ကိုအင်ဇိုင်းကျူ -၁၀ အကြောင်း သိကောင်းစရာများ

ကိုအင္ဇိုင္းက်ဴ -၁၀ အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား 

ကိုအင္ဇိုင္း က်ဴ -၁၀ (Coenzyme Q10) ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရမွာ (၂) ပိုင္း ပါဝင္ပါတယ္။ ပထမပိုင္းအေနနဲ႔ ကိုအင္ဇိုင္းဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ႐ွိတဲ့ အင္ဇိုင္းေတြကို အေထာက္အကူျပဳတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္း (Proenzyme) ကို ေခၚတာပါ။ဒုတိယပိုင္း က်ဴ ၀၁၀ (Q10) ဆိုတာမွာ Q ဆိုတာ Quinone ကိုရည္႐ြယ္တာျဖစ္ၿပီး ဒီေမာ္လီက်ဴဴ း ၁၀ခုကို ေပါင္းစပ္ထားလို႔ Q10 လို႔ေခၚတာပါ။

အတိုေကာက္အေနနဲ႔ Co-Q10 လို႔ေခၚေလ့႐ွိပါတယ္။ အဲ့ဒီ Co-Q10 ေတြ ခႏၶာကိုယ္တြင္းမွာ ေန႔စဥ္ ထုတ္လုပ္ၿပီးအသံုးျပဳလ်က္႐ွိပါတယ္။က်န္းမာသန္စြမ္းၿပီး အာဟာရျပည့္ဝသူေတြအေနနဲ႔ Co-Q10 ဟာ ပံုမွန္ ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္တဲ့အတြက္ သူရဲ႕လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ပံုမွန္ထမ္းေဆာင္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ Co-Q10 ဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ႀကီးမွာ အဓိကလုပ္ငန္း (၂) ခု လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။

 (၁) အဓိကအေနနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔ အျပားမွာ႐ွိတဲ့ဆဲလ္ေလးေတြမွာ စြမ္းအင္ (Energy) အျဖစ္ ATP ဆိုတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ရာမွာ အဓိကကူညီေဆာင္႐ြက္ေပးပါတယ္။ 

ဒါ့ေၾကာင့္ စြမ္းအင္မ်ားမ်ားလိုတဲ့ေနရာေတြမွာ Co-Q10 ေတြမ်ားမ်ား႐ွိေနပါတယ္ (ဥပမာ-ႏွလံုး၊ ၾကြက္သား၊ အသည္း)။ Co-Q10 ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ ဆဲလ္ေတြဟာ စြမ္းအင္ေကာင္းစြာမရလို႔ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ငန္းေဆာင္ တာ ေတြခ်ိဳ႕တဲ့လာပါတယ္။ ဥပမာ-ႏွလံုးမွာ႐ွိတဲ့ၾကြက္သားေတြ ေကာင္းေကာင္းညႇစ္ဖို႔ စြမ္းအင္ (ATP)လို အပ္ပါတယ္။အဲ့ဒီ ATP ထုတ္ဖို႔ Co-Q10 ဆိုတာလိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Co-Q10 ခ်ိဳ႕တဲ့ေနရင္ ႏွလံုးရဲ႕ညႇစ္ အားက်ဆင္းသြားပါတယ္။ 

အလားတူပဲ က်န္တဲ့ၾကြက္သားေတြ အားနည္းတာ၊ မလႈပ္႐ွားခ်င္တာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ဒါ့ေၾကာင့္ Co-Q10 ဟာ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုးသန္စြမ္းဖို႔ အထူးလိုအပ္ပါတယ္။ 

(၂) ဒုတိယအေနနဲ႔ အင္တီေအာက္ဆီဒင့္(an antioxidant)တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ပါတယ္။ 

ဖရီးရယ္ဒီကယ္(Free radical)ဆိုတာ အီလက္ထ႐ြန္ (electron)တစ္လံုးလိုအပ္ေနလို႔ က်န္တဲ့တစ္ သွ်ဴးေတြကိုဖ်က္ဆီးၿပီး အီလက္ထ႐ြန္လိုက္လုေနတဲ့အတြက္ တစ္သွ်ဴ းေတြပ်က္စီးေစတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းျဖစ္ပါ တယ္။ အဲဒီဖရီးရယ္ဒီကယ္ေတြကို Co-Q10 က အီလက္ထ႐ြန္ေပးလိုက္တဲ့အတြက္ ဖရီးရယ္ဒီကယ္ေတြဟာ ပံုမွန္ေမာ္လီက်ဴးေတြျပန္ျဖစ္သြားလို႔ ခႏၶာကိုယ္တိုက္ခိုက္ခံရျခင္းကေန လြတ္ထြက္သြားပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္မပ်က္စီးဖို႔၊ အသက္႐ွည္ဖို႔၊ ႏုပ်ိဳဖို႔ကေနစလို႔ ကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္ေရး အထိလုပ္ေဆာင္ေပးတဲ့ တန္ဖိုးႀကီးဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ပစၥည္းတစ္ခုလို႔ဆိုခ်င္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေန႔စဥ္စားေနတဲ့အစားအစာေတြထဲမွာ Co-Q10 ပါဝင္တဲ့အစားအစာ (ဒါမွမ ဟုတ္)ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ Co-Q10 ေတြထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္မယ့္ကုန္ၾကမ္းေတြပါဝင္ေနဖို႔ အလြန္အေရးႀကီး ပါတယ္။ 

အဓိကအေနနဲ႔အစာအုပ္စုႀကီး (၂) ခုျဖစ္တဲ့ 

၁။တိရစာၦန္ကေနရတဲ့ အစားအစာအုပ္စု -

အဆီပါတဲ့ ငါးေတြနဲ႔ အမဲသား၊ ဝက္သား၊ၾကက္သားေတြ (Animal-based source) 

