【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】 ကမ္ဘာ့ရေမျက်နှာပြင်အောက် လူ သန်း ၇၀

အမေရိကန်လူမျိုး ၂၆၀,၀၀၀ ကျော် နေထိုင်သည့် အမေရိကန်တစ်ဝှမ်းရှိ ကမ်းရိုးတန်း လူ့အဖွဲ့အစည်းများ နေထိုင်သည့် မြေများသည် အချက်အလက်သစ်အရ လာမည့်နှစ် ၂၀ အတွင်း တိုးလာမည့် ရေလွှမ်းမိုးမှုအန္တရာယ်ရှိနေသည်ကို ပြသနေသည်။

ကမ္ဘာ့ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှု လမ်းကြောင်းကို ဆက်လက်ကျင့်သုံးနေပါက ရာစုနှစ်အကုန်တွင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း  အန္တရာယ်သက်ရောက်နိုင်သော လူအရေအတွက်သည် ငါးဆတိုးလာမည်ဟု ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှုအစီအစဉ်နှင့် ရာသီဥတုသက်ရောက်မှု ဓာတ်ခွဲခန်းတို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် Human Climate Horizons အရ သိရသည်။

ယခုရာစုနှစ်အတွင်း ကမ်းရိုးတန်းရေလွှမ်းမိုးမှု တိုးလာခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ လူဦးရေ သန်း ၇၀ ကျော်သည် ရေလွှမ်းမိုးမှု လွင်ပြင်များ ချဲ့ထွင်ရာ လမ်းကြောင်းတွင်ရှိနေကြောင်း သတင်းအချက်အလက်အသစ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

CBS News သည် နော်ဝေနိုင်ငံ၏ ကမ္ဘာ့မြောက်ဖျားနှင့် အလျင်မြန်ဆုံး ပူနွေးသော အသိုက်အဝန်းရှိရာ Svalbard သို့ ခရီးထွက်ခဲ့သည်။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ထိုနေရာတွင် သိပ္ပံပညာရှင်များ သင်ယူနေသည့် အရာသည် အမေရိကန်လူမျိုးများ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော အပြောင်းအလဲများကို နားလည်ရန် ကူညီပေးနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

အာတိတ်တစ်ဝန်း ပူနွေးလာသည်နှင့်အမျှ ကျွန်ုပ်တို့၏ ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် ပြင်းထန်သော ရာသီဥတုဖြစ်ရပ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် လေထုအတွင်း မတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုကို တိုးစေသည်။

“ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်လာမှုရဲ့ အကျိုးဆက်တွေက ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူခုနစ်ဦးတွင် တစ်ဦးနေထိုင်သော လူနေထူထပ်သည့် ကမ်းရိုးတန်းဇုန်တွေမှာ ဆယ်စုနှစ်များစွာ လူသားတွေရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေပါတယ်” ဟု UNDP ၏ လူသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အစီရင်ခံစာရုံး၏ ဒါရိုက်တာ ပီဒရိုကွန် ဆီကာ အိုက ပြောကြားခဲ့သည်။

အချက်အလက်များအရ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် အရေးပါသော အခြေခံအဆောက်အအုံများ၊ မြေယာဆုံးရှုံးခြင်း၏ အဆိုးရွားဆုံးအန္တရာယ်ကို  ဘရာဇီးရှိ ရီယိုဒီဂျနေးရိုး နှင့် သြစတြေးလျနိုင်ငံ ဆစ်ဒနီကဲ့သို့သော လူဦးရေ အထူထပ်ဆုံးမြို့ကဲ့သို့ ရာပေါင်းများစွာသော မြို့များအပါအဝင် လက်တင်အမေရိက၊ ကာရေဘီယံ၊ ပစိဖိတ်နှင့် ကျွန်းငယ်နိုင်ငံများတွင် ကြုံရလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

“ဒီခန့်မှန်းချက်တွေဟာ ကြိုတင် ကောက်ချက်ချတာ မဟုတ်ဘဲ၊ လုပ်ဆောင်ချက်အတွက် အဲဒါတွေက အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်” ဟု ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ လက်တွေ့ ကမ္ဘာ့ကုန်ကျစရိတ်ကို တိုင်းတာသည့် သိပ္ပံပညာရှင်များနှင့် သုတေသီများ ပူးပေါင်းအဖွဲ့ Climate Impact Lab မှ တွဲဖက်ဒါရိုက်တာ ဟာနန်ဟက်စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု လျှော့ချရန် လျင်မြန်ပြီး ရေရှည်တည်တံ့သော လုပ်ဆောင်ချက်သည် ကမ်းရိုးတန်းလူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများကို မည်မျှလျင်မြန်စွာနှင့် မည်မျှအကျိုးသက်ရောက်မှုရှိစေမည်နည်း” ဟု ဆိုသည်။

