【 နိုင်ငံတကာဆောင်းပါး 】" ဟားမားခေါင်းဆောင် ဘာကြောင့် မော်စကိုသွားသလဲ"

ဟားမားအဖွဲ့နိုင်ငံရေးဗျူရိုအကြီးအကဲ အစ္စမေးလ် ဟန်နိယာ၏ တနှစ်ကြာ ကြိုတင် စီစဉ် ထားသော မကြာသေးမီက မော်စကိုခရီးကို ရုရှားမီဒီယာများက အကြီးအကျယ် လျှစ်လျှူရှု ထားကြသည်။ ထိုသို့ဖြစ်ရခြင်းမှာဆီးရီးယားနိုင်ငံ အစ်ဒလစ်တွင် စစ်ရှိန်မြင့်မားနေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ထိုခရီးစဉ်ကို ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ ဌာနချုပ်က အထူးဂရုတစိုက် စောင့်ကြည့်နေ သည်။

ဟန်နီယာသည် သူ၏ခရီးစဉ်ကို ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အစည်းအဝေးများနှင့် စတင်ပြီး ထိုအစည်းအဝေးများတွင် သူ့ကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျီ လက်ဗရော့က အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပြသည်။
 
“အရာရှိများသည် နက်ရှိုင်းသော ဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပကြပြီး ပါလက်စတိုင်း လွတ်မြောက်ရေး အဖွဲ့ နိုင်ငံရေးစင်မြင့်ကိုအခြေခံသည့် ပါလက်စတိုင်းအမျိုးသားညီညွတ်ရေး ပြန်လည် ထိန်းသိမ်း ရန် အစီအမံများ၊ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေကို အခြေခံပြီး အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် ရေရှည်တည်တံ့ ခိုင်မာကျယ်ပြန့်သည့် အဖြေရရှိရန် လုပ်ဆောင်နေသော အားထုတ်မှုများအပါအဝင် ဂါဇာ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေး သွင်ပြင်လက္ခဏာများကို ဆွေးနွေးကြသည်” ဟု  ထိုအစည်းအဝေးနှင့် ပတ်သက်သည့် ဝန်ကြီးဌာ၏ ကြေညာချက်တွင် ဖေါ်ပြထားသည်။ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင် ၏ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် အာဖရိကရေးရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် ဒုတိယနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး မီခေးဘော့ဂဒါနော့သည်လည်း ဟန်နီယာနှင့် နောက်ထပ်ကျယ်ပြန့်သော ဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပ သည်ဟုလည်း ထိုကြေညာချက်တွင် ဖေါ်ပြထားသည်။

ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကို အခြေခံသည့် ပါလက်စတိုင်း ညီညွတ်ရေး ပြဿနာကို မော်စကိုက ဦးစားပေးကြောင်း နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဆိုသည်။ သို့သော် ပါလက်စတိုင်းတို့အချင်းချင်းအကြား ညီညွတ်မှုမရက ထိုနိုင်ငံများအကြား ငြိမ်းချမ်းရေး မရနိုင်ကြောင်း  ရုရှားသံတမန်များက အလေးထားပြောသည်။  ထို့ကြောင့် ပင်လွန်ခဲ့သော နှစ်က မော်စကိုသည့် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို မော်စကို ကျင်းပပေး ခဲ့သော်လည်း ပူးတွဲကျေညာချက်တစောင်မျှ လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ပြီးဆုံးသွားခဲ့သည်။

နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ညှိုနှိုင်းမှုများအတွင်း  ထိုသို့သော ပထမတန်း အုပ်စုများအကြား ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲများကို ကိုင်ရို၊ မော်စကို သို့မဟုတ် အခြားမိတ်ဆွေ ညီအကို နိုင်ငံတခုခုတွင် ဆက်လုပ်ရန် ဖြစ်နိုင်ခြေကို သူယူဆောင်လာကြောင်းပြောခဲ့သည်ဟု ဟန်နီယာ ပြောသည်။

သို့သော် ထိုကဲ့သို့ကျင်းပသော အစည်းအဝေးများသည် မော်စကိုကျင်းပသည့် ယခင် အစည်းအဝေ ကဲ့သို့ မအောင်မမြင်ဖြစ်စေရန် မည်သည့်အာမခံချက်ရှိသနည်းဟု Russia Today သတင်းဌာနတွင် ရှင်းလင်းပွဲအတွင်းမေးသောအခါ သူသည် ထိုမေးခွန် ပြောင်ကျကျ မသိချင် ယောင်ဆောင်နေခဲ့သည်။

