【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】ကမ္ဘောဒီးယားက အာဆီယံအတွက်ကယ်တင်ရှင်လား/ အဖျက်သမားလား

【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】ကမ္ဘောဒီးယားက အာဆီယံအတွက်ကယ်တင်ရှင်လား/ အဖျက်သမားလား

ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်သည် ယခုအပတ်ကုန်တွင် နေပြည်တော်တွင် စစ်ကောင်စီ၏ ပထမဆုံးသော ဧည့်သည်တော်ဖြစ်လာတော့မည်။ သူ၏ ၂ ရက်ကြာ ခရီးစဉ်မှ မည်သည့်ရလဒ် ထွက်လာသည်ဖြစ်စေ ထိုခရီးစဉ်သည် အာဆီယံ၏ အနာဂတ် လုပ်ငန်းစဉ် အထူးသဖြင့် အချက် ၅ ချက်ပါ ဘုံသဘောတူညီချက်အတွက် ရည်ရွယ်သည့် အကျိုးဆက်များသာမက မရည်ရွယ်သည့် အကျိုးဆက်များကိုလည်း ဖြစ်စေမည်။ ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် တစ်နှစ်ခန့်အတွင်း အာဆီယံသည် ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်သူ အခန်းကဏ္ဍကို ယူပြီးအဖွဲ့ ၏ ကိုယ်စားပြုမှုနှင့် အလေ့အထကောင်းများမှတစ်ဆင့် မြန်မာနိုင်ငံမှအကျပ်အတည်းကို အဆုံးသတ်ရန် စာအုပ်ကြီးအတိုင်းတင်းကျပ်စွာ လုပ်ဆောင်သည်။

အောက်တိုဘာလကုန်တွင် ဘရူနိုင်း နိုင်ငံက ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို ကမ္ဘောဒီးယားသို့ လွှဲပြောင်းပေးလိုက်ပြီးနောက် ဟွန်ဆန်သည် မြန်မာစစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့လိုကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ အာဆီယံ အသိုက် အဝန်းအတွင်း ပြန်ရောက်လာပြီး ၎င်းတို့ကြီးကြပ်သည့် အာဆီယံထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲများ ပါဝင်သည်ကို မြင်လိုကြောင်း ရှင်းလင်းစွာပြောကြားခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီသည် ဘုံသဘောတူညီချက်ပါ ကတိကဝတ်များကို လိုက်နာရန် ပျက်ကွက်သောကြောင့် အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ အစည်းအဝေးများတွင် နိုင်ငံရေး ကိုယ်စားမပြုသည့် အဆင့်မြင့်အရာရှိကိုသာ ဖိတ်ကြားရန် အာဆီယံက အောက်တိုဘာလလယ်တွင် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

ယခုအချိန်အထိ စစ်ကောင်စီသည် အရေးပါသည့် အစည်းအဝေးနှစ်ခုဖြစ်သည့် ၃၈ နှင့် ၃၉ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲနှင့် ဆက်ဆံရေး နှစ် ၃၀ ပြည့်သည့် အထိမ်းအမှတ် တရုတ်-အာဆီယံအထူး ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ တို့ကို လွဲချော်သွားခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်-အာဆီယံဆက်ဆံရေးတွင် ညှိနှိုင်းပေးသည့် နိုင်ငံတာဝန်ကို လက်တလောယူထားသောကြောင့် တရုတ်-အာဆီယံ အစည်းအဝေးမတက်ရခြင်းကြောင့် အထိနာစရာဖြစ်ခဲ့သည်။ ဘုံသဘော တူညီချက် ၅ နှင့်ပတ်သက်ပြီး တိုးတက်မှု ရှိစေရန်အတွက် ဟွန်ဆန်သည် မြန်မာနှင့် ဆက်ဆံရေး အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းကို ပထမဆုံးနေ့တွင်ပင် လက်မနှေး အောင်လုပ်ဆောင်သည်။

ဧပြီလ ၂၄ ရက်နေ့က အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ ဂျကာတာတွင် အရေးပေါ် ထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲတွင် တွေ့ဆုံသော အခါ စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင်ကို ပွင့်ပွင်းလင်းလင်းစကားပြောသည့် တစ်ဦးတည်းသော ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပြီး သူနှင့် အာဆီယံအကြား အတွေ့အကြုံများကို ကိုးကားကာ အဖွဲ့၏အကူအညီကို ရယူရန် တိုက်တွန်းသည်။ လက်တွေ့ တွင်အာဆီယံရေးရာများနှင့် သူ၏ ၂၂ နှစ်ကြာ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု နှင့်ပတ်သက်လျှင် ကမ္ဘောဒီးယားခေါင်းဆောင်သည် အာဆီယံကို အသေးစိတ် နားလည်သည်။ လွန်ခဲ့သော ၈ ပတ်အတွင်း သူ၏ပြောဆိုချက်များသည် အာဆီယံ  အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ၎င်းတို့ကို ထောက်ခံသူများအကြား စိုးရိမ်တုန်လှုပ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

