လက်မြင့်တက်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ခန့်မှန်းကြသည်။
 
အာဏာစင်မြင့်မှာနေရာယူရန် ရည်ရွယ်နေသည့် မာကို့စ်၏ သား
 
ကွယ်လွန်သူ ဖိလစ်ပိုင် အာဏာရှင်ဟောင်း၏ အသက် ၆၄ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သော သားဖြစ်သူသည် မေလ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် သမ္မတအဖြစ် ဝင်ရောက်ရွေးကောက်ခံမည်ဖြစ်သည်။အောင်မြင်မှုရခဲ့ပါက ၁၉၈၆ ခုနှစ် ပြည်သူ့အင်အားတော်လှန်ရေးအပြီး ဖြုတ်ချခံခဲ့ရသော မာကို့စ်မိသားစုကို အာဏာစင်မြင့်ထက် ပြန်လည်မြှင့်တင်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
 
ထိုတော်လှန်ရေးဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးများကိုချိုးဖောက်ပြီး ဒေါ်လာဘီလီယံချီ အလွဲသုံးစားပြုလုပ်ခဲ့သော အာဏာရှင်စနစ်ကို ဖြုတ်ချနိုင်ခဲ့ကာ မိသားစုများကို ဟာဝိုင်အီသို့ နယ်နှင်ဒဏ်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။  
 
မှတ်ဉာဏ်များ မှေးမှိန်လာချိန်တွင် မာကို့စ် ဂျူနီယာသည် လူမှုကွန်ယက်တွင် ထောက်ခံအားပေးမှုများကို စု ဆောင်းခဲ့သည်။မာရှယ်လော၏ နစ်နာသူများစွာက မာကို့စ် ဂျူနီယာ၏ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းဖြစ်တည်မှုကို ဖယ်ရှားရန် တရားရုံးတွင် လျှောက်ထားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မဲဆွယ်ခြင်းကမ်ပိန်းသည် အဖျက်အမှောင့်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။  
 
မိုဒီကို အနိုင်ရခဲ့သော လယ်သမားများ၏ ဆန္ဒပြမှု 
 
တစ်နှစ်တာနီးပါး ဆန္ဒပြပြီးနောက်တွင် အိန္ဒိယလယ်သမားများသည် ဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာ မိုဒီ၏ စိတ်ကို ပြောင်းလဲစေနိုင်ခဲ့သည်။ 
 
ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီသည် လယ်ယာမြေ ဥပဒေမူကြမ်းသုံးခုကို ပြန်လည်ရုတ်သိမ်းခဲ့သည်။ထိုဥပဒေများသည် စိုက်ပျိုးရေးကို အဆင့်မြှင့်တင်ရန်ဟု ဆိုသော်လည်း လယ်သမားများက ကုမ္ပဏီကြီးများကိုသာ အကျိုးရစေပြီး လယ်ယာလုပ်ကိုင်သူများ၏ ဘဝများကို ခြိမ်းခြောက်နေသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ 
 
လွှတ်တော်က ဥပဒေများကို ပြန်လည်ရုတ်သိမ်းသည့် နိုဝင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့အထိ မြို့တော်အနီးတွင် စခန်းများချကာနေထိုင်ပြီး ဆန္ဒပြခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ 
 
လယ်သမားများ အောင်ပွဲဆင်နေကြသော်လည်း လေ့လာဆန်းစစ်သူများက လုပ်ဆောင်ချက်သည် အတွက်အချက်ရှိသော လှုပ်ရှားမှုဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ 
 
ဆန္ဒပြပွဲများ အများဆုံးဖြစ်ခဲ့သော လူဦးရေ သန်း ၂၀၀ ဖြင့် အိန္ဒိယ၏ လူဦးရေအများဆုံးပြည်နယ်ဖြစ်သည့် အူတာပရာဒက်ရှ်တွင် ဖေဖော်ဝါရီမှ မတ်လ ၂၀၂၂ တွင် လွှတ်တော်အစည်းအဝေးများ ကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။
 