ပါလက်စတိုင်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ ပြဿနာများကို အလေးအနက်စဉ်းစားရန်လိုကြောင်း အရေးပါသော ဆုံးဖြတ်ချက်များချမှတ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်းကို ဟန်နီယာက ထောက်ပြခဲ့ပြီး ညီညွတ်မှုမရှိသော နေ့တိုင်းသည် အခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးရွားစေမည်ဖြစ်ကြောင်း သူပြောသည်။

အဆိုပြုထားသည့် အီဂျစ် သို့မဟုတ် ရုရှားတွင် ကျင်းပသည့် အစည်းအဝေးအတွင်း ပါလက်စတိုင်း အာဏာပိုင်အဖွဲ့ သမ္မတ မာမွတ်အာဘတ်နှင့် တိုက်ရိုက်စည်းဝေးခြင်းမျိုးကို မျှော်လင့်ထားခြင်း ရှိမရှိမေးမြန်သည်ကိုလည်း သူဒါရိုက်ပြောကြားခြင်းမရှိသေးပေ။

“အဘတ်နှင့် အစည်းအဝေးအတွက်ကတော့ ကျနော်က ရက်စွဲတွေ၊ စည်းကမ်းချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာမှ မရှိဘူး။ ဒါမျိုးအစည်းအဝေးတွေကို ဂါဇာဖြစ်ဖြစ်၊ ကိုင်ရိုဖြစ်ဖြစ် မော်စကို ဖြစ်ဖြစ် အချိန်မရွေးကျင်းပတာမျိုးကို ကျနော်ကြိုက်တယ်” ဟု သူပြောသည်။ဟန်နီယာ ၏ အဆိုအရ ပါလက်စတိုင်းများအကြား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးသည် သဘောတူညီချက်သစ် လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းထက် လက်ရှိသဘောတူညီချက်များကို အကောင်အထည် ဖေါ်ရန် လိုသည်။ ထိုရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင် အောင်မြင်ရန် နည်းလမ်းလေးခု ကိုသူတင်ပြသည်။

အကျွင်းမဲ့ သမ္မတနှင့် ပါလီမန် ရွေးကောက်ပွဲများ ကျင်းပရေး၊ ပါလက်စတိုင်း အမျိုးသား ကောင်စီ အစည်းအဝေးခေါ်ယူပြီး အဖွဲ့ခွဲများအားလုံးကို ပါဝင်စေခြင်း နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် များညီလာခံကျင်းပခြင်းနှင့်တမျိုးသားလုံး သဘောတူညီမှုဖြင့် အစိုးရဖွဲ့စည်းရေးတို့ဖြစ်သည်။

ဝန်ကြီးဌာနတွင် ဆွေးနွေးစဉ်အတွင်းနှင့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများအတွင်း ဟန်နီယာသည် နိုင်ငံတကာရေးရာ နိုင်ငံတော်ဒူးမားကော်မတီမှ ဥက္ကဌ လီယွန်နစ် စလပ်စကီနှင့် ဖက်ဒရေးရှင်း ကောင်စီ နိုင်ငံခြားရေးရာကော်မတီ ဥက္ကဌ ကွန်စတန်တင် ကိုဆာချက်နှင့်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ရုရှားအစိုးရသည် ပါလီမန်အဆင့်တွင် ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို ထောက်ခံရန် အသင့်ရှိကြောင်း စလပ်စကီက သတင်းထောက်များကိုပြောသည်။

ထို့အပြင်လွန်ခဲ့သောနှစ် ဇန်နဝါရီလက အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက အဆိုပြုသည့် ရာစုနှစ် အတွင်း အကောင်းဆုံး သဘောတူညီချက်ဟု ဆိုသည့် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်သည် အစ္စရေးဘက်သို့ သိသိသာသာဘက်လိုက်ပြီး ပါလက်စတိုင်းအကျိုးစီးပွားများကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားခြင်းမရှိကြောင်း သူပြောသည်။

ကိုဆာချက်၏ အမြင်မှာလည်းအလားတူပင်ဖြစ်သည်။ ရုရှားတို့သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု က ဖန်တီးသော ထိုရှည်လျှားလှသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် စာတမ်းကို အသေးစိတ် လေ့လာစစ်ဆေးကြောင်း သူပြောသည်။

“ထိုစာတမ်းကိုရေးသားသူများသည် ပဋိပက္ခမှ တဖက်ကို အတိအကျပြောရပါက အစ္စရေးကို အတိအလင်းဘက်လိုက်ကြောင်း မိမိတို့ ဝမ်းနည်းစွာကောက်ချက်ချသည်။ တချိန်တည်းတွင် ထိုစာတမ်းသည်  ပါလက်စတိုင်းဖက်၏ တရားဝင်အကျိုးစီးပွားများကို အခြေခံအားဖြင့် လျှစ်လျှူရှုထားသည်” ဟု သူထောက်ပြသည်။