ဟွန်ဆန်သည် အာဆီယံလုပ်ငန်းစဉ်ကို လျစ်လျူရှုပြီး သူ့သဘောနှင့် သူ မြန်မာနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံသည့် ဖျက်မြင်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ထိုနိုင်ငံများ ယူဆသည်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားသည့် အရှက်တကွဲဖြစ်ရပ်သည် အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း ကမ္ဘောဒီးယား၏ မှတ်တမ်းတွင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ မည်သို့ ဆိုစေကာမူ ဟွန်ဆန်သည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာသည့် ၁၉၉၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ မတိုင်မီကပင် အာဆီယံနှင့် ကျယ်ပြန့်မှတ်သား စရာကောင်းသော ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုရှိသည်။ ကမ္ဘောဒီးယားသည် အာဆီယံအဖွဲ့သို့ နောက်ဆုံးမှ ဝင်ရောက် ခြင်းဖြစ်သည်။ အာဆီယံအမိုးတစ်ခုတည်းအောက်တွင် အားလုံးပါဝင်စေရေးအတွက် လာအို၊ မြန်မာနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားကို လက်ခံရန် ၁၉၉၇ ခုနှစ်က ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။

ဝါရင့်အာရှနိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးအနေဖြင့် ဟွန်ဆန်သည် မြန်မာသို့ ဦးမတည်မီ ရင်ဆိုရမည့် အခြေအနေနှင့် အန္တရာယ် ကျရောက်နိုင်ခြေများကို သိသည်။ သူသည် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု ရှိရှိဖြင့် အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌ၏ စွမ်းရည်များ ကို အမြင့်မားဆုံးဖြစ်အောင် တိုးချဲ့မည်ဖြစ်သည်။ သူသည် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို ၃ ကြိမ်ထမ်းဆောင်ဖူးပြီး ယခုတစ်ကြိမ်သည် သူနိုင်ငံရေးမှ အနားမယူမီ နောက်ဆုံးတာဝန်ယူခြင်းလည်းဖြစ်သည်။ ပရီယာ/ဖရာဗီဟန် ဘုရားကိစ္စအတွက် ထိုင်းနှင့်ကမ္ဘောဒီးယားတို့ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အငြင်းပွားမှုဖြစ်သောအခါ သူသည် ထိုကိစ္စကို ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီက သုံးသပ်ပေးရန် တစ်ဦးတည်း တွန်းအားပေးသည်။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်များက ပါရီ နေ့ရက်များမှစသည့် သူ၏ဘက်စုံသံတမန်ရေးအတွေ့အကြုံကြောင့် လုံခြုံရေးကောင်စီက သူ့ကို ကျယ်ပြန့်သော အမြင်နှင့်လှုပ်ရှားနိုင်စွမ်းပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။

အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် သြဂုတ်လတွင် စီစဉ်ထားကြောင်း နေပြည်တော်က အစောပိုင်းက ထပ်မံ ပြောကြားသည်။ ထို့ ကြောင့် ပါဝင်ပတ်သက်သူများအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငြိမ်းချမ်းရန် လ ၂၀ စောင့်ရမည် ဖြစ်သည်။ ကြိုက်သည်ဖြစ်စေ မကြိုက်သည်ဖြစ်စေ စီစဉ်ထားသည့် အတိုင်းဖြစ်ပါက စစ်ကောင်စီသည် လက်ရှိ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ရွေးကောက်ပွဲ ပြင်ဆင်မှုများကို ကိုင်တွယ်ရမည်ဖြစ်သည်။

