【 ဆောင်းပါး 】 မောရစ်ကောလစ်၏ ယိုးဒယားဝှိုက် (၄)

“ယိုးဒယားမင်းရဲ့ အမိန့်အရ သင်္ဘောကို ဖမ်းဆီးလိုက်ပါပြီ” ဝှိုက်သည် သင်္ဘောတစ်စီးဖမ်းရန်အတွက် ဦးမလေးလှသူဖြစ်သည်။

ဘိတ်မှ အယုဒ္ဓသို့သွားရန် ကုန်းလမ်းမှသွားလျှင်ပင် (၁၂) ရက်ခန့် သွားရသည်။သူ့အမိန့်ဖြင့် အယုဒ္ဓယလမ်းကို ပိတ်ထား၍လည်း ရသည်၊ ဖမ်းထား၍လည်းရသည်။ (၁၆) ရာစုဦးက အာရှတွင် အသာစီးရနေသော မဟာမေဒင် အာရပ်တို့ကို ပေါ်တူဂီက နှိမ်လိုက်နိုင်သည်။ (၁၆၁၂) ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလိပ်တို့က ပေါ်တူဂီတို့ကို ရေကြောင်းတိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် နိုင်လိုက်သဖြင့် မဂိုလက်နက် နိုင်ငံတော်တွင် အနောက်တောင်ထောင့် “စူရတ်” ၌ ရောင်းဝယ်ခွင့်ရလိုက်သည်။မဂိုတို့မှာ မြောက်ဘက်တွင် တိုင်းရင်းသားများနှင့် စစ်ပြိုင်နေရသဖြင့် အနောက်တိုင်းသားတို့ကို မနှိမ်နင်းနိုင်။

အင်္ဂလိပ်တို့ကလည်း မညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသားတို့ကို လက်နက်ထောက်ပံ့ခြင်းဖြင့် သြဇာရှိလာသည်။ (၁၅၁၁) တွင် ပေါ်တူဂီခေါင်းဆောင် “အယ်လ်ဘူကပ်” သည် “မလက္ကာ” ကို သိမ်းပိုက်ပြီး ပဲခူး၊ မုတ္တမ၊ တနင်္သာရီသို့ ရောင်းဝယ်ရေးစကား ကမ်းလှမ်းဖူးသည်။ငဇင်ကာလည်း သံလျင်တွင် အခြေချဖူးသည်။မြန်မာနိုင်ငံကို မလာကြသည်မှာ ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင် မထွက်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။မြန်မာဘုရင်တို့သည် ရေလမ်းထွက်ပေါက်မရှိသော ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံအဖြစ် ကျေနပ်နေဆဲဖြစ်၏။မျက်စိပိတ်နားပိတ်ဖြစ်နေသည်။အင်္ဂလိပ်ကလည်း နယ်ချဲ့ရန် စိတ်ကူးမရှိသေး။ပဲခူး၊ ဟံသာဝတီ၊ သံလျင်၊ မုတ္တမ၊ မော်လမြိုင်တို့တွင် ရောင်းဝယ်ရေးစခန်းဖွင့်ဖူးကြသော်လည်း အရောင်းအဝယ်မကောင်းလှ၍ ပြန်ထွက်သွားကြသည်က များ၏။ဘိတ်ဆိပ်ကမ်းပင်လျှင် ယိုးဒယားတို့ အမြင်ကျယ်၍ စည်ကားနေခြင်းဖြစ်သည်။

ယိုးဒယားဘုရင်က မဟာမေဒင်တို့ကို ဖယ်ထုတ်ချင်သည့်အခိုက် “ဖော်လကွမ်း” က ပြင်သစ်ကို အစားသွင်းရန် ကြံထားသည်။သို့သော် လက်တွေ့ကား ဘယ်ပြင်သစ်မှ မရောက်လာသေး။ပြင်သစ်တစ်ဖွဲ့တစ်စည်းရောက်လာလျှင် နှစ်ဘက်ကုန်သွယ်ရန် လက်မှတ်ထိုးဖြစ်ကြလျှင် အားလုံးပျော်ရွှင်ကြမည်ဖြစ်၏။

