【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】 ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးလွတ်လပ်သောကုန်သွယ်မှုဇုန်၏ အားသာချက်နှင့် အားနည်းချက်

ဒေသတွင်း ဘက်စုံစီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (RCEP) ဆိုသည်မှာ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) အဖွဲ့ဝင် ၁၀ နိုင်ငံအပြင် သြစတြေးလျ၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်၊ နယူးဇီလန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့ကြား လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက်ကို ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။

အဆိုပါသဘောတူညီချက်မှာ ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်က စတင်ပြီး သြစတြေးလျ၊ ဘရူနိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ လာအို၊ နယူးဇီလန်၊ ထိုင်း၊ စင်ကာပူနှင့် ဗီယက်နမ်တို့တွင် အသက်ဝင်ခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် အဆိုပါသဘောတူညီချက်ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် စတင်လိုက်နာမည်ဖြစ် သော်လည်း အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ မြန်မာနှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့ကမူ အဆိုပါသဘောတူညီချက်ကို အတည် ပြုနိုင်ခြင်းမရှိသေးပေ။

ဒီဇင်ဘာနှောင်းပိုင်းက သိရသည့် မနီလာသတင်းလွှာတွင် ဖော်ပြထားသည့် အစီရင်ခံစာအရ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ သည် RCEP ကို အတည်ပြုရန် နောက်ဆုံးရက်ကို လွဲချော်ခဲ့ပြီး ဆီးနိတ်လွှတ်တော်တွင် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းအများအပြား၏ ပြင်းထန်သော ဆန့်ကျင်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသောကြောင့်၊ ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်ကို ငြင်းပယ်ခဲ့ကြောင်းဆိုသည်။

သို့သော် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံကမူ ယင်းသဘောတူညီချက်ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် အတည်ပြုရန် စီစဉ်ထားသည်။

ထို့အတွက် ပါလီမန်သဘောတူညီချက်ကို အတည်ပြုရန် လအတော်ကြာကြာကတည်းက အတည်ပြုရန် ကြိုးပမ်းနေပြီး စီးပွားရေးဝန်ကြီး အာလန်ဂ္ဂါဟာတရာတို က ကုန်သွယ်ရေးစည်းမျဉ်းများကို ကြီးကြပ်သည့် ပါလီမန်ကော်မရှင်က အတည်ပြုခဲ့ပြီး ၎င်း၏ထောက်ခံမှုကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်တွင် ပြုလုပ်မည့် လွှတ်တော်တွင် ပိုမိုကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မဲခွဲဆုံးဖြတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ပါလီမန်၏ အတည်ပြုချက်ရယူပြီးနောက် သမ္မတ ဂျိုကို ဝီဒိုဒို က လက်မှတ်ရေးထိုးမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

အဖွဲ့ဝင် ၁၅ နိုင်ငံပါ RCEP တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ မရှိတော့သော်လည်း ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက်သည် တရုတ်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့ ပါဝင်သော ဂျပန်၏ ပထမဆုံးသော ကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက် ဖြစ်သည်။

RCEP သည် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ သုံးပုံတစ်ပုံနီးပါးနှင့် ၎င်း၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြည်တွင်းအသားတင်ထုတ် ကုန်၏ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို လွှမ်းခြုံထားသော်လည်း ၎င်းသည် ၂၀၃၀ တွင် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးလာမည်ဟု HSBC က ခန့်မှန်းထားသည်။

RCEP ရဲ့ အဓိကအကျိုးကျေးဇူးတွေက ဘာတွေလဲ

ဒေသတွင်း သဘောတူညီချက်အရ ကုန်စည်ကုန်သွယ်မှု၏ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကျော်အပေါ် စည်းကြပ်ခွန်သည် သုညသို့ ချက်ချင်းရောက်ရှိရန် မျှော်လင့်ထားပြီး ယင်းပမာဏမှာ နှစ် ၂၀ ကျော်အတွင်း ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် အထိ လျှော့ချမှုမြင့်တက်လာဖွယ်ရှိသည်။

“RCEP သည် ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရန်နှင့် အာဆီယံတွင်ပါဝင်သူအားလုံးကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်ရန် အမှန်တကယ် ဆွဲဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။သဘောတူညီချက်၏ အသက်ဝင်မှုသည် ဒေသတွင်း လွတ်လပ်သောကုန်သွယ်မှုကို ပိုမိုမြှင့်တင်ရန်အတွက် အလွန်အရေးကြီးပါသည်” ဟု လာအို အမျိုးသားကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဘွန်လက်ချ် လန်ပါစီသပ် က ဆင်ဟွာသတင်းအေဂျင်စီသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

“RCEP သည် ဒေသတွင်း စီးပွားရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှု ဆက်ဆံရေးအတွက် ကဏ္ဍသစ်တစ်ခု ဖွင့်လှစ်မည်ဖြစ်သည်။ဒါဟာ လာအိုကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အာရုံစိုက်မှု ဖြစ်စေလိမ့်မည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

စာချုပ်၏ အဓိက အကျိုးကျေးဇူးမှာ ၎င်း၏ ဘုံ “မူရင်းစည်းမျဉ်း” မူဘောင်ဖြစ်ပြီး၊ ယေဘုယျအားဖြင့် RCEP တင်ပို့သူများသည် RCEP အဖွဲ့မှ တင်ပို့သူများသည် အခြားအဖွဲ့ဝင်များထံ တင်ပို့သည့်အခါ အကောက်ခွန် သတ်မှတ်ချက်များပြည့်မီရန် ၎င်းတို့၏ကုန်ချောအတွက် အစုအဖွဲ့အတွင်းမှ အနည်းဆုံး သွင်းအားစု ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း အရင်းအမြစ်အသုံးပြုမှုသာ လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း HSBC ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုနှင့် အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသအတွက် ရနိုင်ခြေ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ အဂျေးရှားမား က ရှင်းပြခဲ့သည်။