ဟွန်ဆန်သည် မည်သည့်အတွက် နေပြည်တော်သို့ ဆီရမ်ယိတွင် ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပမည့် အာဆီယံဝန်ကြီးအဆင့် အစည်းအဝေးမတိုင်မီ သွားရန်စိတ်အားထက်သန်နေသည်ကို ထိုအချက်က ရှင်းပြနေသည်။ ဟွန်ဆန်သည် နေပြည်တော်မှ လက်ချည်းသက်သက်ပြန်လာမည်မဟုတ်ဆိုသည့် အချက်သည် လွန်စွာဖြစ်နိုင်သည်။ သို့သော်မည်သည့်အောင်မြင်မှုမဆိုတွင် အလားတူ အတိုင်းအတာရှိသော သံသယများလည်း ပူးတွဲပါလာမည်ဖြစ်သည်။ ဟွန်ဆန့်သတ်မှတ်ထားသည့် အထူးသံတမန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပရက်ဆိုခွန်သည် ထိုအစည်းအဝေးတွင် အာဆီယံ မိတ်ဆွေများကို ရှင်းလင်းတင်ပြစရာ များစွာ ရှိနေပေလိမ့်မည်။ ထို အာဆီယံ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များကလည်း ဟွန်ဆန်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်များသည် အာဆီယံလုပ်ငန်းစဉ်နှင့် ကိုက်ညီမညီကို ထိုအစည်းအဝေး တွင်အကဲဖြတ်ကြမည်ဖြစ်သည်။ နောက်ထပ်ခြေလှမ်းတလှမ်း မလှမ်းမီ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်များအားလုံး၏ ဘုံသဘောတူညီချက်လိုသည်။

ဟွန်ဆန်သည် မည်သည့် ကြိုတင်စည်းကမ်းချက်မျှမရှိဘဲ သူ့သဘောနှင့်သူ နေပြည်တော်သို့သွားသည်။ ထို့ ကြောင့် ယခင် အာဆီယံအထူးသံတမန် ဘရူနိုင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး (၂) အာရီဝန် ယူဆွတ်၏ အဆိုပြုခရီးစဉ်နှင့် မတူပေ။ အာရီဝန် ယူဆွတ်က သူ၏စီစဉ်ထားသော ခရီးစဉ်အတွင်း အခြားသူများနှင့်အတူ ဖမ်းဆီးခံ အတိုက်အခံ ခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့်တွေ့ခွင့်တောင်းသည်။ ထို တောင်းဆိုချက်ကို နေပြည်တော်က မလိုက်လျောနိုင်ပေ။

လအတန်ကြာအငြင်းပွားနေမှုသည် ထိုသို့မျှော်လင့်စောင့်စားနေသည့် ခရီးစဉ်သည် ပေါ်ပေါက်လာခြင်းမရှိ တော့ ပေ။ယခုတစ်ကြိမ်တွင်မူ နေပြည်တော်သည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် အခြားပတ်သက်သူများအပါအဝင် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ကိုယ်စားလှယ်များကို ဟွန်ဆန်နှင့်တွေ့ခွင့်ပေးနိုင်သည်။ ထိုအချက်သည် နေပြည်တော် က ထူထောင်လိုသော ပုံရိပ်အပေါ် မူတည်နေသည်။ အတိတ်သမိုင်းဖြင့် အကဲဖြတ်ရပါက စစ်ကောင်စီသည် မမျှော်လင့်သော လုပ်ရပ်များကို လုပ်ရာတွင် လွန်စွာကျွမ်းကျင်သည်။

ထို့အပြင် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌကလည်း သူသည် လက်ရှိအာဏာချုပ်ကိုင်ထားသည့် စစ်ကောင်စီနှင့် အလုပ်လုပ်လို ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာပြောကြားထားသည်။ ၁၉၈၀ ခုနှစ်များနှင့် ၁၉၉၀ ခုနှစ်များအစောပိုင်းက ကမ္ဘောဒီးယား ပဋိပက္ခအတွင်း အာဆီယံနှင့်ထိတွေ့ဆက်ဆံခဲ့သည့် သူ၏ အတွေ့အကြုံက မြေပြင်မှအာဏာပွဲစား အစစ်များ သည် ပွဲသိမ်းကို အထူးသဖြင့် ပွင့်လင်းရာသီကို အဆုံးအဖြတ်ပေးကြောင်း သူ့ကို သင်ကြားပေးခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် စစ်ကောင်စီသည် လက်နက်ကိုင်တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်နှင့် လူငယ်တိုက်ခိုက်ရေးသမားများပါဝင်သော ခုခံရေး အင်အားစုများကို အရှိန်မြှင့်တိုက်နေသည်။