အမေရိကန်၏ စီမံကိန်းသည် နှစ်ပေါင်းများစွာသံတမန်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေးလုပ်ငန်းများ၏ ရလဒ်ကို ပစ်ပယ်ကြောင်း ကာလကြာရှည်စွာဖြစ်ပေါ်နေသော အရှေ့အလယ်ပိုင်း ပဋိပက္ခကို ကောင်းဘွိုင် နည်းဖြင့် တခါတည်းဖြေရှင်းရန် ကြိုးစားခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း ကိုဆာချက်ပြောသည်။ ထိုသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် ထိုပဋိပက္ခတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အခန်းကဏ္ဍကို ရုရှားနိုင်ငံရေး သမားများ နှင့် သံတမန်များဝေဖန်လေ့ရှိသော စရိုက်လက္ခဏာအတိုင်းသာဖြစ်သည်။

ကိုဆာချက်က ပါလက်စတိုင်းညီညွတ်ရေးပြဿနာကိုလည်း ထောက်ပြသည်။ ပါလက်စတိုင်း ဖက်တွင် ညီညွတ်လျှင် အစ္စရေးနှင့် ညှိနှိုင်းမှုများအတွင်း ပါလက်စတိုင်းဖက်၏ သဘောထား သည် ပိုမိုအားကောင်းမည်ဖြစ်ကြောင်း သူပြောသည်။ ထို့အပြင် ပါလက်စတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲ များ ကျင်းပလျှင် အကူအညီပေးရန် သူကမ်းလှမ်းပြီး အရှေ့ဂျေရုဆလင်မှ ရွေးကောက်ပွဲများ တွင် ပါလက်စတိုင်း မဲပေးသူများကို အစ္စရေးက မပိတ်စို့ရန် ရုရှားက တောင်းဆိုမည်ဖြစ်ကြောင်း သူပြောသည်။

“ကျနော်တို့နဲ့ အစ္စရေးရဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေကြားက ဆက်ဆံရေးက အဲဒီနိုင်ငံတွေမှာ ပုံမှန် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနေလို့ တည်ငြိမ်နေပြီး ပါလက်စတိုင်းနဲ့တောင်မှပိုမိုဆက်ဆံနေတယ်။ ဘာဘဲဖြစ်ဖြစ် ဆက်ဆံရေးတည်ရှိနေသလို ပါလီမန်သံတမန်ရေးလုပ်ငန်းအပေါ် သြဇာသက် ရောက်ဖို့ အခွင့်အလမ်းလည်းရှိနေတယ်” ဟု ကိုဆာချက်ပြောသည်။

ထိုသို့သော ဖြစ်ရပ်များအပြင် ဟန်နီယာသည် မော်စကို ကက်သဒရယ် ဗလီသို့လည်း သွားရောက် ပြီး ရုရှားမီဒီယာများဖေါ်ပြခြင်းမရှိသော အခြားအစည်းအဝေးများလည်း တက်ရောက်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဆိုရပါက သူသည် ရုရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ ပါလက်စတိုင်းနှင့်အီရန် သံအမတ်များနှင့် လည်း တွေ့ဆုံသည်။ ပါလက်စတိုင်း ကိုယ်စာလှယ်ဖြစ်သော အဗဒယ် ဟာဖစ်နိုဖယ်သည် အဘတ်စ်နှင့် နီးကပ်သောဆက်ဆံရေး ရှိသူဖြစ်သည်။ ဟန်နီယာ၏ အဆိုအရ အီရန်သံအမတ်နှင့် တွေ့ဆုံခြင်းသည် အစဉ်အလာကို လေးစားသောကြောင့် တွေ့ဆုံခြင်းဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။
 
“ကျနော်တို့နဲ့ အီရန်ရဲ့ဆက်ဆံရေးက လုံးဝခိုင်မာတယ်။ ကျနော်တို့ ကိုယ်စားလှယ်တွေဟာ မော်စကိုကို လာရောက်တိုင်းအီရန် သံရုံးကို သွားရောက်လည်ပတ်တယ်” ဟု သူရှင်းပြသည်။

ဟားမားခေါင်းဆောင်၏ မော်စကိုခရီးသည် အစ္စရေးတွင် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆွယ်သည့် ကာလနှင့် တိုက်ဆိုင်နေဖြင်းသည်လည်း မှတ်သားစရာကောင်းသည်။ မတော်တဆဖြစ်နိုင် သော်လည်း သင်္ကေတဆန်သော တိုက်ဆိုင်မှု ဖြစ်နိုင်သည်။