ထိုအခိုက် ယိုးဒယားနန်းတွင်းမှ “ဝှိုက်” အလျင်အမြန်လာရောက်ရန် ဆင့်စာရောက်သည်။ဝှိုက် ရင်ထိတ်သွားသည်။အဖမ်းခံဖို့ရာတော့ ဘယ်နည်းနှင့်မျှ မဖြစ်နိုင်။ကျွန်းအကြီးအသေး ထောင်နှင့်ချီသော ဘိတ်ကျွန်းစုထဲတွင် သူ့ပိုင်ရွှေများ ရတနာများတင်ထားသော သင်္ဘောဖြင့် သွားပုန်းမည်။ယခုမှ ဘာတွေတင်သွားရမည်နည်းဟု စဉ်းစားရသည်။ပြန်တွေးကြည့်လျှင် ယိုးဒယားဘုရင်က စစ်ဆေးရန် အပြစ်ပေးရန် ဟုတ်ချင်မှဟုတ်မည် ဘုရင်သည် ဖော်လကွမ်းကိုပင် ယုံကြည်စွာလွှဲအပ်ထားပြီး ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်း နည်းသည်။

ဝှိုက်သည် ဘုရင့်အလုပ်များ ဘာတစ်ခုမျှ လုပ်မထားရသေးသည်ကို သတိရသွားသည်။ဘိတ်ဆိပ်ကမ်း လုံခြုံရေးအတွက် တံတိုင်းများခတ်ရမည်။ငွေတော် ခွင့်ပြုပြီးသားဖြစ်သည်။ဆိပ်ကမ်းအမှုထမ်း စစ်သည်များကို လစာငွေပေးရမည်။သင်္ဘောခွန်ထဲက ပေးရမည်ဖြစ်၍ ညစ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ဘုရင့်ကုန်ရုံထဲတွင် ဆားတွေရှိသည်။ရှေးယခင်ကပင် ဆားသည် အရေးကြီးပစ္စည်းသတ်မှတ်ထားသော ဘုရင့်ကုန်တော်ဖြစ်သည်။ဝှိုက်သည် သူ့ကိုယ်ပိုင်ဆားများကို ဈေးကောင်းနှင့် ရောင်းလိုက်သဖြင့် ဘုရင့်ဆားများ ကုန်ရုံထဲတွင်ကျန်နေသည် ဘုရင်ကို ဆားဈေးကောင်းမရကြောင်း တင်ပြရုံသာရှိသည်။သင်္ဘောများ “မဒရပ်” ဘက်သို့ ပြန်ထွက်လျှင် ရိက္ခာဝယ်ကြသည့်အတွက် သူကိုယ်တိုင်ပဲရောင်းသည်။ထိုအခိုက် မဒရပ်မှ သင်္ဘောရောက်လာသည်။ကုန်သင်္ဘောမဟုတ်၊ လက်နက်ပါသော အင်္ဂလိပ်သင်္ဘောဖြစ်၍ ကုန်နှင့် သင်္ဘောနစ်နာမှုအတွက် လျော်ကြေးတောင်းရန်လာခြင်းဖြစ်သည်။သူ့တပည့်များကိုခိုင်းထား၍ တိုက်ခိုက်ခံရသော သင်္ဘောဖြစ်သည်။ကပ္ပတိန်လေးက ငယ်သေးသည်။အရက်အတူသောက်၍ အားလုံးပြေလည်စေမည်ဖြစ်ကြောင်း သိမ်းသွင်းထားသည်။ဝှိုက်သည် အဆုံးထိတွေးထားသည်။အင်္ဂလန်တွင် သူသည် မည်မျှနာမည်ဆိုးနေသနည်းမသိ။ကုမ္ပဏီအာဏာဖီဆန်လျှင် သူပုန်၊ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တစ်လျှောက် တွေ့ရာမှာ သတ်မည်။အင်္ဂလန်မှာ ရုံးတင်မည်။ရှောင်လွှဲနေလျင် အင်္ဂလန်ပြန်ခွင့်ရမည်မဟုတ်တော့။ထိုအတွင်း “ဖော်လကွမ်း” က နန်းတွင်းကိုမလာလျှင် ပိုဆိုးမည်။သူလည်းရှိသည်ဆို၍ သွားရမည်။သူ့ကုန်သင်္ဘောကို ကျွန်းများအတွင်း ရှောင်ခိုင်းထားသည်။အယုဒ္ဓယကို ကုန်းလမ်း မြစ်ကြောင်းလမ်းဖြင့် အလျင်အမြန်သွားရသည်။ထမ်းစင်ဖြင့်လာစောင့်သည်။အခုမှရှောင်၍လည်းမရတော့။ဘုရင့်ဆင့်ခေါ်စာများနှင့်အတူ ဖော်လကွမ်း၏ အားပေးမှုကလည်း အရေးပါသည်၊ ဝှိုက်မှာ ဘုရင့်တာဝန်မကျေတာ မှန်သော်လည်း လုပ်ပေးလျှင်ပြီးသွားမည်။သူနှင့် ဖော်လကွမ်းမှာ ကြံရာပါများဖြစ်သည်။သည်အတွင်း ဖော်လကွမ်း စောင့်မျှော်နေသော ပြင်သစ်သံအဖွဲ့ကြီး ရောက်လာသည်။ဝှိုက်နှင့် ဖော်လကွမ်းမှာ မျက်နှာပွင့်နေခဲ့ကြသည်။သူ့ကိုဆင့်ခေါ်သောအကြောင်းမှာ ဖော်လကွမ်းကပင် စီစဉ်လိုက်သည့် ယိုးဒယားမင်းကို သစ္စာဖောက်သည်မဟုတ်၊ ပြင်သစ်များရောက်လာသည် လက်မှတ်ထိုးနိုင်ကြသည်မှာ ကျေနပ်စရာ အားရစရာကြီးဖြစ်သည်။