၂။အပင္ကေနရတဲ့အစားအစာအုပ္စု -

ေဂၚဖီပန္းပြင့္စိမ္း (Broccoli)၊ ပန္းေဂၚဖီ႐ိုး႐ိုး (Cauliflower)၊လိေမၼာ္သီးနဲ႔စေတာ္ဘယ္ရီသီး၊ေျမပဲ၊ႏွမ္း၊ ပဲပိစပ္ (Plant-based source) ႏွစ္ခုလံုးကေနရႏိုင္ပါတယ္။ 

ခႏၶာကိုယ္မွာ Co-Q10 ခ်ိဳ႕တဲ့မႈဆိုတာျဖစ္လာပါမယ္ဆိုရင္ အဓိကအေနနဲ႔က်န္းမာေရးဆိုးက်ိဳး (၅) ခု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ 

အဲ့ဒါေတြကေတာ့ - 

(၁) ဦးေႏွာက္၊ အာ႐ံုေၾကာနဲ႔ ၾကြက္သားေတြဆိုင္ရာခ်ိဳဳ႕ယြင္းမႈေတြ (Encephalomyopathy)

(၂) ႏွလံုးၾကြက္သား(Isolated myopathy)၊ အ႐ိုးၾကြက္သားေတြ ထိခိုက္ပါတယ္ 

(၃) ကေလးေတြမွာခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ တစ္ကိုယ္လံုးထိခိုက္ေစပါတယ္ (Severe infantile multisystem disease) 

(၄) ဦးေႏွာက္ငယ္ခ်ိဳ႕ယြင္း၍ လမ္းေလွ်ာက္ရာမွာထိခိုက္ျခင္း (Cerebellar ataxia) 

(၅) ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း (Steroid resistant Nephrotic syndrome) ေတြျဖစ္ပါတယ္။ 

Co-Q10 ခ်ိဳ႕တဲ့မႈကို Co-Q10 ကို ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာထုတ္လုပ္တဲ့အခါမွာ ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ေပးတဲ့မ်ိဳးဗီဇ (Gene) ပ်က္စီးလို႔ခ်ိဳ႕တဲျခင္း (Primary deficiency)နဲ႔ မ်ိဳးဗီဇနဲ႔မပတ္သက(Secondary deficiency) ဆိုၿပီး (၂) ခုခြဲထားပါတယ္။ Co-Q10 ရဲ႕တစ္ေန႔တာလိုအပ္ခ်က္က ၃-၅ မီလီဂရမ္ေလာက္သာ႐ွိတာမို႔ ကုလို႕လည္း လြယ္ကူပါတယ္။ 

Statin drug ( အဆီက်ေဆး)ေတြေသာက္သံုးတဲ့သူေတြအေနနဲ႔ သူရဲ႕ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအျဖစ္ Co-Q10 ေတြခ်ိဳ႕တဲ့ေနတတ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ Statin drug ေတြဟာ ကိုလက္စထေရာ ကိုခ်တဲ့ အခါမွာ HMG-Co.A reductase အင္ဇိုင္းကိုဟန္႔တားရင္းနဲ႕ Co-Q10 ထုတ္လုပ္မႈကိုပါ တစ္ၿပိဳင္တည္း ဟန္႔ တားပါတယ္။ 

ဒါ့ေၾကာင့္ Statin သံုးသူေတြကၾကာရင္ Co-Q10 ခ်ိဳ႕တဲ့လာပါတယ္။ အဲ့ဒီလူေတြအေနနဲ႔ Co-Q10 ျဖည့္စြက္ေဆးဝါးေတြမွီဝဲေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏွလံုးနဲ႔ေသြးတိုးေရာဂါမွာသံုးတဲ့ b blocker အုပ္စု ဝင္ေတြျဖစ္တဲ့ Propranolol တို႔ Metoprolol တို႔ဆိုရင္လည္း CoQ10-dependent enzyme ေတြကို ဟန္႔တား တဲ့အတြက္ အဲ့ဒီေဆးေတြေသာက္သံုးေနသူေတြအေနနဲ႔ Co-Q10 ျဖည့္စြက္ေဆးဝါးေတြလိုအပ္ပါတယ္။ 

အဓိကအေနနဲ႕သံုးသင့္သူေတြကေတာ့ - 

(၁) ႏွလံုးေရာဂါ႐ွိသူေတြ၊ ႏွလံုးၾကြက္သားႀကီးသူေတြ (Cardiomyopathy) ၊ ႏွလံုးအားနည္းသူေတြ (Congestive heart failure)။ 

(၂) ေသြးတိုးေရာဂါ႐ွိသူေတြ (Hypertension)။ 

(၃) ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါ႐ွိသူေတြ (Diabetes mellitus)။ 

(၄) ပါကင္ဆန္ေရာဂါ႐ွိသူေတြ (Parkinson’s disease)။

(၅) ၾကြက္သားေတြအားနည္းသူ (Muscular dystrophy)။ 

(၆) လမ္းေလွ်ာက္ရင္ ယိုင္ထိုးယိုင္ထိုးျဖစ္သူ (Friedreich’s ataxia)။

(၇) အသက္အ႐ြယ္ႀကီးသူ (Old age)။

(၈) ကေလးမရတဲ့အမ်ိဳးသားေတြ (Male infertility)။

(၉) ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ေနသူ (Cancer)။

(၁၀) ခုခံအားစနစ္နည္းသူေတြမွာ အသံုးျပဳသင့္ပါတယ္။