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘန်ဂျမင် နေတန်ရာဟုသည် ပူတင်နှင့်ရင်းနှီးကြောင်း အမြဲတမ်းပြသသည်။ သို့သော် ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေးငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်သည် ရုရှားနှင့် အစ္စရေးတို့ အပေး အယူ မလုပ်နိုင်သည့် ဖြစ်နေသည်။ဝါရှင်တန်၏ ရာစုနှစ်၏ သဘောတူညီချက်ကို တင်သွင်းပြီး မကြာမီ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် မော်စကိုသို့လာရောက်လည်ပတ်သောအခါ ပူတင်းကို ထိုကိစ္စကို လူသိရှင်ကြားပြောဆိုခြင်းအား ရှောင်ရှားရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။

ဗယ်လ်ဒေ ဆွေးနွေးပွဲကလပ်တွင် ပြောသောသူ၏မိန့်ခွန်းတွင် အစ္စရေးနိုင်ငံဆိုင်ရာ ရုရှား သံအမတ် အနာတိုလီ ဗစ်တိုရော့ ထောက်ပြခဲ့သည့်အတိုင်းပြောရလျှင် ထိုအစီအစဉ်၏ တခုတည်း သော အကျိုးကျေးဇူးမှာ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကို နိုင်ငံတကာ အာရုံစိုက်မှုရှိအောင်ပြန်လည် လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်းသာဖြစ်သည်။ ရုရှား၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် ကုလသမဂ္ဂစသည့် လေးဖက်မှ ကြားဝင်စေ့စပ်သူများနှင့် ထိုနယ်ပယ်ကိုလုပ်ဆောင်ရန် ရုရှားက အသင့်ရှိကြောင်း ဗစ်တိုရော့ပြောသည်။

သို့သော်ထိုလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ဒေသတွင်းမှ အခြားနိုင်ငံများပါဝင်သည်ကို မော်စကိုက ပိုမိုလိုလား ကြောင်းလည်း သူပြောသည်။ရုရှားနိုင်ငံသည် အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့နှင့် လုံးဝ ခင်မင် ရိုးသား ပွင့်လင်းသောဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းလိုကြောင်း သူပြောသည်။

“ဟားမား အဖွဲ့ဟာ နိုင်ငံရေးအရ ပြန်လည်သင့်မြတ်ဖို့ ဘယ်အစီအစဉ်ကိုမဆိုလက်မခံဘဲ အစ္စရေးနိုင်ငံဖျက်သိမ်းရေးကို ဗြောင်ကျကျတောင်းဆိုနေတဲ့ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တယ်၊ ကျနော့်အနေနဲ့ ရုရှားအစိုးရကို အကြံမပေးချင်ဘူး၊ ဒါပေမယ့် ဒီအချက်ကို သင့်တော်တဲ့ နည်းလမ်း နဲ့ စဉ်းစားအကောင်အထည်ဖေါ်တာ လက်တွေ့ကျမယ်” ဟု ရုရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ အစ္စရေးသံရုံး ယာယီတာဝန်ခံ ယာကော့လစ်ဗနီကပြောသည်ကို မှတ်သားသင့်သည်ရုရှား သည် ပါလက်စတိုင်းတို့နှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးတွင် အစ္စရေးအပေါ်မည်သည့် သြဇာမျှမရှိကြောင်း ထိုပြောဆိုချက်က ပြသနေပြီး တချိန်တည်းတွင်း ရုရှားသည် ရာစုနှစ်၏ သဘောတူညီချက် အစီအစဉ်၏ အကျိုးကျေးဇူးများကို လူသိရှင်ကြား ဝန်ခံခြင်းမရှိသည့်တိုင် အသိအမှတ် ပြုသည် ဟု အချို့သော အစ္စရေးများက မျှော်လင့်နေသည်။

တချိန်တည်းတွင် ရုရှားသည် ပါလက်စတိုင်းပြန်လည် သင့်မြတ်ရေးကိုအာရုံစိုက်နေပြီး ထိုလုပ်ငန်းစဉ်သည်လက်ရှိအခြေအနေအရ မျှော်လင့်ချက်ကင်းမဲ့သကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်။

( Zawgyi )