စင်စစ် ပြင်သစ်များနှင့် ဆက်ဆံတော့မည် ရောက်လာကြတော့မည်ဆိုသည်မှာ ယိုးဒယားသားများအတွက် ရင်လေးစရာကြီးဖြစ်ခဲ့သည်မှာ ကြာလေပြီ။လူထုက ဘယ်လိုမှလက်မခံချင်။ဘုရင်ကလည်း ပြင်သစ်ကိုပင် အားကိုးနေသည်။ထိုညက ဝှိုက်သည် မဒရပ်မှ “ဗိုလ်ကလေး” နှင့် အရက်သောက်ကြသည်။အင်္ဂလန်သင်္ဘောဖြင့်လာ၍ လျော်ကြေးတောင်းရန်လာသော အရာရှိကလေးမှာလည်း ဝှိုက်၏ နှစ်သိမ့်အချိန်ဆွဲခြင်းထဲမှာ မျောပါလျက်ရှိသည် သူ့သင်္ဘောသားတွေကလည်း မကျေနပ်ကြတော့။                 

ဝှိုက် အုပ်ချုပ်နေသော ဘိတ်ဆိပ်ကမ်းမြို့သည် အောက်ခြေမှာ ဆူပွက်နေသည်။ဝှိုက်သည် လောဘဇောပိနေသဖြင့် မမှန်းဆနိုင်ခဲ့ချေ။ဘိတ်သည် ဆိပ်ကမ်းမြို့ဖြစ်၍ ဆိပ်ကမ်းအလုပ်သမားများ လက်နက်ကိုင်အစောင့်အကြပ်များ၊ သင်္ဘောလုပ်သားများ၊ ဒေသခံများ၊ခရစ်ယာန်သာသနာပြုများ၊ မဟာမေဒင်များ၊ ပေပေတေတေ ဥရောပသားများ တစ်သောင်းကျော်ရှိမည်။အောက်ခြေမှာ ဖြစ်ပျက်နေသော အကြောင်းအကျိုးကို ဝှိုက် မသိ။ဘယ်ကမှန်းမသိရသော လက်နက်ကိုင်များက ဘိတ်ဆိပ်ကမ်းကိုရော ဆိပ်ကမ်းရုံးတွေကိုရော တိုက်ခိုက်ကြ၏။ဝှိုက်သည်ကား ကံကောင်းထောက်မသဖြင့် ညအချိန်လည်းဖြစ်သဖြင့် ပုန်းခို၍ ရှောင်ရှားနိုင်ခဲ့သည်။