ကားများနှင့် စက်ရုံများမှ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ထုတ်လွှတ်မှုသည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ အဓိကမောင်းနှင်အားဖြစ်သည်။၎င်းတို့သည် ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကို ပူနွေးစေပြီး ရေခဲမြစ်များနှင့် ရေခဲလွှာများ အရည်ပျော်ကာ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်ကို မြှင့်တင်ပေးသည်။

ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်မြင့်တက်မှု၏ ၄၂ ရာခိုင်နှုန်းသည် အပူချိန်တိုးလာသည်နှင့်အမျှ ကျယ်ပြန့်လာသော ပူနွေးလာသော သမုဒ္ဒရာရေများမှ လာသည်။ ၂၁ ရာခိုင်နူန်းသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ရေခဲမြစ်များ အရည်ပျော်ခြင်းမှ လာသည်။ WCRP Global Sea Level Budget Group အရ ၂၃ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဂရင်းလန်းနှင့် အန္တာတိကရှိ ရေခဲပြင်များ အရည်ပျော်ခြင်းမှလာသည်ဟု ဆိုသည်။

ထို့ကြောင့် အမျိုးသားသမုဒ္ဒရာနှင့် လေထုစီမံခန့်ခွဲရေး၏ အမေရိကန် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှု ခန့်မှန်းချက်အရ လာမည့် နှစ် ၃၀ အတွင်း အရှေ့ဘက် ကမ်းရိုးတန်းတွင် ၁၀-၁၄ လက်မ၊ ပင်လယ်ကွေ့ ကမ်းရိုးတန်း တွင် ၁၄-၁၈ လက်မနှင့် အနောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းသည် ၄-၈ လက်မအထိ မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်သည်။

“အာတိတ်မှာ မနေရင် အာတိတ်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတာ မသိနိုင်ဘူး” ဟု Norwegian Polar Institute မှ ရေခဲ ပြင်ပညာရှင် ဂျက်ခ်ခိုလာက ပြောသည်။

ခိုလာသည် မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းအနီးရှိ ကျွန်းစုများဖြစ်သည့် Svalbard ၏ အရည်ပျော်သော ရေခဲမြစ်များကို လေ့လာနေသူဖြစ်သည်။

“ဖလော်ရီဒါမှာ သင်နေထိုင်သူဆိုရင် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှုရဲ့ သက်ရောက်မှုကို သင်မြင်နေရပြီ” ဟု ၎င်းကဆိုသည်။

“မုန်တိုင်းကြောင့် ဒါမှမဟုတ် ဘာမှမဖြစ်ဘဲ ဒီရေတွေမြင့်နေတဲ့ပုံတွေ အများကြီးရှိတယ်၊ ဒါက ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် ဆက်တိုက်တက်လာတာကြောင့်ပါ” ဟု ဆိုသည်။

လက်တင်အမေရိက၊ အာဖရိကနှင့် အရှေ့တောင်အာရှရှိ မြေနိမ့်ပိုင်း၊ ကမ်းရိုးတန်းဒေသအများအပြားသည် အမြဲတမ်း ရေလွှမ်းမိုးမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်ဟု UNDP မှ ပြောကြားသည်မှာ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ လမ်းကြောင်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းသော ဒေသများတွင် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို ထိခိုက်စေနိုင်သည့် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ လမ်းကြောင်းတစ်ခုလည်း တွေ့ရှိရသည်။

အချက်အလက်သစ်များအရ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည် ၂၁၀၀ ခုနှစ်တွင် ဘဟားမား၊ ဗြိတိသျှဗာဂျင်း၊ ကေမန်ကျွန်း၊ မော်လ်ဒိုက်ဗ်၊ မာရှယ်ကျွန်းစု၊တပ်ခ်နှင့် ကိုင်ကို၊ တူဗာလူနှင့် ဆေးရှဲလ်ကျွန်းတို့ရှိ မြေမျက်နှာပြင် အတော်များများမှာ သိသိသာသာ နစ်မြုပ်သွားဖွယ်ရှိသည်။

ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှုကို ဖြစ်စေသော ရေခဲမြစ်များ အရည်ပျော်မှုကို တိုင်းတာခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး ခိုလာက “ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးမှာရှိတဲ့ ကျွန်တော့မှာ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေအားလုံးက ဒီအတူတူ မြင်နေကြတာပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

NaYoe
Ref - CBS |More than 70 million people face increased threats from sea level rise worldwide