 ဟားမားအဖြဲ႕ႏိုင္ငံေရးဗ်ဴ႐ိုအႀကီးအကဲ အစၥေမးလ္ ဟန္နိယာ၏ တႏွစ္ၾကာ ႀကိဳတင္ စီစဥ္ ထားေသာ မၾကာေသးမီက ေမာ္စကိုခရီးကို ႐ုရွားမီဒီယာမ်ားက အႀကီးအက်ယ္ လွ်စ္လွ်ဴရႈ ထားၾကသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ရျခင္းမွာဆီးရီးယားႏိုင္ငံ အစ္ဒလစ္တြင္ စစ္ရွိန္ျမင့္မားေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုခရီးစဥ္ကို ႐ုရွားႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ ဌာနခ်ဳပ္က အထူးဂ႐ုတစိုက္ ေစာင့္ၾကည့္ေန သည္။

ဟန္နီယာသည္ သူ၏ခရီးစဥ္ကို ႐ုရွားႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန အစည္းအေဝးမ်ားႏွင့္ စတင္ၿပီး ထိုအစည္းအေဝးမ်ားတြင္ သူ႔ကို ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဆာဂ်ီ လက္ဗေရာ့က အိမ္ရွင္အျဖစ္ လက္ခံက်င္းျပသည္။
 
“အရာရွိမ်ားသည္ နက္ရႈိင္းေသာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပၾကၿပီး ပါလက္စတိုင္း လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစင္ျမင့္ကိုအေျခခံသည့္ ပါလက္စတိုင္းအမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရး ျပန္လည္ ထိန္းသိမ္း ရန္ အစီအမံမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒကို အေျခခံၿပီး အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတြင္ ေရရွည္တည္တံ့ ခိုင္မာက်ယ္ျပန႔္သည့္ အေျဖရရွိရန္ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ အားထုတ္မႈမ်ားအပါအဝင္ ဂါဇာ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ေရး သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ားကို ေဆြးေႏြးၾကသည္” ဟု  ထိုအစည္းအေဝးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ဝန္ႀကီးဌာ၏ ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖၚျပထားသည္။ ႐ုရွားသမၼတ ဗလာဒီမာပူတင္ ၏ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းႏွင့္ အာဖရိကေရးရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ဒုတိယႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး မီေခးေဘာ့ဂဒါေနာ့သည္လည္း ဟန္နီယာႏွင့္ ေနာက္ထပ္က်ယ္ျပန႔္ေသာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပ သည္ဟုလည္း ထိုေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖၚျပထားသည္။

ပါလက္စတိုင္း-အစၥေရး ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို အေျခခံသည့္ ပါလက္စတိုင္း ညီၫြတ္ေရး ျပႆနာကို ေမာ္စကိုက ဦးစားေပးေၾကာင္း ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ပါလက္စတိုင္းတို႔အခ်င္းခ်င္းအၾကား ညီၫြတ္မႈမရက ထိုႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မရႏိုင္ေၾကာင္း  ႐ုရွားသံတမန္မ်ားက အေလးထားေျပာသည္။  ထို႔ေၾကာင့္ ပင္လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္က ေမာ္စကိုသည့္ ပါလက္စတိုင္းႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို ေမာ္စကို က်င္းပေပး ခဲ့ေသာ္လည္း ပူးတြဲေက်ညာခ်က္တေစာင္မွ် လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ ၿပီးဆုံးသြားခဲ့သည္။

ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနမွ ညႇိဳႏႈိင္းမႈမ်ားအတြင္း  ထိုသို႔ေသာ ပထမတန္း အုပ္စုမ်ားအၾကား ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ကိုင္႐ို၊ ေမာ္စကို သို႔မဟုတ္ အျခားမိတ္ေဆြ ညီအကို ႏိုင္ငံတခုခုတြင္ ဆက္လုပ္ရန္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို သူယူေဆာင္လာေၾကာင္းေျပာခဲ့သည္ဟု ဟန္နီယာ ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ ထိုကဲ့သို႔က်င္းပေသာ အစည္းအေဝးမ်ားသည္ ေမာ္စကိုက်င္းပသည့္ ယခင္ အစည္းအေဝ ကဲ့သို႔ မေအာင္မျမင္ျဖစ္ေစရန္ မည္သည့္အာမခံခ်က္ရွိသနည္းဟု Russia Today သတင္းဌာနတြင္ ရွင္းလင္းပြဲအတြင္းေမးေသာအခါ သူသည္ ထိုေမးခြန္ ေျပာင္က်က် မသိခ်င္ ေယာင္ေဆာင္ေနခဲ့သည္။

ပါလက္စတိုင္းတို႔သည္ ၎တို႔၏ ျပႆနာမ်ားကို အေလးအနက္စဥ္းစားရန္လိုေၾကာင္း အေရးပါေသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ဟန္နီယာက ေထာက္ျပခဲ့ၿပီး ညီၫြတ္မႈမရွိေသာ ေန႔တိုင္းသည္ အေျခအေနကို ပိုမိုဆိုး႐ြားေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သူေျပာသည္။