ပြည်နယ်အတွင်း မဲပေးခြင်းများသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် အမျိုးသားရွေးကောက်ပွဲများအတွက် ဦးဆောင်ခြေလှမ်းဖြစ်သည်။ဥပဒေများ ပြန်လည်ရုတ်သိမ်းခြင်းဖြင့် လက်ရှိအာဏာရနေသော ဝန်ကြီးချုပ်၏ ပါတီ BJP အတွက် ပျက်စီးမှုကို ပြန်လည်ထိန်းချုပ်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု တိုးတက်နေသော လူ့အသိုက်အဝန်းများဆိုင်ရာ လေ့လာခြင်းစင်တာမှ ပါမောက္ခဖြစ်သူ ဆန်ဂျေး ကူးမားက ဆိုသည်။ 
 
BJP ပါတီအနေဖြင့် အဓိကပါဝင်မှုနှုန်း လျော့နည်းနိုင်သော်လည်း အူတာပရာဒက်ရှ်တွင် အာဏာဆက်လက်တည်မြဲမည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။
 
မြန်မာအာဏာသိမ်းမှုနှင့် စီးပွားရေးပြိုလဲမှု
 
မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိန်ထံမှ လွတ်လပ်ရေးရပြီးချိန်ကစကာ အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်စဉ်သုံးရပ်ကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။
 
ဖြစ်စဉ်အားလုံးတွင် နိုင်ငံသည် ဒုက္ခကြီးစွာရောက်ရပြီး တစ်ခြားနိုင်ငံများမှ သီးခြားခွဲထွက်ကာ စီးပွားရေးအရ များစွာ ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရသည်။
 
နောက်ဆုံးသော အာဏာသိမ်းမှုကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် က ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အပျက်အစီးအများဆုံး အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်နေကာ ခက်ခက်ခဲခဲရရှိထားသော အောင်မြင်မှုများလည်း ပြန်လည်ဆုတ်ယုတ်ခဲ့သည်။
 
အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်စဉ်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သော ဒီမိုကရေစီအရ ရွေးကောက်ခံအစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကို နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော် ထောင်ဒဏ်ချမှတ်နိုင်သည့် ပုဒ်မများဖြင့် တရားစွဲဆိုကာ ထိန်းသိမ်းထားသည်။
 
တစ်နှစ်အတွင်းတွင် ရွေးကောက်ပွဲအသစ် ပြန်လည်ကျင်းပပေးမည်ဟု အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်က ကတိပေးခဲ့သော်လည်း အနည်းဆုံး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လအထိ ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့သည်။တစ်ချိန်တည်းတွင် အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် အရပ်သားများ အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပေါ်ပေါက်လာကာ စစ်သားနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့တို့ လက်ချက်ဖြင့် အရပ်သားပေါင်း ၁,၃၅၀ ဦး သေဆုံးကာ ၈,၁၃၀ ဦး ဖမ်းဆီးခံထားရကြောင်း နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း၏ အချက်အလက်များအရ သိရသည်။
 
မန္တလေးတွင် မြို့ပြပျောက်ကြားစစ်ပွဲ စတင်ခဲ့ပြီး လက်နက်ကိုင် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့များနှင့် ဆွေးနွေးထားသော ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များလည်း ပြိုလဲခဲ့ပြီဖြစ်သည်။စီးပွားရေးသည် ဆိုးဝါးစွာ ထိခိုက်ခဲ့ရသည်။
 
အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်က စက်တင်ဘာလတွင် စီးပွားရေးကျုံ့မှုသည် ၁၈.၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းခဲ့သည်။ယခင် ၁၉၈၈ အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်စဉ်က စီးပွားရေးကျုံ့မှုသည် ၇.၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်က မှတ်တမ်းတင်ထားခဲ့သည်။ကုလသမဂ္ဂက လူဦးရေ၏ တစ်ဝက်သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ဆင်းရဲတွင်းသို့ ကျရောက်နိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားသည်။
 
ကျန်းမာရေးလုပ်သားများ၏ အစိုးရဆေးရုံများကို သပိတ်မှောက်သောကြောင့် တစ်နှစ်ပတ်လုံးတွင် ကျန်းမာရေးစနစ်တွင် အင်အား ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့်သာ လည်ပတ်ခဲ့ရသည်။
 
၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ဆိုက်ရောက်မှုပေါင်း ၄.၃ သန်းရှိခဲ့သော ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည်လည်း အာဏာသိမ်းခြင်းနှင့် ကိုဗစ်-၁၉ တို့ကြောင့် လုံးဝလျော့ကျသွားခဲ့သည်။
 
တရုတ်စက်ရုံအချို့ကို ဒေါသထွက်နေသော ပြည်သူများက မီးရှို့ခဲ့ကြပြီး နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများလည်း ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။  
 
စစ်ကောင်စီသည် အာဆီယံအဖွဲ့မှ လက်ခံရေးအတွက် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း အောက်တိုဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် ကျင်းပခဲ့သော အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင်  ချန်လှပ်ထားရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ 
 
ဘောလုံးပစ်သမား ရှိုဟေး အိုတာနီ
 
ဂျပန်မှ ဘေ့စ်ဘောအကျော်အမော် ရှိုဟေး အိုတာနီ၏ ၂၀၂၁ ရာသီသည် အလှည့်အပြောင်းဖြစ်ခဲ့သည်။လော့စ်အိန်ဂျလိစ်သည် အိုတာနီ၏ ဘောလုံးပစ်သူနှင့် ရိုက်သူ နေရာတို့မှ စွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းရည်ကို ယုံကြည်ခဲ့ပြီး အိုတာနီကလည်း ကဏ္ဍနှစ်ခုစလုံးတွင် All-Star ဂုဏ်ပြုခြင်း ဆက်တိုက်ရရှိခဲ့သော ပထမဆုံးကြယ်ပွင့်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ 
 
Home run ပေါင်း ၄၆ ခု ရိုက်ခဲ့ပြီး Strike အကြိမ်ရေ ၁၅၆ ကြိမ်ဖြင့် အမေရိကန်လိဂ်၏ တန်ဖိုးအရှိဆုံးကစား သမားအဖြစ် မဲပေးရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။ 
 
အသက် ၂၇ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သော အိုတာနီသည် ဘေ့စ်ဘောကစားသမားများ ပြုလုပ်နိုင်သော စွမ်းရည်များကို ပြသခဲ့ပြီးဖြစ်သော်လည်း အကောင်းဆုံးအခြေအနေများ ပြသရန် ကျန်ရှိနေသေးကြောင်း ဆိုသည်။ 
 
“၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် ၁၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မရောက်သေးပါဘူး။အလုပ်ကြိုးစားဖို့နေရာ ရှိနေပါသေးတယ်” ဟု အိုတာနီ က ဆိုသည်။ 
 
ငတ်မွတ်ခြင်းဆောင်းရာသီ ကြုံတွေ့နေရသော အာဖဂန်နစ္စတန်
 
အမေရိကန်သည် အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် နှစ်ပေါင်း ၂၀ နီးပါး တပ်စွဲထားခြင်းကို ရုတ်သိမ်းပြီးနောက်တွင် တာလီ ဘန်များသည် လျင်မြန်စွာဖြင့် အာဏာကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။
 
အမေရိကန်တပ်များ ဩဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့မတိုင်မီ အပြည့်အဝ တပ်မဆုတ်ခင်ကတည်းကပင် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့သည် နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် လျင်မြန်စွာ ထိုးစစ်ဆင်ကာ ကဘူးလ်သို့ချီတက်ပြီး အာဏာပြန်လည်ရရှိလာခဲ့သည်။ 
 
အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များနှင့် မဟာမိတ်များအတွက် အလုပ်လုပ်ပေးခဲ့သော အာဖဂန်ပြည်သူပေါင်းထောင်ချီသည် ကဘူးလ်လေဆိပ်တွင် စုဝေးခဲ့ကြပြီး ကယ်ဆယ်ရေးလေယာဉ်များပေါ် တိုးကြိတ်တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ 
 
ဩဂုတ်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လူပေါင်းများစွာသေဆုံးပြီး ကယ်ဆယ်ရေးလေယာဉ်ပေါ် မတက်နိုင်ဘဲ ကျန်ရှိခဲ့ သူများလည်း များစွာရှိခဲ့သည်။
 
