【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】 တန်ပြန်တိုက်ခိုက်လည်း ဘိုင်ဒင်ပြန်လည်ရွေးကောက်ခံရဖို့ မသေချာ

သောကြာနေ့က အမေရိကန်သည် ဆီးရီးယားနှင့် အီရတ်ရှိ နေရာများကို အီရန်၏ အစ္စလာမ္မစ် တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ် (IRGC) နှင့် ဆက်နွယ်နေသော ပြည်သူ့စစ်များရှိရာ နေရာဖြစ်သည်ဟုဆိုကာ ဆက်၍တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

 

အမေရိကန်စစ်သား ၃ ဦးသေဆုံးပြီး ၄၀ ကျော် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည့် ဂျော်ဒန်နိုင်ငံရှိ အမေရိကန်စစ်အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခုအား အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ (IRI) ၏ ဇန်နဝါရီ ၂၈ ရက်က တိုက်ခိုက်မှုအတွက် လက်တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် အဆိုပါလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကို အမေရိကန်ဘက်က ဆင်နွှဲနေခြင်းဖြစ်သည်။

 

ထိုနေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ကြေညာချက်တွင်ပင် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်က လက်တုံ့ပြန်မှုများတွင် IRGC ပစ်မှတ်များကိုပင် ရပ်တန့်မည်မဟုတ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

 

စနေနေ့တွင် အမေရိကန်နှင့် ဗြိတိန်တပ်ဖွဲ့များက ယီမင်ရှိ ဟူသီအခြေစိုက်စခန်းများကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ပင်လယ်နီတစ်လျှောက် ရေကြောင်းသွားလာရေးဆိုင်ရာကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသည့် ၎င်းတို့၏ စွမ်း ဆောင်ရည်အား ဆက်လက်ကျဆင်းစေမည့် ကြိုးပမ်းမှုများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေခဲ့သည်။

 

လာမယ့်ရက်တွေမှာလည်း တိုက်ခိုက်မှုတွေ ထပ်ဖြစ်လာနိုင်ပေမယ့်၊ IRI ကို လက်နက်တွေ ထောက်ပံ့နေတယ်လို့ စွပ်စွဲထားတဲ့ အီရန်ကို တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်ခြင်းကနေ အမေရိကန်ရှောင်ကြဉ်နေတာက ထင်ရှားနေသည်။

 

ယခုစစ်ရေးတုံ့ပြန်မှုကို ဘိုင်ဒင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့သည် နိုင်ငံရေးအရ ရှောင်လွှဲ၍ မရပေ။ရွေးကောက်ပွဲနှစ်တွင် ပုံမှန်လုပ်ဆောင်လေ့ရှိသည်အတိုင်း ရီပတ်ဘလစ်ကန် (သို့မဟုတ်) ဒီမိုကရက်တစ်ဖြစ်စေ၊ လက်ရှိအုပ်ချုပ်နေသူများအတွက် အမေရိကန်အကျိုးစီးပွား (သို့မဟုတ်) ဂုဏ်သိက္ခာနှင့်ပတ်သက်သည့် ကြီးလေးသော ပြည်တွင်းဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှု (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံတကာအဖြစ်အပျက်များက အဓိပ္ပါယ်ရှိသော အခိုက်အတန့်တစ်ခုအဖြစ် ဖြစ်လာသည်။

 

အတိုင်းအတာပမာဏရှိသော လက်တုံ့ပြန်မှုက အမေရိကန်သမ္မတအတွက် ပြည်တွင်း သဘောထားအမြင်များနှင့် ၎င်းကို မျက်နှာသာပေးလိုသော မဲဆန္ဒရှင်များ၏ သဘောထားများနှင့် ၎င်း၏ပါတီ မဲဆန္ဒရှင်များ အတွင်း သိသိသာသာ အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အချက်ကို ထင်ဟပ်စေသည်။

 

          ထရမ့်၏ ဖိအား

 

အောက်တိုဘာ ၇ ရက် ဖြစ်ရပ် စဖြစ်ကတည်းက အစ္စရေးအစိုးရသည် ဟားမတ်စ်၏ တိုက်ခိုက်မှုကို အီရန်၏ ရန်လိုသည့် လုပ်ရပ်အဖြစ် ပုံဖော်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ဇန်နဝါရီ ၂၈ ရက် ဂျော်ဒန်တွင် တိုက်ခိုက်ခံရမှုအပြီးတွင် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ရှိ ရီပတ်ဘလစ်ကန်အဖွဲ့ဝင်အချို့သည် အစ္စရေးအတိုင်း တစ်ထပ်တည်း ပဲ့တင့်သံထပ်ခဲ့သည်။