အဆိုျပဳထားသည့္ အီဂ်စ္ သို႔မဟုတ္ ႐ုရွားတြင္ က်င္းပသည့္ အစည္းအေဝးအတြင္း ပါလက္စတိုင္း အာဏာပိုင္အဖြဲ႕ သမၼတ မာမြတ္အာဘတ္ႏွင့္ တိုက္႐ိုက္စည္းေဝးျခင္းမ်ိဳးကို ေမွ်ာ္လင့္ထားျခင္း ရွိမရွိေမးျမန္သည္ကိုလည္း သူဒါ႐ိုက္ေျပာၾကားျခင္းမရွိေသးေပ။

“အဘတ္ႏွင့္ အစည္းအေဝးအတြက္ကေတာ့ က်ေနာ္က ရက္စြဲေတြ၊ စည္းကမ္းခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွ မရွိဘူး။ ဒါမ်ိဳးအစည္းအေဝးေတြကို ဂါဇာျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုင္႐ိုျဖစ္ျဖစ္ ေမာ္စကို ျဖစ္ျဖစ္ အခ်ိန္မေ႐ြးက်င္းပတာမ်ိဳးကို က်ေနာ္ႀကိဳက္တယ္” ဟု သူေျပာသည္။ဟန္နီယာ ၏ အဆိုအရ ပါလက္စတိုင္းမ်ားအၾကား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးသည္ သေဘာတူညီခ်က္သစ္ လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းထက္ လက္ရွိသေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ ေဖၚရန္ လိုသည္။ ထိုရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ေအာင္ျမင္ရန္ နည္းလမ္းေလးခု ကိုသူတင္ျပသည္။

အကြၽင္းမဲ့ သမၼတႏွင့္ ပါလီမန္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ား က်င္းပေရး၊ ပါလက္စတိုင္း အမ်ိဳးသား ေကာင္စီ အစည္းအေဝးေခၚယူၿပီး အဖြဲ႕ခြဲမ်ားအားလုံးကို ပါဝင္ေစျခင္း ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ မ်ားညီလာခံက်င္းပျခင္းႏွင့္တမ်ိဳးသားလုံး သေဘာတူညီမႈျဖင့္ အစိုးရဖြဲ႕စည္းေရးတို႔ျဖစ္သည္။

ဝန္ႀကီးဌာနတြင္ ေဆြးေႏြးစဥ္အတြင္းႏွင့္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမ်ားအတြင္း ဟန္နီယာသည္ ႏိုင္ငံတကာေရးရာ ႏိုင္ငံေတာ္ဒူးမားေကာ္မတီမွ ဥကၠဌ လီယြန္နစ္ စလပ္စကီႏွင့္ ဖက္ဒေရးရွင္း ေကာင္စီ ႏိုင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠဌ ကြန္စတန္တင္ ကိုဆာခ်က္ႏွင့္ေတြ႕ဆုံခဲ့သည္။ ႐ုရွားအစိုးရသည္ ပါလီမန္အဆင့္တြင္ ပါလက္စတိုင္း-အစၥေရး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ေထာက္ခံရန္ အသင့္ရွိေၾကာင္း စလပ္စကီက သတင္းေထာက္မ်ားကိုေျပာသည္။

ထို႔အျပင္လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ ဇန္နဝါရီလက အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက အဆိုျပဳသည့္ ရာစုႏွစ္ အတြင္း အေကာင္းဆုံး သေဘာတူညီခ်က္ဟု ဆိုသည့္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္သည္ အစၥေရးဘက္သို႔ သိသိသာသာဘက္လိုက္ၿပီး ပါလက္စတိုင္းအက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားျခင္းမရွိေၾကာင္း သူေျပာသည္။

ကိုဆာခ်က္၏ အျမင္မွာလည္းအလားတူပင္ျဖစ္သည္။ ႐ုရွားတို႔သည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု က ဖန္တီးေသာ ထိုရွည္လွ်ားလွသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ စာတမ္းကို အေသးစိတ္ ေလ့လာစစ္ေဆးေၾကာင္း သူေျပာသည္။

“ထိုစာတမ္းကိုေရးသားသူမ်ားသည္ ပဋိပကၡမွ တဖက္ကို အတိအက်ေျပာရပါက အစၥေရးကို အတိအလင္းဘက္လိုက္ေၾကာင္း မိမိတို႔ ဝမ္းနည္းစြာေကာက္ခ်က္ခ်သည္။ တခ်ိန္တည္းတြင္ ထိုစာတမ္းသည္  ပါလက္စတိုင္းဖက္၏ တရားဝင္အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို အေျခခံအားျဖင့္ လွ်စ္လွ်ဴရႈထားသည္” ဟု သူေထာက္ျပသည္။