လွန်ခဲ့သော ၃ ပတ်အတွင်း တက်ခ်ခရိုင်နှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင် ကျေးရွာများမှ ဒုက္ခသည် ၅၀၀၀ ကျော် ထိုင်း နယ်စပ်ကို ဖြတ်ကျော်လာသည်။ ယနေ့အထိ အချို့သည် ပြည်နယ်အာဏာပိုင်များကထုတ်ပေးသည့် ယာယီ အမိုးအကာများတွင် ဆက်ရှိနေသည်။ ထိုသူများကို အတင်းအကျပ်ပြန်မောင်းမထုတ်ရန်လည်း ညွှန်ကြားထားသည်။ ထိုင်းစစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များသည် ကျည်များ၊ အမြောက်ဆံများ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်း မကျရောက် စေရေးအတွက် သတိပေး ပစ်ခတ်မှုများ လုပ်နေရပြီဖြစ်သည်။

လက်ရှိအကြမ်းဖက်သည့် အနေအထားကြောင့် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌသည် ပဋိပက္ခတွင် ပါဝင်သူအားလုံးညှိနှိုင်းဆွေးနွေးရန် အတွက်တိုက်တွန်းပြီး လက်ရှိသတ်ဖြတ်မှုများကို အဆုံးသတ်ရန် ရည်ရွယ်သော နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးပွဲများ စတင်မည်ဖြစ်သည်။ လတ်တလောတွင်နှစ်ဘက်စလုံးက တိုက်ခိုက်ရေးကိုသာ အာရုံစိုက်နေသောကြောင့် အခြေအနေမကောင်းလှပေ။

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံကိုဆယ်စုနှစ် ၄ ခုကြာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီးနောက် အာဆီယံ၏ ယခင်အတွေ့အကြုံများက နိုင်ငံအတွက်ထူးခြားသော နိုင်ငံရေးပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။ ဟွန်ဆန်သည် သူ၏သား ဟွန်မန်နက်ကို သူ၏ နိုင်ငံရေး ဆက်ခံသူအဖြစ်ရွေးချယ်ထားပြီးဖြစ်သည်။ သူ၏ခေါင်းဆောင်မှုအောက်တွင် လူ့အခွင့်အရေးမှတ်တမ်းများကို အနောက်နိုင်ငံအလှူရှင်များက ဝေဖန်နေသည်မှာ ကာလကြာမြင့်ပြီဖြစ်သည်။ မည်သို့ဆိုစေကာမူ ကြမ်းတမ်းသောစကားလုံးများ ရှိသော်လည်း ပထဝီသေနင်္ဂဗျူဟာ တန်ဖိုးကို ကောင်းစွာသိသောကြောင့်  မည်သူမျှ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့်အဆက်အသွယ်မဖြတ်ကြပေ။

ယခုအခါကမ္ဘောဒီးယားပြည်သူ့ပါတီကလည်း ဟွန်မန်နက်အား သူ့ကိုဆက်ခံမည့်သူ အဖြစ် အတည်ပြုလိုက်သောကြောင့် ဟွန်ဆန်သည် သူ၏ ရှည်ကြာသော ခေါင်းဆောင်မှုကို ဒေသတွင်းတွင်အသိအမှတ်ပြုခံရရေး အတွက်ဆက်လက်လုပ်ဆောင်တော့မည်ဖြစ်သည်။ အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်များက သူ၏ နည်းလမ်းနှင့်အဆိုပြုချက်များကို ထောက်ခံပါက ဟွန်ဆန်ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ယူခြင်းသည် အောင်မြင်မှုတစ်ခုဖြစ်ပေမည်။

ထိုနောက်သူသည် ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်တွင် အုပ်စုအတွင်းအင်အားအကြီးမားဆုံးဖြစ်သော အင်ဒိုနီးရှားသို့လွှဲပြောင်းပေးပြီး အစအနထွက်နေသောနေရာများကို လက်စသတ်ရန် အထူးသဖြင့် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးအတွက် ပြင်ဆင်ရန် လုပ်ကိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်သည့် အခြေအနေများအရ ဆိုပါက ကမ္ဘောဒီးယားသည် မြန်မာအကျပ်အတည်းအဆုံးသတ်ရေးတွင် ကယ်တင်ရှင်သာ ဖြစ်လိုမည်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတွင် မဟုတ်လျှင်ပင် ဒေသတွင်းတွင် အကျွမ်းကျင်ဆုံး ခေါင်းဆောင်သည့် ၎င်း၏ နောက်ဆုံး နိုင်ငံရေးလက်ရာကို အဆုံးသတ်ရာတွင် အောင်မြင်မည် /မအောင်မြင်မည်ကို မိမိတို့မကြာမီသိရတော့မည် ဖြစ်သည်။

 

Linko

Ref: The Bangkok Post: Cambodia: Asean's spoiler or saviour?