 

တောင်ကယ်ရိုလိုင်းနား အထက်လွှတ်တော်အမတ် လင်ဆေးဒ်ဂရေဟမ်က အမေရိကန် အပေါ် အီရန်၏ တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်မှုအတွက် တုန်လှုပ်မှုစရာ ဖော်ပြဖို့ စကားတောင်မရှိဘူးလို့ ပြောခဲ့သည်။၎င်းနှင့် တစ်ပါတီတည်း အာကန်ဆတ်မှ ရီပတ်ဘလစ်ကန် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် တွန်ကော်တွန်နှင့် တက္ကဆတ်မှ ဂျွန်ကော်နမ်က ၎င်းပြောဆိုသည့်အတိုင်း သံယောင်လိုက်ခဲ့သည်။

 

နိုဝင်ဘာလတွင် ကျင်းပမည့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအတွက် ရီပတ်ဘလစ်ကန် အမတ်လောင်း ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည့် သမ္မတဟောင်းဒေါ်နယ်ထရမ့်က သီးခြားဆန်သော သဘောထားကို ခံယူထားပါက ဂျော်ဒန်တိုက်ခိုက်မှုသည် ဖြစ်မလာနိုင်ဘူးဟု အခိုင်အမာပြောခဲ့သည်။

 

နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒအပေါ် ပါတီရဲ့ ရပ်တည်ချက်ကို ပြောင်းလဲဖို့ ကြိုးစားနေသည် ထရမ့်၏ ခိုင်မာသော အခြေခံနှင့် ဖွဲ့စည်းမှုသည် ဂရေဟမ်၊ ကော်တွန်နှင့် ကော်နမ်တို့ကဲ့သို့ အခြေခံ ရီပတ်ဘလစ်ကန်အဆင့်များတွင် ယေဘုယျ ခံစားချက်သည် ထင်ဟပ်နေမည် မဟုတ်ပေ။

 

အမှန်မှာ ‘အမေရိကန်ကို ပြန်ကောင်းအောင်လုပ်လိုသည့်’ လူအုပ်ကြီးသည် နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် အမေရိကန်၏ ပဋိပက္ခများကို ချဲ့ထွင်ရန် မုန်းတီးနေပြီး၊ ဥပမာ တောင်ပိုင်းနယ်စပ်ကို အားကောင်းစေရန်နှင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများနှင့် ခိုလှုံခွင့်ရှာဖွေသူများ ဝင်ရောက်လာမှုကို ရပ်တန့်ရန်အတွက် ပြည်တွင်း၌ အသုံးပြုနေသော ငွေကြေးအရင်းအမြစ်များကိုသာ မြင်တွေ့လိုကြသည်။

 

ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ တိုးမြင့်လာတဲ့ ဘိုင်ဒင် ဆန့်ကျင်ရေး ရပ်တည်ချက်ကို လက်ခံတဲ့ ထရမ့်ရဲ့ အခြေခံ အရင်းခံချည်း သက်သက် မဟုတ်ပါဘူး။

 

မကြာသေးမီက စစ်တမ်းတစ်ခုအရ အမေရိကန်အများစုသည် ၎င်းတို့၏နိုင်ငံကို စစ်ပွဲထဲသို့ ဆွဲငင်ခံရမည်ကို စိုးရိမ်သောကြောင့် - ထရမ့်၏ သီးခြားနေရန်ဆန်သော စကားလုံးများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်လာရန် တောင်းဆိုလာခဲ့သည်။

 

ကွန်ဂရက်ရှိ ဒီမိုကရက်များသည် ကြီးထွားလာသော ဖိအားများကို ခံစားရမှု ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သော်လည်း ဂျော်ဒန်နယ်စပ် တိုက်ခိုက်ခံရမှုကို ပြင်းထန်သော်လည်း အချိုးကျသော တုံ့ပြန်မှုကိုတောင်းဆိုကာ အီရန်ကို တိုက်ရိုက်ထိမှန်ခြင်းမရှိသော အီရန်လိုလားသော ပြည်သူ့စစ်ပစ်မှတ်များကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ တိုက်ခိုက်မှုဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

 