အေမရိကန္၏ စီမံကိန္းသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာသံတမန္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ရလဒ္ကို ပစ္ပယ္ေၾကာင္း ကာလၾကာရွည္စြာျဖစ္ေပၚေနေသာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ပဋိပကၡကို ေကာင္းဘြိဳင္ နည္းျဖင့္ တခါတည္းေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးစားျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ကိုဆာခ်က္ေျပာသည္။ ထိုသို႔ ေျပာဆိုျခင္းသည္ ထိုပဋိပကၡတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အခန္းက႑ကို ႐ုရွားႏိုင္ငံေရး သမားမ်ား ႏွင့္ သံတမန္မ်ားေဝဖန္ေလ့ရွိေသာ စ႐ိုက္လကၡဏာအတိုင္းသာျဖစ္သည္။

ကိုဆာခ်က္က ပါလက္စတိုင္းညီၫြတ္ေရးျပႆနာကိုလည္း ေထာက္ျပသည္။ ပါလက္စတိုင္း ဖက္တြင္ ညီၫြတ္လွ်င္ အစၥေရးႏွင့္ ညႇိႏႈိင္းမႈမ်ားအတြင္း ပါလက္စတိုင္းဖက္၏ သေဘာထား သည္ ပိုမိုအားေကာင္းမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သူေျပာသည္။ ထို႔အျပင္ ပါလက္စတိုင္း ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မ်ား က်င္းပလွ်င္ အကူအညီေပးရန္ သူကမ္းလွမ္းၿပီး အေရွ႕ေဂ်႐ုဆလင္မွ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ား တြင္ ပါလက္စတိုင္း မဲေပးသူမ်ားကို အစၥေရးက မပိတ္စို႔ရန္ ႐ုရွားက ေတာင္းဆိုမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သူေျပာသည္။

“က်ေနာ္တို႔နဲ႔ အစၥေရးရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြၾကားက ဆက္ဆံေရးက အဲဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ပုံမွန္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေနလို႔ တည္ၿငိမ္ေနၿပီး ပါလက္စတိုင္းနဲ႔ေတာင္မွပိုမိုဆက္ဆံေနတယ္။ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ဆက္ဆံေရးတည္ရွိေနသလို ပါလီမန္သံတမန္ေရးလုပ္ငန္းအေပၚ ၾသဇာသက္ ေရာက္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းလည္းရွိေနတယ္” ဟု ကိုဆာခ်က္ေျပာသည္။

ထိုသို႔ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားအျပင္ ဟန္နီယာသည္ ေမာ္စကို ကက္သဒရယ္ ဗလီသို႔လည္း သြားေရာက္ ၿပီး ႐ုရွားမီဒီယာမ်ားေဖၚျပျခင္းမရွိေသာ အျခားအစည္းအေဝးမ်ားလည္း တက္ေရာက္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဆိုရပါက သူသည္ ႐ုရွားႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ပါလက္စတိုင္းႏွင့္အီရန္ သံအမတ္မ်ားႏွင့္ လည္း ေတြ႕ဆုံသည္။ ပါလက္စတိုင္း ကိုယ္စာလွယ္ျဖစ္ေသာ အဗဒယ္ ဟာဖစ္ႏိုဖယ္သည္ အဘတ္စ္ႏွင့္ နီးကပ္ေသာဆက္ဆံေရး ရွိသူျဖစ္သည္။ ဟန္နီယာ၏ အဆိုအရ အီရန္သံအမတ္ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံျခင္းသည္ အစဥ္အလာကို ေလးစားေသာေၾကာင့္ ေတြ႕ဆုံျခင္းျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။
 
“က်ေနာ္တို႔နဲ႔ အီရန္ရဲ႕ဆက္ဆံေရးက လုံးဝခိုင္မာတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ ေမာ္စကိုကို လာေရာက္တိုင္းအီရန္ သံ႐ုံးကို သြားေရာက္လည္ပတ္တယ္” ဟု သူရွင္းျပသည္။

ဟားမားေခါင္းေဆာင္၏ ေမာ္စကိုခရီးသည္ အစၥေရးတြင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ မဲဆြယ္သည့္ ကာလႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနျဖင္းသည္လည္း မွတ္သားစရာေကာင္းသည္။ မေတာ္တဆျဖစ္ႏိုင္ ေသာ္လည္း သေကၤတဆန္ေသာ တိုက္ဆိုင္မႈ ျဖစ္ႏိုင္သည္။

အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဘန္ဂ်မင္ ေနတန္ရာဟုသည္ ပူတင္ႏွင့္ရင္းႏွီးေၾကာင္း အၿမဲတမ္းျပသသည္။ သို႔ေသာ္ ပါလက္စတိုင္း-အစၥေရးၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္သည္ ႐ုရွားႏွင့္ အစၥေရးတို႔ အေပး အယူ မလုပ္ႏိုင္သည့္ ျဖစ္ေနသည္။ဝါရွင္တန္၏ ရာစုႏွစ္၏ သေဘာတူညီခ်က္ကို တင္သြင္းၿပီး မၾကာမီ အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေမာ္စကိုသို႔လာေရာက္လည္ပတ္ေသာအခါ ပူတင္းကို ထိုကိစၥကို လူသိရွင္ၾကားေျပာဆိုျခင္းအား ေရွာင္ရွားရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။

ဗယ္လ္ေဒ ေဆြးေႏြးပြဲကလပ္တြင္ ေျပာေသာသူ၏မိန႔္ခြန္းတြင္ အစၥေရးႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ႐ုရွား သံအမတ္ အနာတိုလီ ဗစ္တိုေရာ့ ေထာက္ျပခဲ့သည့္အတိုင္းေျပာရလွ်င္ ထိုအစီအစဥ္၏ တခုတည္း ေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးမွာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို ႏိုင္ငံတကာ အာ႐ုံစိုက္မႈရွိေအာင္ျပန္လည္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္းသာျဖစ္သည္။ ႐ုရွား၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ ဥေရာပသမဂၢႏွင့္ ကုလသမဂၢစသည့္ ေလးဖက္မွ ၾကားဝင္ေစ့စပ္သူမ်ားႏွင့္ ထိုနယ္ပယ္ကိုလုပ္ေဆာင္ရန္ ႐ုရွားက အသင့္ရွိေၾကာင္း ဗစ္တိုေရာ့ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ထိုလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ေဒသတြင္းမွ အျခားႏိုင္ငံမ်ားပါဝင္သည္ကို ေမာ္စကိုက ပိုမိုလိုလား ေၾကာင္းလည္း သူေျပာသည္။႐ုရွားႏိုင္ငံသည္ အစၥေရးႏွင့္ ပါလက္စတိုင္းတို႔ႏွင့္ လုံးဝ ခင္မင္ ႐ိုးသား ပြင့္လင္းေသာဆက္ဆံေရးကို ထိန္းသိမ္းလိုေၾကာင္း သူေျပာသည္။

“ဟားမား အဖြဲ႕ဟာ ႏိုင္ငံေရးအရ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ဖို႔ ဘယ္အစီအစဥ္ကိုမဆိုလက္မခံဘဲ အစၥေရးႏိုင္ငံဖ်က္သိမ္းေရးကို ေျဗာင္က်က်ေတာင္းဆိုေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္တယ္၊ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ႐ုရွားအစိုးရကို အႀကံမေပးခ်င္ဘူး၊ ဒါေပမယ့္ ဒီအခ်က္ကို သင့္ေတာ္တဲ့ နည္းလမ္း နဲ႔ စဥ္းစားအေကာင္အထည္ေဖၚတာ လက္ေတြ႕က်မယ္” ဟု ႐ုရွားႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အစၥေရးသံ႐ုံး ယာယီတာဝန္ခံ ယာေကာ့လစ္ဗနီကေျပာသည္ကို မွတ္သားသင့္သည္႐ုရွား သည္ ပါလက္စတိုင္းတို႔ႏွင့္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးတြင္ အစၥေရးအေပၚမည္သည့္ ၾသဇာမွ်မရွိေၾကာင္း ထိုေျပာဆိုခ်က္က ျပသေနၿပီး တခ်ိန္တည္းတြင္း ႐ုရွားသည္ ရာစုႏွစ္၏ သေဘာတူညီခ်က္ အစီအစဥ္၏ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို လူသိရွင္ၾကား ဝန္ခံျခင္းမရွိသည့္တိုင္ အသိအမွတ္ ျပဳသည္ ဟု အခ်ိဳ႕ေသာ အစၥေရးမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ေနသည္။

တခ်ိန္တည္းတြင္ ႐ုရွားသည္ ပါလက္စတိုင္းျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကိုအာ႐ုံစိုက္ေနၿပီး ထိုလုပ္ငန္းစဥ္သည္လက္ရွိအေျခအေနအရ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။