ဖြစ်စဉ်မှာကား “ခရစ်ယာန်သာသနာပြုများ” မှာ ရှေးဦးခေတ်လည်း ဖြစ်နေသေးသဖြင့် တက်ကြွစွာ သာသနာပြုနေကြရာမှာ မူလဒေသခံ ဗုဒ္ဓဘာသာများက တစ်မြို့လုံး ခရစ်ယာန်ဖြစ်သွားမှာ စိုးရိမ်ကြသောကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ခရစ်ယာန်များ (၆၀) ကျော် အသတ်ခံရသည်ဟု သမိုင်းမှတ်တမ်းရှိသည်။မဟာမေဒင်များလည်းရှိသေး၏။ဤသို့သော ပြဿနာများကို အတော်သတိထားကြရသည်။ဘယ်အချိန်ပေါ်ပေါက်လာမည်လည်း မမှန်းဆနိုင်။

သမိုင်းပါမောက္ခဆရာ ဒေါက်တာသန်းထွန်းက “ယိုးဒယားတွင် သာသနာပြုလွန်သည်” ဟု မှတ်ချက်ချသည်။တွန်းလှန်သူများ၏ ခေါင်းဆောင်မှာ “ဖရာဖိတရာဇာ” ဖြစ်၍ ဘုရင်တင်မြှောက်ကြသည်။ဝှိုက်သည် ပါးနပ်သူဖြစ်၍ သတင်းများကိုလည်း နားစွင့်လျက် ရှိသည်။ခိုးရာပါ တိုက်ရာပါ ပစ္စည်းဥစ္စာများဖြင့် အရှေ့အာရှမှာ အခြေချ၍ မဖြစ်နိုင်။ယိုးဒယားဘုရင်ကလည်း သတ်နိုင်သလို သူလက်လွန်ဖူးသော ကိစ္စများကြောင့် “မဒရပ်” က လူပေလူတေများကလည်း သတ်နိုင်သည်။ဟံသာဝတီ၊ ပဲခူး ကမ်းခြေတစ်လျှောက် တွေ့သမျှ ဓားပြတိုက်ခိုင်းဖူးသည်လည်းရှိ၏။သူသည် တရားဝင်အားဖြင့် ကုန်သည်လည်းဖြစ်၊ ဆိပ်ကမ်းအရေးပိုင်လည်းဖြစ်၍ တရားမဝင်အားဖြင့် ပင်လယ်ဓားပြလည်းဖြစ်၏။သူသည် ရုံးပြင်ကန္နားတွင် တင်ပြနိုင်သော စာရွက်စာတမ်းအတုများလည်း လုပ်ထားသည် သူ့ကိုဖေးမပေးခဲ့သော “ဖော်လကွမ်း” သည်ကား သာသနာရေးဖြင့် စိုးရိမ်နေသော လူထု၏ မလိုမုန်းထားခြင်း ခံလိုက်ရသည်။သူက အဆုံးအားဖြင့် အင်္ဂလန်က တိုက်ခိုက်ခံရ၍ သင်္ဘောဆုံးရှုံးခြင်းအတွက် (သူတိုက်တာမှန်သော်လည်း) သူနှင့်မဆိုင်။ယိုးဒယားဘုရင်ကို လျော်ခိုင်းရမည် (သို့မဟုတ်) ထားဝယ်မြို့ကို အင်္ဂလိပ်သို့ထိုးအပ်၍ နိုင်ငံသားကောင်းခံယူမည်။သည်လိုမှမဟုတ်လျှင် ဘိတ်မြို့ကို မီးတင်ရှို့မည်ဟု ကြံရွယ်ထားသည်။သူသည် အားလုံးစဉ်းစားပြီးသားဖြစ်သည်။ထိုစဉ်က ဘိတ်ကနေ အင်္ဂလန် (၈) ကြိမ်ခန့် သွားခဲ့ရသည့် သူသည် ကပ္ပတိန်လေးသင်္ဘောနှင့်အတူ “ပွန်တီချယ်ရီ” သို့ ရောက်လာသည်။မရှေးမနှောင်းအနေဖြင့် ဘိတ်တွင်ရောက်ရှိနေသော သူ့နိုင်ငံသား အင်္ဂလန်သားများ ပြန်လာရမည်ဟု အမိန့်ထုတ်ဆင့်သည်။သူ့နိုင်ငံသို့ပြန်ရန် အခါကောင်းလည်းဖြစ်၏။နောက်ထပ်အကြောင်းတစ်ရပ်မှာ ဘုရင်ပိုင်မှအပ ပြည်သူများကုန်သည်မလုပ်ရဟူသော အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီကို အသာပေးထားသော အမိန့်ကြောင့် ဘုရင်ကို ဆန့်ကျင်သူများမှာ ယခုသော် လုပ်ခွင့်ရသွားပြီဖြစ်၏။ (၁၇) ရာစုကျော်လွန်မှသာ အင်္ဂလိပ်များ နေရာရလာ သွက်လက်လာခြင်းဖြစ်သည်။