နယူးယောက်မြို့မှ အထက်လွှတ်တော် အများစုခေါင်းဆောင် ချက်ရှူးမားနှင့် မေရီလန်းမှ ဘန်ကာဒင်း၊ ရို့ဟိုဒ်အိုင်းဆလန်းမှ ဂျက်ရီးဒ်တို့က ၎င်းတို့ရာထူးနေရာများဖြင့် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။

 

အမှန်တကယ်ပင်၊ ဂျော်ဒန်တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် ဘိုင်ဒင်အစိုးရ၏ တုံ့ပြန်မှုသည် အီရန်ကိုတိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်ရန် ရီပတ်ဘလစ်ကန်များ၏ တောင်းဆိုချက်များနှင့် ကန့်သတ်တုံ့ပြန်မှုပြုလုပ်ရန် ဒီမိုကရက်များ တောင်းဆိုမှုကြား အလယ်အလတ်ကျကျဖြင့် လက်တွေ့ကျကျ အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။

 

ပင်တဂွန်၏ အဆိုအရ ၎င်းတို့တိုက်ခိုက်မှုများထဲတွင် အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့ (IRGC) ကွပ်ကဲမှုနှင့် ထိန်းချုပ်ရေးစင်တာများ၊ ဆီးရီးယား၊ အီရတ်နှင့် ယီမင်ရှိ ပြည်သူ့စစ်များအပြင် ၎င်းတို့၏ ဒရုန်းများနှင့် ထောက်လှမ်းရေးစွမ်းရည်များကိုပါ ထိခိုက်အောင် ထည့်သွင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

 

          ဘိုင်ဒင်၏ ပြန်လည်အရွေးခံရေး လှုပ်ရှားမှုအပေါ် သက်ရောက်မှု

 

သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်အပေါ် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ ဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် လုပ်ဆောင်ချက်များ၏ သက်ရောက်မှုသည်  လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွေပေါ် သက်ရောက်မှုထက်ပင် မရှိသလောက် နည်းပါးသည်။

 

သို့သော် ယခုတစ်ကြိမ်တွင်မူ ဘိုင်ဒင် ရွေးချယ်မှုများမှာ ၎င်းပြန်လည်အရွေးခံရန်အတွက် ၎င်း၏အခွင့်အရေးများကို ချိုးဖျက်နိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

 

ဂျော်ဒန်တိုက်ခိုက်မှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဒေသတွင်းမှာ အမေရိကန်တပ်တွေအပေါ် ရန်လိုတဲ့လုပ်ရပ်ကို တုံ့ပြန်လိုတဲ့အနေနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းက ပဋိပက္ခကို ကျယ်ပြန့်အောင်လုပ်ဖို့ သူ့ရဲ့စိတ်မဝင်စားကြောင်း ကြေညာထားမှုကို ပြန်လည်ညှိနှိုင်းရမည်ဖြစ်သည်။

 

သို့သော် သူအမိန့်ပေးခဲ့သည့် လက်တုံ့ပြန်မှုသည် ပဋိပက္ခကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်စေနိုင်သည့် တင်းမာမှုများကို ပို၍တိုးမြင့်လာစေခဲ့သည်။

 

ဘိုင်ဒင်သည် ၎င်း၏ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး ဗျူဟာကို စိတ်ထဲတွင် စွဲထင်နေဖွယ်ရှိသည့် ဤတုံ့ပြန်မှုဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

 

သဘောထားတင်းမာသော ရီပတ်ဘလစ်ကန်အများအပြား၏ မဲများကို အထင်ကြီးလောက်စရာ သမ္မတလောင်း အမည်စာရင်းတင်သွင်းသူ ထရမ့်ထံမှ သူ့ထံသို့ပြောင်းရန် ဆွဲဆောင်နိုင်မည်မဟုတ်ကြောင်း သိရှိသဖြင့် ဘိုင်ဒင်သည် နိုဝင်ဘာလတွင် တစ်သီးပုဂ္ဂလအများစုနှင့် သဘောထားပျော့ပျောင်းသော ရီပတ်ဘလစ်ကန်အချို့၏ ထောက်ခံမှုကိုသာ ရယူရန် ကြိုးပမ်းနေမည်ဖြစ်သည်။

 

နယူးဟမ့်ရှိုင်းယား အောက်ခြေအဆင့်အစီရင်ခံစာများတွင် ဘိုင်ဒင်သည် ၎င်း၏မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုကို ထောက်ခံရန်အတွက် ဤအုပ်စုနှစ်စု၏ အစိတ်အပိုင်းများကို အားကိုးနိုင်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