နောက်ဆုံးကျန်နေခဲ့သောအရာများမှာ အပိုင်းပိုင်းပျက်စီးနေသော နိုင်ငံတစ်ခု၊ နယ်စပ်ခြိမ်းခြောက်ခြင်းများကြား အစွန်းပေါ်ရပ်နေရသော အာရှအလယ်ပိုင်းနှင့် ဒေသအတွင်း တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့၏ ခန့်မှန်း၍မရသော လှုပ်ရှားမှုတို့သာဖြစ်သည်။
 
အပြင်းထန်ဆုံးပြဿနာမှာ အာဖဂန်စ္စတန်ရှိ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းများဖြစ်သည်။
 
အာဖဂန်ပြည်သူပေါင်း ၂၃ သန်းခန့်သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ပြင်းထန်သော အငတ်ဘေးနှင့် ကြုံတွေ့ရနိုင်သည်ဟု ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ်က ခန့်မှန်းထားသည်။ 
 
ပြင်းထန်သော အတက်အကျများနှင့် တူရကီ၏ ငွေကြေး
 
ပြီးခဲ့သောအပတ်တွင် တူရကီသမ္မတ ရီးယပ် တေးယက်စ် အာဒိုဂန်သည် လုပ်ဆောင်ချက်တစ်ခုကြောင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၏ အခက်အခဲကြားမှ ဖွံ့ဖြိုးနေသော ငွေကြေးဈေးကွက်ဖြစ်သည့် တူရကီ၏ လီရာငွေကြေးသည် ဒေါ်လာနှင့် အံ့မခန်းယှဉ်ပြိုင်မှုတစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
 
ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းသည် နိုဝင်ဘာလတွင် ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက်ခဲ့သော်လည်း ဗဟိုဘဏ်သည် အတိုးနှုန်းများကို လျှော့ချခဲ့သောကြောင့် ရှောင်ခွာသွားသော တူရကီမှ တစ်ဦးချင်းစီကို ပြန်လည်ဆွဲဆောင်ရန်အတွက် ဒီဇင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် အစိုးရသည် နိုင်ငံခြားငွေကြေးနှင့် ချိတ်ဆက်နိုင်သော လီရာအပ်ငွေအကောင့်များကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သည်။
 
လက်ရှိတွင် အာဒိုဂန်၏ နည်းဗျူဟာအရ ဗဟိုဘဏ်၏ အရန်ငွေများကို အစိုးရပိုင်ဘဏ်များမှ အကြီးအကျယ် ရောင်းချရလျက်ရှိသည်။နှစ်အစတွင် အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာလျှင် ၇ လီရာရှိခဲ့ပြီး စံချိန်တင်လဲလှယ်နှုန်း ၁၈ လီရာနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် လွန်စွာနည်းပါးခြင်းဖြစ်သည်။ 
 
အစီအစဉ်အသစ်ကို မိတ်ဆက်ပြီးချိန်တွင် ၁ ဒေါ်လာလျှင် ၁၁ လီရာအောက်ဖြင့် လဲလှယ်ခဲ့နိုင်သည်။ယခုအခါတွင် ပြည်တွင်း၌ ဒေါ်လာကိုအသုံးပြုနေသော တူရကီများ၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေး လီရာပေါ် အမြင်တွင်သာ အားလုံးမူတည်နေခြင်းဖြစ်သည်။
 
အစိုးရအနေဖြင့် ယုံကြည်ချက် ပိုမိုအားကောင်းလာပါက အာဒိုဂန်သည် ဇွန်လ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပမည့် နှစ်ကြိမ်ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီတွင် စီးပွားရေးထိခိုက်မှုများကိုဖြေရှင်းရန် အဖိုးတန်သော အချိန်ရရှိမည်ဖြစ်သည်။
 
အချို့သော အတိုက်အခံခေါင်းဆောင်များနှင့် မဲပေးခြင်းစီစဉ်သူများက ရွေးကောက်ပွဲကို အချိန်စာရင်းထက် ဆောလျှင်စွာ ကျင်းပရန် မျှော်လင့်ထားသော်လည်း အာဒိုဂန် က ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။
 