ဝှိုက်နှင့်ပတ်သက်၍ သူ့ဇနီး “မေရီပိုဘေး” ၏အကြောင်းမှာ ဘိတ်တွင် သင်္ချိုင်းကျောက်ပြား တွေ့သလောက်သာဖြစ်သည်။ထိုကာလက “မဒရပ်” သို့ပါလာသူ မိန်းကလေးများမှာ ထိုသူတို့နှင့် လက်ထပ်ရမည့်သူများသာဖြစ်၏။နောက် မိန်းကလေးတစ်ယောက်မှာ “လက်စလီ” ဆိုသော မိန်းကလေးဖြစ်၍ အပျော်ဇနီးဖြစ်လေသလောဟု မှန်းဆရုံသာရှိပါသည်။

ဝှိုက်၏ နောက်ဆုံးရသတင်းကိုမူ ဖော်ပြရမည်ဖြစ်ပါသည်။ဝှိုက်၏ (၁၂) နှစ်နှင့် (၁၀) နှစ်အရွယ် သမီးနှစ်ယောက်ကို  ပြန်တွေ့ပါသည်။ဝှိုက် အင်္ဂလန်သို့ပြန်ရောက်ချိန်သည် စတူးဝှပ်ဘုရင့်ဂိုဏ်းနှင့် ဝှစ်ကုန်သည်ကြီးများဂိုဏ်းတို့ ယှဉ်ပြိုင်နေကြရာမှ ကုန်သည်ကြီးများ အနိုင်ရ၍ ဂျိန်းဘုရင်ဂိုဏ်းသားတို့ ထွက်ပြေးကြရသော ကာလဖြစ်၏။ဒီမှာလည်း ယိုးဒယားလိုပဲ သမိုင်းအဆင့်တွေကို ဖြတ်သန်းနေကြပါသည်။ဘုရင်သစ်လည်းတက်လာ၏။ဂျိမ်းဘုရင်၏ ဘုရင့်ဘက်သား အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီမှလွဲ၍ မည်သူမျှကုန်သွယ်ခွင့်မရှိဆိုသော အမိန့်လည်း ပျက်သွားပြီဖြစ်သည်။

ဝှိုက်သည် အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်သော အခြားကုမ္ပဏီသူဌေးကြီးများနှင့် လက်တွဲလျက် ပါလီမန်ကို အကြံပေးရန်အထိ တွင်ကျယ်ခဲ့ပါသေးသည်။ကာလတစ်ခုတွင် တိုင်းပြည်ကို သစ္စာဖောက်သူဟု ယူဆခံရသူပင်လျှင် အခြားကာလတခုတွင် တိုင်းပြည်သားကောင်းလည်း ဖြစ်တတ်ပါသေးသည်။သို့သော် ကံတရားက သူ့ကိုချွင်းချက်ဖြင့်မထားခဲ့ပါ။

သူရှာဖွေခဲ့သော ပစ္စည်းဥစ္စာများကို ကြာကြာမခံစားခဲ့ရဘဲ (၆) လမျှအကြာတွင် ရောဂါကြောင့်လော အရှေ့နှင့်အနောက် မတူညီသော ရာသီဥတုကြောင့်လော မသိနိုင်ဘဲ ကွယ်လွန်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။

လင်းထင်