 

အများအားဖြင့် အမေရိကန်၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာကို ကာကွယ်သော အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် အလယ်အလတ်အနေအထားရှိ တစ်သီးပုဂ္ဂလများနှင့် သဘောထားပျော့ပျောင်းသော ရီပတ်ဘလစ်ကန် အများအပြားသည် ဂျော်ဒန်တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် ဘိုင်ဒင်၏ တုံ့ပြန်မှုကို သဘောတူဖွယ်ရှိသည်။

 

ဘိုင်ဒင်သည် သူတို့၏ အထောက်အပံ့ကို ရနိုင်သော်လည်း အခြားသူများ၏ ထောက်ခံမှုကို ဆုံးရှုံးသွားနိုင်သည်။တကယ်တော့ သူ့အတွက် အရေးကြီးဆုံး ပြဿနာက သူ့ကိုယ်ပိုင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီအတွင်းမှာဖြစ်သည်။နိုင်ငံရပ်ခြားနှင့် အစ္စရေးအတွက် စစ်ရေးအရ အစဉ်အလာအရ ပံ့ပိုးကူညီမှုများနှင့် ဝေးကွာသည့်ဘက် ဖြည်းဖြည်းချင်း သိသာမြင်သာအောင် ခံစားချက်က ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ရွေ့လျှားနေသည်။

 

ယေဘုယျအားဖြင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ဘိုင်ဒင်၏ အောင်ပွဲအတွက် အရေးပါသော လူငယ်မဲဆန္ဒရှင်များနှင့် လူငယ်ဒီမိုကရက်များသည် သမ္မတ၏ မူဝါဒရွေးချယ်မှုများ အထူးသဖြင့် အစ္စရေးနှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် ဆက်စပ်သူများဖြစ်သည်။ယူကရိန်းစစ်ပွဲနှင့် ဂါဇာရှိ အစ္စရေးစစ်ပွဲတွင် ရုရှားစစ်ပွဲတွင်ရပ်တည်ချက်၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရပ်တည်ချက်များကြောင့် အရေခြုံဟု စွပ်စွဲကြသည်။

 

အရေးကြီးသည်မှာ သမ္မတ၏ ကံကြမ္မာသည် နိုဝင်ဘာလတွင် မွတ်ဆလင်နှင့် အာရပ်အမေရိကန်များက သူ့ကို မဲပေးရန် ဆုံးဖြတ်ခြင်းအပေါ် မူတည်ပေမည်။

 

ဘိုင်ဒင်သည် ဂါဇာတွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး တောင်းဆိုမှုများကို လျစ်လျူရှုကာ ပါလက်စတိုင်း ၂၇,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည့် အစ္စရေးသတ်ဖြတ်မှုကို ရပ်တန့်ရန် မည်သည့်အရာမျှ လုပ်ဆောင်မနေခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် နှစ်ဖက်အသိုင်းအဝိုင်း၏ ထောက်ခံမှုမှာ သံသယဖြစ်ဖွယ်ရှိနေသည်။

 

ဂျော်ဒန် တိုက်ခိုက်မှုကို လက်တုံ့ပြန်ခြင်းသည် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် လိုအပ်သည့် မှန်ကန်သော ပထဝီဝင် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု ဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ လူငယ်ဒီမိုကရက်များ၊ မွတ်ဆလင်များနှင့် အာရပ် အမေရိကန်နိုင်ငံသားများထံမှ ထောက်ခံမှုတစ်စုံတရာ ပြန်လည်ရရှိရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။

 

၎င်းတို့၏ ထောက်ခံမှုရရှိရန် ဘိုင်ဒန် လုပ်ဆောင်ရမည့်အရာမှာ ၎င်း၏ အသားအရောင်ခွဲခြားမှုစနစ်နှင့် ပါလက်စတိုင်းမြေကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည် အစ္စရေး၏ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုစစ်ပွဲမှ သူနှင့် သူ့အုပ်ချုပ်ရေးကို ခွဲ ထုတ်ရန်ဖြစ်သည်။

 

အမှန်စင်စစ်အားဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခုခံကာကွယ်မှုအသစ်မပါဘဲ ၎င်း၏ ပြန်လည်အရွေးခံရမှုသည် မရေရာသေးပေ။

 

NaYoe

Ref - Aljazeera | US strikes in the Middle East will not change Biden’s re-election fortunes