အဆုံးသတ်မမြင်ရသေးသော ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲများ 
 
ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းများ အရှိန်မြှင့်တင်နေသော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်သည် စတင်ကတည်းက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကိုဗစ်-၁၉ တိုက်ခိုက်ရေးအတွက် စိန်ခေါ်မှုများနှင့်  ပြည့်နှက်နေသော နှစ်တစ်နှစ်ဖြစ်ခဲ့သည်။
 
ယူကေတွင် စတင်တွေ့ရှိသော မျိုးကွဲသစ်သည် ဂျပန်အပါအဝင် နိုင်ငံများသို့ ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီး နယ်စပ်ထိန်းချုပ်ရေးများကို တင်းကြပ်စွာ ဆောင်ရွက်ခဲ့ရသည်။ထိုမျိုးကွဲနေရာတွင် များမကြာမီတွင်ပင် အိန္ဒိယ၌ စတင်တွေ့ရှိသော မျိုးကွဲသစ် ဒယ်လ်တာက အစားထိုးဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။
 
အရှေ့တောင်အာရှတွင် ဗိုင်းရပ်စ် လျှင်မြန်စွာပျံ့ပွားမှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့ခြင်းကွင်းဆက်ကို ထိခိုက်ခဲ့သည်။ဂျပန်တွင် နွေရာသီအိုလံပစ် ကျင်းပခဲ့သော်လည်း ဝန်ကြီးချုပ် ယိုရှီဟိဒ ဆူဂါသည် ဒယ်လ်တာမျိုးကွဲ ထိန်းချုပ်ရေးအတွင်း ရုန်းကန်လှုပ်ရှားခဲ့ရပြီး စက်တင်ဘာလတွင် နုတ်ထွက်ခဲ့ရသည်။ 
 
ဆောင်းဦးရာသီတွင် အာရှသည် ဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ဂျပန်နှင့် ထိုင်းကဲ့သို့ နိုင်ငံများအပါအဝင် နိုင်ငံများသည် နယ်စပ်ကန့်သတ်ခြင်းများ စတင်ဖြေလျှော့လာကြသည်။သို့သော် မျိုးကွဲမှုနှုန်းမြင့်မားပြီး ပိုမိုကူးစက်လွယ်သော အိုမီခရွန်မျိုးကွဲကို နိုဝင်ဘာလတွင် စတင်တွေ့ရှိခဲ့သောကြောင့် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခြင်းများကို ပြောင်းပြန်ဖြစ်စေခဲ့သည်။ဂျပန်သည် နိုင်ငံသားများနှင့် ကာလရှည်နေထိုင်သူများမှလွဲပြီး ခရီးသွားဝင်ခွင့်များကိုပြန်လည်ပိတ်သိမ်းခဲ့ကာ ထိုင်းနှင့် အခြားနိုင်ငံများသည် ကွာရန်တင်း ကင်းလွတ်ခွင့်ရသော ခရီးသွားအစီအစဉ်များကို ပြန်လည်ရုတ်သိမ်းခဲ့သည်။ 
 
နိုင်ငံများသည် ဟန်ချက်ညီရေးအတွက် အဖြေရှာနေကြဆဲဖြစ်သည်။
 
ဩစတြေးလျတွင် တစ်ကြိမ်၌ ကူးစက်မှုများ မြင့်မားခဲ့သော်လည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသော ပြည်ပမှ အလုပ်သမားများနှင့် ကျောင်းသားများအတွက် ပြန် လည်ဖွင့်လှစ်ပေးခြင်းဖြင့် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခြင်းကို စတင်ခဲ့သည်။ 
 
“လော့ခ်ဒေါင်းအခြေအနေကို ပြန်သွားမှာ မဟုတ်ပါဘူး။အသိတရားရယ်၊ တာဝန်ယူမှုရယ်နဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဝန်ကြီးချုပ် စကော့ မောရစ်ဆန် က ဒီဇင်ဘာနှောင်းပိုင်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
 
မင်းထက်
ဇန်နဝါရီ - ၃