“ကုန်သွယ်ရေးသည် အာရှအတွက် အရေးကြီးသော တိုးတက်မှု၏ တွန်းအားဖြစ်ပြီး RCEP ၏ အသက်ဝင် လာခြင်းသည် အာရှကို ၎င်း၏ ကိုဗစ်မတိုင်ခင် တိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းပေါ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိစေ မည်ဖြစ်သည်။အာရှတိုက်အတွင်း ကုန်သွယ်မှုသည်  မြောက်အမေရိကနှင့် ဥရောပတို့ ပေါင်းစည်းထားသည့် အာရှကုန်သွယ်မှုထက် ပိုမိုကြီးမားသည့် ကုန်သွယ်မှုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး RCEP ၏ စံသတ်မှတ်ထားသော မူလစည်းမျဉ်းများနှင့်အတူ ပိုမိုအားကောင်းလာလိမ့်မည်” ဟု ရှာမား က ပြောကြားခဲ့သည်။

“RCEP သည် အရှေ့တောင်အာရှအား ထုတ်လုပ်မှုအခြေခံအဖြစ် ကုမ္ပဏီများက အသုံးပြုရန် ပိုမိုလွယ်ကူ စေမည်ဖြစ်ပြီး ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များ ကွဲပြားမှုကို အရှိန်မြှင့်နိုင်ကာ အာရှတွင် လုပ်ဆောင်နေပြီဖြစ်သော [နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ] နေရာချထားမှုကို အရှိန်မြှင့်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။”

အာရှ-ပစိဖိတ်တွင် ရှိပြီးသား လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက်များကို ယခုသဘောတူစာချုပ်က  ချောမွေ့စေပြီး ဒေသတွင်း ကုန်သွယ်မှု ချိတ်ဆက်မှုများကို အားကောင်းစေရန်လည်း ကူညီပေးနိုင်သည်ဟု ရှာမား က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ဒေသတွင်း ကုန်သွယ်ရာတွင် RCEP ၏ ကုန်သွယ်မှုစည်းမျဉ်းများနှင့် ဦးစားပေးမှုများကို အသုံး ပြုရန်အတွက် နိုင်ငံခြားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများသည် ကုန်ကျစရိတ်နည်းသည့် အာဆီယံဈေးကွက်များတွင် ထုတ်လုပ်မှုစက်ရုံများ တည်ဆောက်ခြင်းမှလည်း အကျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်သည်ဟု ၎င်းကဆိုသည်။

“RCEP အသက်ဝင်မှုသည် Covid-19 ၏ ဆိုးဝါးသော စီးပွားရေးအကျိုးသက်ရောက်မှုများကို ထိရောက်စွာ ကာကွယ်နိုင်လိမ့်မည်” ဟု ကုန်သွယ်ရေး ဒုတိယဝန်ကြီး ယန်ဟောင်ဘင် က ဒီဇင်ဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် ပြော ကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ စက်မှုအသွင်ပြောင်းမှုကို အရှိန်မြှင့်ပေးနေစဉ် တရုတ်ထုတ်ကုန်များ တင်ပို့မှုကို တိုးချဲ့မည်ဖြစ်သောကြောင့် ကုန်သွယ်မှုနှင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုများကို တည်ငြိမ်အောင်ထိန်းထားရန်အတွက် “အင်အား ကြီးမားသော လွှမ်းမိုးမှု” သဘောတူညီချက်အဖြစ် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပေကျင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ယန် က တရုတ်နိုင်ငံသည် ကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက်အရ စည်းနှောင်မှု ၇၀၁ ပါ ဝတ္တရားများကို ဖြည့်ဆည်းရန် အသင့်ရှိကြောင်းနှင့် ၎င်း၏ အကောင်အထည်ဖော်မှုသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ တံခါးဖွင့်မှုတွင် မှတ်တိုင်သစ် တစ်ခုအဖြစ် အကောင်အထည်ဖော်ရန် အဆင်သင့်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယင်းသဘောတူညီချက်အရ အာဆီယံနိုင်ငံများမှ အုန်းနို့၊ နာနတ်သီးထွက်ကုန်များနှင့် စက္ကူထုတ်ကုန်များ တရုတ်သို့ တင်သွင်းမှုအပေါ် စည်းကြပ်ခွန်များအား ဖြည်းဖြည်းချင်းရုတ်သိမ်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။

RCEP သည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အခြားအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအခွင့်အလမ်းများ တိုးမြင့်လာမည်ဖြစ်သောကြောင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ ပိုမိုဝင်ရောက်လာကာ မူဝါဒပွင့်လင်းမြင်သာမှု တိုးမြင့်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဌာန အကြီးအကဲ ယုဘန်လင်း က ဒီဇင်ဘာလကုန်ပိုင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နှင့် အခြား RCEP အဖွဲ့ဝင် ၁၄ နိုင်ငံကြား သွင်းကုန်နှင့် တင်ပို့မှုသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ပထမ ၁၁ လတွင် ယွမ် ၁၀.၉၆ ထရီလျံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၇၂ ထရီလီယံ) ရှိပြီး၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စုစုပေါင်း နိုင်ငံခြား ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး၏ ၃၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်း တရုတ်အကောက်ခွန်ဒေတာများတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

Linko
Ref: Scmp : What is RCEP, the world’s largest free trade deal that is under way